Poliflw

Afgelopen maandagavond debatteerde de Zwolse raad over de eerste versie van de Energieagenda 2018-2022. De plannen van dit college om werk te maken van de schone toekomst van onze stad. Er was voor de fracties alle ruimte om suggesties en aanvullingen mee te geven en die worden verwerkt door de wethouder. Lees hieronder de bijdrage van raadslid Ruben van de Belt.

De energietransitie in Zwolle krijgt steeds concreter vorm en gaat ook steeds een stapje sneller. Vorige week was ik bij een afgeladen volle bewonersavond van Berkum Energieneutraal 2025. Daar sprak ik Zwollenaren die al druk bezig zijn hun huis van het aardgas af te halen, energie te besparen en de rest zelf op te wekken. En ik sprak Zwollenaren die daar serieus over nadenken maar dat het liefste met een grotere groep doen.

Wat me op zo'n avond trots op Zwolle maakt, is dat we de potentie zien om geld te besparen met isolatie en zelfopgewekte energie, en daarna meteen nadenken of we dat kunnen gebruiken en het bijvoorbeeld via een buurtcoöperatie ten goede kunnen laten komen van onze buurt. Dat is echt Zwols: nuchter en slim samen aan de slag, met oog voor onze stad en oog voor onze medebewoners.

Schouders eronderEr ligt nu een voorstel voor de Energieagenda. Het aanvalsplan van dit college om de Zwolse energietransitie te versnellen en te versterken. Het plan is concreet, helder en ambitieus. Als de gemeente samen met alle inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en de netbeheerder de schouders hieronder zet, dan hebben wij het volste vertrouwen dat we de doelstellingen gaan halen.Daarbij wil ik wel een kanttekening maken: we hebben al forse stappen gezet hebben in de richting van onze ambities in 2025. We mogen verwachten dat de overstap op schone energie steeds harder zal gaan, ook door keuzes van de Zwollenaren zelf. Daarom moeten we ervoor waken niet achterover te gaan leunen. Laten we ons dan ook vooral richten op het eindplaatje waarin Zwolle als geheel energieneutraal is. Want we raken net op stoom, en dat willen we vasthouden.Een belangrijke voorwaarde daarvoor is dat iedereen kan zien waar we staan en wat er in de pijplijn zit. In de vorige periode heeft onze fractie samen met GroenLinks het college gevraagd om een dashboard energietransitie. De wethouder heeft aangegeven dat dit dashboard in de definitieve versie terug zal komen. Juist omdat het een prachtig middel is om te motiveren en inspireren, maar ook onze eigen voortgang te monitoren.

Aanpak per wijkVerder spreekt de energieagenda van een warmteplan per wijk. Dat gaat voor onze fractie niet alleen over techniek, maar ook over de wijk zelf. Elke wijk heeft voor een succesvolle transitie net een andere aanpak nodig. Wat in Berkum werkt, werkt in Zwolle-Zuid niet en andersom. Het zou mooi zijn als we kennis van opbouwwerkers in de wijk benutten om echt voor maatwerk te gaan.

Zwols één-tweetjeIn eerdere debatten heeft onze fractie er al op gehamerd: schone energie opwekken en gebruiken moet een Zwols één-tweetje worden. Zelf opwekken, zelf gebruiken. Dus zelf de vruchten plukken. Meer op eigen kracht! Waar we vroeger—en helaas nu ook nog steeds—energie afnemen van grote en vieze energiecentrales, gaan we dat steeds meer doen via energieproductie op allerlei plekken in de gemeente. De energie ligt letterlijk op straat.

Duurzame energie biedt dus kansen. Die moeten we wel benutten. Het Klimaatakkoord spreekt van 50% lokale participatie in duurzame opwek in 2050. Dit willen wij in Zwolle ook zien. Het liefste zelfs meer dan 50%! Maar dan moeten we op korte termijn de juiste voorwaarden scheppen. Daar is dit het uitgelezen moment voor. Kansen om het energiesysteem bij te buigen en Zwolle zelf te laten profiteren van duurzame opwek zijn schaars. We moeten die met beide handen aangrijpen!

