Tekorten of niet, gemeenten moeten mensen die zorg of ondersteuning nodig hebben in het kader van onder meer de Wmo 2015 en de Jeugdwet gewoon helpen. ‘Gemeenten dienen aan hun wettelijke verantwoordelijkheden te voldoen en elke inwoner dient door zijn/haar gemeente geholpen te worden indien dit onder de wettelijke verantwoordelijkheid van de gemeente valt.’
Peiling
Dat schrijft minister De Jonge (VWS) in antwoord op Kamervragen van John Kerstens (PvdA) over de gemeentelijke tekorten en de noodzaak om te bezuinigen. Dat doen gemeenten vooral binnen het sociaal domein, zo bleek onlangs uit een peiling van Binnenlands Bestuur en Frontin PAUW. Reden voor Kerstens om bij de minister aan de bel te trekken.
Daling accres
De teruglopende uitkering in het gemeentefonds is een van de oorzaken dat veel gemeenten een tekort op hun begroting hebben, zo bleek uit de peiling. Driekwart van de 86 aan de peiling deelnemende gemeenten kampt met een financieel tekort en moet flink bezuinigen. Naast een teruglopende uitkering uit het gemeentefonds zijn oplopende uitgaven in het sociaal domein, vooral in de jeugdzorg, oorzaak van de tekorten. Er wordt vooral op het sociaal domein bezuinigd.
‘Vervelend’
‘Het is voor gemeenten vervelend als lopende het begrotingsjaar sprake is van onzekerheid door accresbijstellingen’, schrijft De Jonge. Het kabinet is bereid om voor 2020 en 2021 te verkennen of schommelingen in het accres kunnen worden voorkomen of gedempt. Hiertoe was het kabinet via een motie tijdens de Algemene Beschouwingen opgeroepen.
Positief effect
Gemeenten krijgen dit jaar 218 miljoen euro minder uit het gemeentefonds dan verwacht, zo blijkt uit de vorige maand gepubliceerde septembercirculaire. Volgend jaar groeit het gemeentefonds met 1,2 miljard euro; 409 miljoen euro meer dan verwacht. ‘Ook voor 2021 en 2022 laten de accresramingen een positief effect zien’, aldus de minister in zijn antwoord op de Kamervragen van Kerstens.
Stabiliseren
Het kabinet wil samen met gemeenten kijken welke maatregelen genomen kunnen worden om het accres te stabiliseren. Ook wordt, zoals bekend, gewerkt aan een herijking van het gemeentefonds. Die moet in 2022 zijn beslag krijgen. Daarnaast blijven rijk en gemeenten met elkaar in gesprek of gemeenten hun wettelijke verantwoordelijkheden in het sociaal domein kunnen waarmaken met de budgetten die zij van het rijk krijgen, benadrukt De Jonge. Hij brengt daarbij het onafhankelijke onderzoek naar de jeugdhulp in herinnering. Op basis daarvan besluit een volgend kabinet of het jeugdbudget structureel moet worden verhoogd.