De afgelopen weken ben ik ‘uit de roulatie geweest’, zoals dat heet. Ik was ziek. Maar gisteren ben ik weer aan de slag gegaan als raadslid en als fractievoorzitter van Progressief Westerveld.
Dat ik ziek was, was geen toeval. Ik was figuurlijk, maar dus ook letterlijk, ziek van het politieke gedoe in Westerveld. Ik ga in deze column niet aan de slag met een reconstructie van wie wanneer wat tegen wie heeft gezegd. Voor zover nodig heeft collega Hans de la Mar, die mij vervangen heeft, dat uitstekend gedaan. En als het de komende tijd nog aan de orde zal zijn, dan zal hij dat ook blijven doen.
Ik wil proberen om met iets meer afstand naar dit ‘bedrijf’ te kijken: het bedrijf dat ‘politiek’ heet.
Er zijn twee beroepsgroepen in de samenleving, die niet zo makkelijk op populariteit kunnen rekenen: juristen en politici. Het eerste was ik al, het tweede ben ik inmiddels ook…. En beide ben ik met overtuiging en met idealisme. Ik geloof in de rechtsstaat, de ‘Rule of Law” zoals dat heet; in een samenleving waarin het recht het uitgangspunt is, en dat is meer dan de op dat moment geldende wet. En ik geloof in het politieke systeem van de democratie, hoe moeizaam en hopeloos het soms ook mag lijken, want elk ander systeem in de menselijke geschiedenis heeft slechter uitgepakt dan dit. Populisten, die “de politiek” verdacht maken, zijn gevaarlijk bezig.
Maar als ik kijk naar mijn ervaringen in “de politiek” dan moet ik vaak terugdenken aan mijn tijd op de basisschool. Ik ging graag naar school, dat wil zeggen datgene wat in de klas gebeurde boeide me in hoge mate, vooral geschiedenis, aardrijkskunde, biologie, maar ook taal. Daar was inhoud aan de orde, daar ging het ergens over, niet altijd natuurlijk, maar heel vaak wel. En als het goed gebeurde, dan was het een veilige plek: het klaslokaal. Dat gold voor mij niet voor het schoolplein. Niet dat ik gepest werd of zo, maar ik maakte geen deel uit van dat streven naar ‘erbij horen’, van die kleine en grotere gevechten, van het roddelcircuit. Dat was geen bewuste of morele keuze, maar ik zag het niet, en als ik zag, snapte ik het niet. Daar op dat schoolplein was ik een buitenstaander.
Voor mij werkt het nu in de politiek op dezelfde manier. Er is het deel van de politiek waar het debat wordt gevoerd over datgene wat er toe doet, of dat nu in het klein of in het groot is. Dat deel heeft me altijd geboeid: de inhoud, de idealen. Daar zijn we met elkaar in en aan de slag, met respect (als het goed is) voor elkaar en voor het geheel. Daar voel ik me thuis. En er is het deel van de politiek, waar ik buiten sta, wat ik niet zie en als ik het zie, niet snap: het schoolplein, met zijn bondjes voorom en achterom, zijn populariteitswedstrijdjes, zijn grappen ten koste van anderen, zijn sfeertjes van wie hoort bij wie en waarom, zijn in- en uitsluiting. In dat deel van de politiek voel ik me niet thuis.
Ik heb me de afgelopen maanden heel vaak vertwijfeld afgevraagd wat er in godsnaam gebeurde, en waarom. En heel vaak heb ik het niet begrepen.
Maakt me dat ongeschikt voor ‘de politiek’. Ik denk van wel. Ik heb mijn partijgenoten binnen Progressief Westerveld meerdere malen gewaarschuwd voor mijn manco’s. En ze hebben mijn waarschuwingen in de wind geslagen.
Want misschien is het goed – het is een hypothese – als er ook mensen in de politiek zitten, die er ongeschikt voor zijn.
Nu de dingen gelopen zijn, zoals ze gelopen zijn, en Progressief Westerveld als oppositiepartij verder gaat, merk ik dat mijn drive terugkomt, en dat ik er weer tegenaan wil, in alle helderheid, positief en puur op de inhoud. Deels is het moeilijker, want we ‘zitten niet meer aan de knoppen’ zoals dat in modern jargon heet (al heb ik het afgelopen jaar veelal vergeefs naar die knoppen gezocht). Maar deels is het makkelijker, want we kunnen op volle kracht, niet teruggehouden of afgeremd. En wellicht blijken er dan ineens overal onverwachte knoppen te zijn, waaraan zo maar gedraaid blijkt te kunnen worden…