Als gemeente zijn wij de partij bij uitstek om dat Zwolse één-tweetje te stimuleren. Wij zijn erg blij met de toezegging van de wethouder dat er in de definitieve versie van de Energieagenda ook als mijlpaal een plan wordt opgenomen waarmee we Zwollenaren helpen hun eigen energie te oogsten. Dat plan geeft wat ons betreft een pad naar het eindbeeld van 50% lokale participatie, waarin de lessen uit de lopende projecten worden meegenomen. En een aanpak om veel actiever postcoderoos-initiatieven te stimuleren, bijvoorbeeld door een standaardpakket of gerichter ondersteuning. Maar ook de uitwerking van een Zwols Energiefonds, dat Zwolse initiatieven net dat zetje kan geven. En hoe die initiatieven ondersteund en gefaciliteerd worden.

Een sociale transitieZwolle is een sociale stad. Een stad waarin mensen omzien naar elkaar, waarin we zorg dragen voor elkaar. Ook als het gaat om de energietransitie. Want het is een grote kans om de baten van energie ten goede te laten komen van de stad. En dat geldt extra voor Zwollenaren met lagere inkomens, want dan is te midden van alle vaste lasten de energierekening vaak het enige waar nog wat beweging in kan komen. De huur, de zorgverzekering, alle kosten staan vast. Maar de energietransitie biedt een gouden kans om de energierekening te verlagen. Maar dat gaat niet vanzelf. Daarom zijn wij blij met de toezeggingen van de wethouder om met een aanpak te komen hoe we deze energietransitie een sociale transitie kunnen maken.

Aan de slagDe ChristenUnie heeft vertrouwen dat Zwolle haar duurzame ambities gaat realiseren, als we maar met de hele stad de schouders eronder zetten. Dat willen we wel op een typisch Zwolse manier. Dus schone energie opwekken en gebruiken als een echt Zwols één-tweetje. Een sociale transitie, waarvan alle Zwollenaren profiteren. En gezamenlijke plannen met bedrijfsleven, woningcorporaties en onderwijs. Dat willen we meer en concreter terugzien in het Energieprogramma. Zwolle is er klaar voor!

De ChristenUnie is er blij mee dat wethouder Michiel van Willigen volop inzet op schone energie. Voor Zwollenaren is er sinds kort de duurzaamheidsmakelaar. Die kan je thuis uitnodigen voor een onafhankelijk advies over energiebesparing. Ook zet het college in op grootschalige productie van schone energie in Zwolle.

Met het uitbrengen van de Zwolse energie gids geeft het college duidelijkheid over de kansen van de omwenteling naar schone energie in Zwolle. Belangrijk is dat we Zwolle daarmee ook economisch en sociaal versterken. Als de energie die hiermee wordt opgewekt door Zwollenaren wordt afgenomen worden we minder afhankelijk van het buitenland. ChristenUnie Raadslid Wietse de Boer: ‘Zwolle heeft, als Solar City 2016, een goede uitgangspositie om verder te verduurzamen. Nu we gaan investeren in grootschalige projecten vinden wij participatie van inwoners van essentieel belang. Omwonenden moeten meepraten, bepalen en profiteren van de projecten in hun omgeving.’

Het vraagt van de gemeente een actieve rol om inwoners te informeren en te faciliteren. Initiatieven kunnen ook bij een groep inwoners starten. De overstap  naar schone energie maken we samen. De ChristenUnie ziet kansen om energieparken te creëren waar een educatief karakter aan wordt toegevoegd. De Boer: ‘Zwolle moet voorop lopen in deze transitie en daar kan een energiepark bij helpen. Ook moet Zwolle wat de ChristenUnie betreft nadenken over scenario’s waarbij de gemeente in de lead is bij productie van schone energie’. Voor huidige en toekomstige Zwollenaren moet onze mooie stad een fijne plek blijven om te leven. 

