In de piste van het toekomstige stadhuis van de nieuwe gemeente West Betuwe was ik afgelopen vrijdag getuige van een spannend en officieel moment: het bepalen van de volgorde van de lijsten van de tien partijen die meedoen aan de komende verkiezingen.
Geschreven door Lydi Groenewegen
Het publiek was toegestroomd en kon eensgezind op de eerste rang zitten (we waren met z’n vieren!) om op oogafstand getuige te zijn van de act die door twee burgemeesters en een notaris werd uitgevoerd. Er waren drie gele en drie oranje plastic balletjes en ik moest denken aan de surprise eieren die ik soms kocht voor mijn kinderen. Binnenin de chocolade zaten plastic bolletjes met miniverrassingen: een autootje, een puzzeltje, een beestje. Er kon naar hartenlust geruild worden zodat iedereen even blij was. Maar dit was een serieuzere aangelegenheid. In de gele balletjes zaten papiertjes verstopt met daarop de nummers 8, 9, en 10 en in de oranje balletjes de namen van de drie partijen die voor het eerst mee gingen doen met de verkiezingen: GroenLinks, Christen Unie en Leefbaar Lokaal Belang West Betuwe.
Ik vroeg waarom er geen tien gele en tien oranje balletjes waren, maar een van de burgemeesters legde mij uit dat het aantal stemmen dat partijen bij de vorige verkiezing hebben behaald, de volgorde van toekenning van de nummers bepaalde. [Kieswet, artikel 13 en 14]. Alleen de nieuwkomers moesten nog een plekje krijgen dus. De nummers 1 t/m 7 stonden al vast. En kennelijk was dat belangrijk. ‘Mensen stemmen vaak op de eerste lijstnummers, zo werkt de menselijke psyche,’ zei iemand, ‘of op de laatste,’ werd er geruststellend aan toegevoegd terwijl de balletjes ronddraaiden.
GroenLinks staat op nummer negen en er kon niet meer van verrassing geruild worden. Gelukkig zitten we over vier jaar niet meer in een plastic balletje.