Hieronder leest u de spreektekst die onze fractievoorzitter Boy Scholtze uitsprak bij de behandeling van het akkoord tussen Progressief '96 en CDA Haaren.
“Er waren eens vier dorpen, misschien wel de mooiste van het land. In deze vier dorpen vonden verkiezingen plaats, waarin vier partijen om de gunst van de vier dorpen streden. De partij Voor Vier Dorpen werd niet de grootste. Wel kwamen er vier wethouders voor de vier dorpen, die overigens over vier jaar niet meer dé vier dopen, maar vier dorpen zullen zijn. De vier wethouders hadden vast en zeker plannen voor de vier dorpen, maar daar wisten niet alle vier partijen vanaf. Na vier weken presenteerden de vier wethouders hun verhaal, maar de vraag was of de inwoners van de vier dorpen nog vredig zouden kunnen voortleven, of gevangen zouden worden gehouden in grootspraak en gotspe.”
Voorzitter, toen op 19 april in allerijl de vier wethouders werden gepresenteerd, lag er nog geen bestuursakkoord. Dat stelde ons voor een groot dilemma, want zoals ik toen al aangaf wisten we op dat moment wel met wie, maar niet met wat we instemden. Inmiddels is het bestuursakkoord door de regerende partijen Progressief96 en CDA bekend en aan mij de schone taak hier een liberaal licht op te laten schijnen.
Als u mijn introductie enigszins heeft ontleed, heeft u vast en zeker bemerkt dat dit sterk lijkt op een epistel uit het rijke oeuvre van de Gebroeders Grimm, Hans Christian Andersen of Charles Perault. En daar zit nu precies het pijnpunt voor de VVD. Een typisch kenmerk van een sprookje is dat het vaak te mooi is om waar te zijn. Magie en fantasie spelen een belangrijke rol. Nu is mijn introductie stijl-technisch misschien strikt formeel wel een sprookje, maar inhoudelijk is het dat helaas niet. De kernboodschap zal u overigens aan het einde van mijn betoog geheel duidelijk zijn.
Toen de wethouders half april werden geïnstalleerd, klopte ons hart vol verwachting. Rijkhalzend keken we uit naar het bestuursakkoord. Omdat het op dat moment nog niet gereed was, moest het wel een prachtig dik pronkstuk worden vol mooie ideeën die onze vier dorpen ook echt naar de toekomst zouden kunnen gaan brengen. Vol verandering ook, want was dat niet de kernboodschap van Progressief ’96 en het nieuwe CDA tijdens de verkiezingscampagne? Groot is dan ook de deceptie nu voorzitter. Het bestuursakkoord is zogenaamd op hoofdlijnen en de inleiding lijkt wel een winkelstraat op een zonnige koopzondag; vol open deuren. De nieuwe coalitie roept op tot flexibiliteit en dekt zich in door te wijzen op de naderende opsplitsing van de gemeente Haaren. Op zichzelf is dat natuurlijk hartstikke waar en het klopt ook dat er niet veel tijd meer is om ambitieuze plannen te realiseren. Maar de conclusie “onder druk ontstaan vaak mooie dingen” is daar niet aan te verbinden volgens ons. Om maar te illustreren: geologen kunnen u uitleggen dat onder druk vulkaanuitbarstingen met gesastreuze gevolgen plaatsvinden, psychologen hebben recentelijk wetenschappelijk aangetoond dat tijdsdruk slecht is voor creativiteit en door statische druk gaan haren overeind staan. Tja, je zou deze uitwerkingen van ‘druk’ een voor een op het bestuursakkoord kunnen leggen.
Zo ver wil ik echter niet gaan voorzitter. Gelukkig heeft de coalitie besloten dat, en ik citeer pagina 2, “we houden ons aan de wet ARHI”, “Taken die het Rijk aan gemeenten overdraagt voeren we uit” (pagina 1) en we overleggen met onze buren als het gaat over het sociaal domein. Driewerf hoera. We houden ons aan de wet, doen wat we moeten doen en overleggen met onze partners. Als dat geen pluim verdient…..
Zonder gekheid: zeker zien wij inhoudelijk goede punten. Om in het kader van mijn inleiding, er vier te noemen:
· Op het gebied van mobiliteit gaan we de N65 en het PHS implementeren, in samenspraak met belanghebbenden. Goed zo, zijn we voor. Maar daar waren we toch al jaren mee bezig onder leiding van Eric van den Dungen?
· We gaan aan de slag met de scholen en gemeenschapshuizen in Esch, Biezenmortel en Haaren. Prima, sterker nog: op initiatief van mijzelf is daar afgelopen najaar een raadsbrede motie voor aangenomen en de voorbereidingen zijn nog door het vorige College gestart.
· In het sociaal domein gaan we voor een persoonsgerichte aanpak. Hulde, maar die kanteling is destijds al ingezet en volgens mij was het oud-VVD-raadslid Cees van der Ven die hier steeds sprak over een transformatie in plaats van een transitie.
· De gemeente denkt mee, bijvoorbeeld door burgerinitiatieven te ondersteunen, en aanspreekpunten voor ondernemers en duurzaamheid te leveren. Ja-tenzij, zegt u dat nog wat voorzitter? Voor de zekerheid verwijs ik u naar het vorige bestuursakkoord en de evaluaties die de afgelopen jaren op de agenda stonden. En de aanspreekpunten waar deze coalitie het over heeft zijn er uiteraard al jaren.