Vanavond debatteert de Zwolse raad over de energietransitie. ChristenUnie-raadslid Michiel van Willigen benadrukt in het debat de noodzaak dat alle Zwollenaren meewerken aan de overgang van fossiele naar duurzame energiebronnen. Lees hier zijn bijdrage aan het debat.

"Voorzitter, volgens de ChristenUnie gaat het debat over de energietransitie vanavond over vertrouwen, verantwoordelijkheid en het verbinden van onze stadsgenoten.

Vertrouwen

In maart mocht ik met 50 kinderen van groep 8 naar Den Haag. De kinderen hadden hun duurzame droomhuis getekend en wilden Tweede Kamerleden vragen wat de regering voor hen doet. Het is in hun ogen logisch dat er straks gewoon schone energie is op en rond het huis. Jonna van 12 stelde de vraag waarom duurzame energie dan nu niet gewoon goedkoper wordt gemaakt. En Joost wilde juist weten wat de regering niet kon doen: “het is toch belangrijk wat mensen zelf willen?” De logische duurzame toekomst in de ogen van de kinderen maakte op mij indruk. Natuurlijk vervuilen we straks niet meer met vuile energie. De kinderen vertrouwen erop dat de Tweede Kamerleden, maar ook u en ik ons inzetten voor hun duurzaam droomhuis in Zwolle.

In het stadsgesprek op 19 april is de noodzaak van goed Zwols energiebeleid helder geschetst. Gebruik van gas laat Groningen in de kou staan, dit weekend hoorden we weer van een zeer krachtige beving. Ons klimaat verandert zichtbaar met de grootste schade voor de meest kwetsbare mensen. Ik hoor tijdens het stadsgesprek zelfs de oproep terug dat de gemeente ambitieuzer mag inzetten. Ambities heeft de ChristenUnie: klimaatneutraal in 1 generatie. Dat willen we voor onze kinderen en kleinkinderen. Dat beseffen we ook als rentmeesters van onze in bruikleen gegeven aarde. Nederland is nu nog de viespeuk van Europa, maar laten wij in Zwolle het goede voorbeeld geven. In Zwolle vertaalt het college dat in 25% duurzame energie in 2025, dat is bij wijze van spreken overmorgen.

Verantwoordelijkheid

Om die ambitie te bereiken moeten we lef tonen en verantwoordelijkheid nemen. In 2012 zijn al vier windmolens gebouwd in Zwolle. De vorige collegeperiode hebben we voor 4,4 miljoen euro zonnepanelen op gemeentelijk dak gelegd. In deze collegeperiode hebben we volop gewerkt aan stimuleren van eigen initiatief. Wij wij solar city 2016, zonnestad nummer 1 in Nederland met 7% woningeigenaren met PV, Zwolle wint twee keer op rij de Stook-je-rijkaward voor woningcoöperaties, grote bedrijven leggen zonneparken aan, ik kan nog lang doorgaan. Dit betekent dat iedereen in Zwolle zijn verantwoordelijkheid kan en wil gaan nemen. Naast eigenaren van koopwoningen, ook huurwoningen, kapitaalkrachtige mensen en minder kapitaalkrachtig mensen. De kracht van Zwolle is dat iedereen in beweging is.

Verbinding

Iedereen in beweging, daartoe moet de gemeente haar stadsgenoten goed begrijpen en verbinden. ChristenUnie zet in op een mix van energievormen waarbij iedereen op haar of zijn manier aan zet is en de gemeente niet achterblijft. Gemiste kansen zoals aansluiting van het Weezenlanden terrein op warmte-koude opslag mogen niet meer voorkomen. ChristenUnie ziet een energieopgave die leidt tot verbinding tussen mensen in de stad en niet tot verwijdering. Wij zien hiervoor ook een wijkaanpak voor ogen waarbij de lusten en lasten evenredig worden verdeeld in stad. We willen geen top down benadering want dat verwijdert. Wij zoeken naar balans.

