Per brief van 17 juli 2018 heeft het College van B&W de raad geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de aanpak van laaggeletterdheid in IJsselstein. De brief geeft een mooi overzicht van alle activiteiten die in dat kader plaatsvinden. Tijdens de vergadering van de Commissie Samenleving van 12 september 2018 hebben PvdA en D66 zich bereid getoond een oplegnotitie te schrijven naar aanleiding van deze brief van B&W.

Uit de brief blijkt dat 8% van de inwoners van IJsselstein moeite heeft met lezen en schrijven. Concreet hebben we het dan over 2500 inwoners. PvdA en D66 vinden dat veel te veel.

Temeer als blijkt dat in 2017 slechts 230 mensen aan een programma deelnamen om de taalachterstand te verkleinen en tot op dit moment in 2018 slechts 80. Tevens blijkt uit de bijlage bij de brief dat 11% niveau B1-B2 beheerst en 40% niveau A1-A2 beheerst.

Wat is laaggeletterdheid?

Laaggeletterdheid is een term voor mensen die grote moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Mensen die laaggeletterd zijn, zijn geen analfabeten. Ze kunnen wel lezen en schrijven, maar beheersen niet het eindniveau vmbo of niveau mbo-2/3.

Mensen die laaggeletterd zijn hebben onder meer moeite met:

Formulieren invullen (zorgtoeslag, belasting, etc.) Straatnaamborden lezen, reizen met openbaar vervoer Voorlezen aan (klein)kinderen Pinnen en digitaal betalen Werken met de computer, solliciteren Begrijpen van informatie over gezondheid en zorg

Goed kunnen lezen en schrijven is een basisvoorwaarde om mee te kunnen doen in de samenleving. Beheersing van taal vergroot de zelfredzaamheid. Tevens vergroot het ook de kans op het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Het is dan ook van belang om in een zo vroeg mogelijk stadium laaggeletterdheid te herkennen.

Dat kan bijvoorbeeld via het schuldhulpverleningstraject, via huisartsen, onderwijzers en/of vluchtelingenwerk. Er zijn diverse screeningsinstrumenten beschikbaar om laaggeletterdheid zo snel mogelijk te herkennen, zoals de Taalmeter of de Rekenmeter van de Stichting Lezen en Schrijven. Deze instrumenten kunnen worden ingezet om een indicatie te krijgen van iemands lees en/of rekenniveau.

De brief van het College gaat vooral uit van het aanbod, uitgesplitst in non-formeel en formeel. Van belang is echter een goede signaalfunctie om tijdig laaggeletterdheid te kunnen onderkennen.

Tevens blijkt uit de brief van het College een versnipperde aanpak. Er zijn initiatieven vanuit de Bibliotheek Lek en IJssel, Pulse, en vluchtelingenwerk. Alleen bij het Taalhuis is sprake van een meer afgestemde aanpak.

Wat willen we?

De fracties van PvdA en D66 willen een geïntegreerde aanpak door middel van een actieprogramma voor deze raadsperiode.

Het doel van dit actieprogramma dient te zijn dat de laaggeletterdheid in IJsselstein met 50% afneemt ten opzichte van 2017.

Het actieprogramma dient wat ons betreft in ieder geval uit de volgende elementen te bestaan:

Maak het terugdringen van laaggeletterdheid onderdeel van de collegeprioriteiten; Organiseer de aanpak van laaggeletterdheid binnen het sociaal domein onder verantwoordelijkheid van één wethouder; Positioneer de aanpak van laaggeletterdheid als middel tot participatie en dus niet alleen als onderwijsthema; Stel één geïntegreerd budget op voor alle activiteiten in het kader van de bestrijding van laaggeletterdheid in IJsselstein en maak daarin de kosten en opbrengsten inzichtelijk; Belast vanuit de gedachte “één plan, één regisseur”, één uitvoerende organisatie met de coördinatie op de uitvoering van het totaal aan activiteiten; Communiceer als gemeente IJsselstein begrijpelijk met inwoners, bij voorkeur op taalniveau B1; Waar de gemeente inzet op digitalisering van dienstverlening levert dit voor digivaardigen en geletterden tijdsbesparing en gemak op. Voor laaggeletterden is het vaak ingewikkeld om een DigiD te gebruiken of om een digitale afspraak te maken voor bijvoorbeeld een paspoort. De gemeente moet voor deze doelgroep in staat zijn verkeerd ingevulde formulieren te herstellen en alsnog zorgen dat mens-tot-mens contact mogelijk blijft. De dienstverlening van de gemeente dient voor iedere inwoner toegankelijk te zijn; Formulieren van de gemeente worden getoetst op eenvoud en bruikbaarheid en zonodig aangepast; Faciliteer de diverse uitvoerende organisaties voor het ontwikkelen van een goede en vooral tijdige signaalfunctie om tijdig de problematiek bij de diverse doelgroepen te kunnen onderkennen. Ga daarvoor met de uitvoerende organisaties in gesprek om hun behoefte te peilen. Instrumenten daarvoor zijn Taalmeter, Digimeter, Rekenmeter of vergelijkebare instrumenten van de Stichting Lezen en Schrijven; Via een voortgangsrapportage de raad op de hoogte houden van de resultaten van dit actieprogramma zodat getoetst kan worden of de doelstelling wordt gehaald.

Wij vragen:

Een reactie van de fracties op deze inzet van PvdA en D66 Een eerste reactie van het College Dat het College binnen 3 maanden aan de raad aangeeft op welke wijze zij invulling geeft aan de wens om tot een geïntegreerd actieprogramma te komen door middel van een raadsvoorstel.

Paul Nieveen van Dijkum (PvdA) Jelte Huizinga (D66).