Onlangs organiseerde de provincie een kennisdag over energietransitie. Allerlei ervaringen en ideeën werden besproken. Allemaal heel nuttig en leerzaam. Wat echter niet aan de orde kwam, is de vraag wat er moet veranderen in onze manier van samenleven, in onze manier van produceren en consumeren, wil energietransitie daadwerkelijk tot stand komen. Een recente Vlaamse studie behandelt zes grote sociaaleconomische omwentelingen die nodig zijn voor een sociaal rechtvaardig klimaatbeleid.
Het zijn zes omwentelingen waaraan we ook lokaal een steentje kunnen bijdragen: 1 In plaats van een blind geloof in de private sector, hebben we een sterke overheid nodig die grootschalige investeringen doet in onder meer energievoorziening, openbaar vervoer, publieke huisvesting en innovatie.
2 In plaats van de ieder-voor-zich-filosofie moeten we veel meer zaken collectief aanpakken: mobiliteit, huisvesting, samendoen met consumptiegoederen en collectieve (energie)voorzieningen.
3 Collectief eigendom van grond en grondstoffen; meer eigenaarschap en zeggenschap in liefst coöperatief opgezette bedrijven.
4 Sociaaleconomische gelijkheid is essentieel voor een doortastend en gedragen klimaatbeleid: ongelijke samenlevingen zijn minder in staat om ecologische problemen aan te pakken in het algemeen belang.
5 Minder kwantitatieve groei kan heel goed samengaan met meer levenskwaliteit; een circulaire economie heeft minder grondstoffen nodig en een hersteleconomie zorgt voor minder consumptie-uitgaven, minder afval en minder CO2-uitstoot. (
6 Solidariteit tussen landen is nodig, want elk land moet meedoen om klimaatchaos te vermijden; er is een Nieuwe Internationale Economische Orde nodig die ontwikkelingslanden ruimte geeft om zich op een sociaal rechtvaardige manier te ontwikkelen.
Ook in Peel en Maas kunnen we bijdragen leveren aan deze zes grote omwentelingen. Te beginnen met het volop ondersteunen van energie-coöperaties. Burgers informeren en ‘meenemen’ is onvoldoende en participatie wordt pas echt als de gemeenschap eigenaar is, liefst voor 100%. Technologische vindingrijkheid en bestuurlijke samenwerking blijven daarbij nodig; maar een sociaal rechtvaardige aanpak mag zeker niet ontbreken.
Annigje Primowees, Frits Berben, Raf Janssen Raadsleden PvdA/GroenLinks