Poliflw

Met een delegatie van de mensenrechtencommissie van het Europees Parlement ben ik in Abuja, de hoofdstad van Nigeria. Aan een bezoek aan een opvanghuis voor slachtoffers van mensenhandel, een soort blijf-van-mijn-lijf-huis, hou ik een dubbel gevoel over.

De directrice van het Nigeriaans agentschap ter bestrijding van mensenhandel heeft een paar boodschappen voor ons als we er aankomen.

Europa moet asielverzoeken sneller afhandelen, want lange wachttijden geven Nigerianen alleen maar valse hoop;  Europa moet prostitutie verbieden zodat Nigeriaanse vrouwen niet langer in de seksbranch terechtkomen en  verder wil ze weten wanneer de nieuwe ontwikkelingshulp voor haar agentschap geaccordeerd gaat worden.  NAPTIP

De directrice is zeer gemotiveerd. Het gebeurd niet vaak dat een Afrikaanse ambtenaar – een vrouw nog wel – eisen durft te stellen aan de bezoekende Europeanen met de portemonnee. Het NAPTIP (National Agency for the Prohibition of Trafficking in People) vervolgt mensenhandelaars en assisteert ook bij onderzoek in Europa. Het agentschap organiseert voorlichting aan scholieren, traint hulpverleners en heeft tien opvangcentra voor slachtoffers van mensenhandel. Sinds de oprichting in 2003 heeft NAPTIP 342 mensenhandelaars weten te veroordelen en dertienduizend slachtoffers opgevangen.

Het is een bezoek van anderhalf uur en we zitten in een snikheet overvol kamertje met een grote filmcamera op ons gericht. Op de lamellen die de zon buiten moeten houden, staat gedrukt dat het een gift is van de Europese Unie. Dit kan wel eens lang gaan duren, zeker als we in een debat terecht komen over het criminaliseren van het oudste beroep van de wereld. Ik ben het niet eens met de doortastende directrice. De vraag naar sekswerk wordt niet minder als beroep verboden wordt.

Gesprekje aanknopen

Ondertussen hoor ik op de gang baby’s huilen. Ik weet dat als we straks van de directrice een rondleiding krijgen het onmogelijk wordt om een gesprekje aan te knopen met de vrouwen en meisjes. Zeker als de lokale cameraman meegaat.

Ik sta op en schuifel het kamertje uit voordat het debat is afgelopen. Ik vind vier meisjes, de jongste dertien jaar oud en de oudste zeventien, met hun baby'tjes van enkele dagen tot weken oud. Het meisje van dertien, ze fluisterde haar naam Favour, had geen enkele uitdrukking meer op haar gezicht. Volgens de begeleidster die ik had gevraagd met me mee te lopen, was ze hier vanwege huiselijk geweld.

Huiselijk geweld

Mensenhandel gaat niet altijd over verre reizen. De vrouwen en meisjes die ik spreek zijn niet in het buitenland geweest. En huiselijk geweld gaat niet altijd over mannen die hun vrouw slaan. Het inwonende minderjarige meisje dat als gratis hulp in de huishouding werkt, hoort bij het gezin. Zij is een sloofje, een slaafje en slachtoffer van seksueel geweld. Favour, de dertienjarige moeder kan heel dicht bij huis zijn én verhandeld.

Mensen in het kamertje werden er wel nerveus van dat ik me zomaar aan het protocol onttrok, maar uiteindelijk waren zij ook klaar voor een rondleiding. Beetje achteraan hangend kwam ik in gesprek met Maria uit Zambia. Ze is dertig en zit met haar drie kinderen al anderhalf jaar in het opvanghuis. Fluisterend vertelt ze dat ze gevlucht is van haar Nigeriaanse man, maar omdat de kinderen Nigeriaans zijn en haar man geen toestemming geeft de kinderen naar Zambia mee te nemen, kan ze niet weg.

Gesloten centrum

En terwijl de directrice enthousiast vertelt over meisjes die terug naar school kunnen en dat de NAPTIP zelfs universitaire studies betaalt voor slachtoffers, kom ik er door een discrete hulpverlener achter dat we ons in een gesloten centrum bevinden. Als bescherming tegen de belagers zitten de vrouwen en meisjes opgesloten en in dit de facto detentiecentrum is maar weinig te doen. Maria’s zoontje van zes is die laatste anderhalf jaar niet naar school geweest. Zij heeft geen idee wanneer ze weg kan. Drie Ghanese vrouwen vertellen me dat ze naar huis willen. 

Voordat ik verder kan praten, worden de bewoners naar een andere kamer gemaand. Ze hebben net gegeten en nu is het tijd voor hun siësta. Pottenkijkers niet gewenst.

Ik vertrek met gemengde gevoelens. 

Het is bijzonder hoopgevend dat Nigeria een speciale opsporingsdienst heeft om mensenhandel aan te pakken en dat ze slachtoffers opvangplaatsen bieden. Pogingen om slachtoffers en hun familie weer met elkaar te verzoenen en studiemogelijkheden die wel bestaan in de open opvangcentra zijn ook goed, maar niemand lijkt er bij stil te staan dat in dit centrum de slachtoffers gevangen zitten en de daders niet. 

Ik vroeg bij het ministerie van Justitie naar de wettelijke grond om slachtoffers hun vrijheid te ontnemen en of ze eigenlijk juridische bijstand kregen. Een duidelijk antwoord kreeg ik niet. Ik vroeg het ook de activist van een organisatie voor rechten van gevangenen en ook zij had helemaal niet door dat er mensen opgesloten zaten. Bij het ministerie werd me beloofd dat ze de NAPTIP-directrice zouden vragen naar de Zambiaanse. De activist wilde proberen om het centrum te bezoeken. Misschien helpt het.

