Vanuit de Provincie Utrecht ontving ik afgelopen vrijdag bericht dat alle vergaderingen tot 31 maart a.s. zijn stilgelegd. De reden hiervoor is om een verdere verspreiding van het Corona COVIT-19 virus te voorkomen. Een begrijpelijke en verstandige maatregel. In het nieuws wordt vooral bericht over de economische gevolgen van het virus. De aandelenbeurzen kelderen en er wordt gevreesd voor een nieuwe recessie. Het Coronavirus stort ons in een wereldwijde crises. Maar zijn de gevolgen alleen maar negatief of zijn er ook positieve kanten over deze pas op de plaats te benoemen?
Opiniemaker en geschiedkundige Rutger Bregman schrijft in zijn laatste column in de Correspondent ook over het Coronavirus en de effecten ervan op mensen. Mensen gaan hamsteren en denken niet aan een ander zo staat er in het nieuws te lezen. Maar toch is, zo neemt Bregman waar, het overgrote deel van de mensheid bezig om het Coronavirus te bestrijden. Alle mensen die in de zorg werken, onze hulpdiensten maar ook vrachtwagenchauffeurs die normaal geen levensmiddelen vervoeren, gaan helpen met de bevoorrading van onze supermarkten. Neem bijvoorbeeld de beelden op de televisie van mensen die in Italië vanaf hun balkon met elkaar gaan zingen. Je moet het wel willen zien dat het niet alleen maar doffe ellende en slechtheid is wat het virus teweeg brengt. Ook het initiatief in mijn gemeente Utrechtse Heuvelrug vind ik mooi. Op Facebook is een actie gestart om mensen die hulp nodig hebben en mensen die hulp willen bieden met elkaar in contact te brengen.
Natuurlijk is het virus een bedreiging voor de volksgezondheid dat wij niet moet veronachtzamen. Echter, ik zie ook kansen. Het eerste is dat ik merk hoezeer wij in de wereld afhankelijk zijn van elkaar. Wat er aan de andere kant van de aarde gebeurd, heeft invloed op ons leven hier. We merken nu rechtstreeks wat het voor gevolgen het kan hebben als we denken op een eiland te leven. Het Coronavirus zou wel eens tot meer bewustwording kunnen leiden als het gaat om milieuvervuiling en klimaatverandering. We moeten op mondiaal niveau veel meer rekening met elkaar gaan houden en samenwerken.
Een tweede kans is dat wij er ons van bewust worden hoezeer wij opgenomen zijn in een frame van continue in bedrijf zijn en economische groei. Het is voor bedrijven zoals de KLM lastig om het aantal vliegbewegingen aan te passen. Er zit een maar moeilijk te stoppen onzichtbare hand achter de handel die niet is ingesteld op onverwachte ontwikkelingen. Ook hier zal net als in de natuur gelden dat bedrijven die zich het beste aanpassen aan de omstandigheden de grootste kans hebben om te overleven. Ik hoop en verwacht dat het Coronavirus ons aanzet tot een nieuw logistiek model en een nieuw economisch bewustzijn.
Het derde voordeel is dat ik merk dat deze pandemie ons voor de vraag stelt wat nu werkelijk in het leven van belang is. Het stelt ons voor vragen die oproepen tot reflectie en bezinning. De maatregelen die worden genomen staan allemaal in het teken van onze gezondheid en onze behoefte om voort te blijven leven. De waarde van een goede gezondheid gaat boven de waarde van economische groei. De vanzelfsprekendheid dat wij in het Westen verzekerd zijn van een onbezorgd leven, wordt aan het wankelen gebracht. Dit biedt een kans op reflectie en bezinning.
Het grootste gevaar is daarbij niet het Coronavirus. Het grootste gevaar is dat wij, wanneer het virus is bestreden, weer terugvallen in ons oude gedrag. Dat we weinig tot niets hebben geleerd van onze leefstijl en de wijze waarop wij de economie hebben ingericht. Laten we ons daarom nu al beseffen en voornemen om het voortaan anders te doen. Dus meer aandacht voor gezond leven, meer aandacht voor samenwerking en meer bezinning op hoe wij onze economie gezond willen houden. Pas dan geven we invulling aan het woord crises zoals de oude Grieken dit ruim tweeduizend jaar geleden ook al deden. Niet vanuit de gedachte vandaag de dag dat crises een noodsituatie inhoud maar vanuit de oorspronkelijke betekenis dat crises feitelijk kans betekent.