Poliflw

Een meerderheid van de Tweede Kamer steunde vandaag een voorstel van SP-Kamerlid Sarah Dobbe om het kabinet excuses te laten maken aan de jongeren die schade hebben opgelopen door de gesloten jeugdzorg. Al langer was bekend dat er veel mis is gegaan in de gesloten jeugdzorg. In het recente rapport Eenzaam Gesloten maakte Jason Bhugwandass vreselijke misstanden bekend op de Zikos-afdelingen, afdelingen voor Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie voor kinderen. Indrukwekkende verhalen over eenzame opsluiting van kinderen en jongeren, van geweld en het uitblijven van hulp en onderwijs.

Dobbe: ‘Het rapport van Jason was indrukwekkend. Dit zijn geen incidenten, maar signalen dat het systeem faalt. Teveel kinderen en jongeren kregen geen liefdevolle zorg en opvang, maar kregen te maken met misstanden. Er werd niet naar hen geluisterd. Melding na melding, jarenlang. Kinderen en jongeren zijn daardoor beschadigd, fysiek en mentaal. Erkenning dat dit fout is geweest is belangrijk voor herstel. En excuses horen daarbij, en moeten daarin een eerste stap zijn.'

Ook andere belangrijke SP-voorstellen zijn vandaag aangenomen, waaronder het voorstel van Dobbe om aanbestedingen in de specialistische jeugdzorg te verbieden. 'Zorg is geen markt, en de specialistische jeugdzorg al helemaal niet. Waarom moeten aanbieders dan concurreren? Dit leidt alleen maar tot chaos en niet tot goede zorg. Ondanks dat aanbestedingen niet verplicht zijn, doen veel gemeenten het nog wel. Dat wordt nu verboden.' Ook een voorstel van Dobbe om de jeugdzorg te betalen op basis van het aantal plekken, de zogenaamde beschikbaarheidsfinanciering, is vandaag aangenomen. Daarmee kan de aandacht meer worden verlegd naar het verlenen van goed zorg.

Het gaat niet goed met onze jeugdzorg. De afgelopen jaren is – na een decentralisatie onder Rutte-2 die gepaard ging met een forse bezuiniging – de jeugdzorg duurder geworden, groeiden de wachtlijsten en nam het personeelstekort toe. De helft van alle net opgeleide jeugdzorgers verlaat binnen twee jaar de sector. Komende maandag staken de jeugdzorgmedewerkers, uit protest tegen de toenemende werkdruk en het snel groeiende personeelstekort.

Toch is de sector op sommige plekken heel populair. Private equity fondsen – zogenaamde sprinkhaankapitalisten of durfinvesteerders, afhankelijk van aan wie je het vraagt – zien de jeugdzorg als ‘een interessante groeimarkt’. Zo viel de geestelijke gezondheidsorganisatie Mentaal Beter onlangs in handen van de Franse investeringsmaatschappij Apax. Een andere aanbieder werd overgenomen door Holland Capital. Apax heeft bedrijven in bezit ten waarde van een miljard of 50. Zo waren ze eigenaar van De Persgroep, Tommy Hilfiger en het softwarebedrijf Exact. Duidelijk mensen met passie voor jeugdzorg dus. Dat zij de jeugdzorg gebruiken als winstmodel is geen natuurverschijnsel, maar een gevolg van het toelaten van de markt in de jeugdzorg. Dit zien we ook gebeuren in de ouderenzorg en de kinderopvang, waar private equity nu aan de orde van de dag is.

Het verdienmodel van deze plunderaars bestaat ongeveer uit drie mogelijkheden. Je kunt een bedrijf opkopen met geleend geld, die schulden in het bedrijf hangen, winstgevende delen verkopen en de rest failliet laten gaan, je kunt op korte termijn zoveel mogelijk waarde aan een bedrijf toevoegen en het dan met winst verkopen, of je kunt dividend afromen, kort door de bocht samengevat. Daar kun je van alles van vinden en we hebben eerder bij V&D en kinderopvangorganisatie Estro gezien wat voor gevolgen dat kan hebben.

Maar het zou in een beschaafd land niet eens onderdeel van het debat moeten zijn, of private equity een plaats heeft in de jeugdzorg. Want of een jeugdzorginstelling nou volgehangen wordt met schulden, gepusht wordt om op korte termijn zoveel mogelijk te groeien of winst te maken of om maximaal dividend uit te keren, het is allemaal niet in het belang van het kind.