Algemene beschouwingen programmabegroting 2019 (1e termijn)
Voor ons ligt de programmabegroting 2019 van de gemeente Beesel.
Allereerst complimenten aan de ambtelijke organisatie die er, ondanks de turbulente tijd voor het zomerreces, in is geslaagd om een sluitende begroting neer te leggen.
De Ambitie-agenda
In de aanbiedingsbrief lezen we dat de Ambitie-agenda geen vaststaand gegeven is. Dit verbaast ons zeer. Ambitie is de stip op de horizon: wat willen we bereiken, waar willen we naartoe? Het geeft richting aan alles wat we doen. Wat wij géén vaststaand gegeven vinden, is de wijze waarop de ambitie wordt bereikt. Hiervoor is het immers nodig om in te spelen op de dynamiek in de samenleving, om open te staan voor initiatieven en ontwikkelingen en om vooral flexibel te zijn. De Ambitie-agenda is opgesteld met input van alle vier de partijen en is unaniem door de raad omarmd. Wij als Samen Verder hebben ons daar voor de huidige collegeperiode aan verbonden, en dat geldt ook voor de andere fracties, dus laten we hier vooral niet aan tornen. Graag horen we hoe de andere fracties hierin staan.
Communicatie
Wat we vaak zien, is dat wat we als communiceren beschouwen vaak in de ogen van anderen een mededeling is. We vergeten om ons af te vragen wat de ander vindt van wat we zeggen en hoe hij of zij het beleeft en vragen niet door. Wat heeft dit met een begrotingsbehandeling te maken?
Wij, raad en college, hebben onze mond vol van participatie, verbinden en transparantie, dat blijkt ook uit de programma-begroting. Het is de vraag of we ons voldoende bewust zijn van het effect dat onze communicatie heeft. De mededeling van de wethouder in het kader van duurzaamheid: “dat we mensen die het niet kunnen betalen financieel moeten helpen”, is toch echt te kort door de bocht, hoe mooi het ook is. Daar hoort uitleg en context bij. Hoe en wanneer worden die dan geholpen? Wat kan men verwachten? We moeten vooral niet willen dat onze inwoners achterover leunen en niets doen in afwachting van die financiële bijdrage. Samen Verder wil het college dan ook vragen om aan te geven hoe het college ervoor gaat zorgen dat de informatie die ze geeft in de juiste context staat en volledig en begrijpelijk is.
Nieuw beleid
Wij realiseren ons dat we vanwege de late formatie beperkt zijn in datgene wat we nog voor elkaar kunnen krijgen in 2019. We zien dat er dan ook maar op drie onderwerpen nieuw beleid wordt voorgesteld, namelijk: gemeenschapsinitiatieven, LOP en duurzaamheid.
Verder zien we dat er in 2019 visies worden opgesteld met betrekking tot wonen, duurzaamheid, centrumplan gecombineerd met leegstand, recreatie en toerisme. We onderschrijven dat we een gedegen visie moeten hebben waarbij de input van alle stakeholders is meegenomen maar we willen ook een waarschuwing uitspreken. Zorg ook voor de bijbehorende uitvoeringsplannen, maak die SMART, neem communicatie op in de uitvoeringsplannen en start zo mogelijk al eerder met de uitvoering daar waar het kan. Wij horen graag of uw college dit kan toezeggen.
Duurzaamheid
Voorzitter, Samen Verder heeft duurzaamheid al van meet af aan hoog op de agenda staan. De vraag “waarom we moeten verduurzamen?”is allang niet meer aan de orde. De vraag is nu “Hoe?”. Over die laatste vraag heerst alom verwarring. Dit is ons duidelijk geworden tijdens de themabijeenkomsten die wij de afgelopen periode hebben georganiseerd. Inwoners willen weten wat ze nu al kunnen doen. Moeten ze overstappen op een warmtepomp? Kan dit in combinatie met hun bestaande radiatoren? Of gaan we toch over op waterstof en moeten ze hun oude CV-ketel vooral laten hangen? Wat zij in ieder geval niet willen, is investeren in een installatie die over een aantal jaren alweer achter de feiten aanloopt.