Prima punten dus, te meer omdat we ze al lang doen of omdat de voorbereiding door het vorige College zijn gestart.
Een goed betoog geeft niet alleen argumenten voor, in dit geval het bestuursakkoord, maar ook tegen. Die traditie wil ik natuurlijk niet breken. Laat ik het, gezien de tijd en voor de balans, ook maar bij vier houden.
· Ook al is het een bestuursakkoord op hoofdlijnen, er wordt totaal niet over veiligheid gesproken. Ja vooruit, publieksvriendelijke veiligheid door verkeerssmileys (die er volgens mij al maanden staan). Dat is een kwalijke zaak vindt de VVD. U zult dat begrijpen. De indruk ontstaat dat er in Haaren sowieso een gegarandeerde, vanzelfsprekende veiligheid is. Maar zo een soort veiligheid komt zelfs niet in Sprookjes voor. Vraag maar aan roodkapje..
· Een visie ontbreekt; ook hier weer wordt verwezen naar de opsplitsing en de coalitie geeft, overigens terecht, aan dat er keuzes moeten worden gemaakt. Of een treinstation in Helvoirt en het creëren van een bibliotheek in Haaren daar nu de beste opties in zijn… Over Sprookjes gesproken…
· De woningbouw dan. Deze coalitie claimt allerlei fantastische zaken: 5 tot 10 kavels per dorp, per jaar, voor starters, betaalbaar, energieneutraal, zelfs gasloos en als klap op de vuurpijl gaan we iedere bouwaanvraag toetsen op toegankelijkheid. Daarover kunnen we een heel uitvoerig debat voeren en dat zullen we ook zeker doen. Vanuit mijn professionele achtergrond kan ik u in ieder geval wel melden: al deze begrippen samen gaan net zo goed als de nieuwe kleren van de keizer: geen succes en totaal onuitvoerbaar. Sterker nog: onze dorpen gaan hiermee volledig op slot.
· En tot slot een financiële onderbouwing. Want die is er niet. De extra uitgaven zien wij duidelijk, maar hoe die worden gefinancierd? Het lijkt wellicht een detail, maar is wel cruciaal. Want ook deze laatste drie jaren van de gemeente Haaren mag het niet zo zijn dat onze inwoners de hoofdprijs gaan betalen. De hoofdprijs voor sprookjes, waarvan we allemaal weten dat ze niet bestaan.
Dan toch nog even een korte terugblik op de aanstelling van vier wethouders. En nogmaals, het gaat ons niet om de personen zelf. Onder het mom van ‘er moet veel meer gebeuren in kortere tijd’ wordt deze verdubbeling van het aantal bewindspersonen steeds gerechtvaardigd. Deze ambities zien wij echter niet direct vertaald in het bestuursakkoord. Inmiddels vragen wij ons af of hier niet iets anders heeft gespeeld, een meer politiek verhaal tussen de twee partijen onderling. Hoe dan ook, wat wij vooral schrijnend vinden, nu de portefeuilleverdeling van het College bekend is, is dat de portefeuille van de burgemeester volledig is uitgekleed. Wat daaraan ten grondslag ligt interesseert ons niet zo heel veel, al vraag je je wel af waarom. Als soort van troost, wil ik u graag een presentje aanbieden. Zie er de symboliek maar van in. Om u scherp te houden en omdat de komende jaren in allerlei opzichten een hele puzzel zullen worden. Maar bovendien, om de vele tijd te kunnen doden…
Concluderend voorzitter, de VVD Haaren ziet positieve punten in het bestuursakkoord die ook in ons programma stonden. Wij constateren tegelijkertijd dat er weinig vernieuwends zal gebeuren. De creativiteit die we terugvinden in het akkoord, is veelal voor de bühne naar onze mening. En dat beseft de nieuwe coalitie zichzelf ook. Verkiezingen zullen er in de gemeente Haaren niet meer komen, dus de kiezer zal daarover niet meer kunnen oordelen. Maar alsof die er wél zouden komen, heeft de coalitie een perfecte escape ingebouwd: de tweede regel van het akkoord luidt: “De tijd die we hebben is beperkt. We beseffen dat we als gemeentebestuur niet meer alles zelf kunnen beslissen.” Een mooiere escape is er niet. Naast dit feit, is er trouwens nog iets dat mij buitengewoon fascineert voorzitter. Na deze zin staat namelijk een rode punt, terwijl alle overige tekst zwart is afgedrukt. Ik hoop dat dit een opmaakfout betreft. De VVD zou het namelijk buitengewoon kwalijk vinden als deze rode punt het begin vormt van een rode draad. Een rode draad door de laatste jaren van de gemeente Haaren, waarin we gaan schermen dat we ‘toch niets meer kunnen doen’, ‘de anderen het niet willen’ of ‘de lasten wel omhoog moeten vanwege gestegen kosten’. De vergezichten die we lezen lijken ons veelal onhaalbaar, maar het zijn juist de kleine dingen die we ook de komende jaren gewoon kunnen en moeten blijven doen. De VVD zal daarop toezien, kritisch maar steeds bereid om mee te denken en afwegingen te maken in het belang van onze inwoners zoals u dat van ons gewend bent.
En hoe eindigt het sprookje van de vier dorpen vraagt u zich waarschijnlijk af? Ik weet het niet, maar als ik een voorzet mag doen hoop ik iets in de trend van: “… en de vier dorpen leefden samen niet meer zo heel lang, maar wel erg gelukkig!”