Half februari was het eindelijk zover: minister Wiebes zegde, na vragen van Liesbeth van Tongeren, toe om schaliegas te schrappen uit de plannen. Hij gaf aan dat er definitief geen plaats meer is voor schaliegas in Nederland.

Schaliegas wordt gewonnen uit gesteente. Bij de winning van het gas worden onder grote druk water, chemicaliën en zandkorrels in de grond gespoten. Steen in de grond explodeert waardoor er scheuren ontstaan (fracking). Daardoor kan het gas uit het gesteente naar boven worden gehaald. Dit proces kan leiden tot vervuiling van het grondwater, aardbevingen en het lekken van broeikasgassen. Het geeft bovendien enorme overlast. Dat Nederland nu definitief ‘Nee’ zegt is winst voor alle Nederlanders en voor de natuur.

Van Tongeren: ‘Ik ben ongelofelijk blij dat er na acht jaar campagne voeren een streep is gezet door schaliegas. Gas is echt achterhaald, we moeten naar duurzame oplossingen voor energie.’

 

Dankzij de inzet van duizenden vrijwilligers actiegroepen en honderden gemeentes uit bijna alle provincies is schaliegas definitief van tafel. Het was een campagne van de lange adem, maar met groot succes.

In 2010 stelde Van Tongeren de eerste schriftelijke vragen over schaliegas en in 2011 hield de Tweede Kamer op haar initiatief de eerste hoorzitting over schaliegas. Het onderwerp was toen in Nederland nog vrijwel onbekend. Liesbeth van Tongeren: ‘Ik weet nog dat ik werd aangesproken door Willem Jan Atsma die mij vertelde dat er bij zijn huis naar schaliegas werd geboord. Ik geloofde hem eerst niet, ik dacht dat zoiets alleen in de Verenigde Staten gebeurde, maar hij bleek gelijk te hebben.’ Later ging de Tweede Kamer mede op initiatief van Van Tongeren op werkbezoek naar de Verenigde Staten om met eigen ogen te zien wat de winning van schaliegas kon betekenen. Zelf bezocht ze ook de anti-schaliegas protestbeweging in Balcombe in het Verenigd Koninkrijk.

Niet alleen in de Tweede Kamer groeide het verzet, maar ook buiten het parlement ontstond er een groot burgerverzet tegen schaliegas. Zo werd Schaliegasvrij Nederland opgericht, een coalitie van buurtgroepen en milieuorganisaties. Op initiatief van GroenLinks begonnen gemeenten zich ook te roeren en verklaarden zichzelf met moties schaliegasvrij. In november 2013 verklaarde de honderdste gemeente zichzelf schaliegasvrij en dat werden er al snel meer dan tweehonderd. Maar ook provincies, waterschappen en zelfs bierbrouwers spraken zich uit tegen schaliegas. Voortdurend werd er druk gezet op het ministerie van Economische Zaken.

Van alle kanten werd schaliegas als probleem geïdentificeerd. En met succes. In 2012 kwam er een voorlopige stop op schaliegas, drie keer werd deze stop verlengd. Duidelijk was dat er weinig draagvlak was voor schaliegaswinning, zowel binnen als buiten de Tweede Kamer. Toch werd de mogelijkheid om het gas in de toekomst te winnen niet helemaal uitgesloten. In het regeerakkoord van Rutte-III staat dat er geen nieuwe vergunningen mogen worden afgegeven voor gaswinning onder land, inclusief schaliegas. Het laatste puzzelstukje was de structuurvisie Ondergrond, waarin voor schaliegaswinning ruimte werd gereserveerd. Maar na het voorstel van Liesbeth van Tongeren is ook dit losse eindje opgelost en kan Nederland schaliegasvrij worden verklaard. Op 27 maart is een motie van Van Tongeren aangenomen waarin definitief verankerd is dat er in Nederland geen ruimte meer is voor schaliegas. 

Van Tongeren: ‘Na zo’n lange strijd dit succes behalen voelt als een kroon op mijn werk. Dit geeft ook echt aan hoeveel je in de oppositie samen met bewoners met slim handelen en een lange adem kunt bereiken’.

 

Meer doen voor het klimaat? Sluit je aan bij onze beweging of kom naar de speciale Meetup over klimaat met Jesse Klaver.

GroenLinks is gestart met de Sleeplijn. Mensen die via WhatsApp een berichtje sturen naar 06-57525250 over de sleepwet krijgen van een team van GroenLinks-vrijwilligers antwoord. De Sleeplijn is bereikbaar van zondag 18 maart tot en met verkiezingsdag.  

Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer opende GroenLinks een ‘zweeflijn’ voor zwevende kiezers. Toen kwamen er duizenden vragen binnen van stemmers, die bijvoorbeeld wilden weten wat het verschil was tussen GroenLinks en andere partijen.  

Dit keer beantwoorden tientallen vrijwilligers vanaf het landelijk bureau van GroenLinks in Utrecht vragen over de sleepwet. Ze vertellen mensen waarom GroenLinks adviseert om tegen de sleepwet te stemmen en geven informatie over de ‘reparatiewet’ die GroenLinks voorstelt, waarmee we daadkrachtige geheime diensten mogelijk maken en tegelijkertijd de vrijheid van onschuldige mensen beschermen.  

GroenLinks-vice fractievoorzitter Kathalijne Buitenweg is het gezicht van de campagne van GroenLinks tegen de sleepwet. Zij zal zelf zondag tussen 14.00u en 16.30u aanschuiven bij de vrijwilligers van de sleeplijn om vragen van stemmers te beantwoorden.