Vragen waar nu nog geen antwoord op gegeven kan worden. Maar we kunnen wel al beginnen met het geven van adequate informatie over wat we wel weten. Wij zijn van mening dat we dit gestalte kunnen geven door in 2019 een duurzaamheidstrefpunt te realiseren waar inwoners gratis informatie kunnen ophalen over energiebesparing, over hoe men zelf aan de slag kan gaan met het verduurzamen van de woning of over welke subsidieregelingen er zijn. Onze vraag aan de wethouder is dan ook: in hoeverre kunnen inwoners leunen op advies vanuit de gemeente Beesel bij het maken van deze keuzes en bij wie moeten zij dan zijn? Bent u bereid om mee te werken aan het voorstel van Samen Verder om een duurzaamheidstrefpunt te realiseren?
In de Duurzaamheidsagenda 2017-2022 wordt de ambitie van de gemeente Beesel als volgt omschreven: in 2030 is de gemeente klimaatneutraal. In de programmabegroting die voor ons ligt wordt gesproken over energieneutraal in 2030. Voorzitter, kan uw college aangeven waar u zich nu op gaat richten?
Er wordt 1000K ter beschikking gesteld voor duurzaamheidinitiatieven. Dat is een enorm bedrag. Samen Verder heeft al eerder aangegeven er voorstander van te zijn om duurzaamheid als apart raadspreferent programma op te nemen. Dit betekent dat we niet alleen de visie als kaderstellend willen zien maar dat we ook de projecten inclusief de budgetten kaderstellend willen bespreken. Hoe denken de andere fracties hierover?
Samen Verder denkt dat de gemeente Beesel zorgvuldig maar ook resoluut de stappen moet nemen om de duurzaamheidsambitie te bereiken. Maar laat dit wel een ambitie met realiteitszin zijn. College, vindt u het reëel dat de gemeente Beesel de eerste aardgasloze gemeente van Limburg wil zijn?
Wonen
Met betrekking tot wonen vraagt Samen Verder zich af waar de gemeente nu staat. Er wordt een onderzoek gestart naar de woonbehoefte in de gemeente. Samen Verder vindt dit ook belangrijk, maar wat wij teleurstellend vinden is dat er geen antwoord wordt gegeven op onze vraag hoeveel bouwtitels er nog zijn. Wij zijn van mening dat het voor voortschrijdend inzicht zorgt als regelmatig wordt gemonitord wat de status van de contingenten is en waardoor dit veroorzaakt wordt. Het voortschrijdend inzicht zorgt voor potentie om alert en adequaat te besturen zodat tijdig ingespeeld kan worden op actuele woonbehoeften. Ook zonder onderzoek is duidelijk dat de huisvesting van jongeren een knelpunt is. We zien ook dat, in tegenstelling tot de verwachtingen, het bouwproject Oppe Brik traag verloopt. Informatie over de verschillende woonconcepten is niet duidelijk waardoor potentiële kopers afhaken. Er is amper tot geen interesse in de woon-werkkavels en er zijn minder levensloopbestendige woningen gepland dan oorspronkelijk bedoeld. Hoe denkt het college deze problemen op te lossen?
Gemeentelijke heffingen
Voorzitter, wat betreft de gemeentelijke heffingen zijn we nog steeds de goedkoopste Limburgse gemeente en, dat mag gezegd worden, dat is een prestatie van formaat. Vergeleken met het gemiddelde van de provincie springt met name de afvalstoffenheffing er positief uit met 60% van het provinciale gemiddelde. Als we daarbij ook de 39% restafvalreductie in ogenschouw nemen dan constateren we dat het afvalbeleid succesvol is. Maar laten we niet te vroeg juichen.
