Nederland is in Europa het enige land waar de bevolking sinds 1900 zo sterk is gegroeid: van ca. 5 miljoen naar ca. 16,5 miljoen anno 2010. Anno 2023 telt onze bevolking ca. 18 miljoen. In 2050 zal de Nederlandse bevolkingsomvang liggen tussen de 15 en ruim 20 miljoen inwoners….. of gaan we nu eindelijk politieke keuzes maken ?

Veel Nederlanders hadden in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog een wens om te emigreren. De Nederlandse overheid speelde vanaf 1949 actief in op deze verlangens. De demografische prognoses voor Nederland lieten een snelle bevolkingsgroei zien. Met het oog op de werkgelegenheidsproblematiek die deze naar verwachting met zich mee zou brengen, ontwikkelden opeenvolgende kabinetten een emigratiebeleid dat gericht was op het stimuleren en faciliteren van vertrek.

De oud-linkse minister van ruimtelijke ordening, Pronk(PvdA), heeft het gezegd : Nederland is vol, sterker nog overvol! Koningin Juliana zei het al in haar troonrede van 1950: “Nederland is vol, vol, vol.” In de troonrede van 1979 deed ze daar nog eens een extra schepje boven op.

Dergelijke uitspraken had zelfs Drs. Janmaat in zijn stoutste dromen niet durven bedenken. Nu is en blijft tot op zekere hoogte het begrip vol niet alleen een beladen begrip maar bovenal een subjectief begrip. Wat voor de een vol is, is voor de ander betrekkelijk leeg. Een stadsmens kijkt anders tegen het begrip vol aan dan een boer uit Flevoland.

De Randstedeling van nu ervaart het begrip vol anders dan iemand in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Een tijd waarin nog geen dorp, stadje of stad aan elkaar was gegroeid. Tussen de diverse bebouwingen ontvouwde zich een heel divers landschap, van bossen, duinen, velden en polders. De weidsheid van het Hollandse landschap toonde zich bij wijze van spreken om de hoek van de deur of je nu in een stad of in een dorp woonde.

De open ruimte verdwijnt in ons land in hoog tempo. Wie had vijftig jaar geleden dat explosieve autogebruik voorzien, wie al die bedrijvenparken en Vinex-locaties? Geen mens; zelfs politici, planologen en futurologen niet. Bij het verwachtte ruimtebeslag vallen ook nu deze kanttekeningen te maken. Nader ingevuld, het ruimtebeslag is vooral gebaseerd op de industriële economie, waarin wij nu nog grotendeels verkeren.

Daar tegenover staat dat Nederland in toenemende mate een immigratieland is geworden. De toestroom van buitenlanders legaal, onder het hoofdstuk asielbeleid, en illegaal gaat onverdroten voort. Het daaraan gekoppelde ruimhartige beleid van gezinshereniging vermenigvuldigt deze toestroom nog eens met de factor drie, zodat er iedere vijf jaar een stad van de omvang van Deventer aan nieuwkomers bijkomt. Het verscherpte asielbeleid zal daaraan weinig veranderen.