De kleine biomassacentrales in Zwolle moeten zo snel mogelijk sluiten, vinden de PvdA en D66. De grotere nog geplande centrale op Voorst zien ze het liefst helemaal niet komen, maar als dat wel moet dan onder strikte voorwaarden. Beide partijen concluderen dit naar aanleiding van het advies dat de Sociaal-Economische Raad (SER) onlangs uitbracht. Mart oude Egbrink van de PvdA en David Hof van D66 manen het Zwolse college tot actie en schreven een opiniestuk.
In Holtenbroek (Muziekbuurt), aan de Vrolijkheid en in Breecamp zorgen kleine biomassacentrales voor de verwarming van huizen en bedrijven. Begin dit jaar verleende de gemeente een vergunning voor een grotere biomassacentrale op Voorst. Hierover maken vele Zwollenaren zich terecht grote zorgen. Ook de PvdA en D66 zijn al langere tijd kritisch over biomassa. Zo hebben we afgelopen november de wethouder gevraagd terughoudend te zijn ten aanzien van nieuwe initiatieven. Desalniettemin koos het college ervoor om de nieuw te bouwen centrale op Voorst geen strobreed in de weg te leggen. De komende jaren zouden in Nederland honderden biomassacentrales verschijnen, veelal draaiend op resthout. Wie garandeert dat er voldoende resthout beschikbaar is en blijft?
Advies van de SER
De Sociaal Economische Raad (SER) zegt dat biomassa – of biogrondstoffen – een belangrijke rol blijft spelen in een duurzame, CO2-neutrale en circulaire toekomst. Echter, het gaat daarbij vooral om de vraag hoe je het inzet. Ze maakt een duidelijk onderscheid tussen hoogwaardige en laagwaardige toepassingen. Hoogwaardige toepassingen zijn vooral de inzet bij de productie van materialen en in de chemie. Laagwaardige toepassingen gaat over toepassingen waar goede alternatieven voorhanden zijn, zoals bij de productie van warmte in de kleine (Zwolse) biomassacentrales. Kleine centrales bieden daarmee geen toekomst voor de opwekking van warmte en elektriciteit. Het gebruik ervan moet worden afgebouwd, adviseert de SER. Daar waar op dit moment nog geen alternatief is voor biogrondstoffen – denk aan hoge temperatuurwarmte in de industrie en zwaar wegtransport – kan de inzet van biomassa als een overbruggingstoepassing gezien worden. Dit lijkt bijvoorbeeld ook te gelden voor de beoogde centrale op Voorst.
Hoe nu verder in Zwolle?
Wat de PvdA en D66 betreft is er een duidelijke strategie van het Zwolse college nodig. Bestaande biomassacentrales in Zwolle moeten gesloten worden. Hiervoor zijn prima alternatieve duurzame opties beschikbaar als zonne-energie, windenergie en eventueel geothermie. Zolang de centrales nog wel in gebruik zijn, willen we van het college weten hoe we dat zo duurzaam en met zo min mogelijk overlast kunnen doen. Op 1 juli schreef minister Wiebes in een kamerbrief dat hij de eisen voor uitstoot voor biomassacentrales fors wil aan te scherpen. De PvdA en D66 vinden dat deze eisen ook voor bestaande centrales moeten gelden. Juist kleine biomassacentrales kennen namelijk amper regelgeving op het gebied van uitstoot. Hierdoor slaat fijnstof neer in de achtertuin van onze inwoners. Met de nieuwe regelgeving kunnen we mogelijk ook besparen op de uitstoot van stikstof. Dat is hard nodig voor de woningbouwopgave in onze stad.
Tot zo ver de kleine centrales, wat te doen met de beoogde grotere biomassacentrale op Voorst? Omdat hier sprake lijkt van een zogenaamde overbruggingstoepassing is er waarschijnlijk niet direct een alternatief voorhanden. Desondanks willen de PvdA en D66 dat de wethouder zo snel mogelijk met de toekomstig exploitant in gesprek gaat over de adviezen van de SER. Is het nog logisch de centrale te bouwen? Is er echt geen alternatief denkbaar binnen een aantal jaren?
Tevens zegt de SER terecht: indien duurzame alternatieven pas op termijn inzetbaar zijn, moet je afwegen of een keuze voor biogrondstoffen als overbruggingsoplossing de voorkeur verdient boven nog even wachten op een alternatief. Het risico is immers dat er straks een centrale staat, terwijl na een aantal jaar een alternatief voorhanden is. Blijft die centrale dan nog twintig jaar staan, omdat deze er toch al staat? Is dat wat we willen?
Als die centrale er ondanks alles toch moet komen, vinden wij dat nu al gebouwd moet worden volgens de aangescherpte emissie-eisen die minister Wiebes wil laten gelden vanaf 2022. Want het kan toch niet zo zijn dat de inwoners in Frankhuis de laatste groep is die last krijgt van uitstoot, alleen omdat de eisen voor de centrale op Voorst nog nét niet golden.
Energieambities
Biomassacentrales sluiten betekent iets voor de klimaatambities van Zwolle. Ambities die we onverkort moeten halen. Tot op heden roept het college dat de inzet van biomassa daarbij noodzakelijk is. Nu biomassa ongeschikt is voor de toekomstige opwekking van warmte en elektriciteit moeten we kijken naar de alternatieven.
Allereerst moeten we in Zwolle veel en veel meer inzetten op energiebesparing. Als gemeente lopen we hierin hopeloos achter. Zo hebben de PvdA en D66 eerder gepleit voor de ondersteuning van inwoners door energiecoaches, een energiefonds en aandacht voor onze inwoners met een kleine beurs. Maar de meeste besparing moet bij Zwolse bedrijven vandaan komen. Daar heeft het merendeel de verplichte maatregelen nog niet genomen. Desondanks er is geen sprake van voldoende handhaving of ondersteuning bij deze bedrijven.
Naast energie besparen, moet je ook kijken naar andere vormen van energieopwekking; geothermie, zonne-energie en windenergie. Inmiddels zijn er een aantal zonneparken in Zwolle waarin Zwollenaren participeren. Inwoners van Tolhuislanden zijn druk hun plannen met wind en zon vorm te geven. Dat is allemaal erg mooi. Maar kijkend naar geothermie, lijken de opbrengsten hoogst onzeker. Wat onze fracties betreft is de tijd dan ook rijp om ook voor Zwolle-Zuid de discussie over windturbines te voeren. De veranderende inzet van biomassa, de onzekerheid over de opbrengsten van geothermie in Zwolle, de achterblijvende energiebesparing en de urgentie om een leefbaar Zwolle voor onze kinderen achter te laten, rechtvaardigen dat alle coalitiepartijen over hun eigen schaduw heen stappen in deze discussie.
College aan zet
De inzet van biomassa blijft nodig voor een duurzame toekomst. Maar niet op de manier waarop we dat nu in Zwolle doen. Om te kijken of het college onze oplossingsrichting deelt, stellen we schriftelijke vragen aan het college. Deze vragen zijn hier te lezen. Mocht de antwoorden hierop niet bevredigend zijn, dan zullen we direct na het zomerreces om een debat vragen.