Voor de OZB wordt een verhoging van 3% voorgesteld. Een 2%-correctie als gevolg van loon- en prijsontwikkelingen kunnen we begrijpen maar een extra verhoging van nog eens 1% vinden wij, gezien onze goede financiële positie, op dit moment niet nodig. Hoe denken de andere fracties hierover?
Kijken we naar de rioolheffing, dan zien we dat de egalisatievoorziening nu al fors hoger is dan in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is geprognosticeerd. Voor 2019 is een storting voorzien in de egalisatievoorziening die anderhalf keer zo hoog ligt als berekend is in het GRP. Het is niet onze bedoeling om de rekening bij onze kinderen en kleinkinderen neer te leggen, maar het is ook niet de bedoeling om de huiseigenaren extra te belasten. Zij komen immers in het kader van energietransitie, klimaatadaptatie en asbestsanering nog voor grote uitdagingen en kosten te staan: maatregelen die we toch ook voor onze kinderen en kleinkinderen nemen. Laten we ons daarom houden aan het GRP en de rioolheffing verlagen zodat we weer in de pas lopen. Wij roepen op tot verlaging van de rioolheffing.
Met betrekking tot de toeristenbelasting wordt aangekondigd dat het de bedoeling is om vanaf 2020 de toeristenbelasting te verhogen met € 0,10 per persoon per nacht. Vooruitlopend daarop willen wij nu al meegeven dat het mooi zou zijn om de meeropbrengst te bestemmen voor recreatie en toerisme.
Zorg
Als we het hebben over zorg dan vindt Samen Verder dat de mens centraal moet staan en niet het budget. We gaan uit van maatwerk want elk individu en elke situatie is uniek. Zorg moet afgestemd zijn op degene die het nodig heeft en dit hoeft heus niet altijd gepaard te gaan met meer kosten. Het vraagt vooral een goede afstemming tussen alle betrokken partijen.
Met betrekking tot de zorg zien we in de programmabegroting dat wordt ingezet op samenkracht. Dit ondersteunen we van harte want dit betekent een gemeente die niet betuttelend optreedt maar een gemeente die samen met inwoners, professionals, vrijwilligers en organisaties op zoek gaat naar de beste ondersteuning. Wij lezen dit in de programmabegroting en wij gaan er vanuit dat dit gebeurt op basis van: “zelfregie waar het kan en ondersteunen waar het nodig is”. Dit was een van de punten uit ons verkiezingsprogramma en dit punt zien we gelukkig ook terug in de Ambitie-agenda.
Kunnen wij ervan uitgaan dat de raad tijdig wordt geïnformeerd als het budget voor de zorg niet toereikend zou zijn voor de zorgbehoefte zodat we tijdig de nodige maatregelen kunnen nemen?
Verder lezen we dat er wordt ingezet op preventie, met name in de jeugdzorg. De informatie is goed, de communicatie is goed maar jammer dat dit niet SMART gemaakt is. Preventie is wat Samen Verder betreft noodzakelijk, maar geef vooral ook aan wat wanneer bereikt moet zijn. Maak het concreet en maak het meetbaar. Per slot van rekening wil je je ook achteraf kunnen verantwoorden over wat de investering in preventie heeft opgeleverd. Het is in elk geval een vraag die wij na afloop van dit begrotingsjaar zullen stellen en waarop wij een concreet antwoord verwachten.
Conclusie
Samenvattend concluderen we dat we grote opgaven hebben met name ten aanzien van de zorg en duurzaamheid. Op diverse beleidsterreinen zijn visiedocumenten in voorbereiding die richting gevend zijn voor waar we als gemeente Beesel naar toe willen. Samen Verder zal hier op een constructieve maar ook kritisch wijze een bijdrage aan leveren.
Raadsleden:
Michele Urru
Fractievertegenwoordigers:
Jan Burggraaf