Het proces zal veel ruimte bieden voor eigen ideeën van inwoners over de energietransitie. Daarbij sluiten wij aan op leefwereld van inwoners, en zien wij een vertaling naar stadsdelen voor ogen, met een eigen vraag per wijk, of zelfs straat. Collectieve inkoop per straat van zonne-energie, gezamenlijke isolatie, een Wijbedrijf of aanschaf van elektrische deelauto’s toont aan dat dit kan. Een mooie opgave waarbij sociale kracht en de energieaanpak samenkomen. Een beweging waar de gemeente bij aan moet sluiten door ruimte te geven en regie mag voeren.

Het college gaf voor de energiemix al een voorzet tijdens het stadsgesprek: Zij stelt een mix van windenergie voor de grote rendementen, zonne-energie voor iedereen, onderzoeken naar waterkracht en geothermie. En dat is ook ons startpunt:

Zet vol op in energiebesparing en dan met name in vermindering van gasverbruik, 50% van woningen en bedrijven. U noemt terecht een hoge ambitie voor particuliere warmtepompen en zonnecollectoren voor warmte. Maak gebruik van de stimulerende regelingen van rijk en provincie. De energie die we dan verbruiken moet elektrisch worden opgewekt;Zoek daarvoor plek voor grote zonnevelden a 100 ha (dat is 200 voetbalvelden). Onderzoek de mogelijkheden voor een of meer energieproductieparken in het buitengebied. Bijvoorbeeld bij Tolhuislanden een productiepark waar een combinatie van windmolens, zonnepaneelvelden en biomassa wordt geproduceerd. Door dit te concentreren op een of slechts enkele locaties wordt de overlast beperkt. De omwonenden moeten dan wel de eersten zijn die profiteren van de duurzame energie. Het principe dat degene die overlast te verwerken krijgt, de vruchten plukt van de duurzaam opgewekte energie, moet wat ons betreft een leidend principe zijn. Dat is fair naar de Zwollenaren die het betreft. Stimuleer zonnepanelen op meer dan 10.000 woningen, veel meer dan 7% nu, Zoek draagvlak voor 20 windmolens, dus 5 keer zoveel als nu. Daarbij kunnen we ons voorstellen dat types windmolens verschillen in bebouwd gebied, industriegebied en buitengebied. Onderzoek en kom met voorstellen hoe water, geothermie en andere alternatieven daadwerkelijk bij kunnen dragen. Investeer daarvoor ook zelf als gemeente, in de PPN komende maand praten we over de voorgestelde lange termijnvisie. Ga door met het stadsgesprek. Misschien in een soort creatieve denktank waar de belangrijkste ideeën in worden uitgewerkt, zoals zonne-energie langs onze geluidswallen of de Sekdoornseplas.

De ChristenUnie wil dat de gemeente alle Zwollenaren betrekt. Door vaker de stad en de wijken de vraag te stellen hoe energietransitie binnen hun wijk mogelijk wordt. Misschien is een energieopgave per wijk geen gek idee. Wat gaat het college doen om het gesprek in de stad gaande te houden? En dat breed te trekken, sowieso breder dan de wijken rond Voorst. Boeiend is de oproep van Zwolse jongeren. Onze kinderen, onze kleinkinderen, voor wie een duurzame toekomst letterlijk van levensbelang is. Een groot aantal politieke jongerenorganisaties spreken ons nu in de media aan op onze verantwoordelijkheid. Als Zwolle onderwijsstad hebben we goud in handen, en nu ook een doel voor de komende generatie voor ogen."

Op welke manieren kan de gemeente Zwolle haar duurzaamheidsdoelstellingen halen? Dat was de vraag die voorlag in een stadsgesprek dat de gemeenteraad van Zwolle met de stad wil voeren.

Op 19 april spraken ruim honderd Zwollenaren over de ‘energietransitie’, de overgang op duurzame energie. Deze belangrijke vraag is onder meer actueel door het verzoek van Scania, Windesheim en Blauwvinger Energie aan het college van burgemeester en wethouders naar de mogelijkheden rond windmolens op industrieterrein Voorst. Zij willen, net als de gemeente Zwolle, overgaan op volledig schone energie. Onder meer om de Groningers te ontzien en om met z'n allen te werken aan een beter milieu.

Dat werd een geslaagde avond, georganiseerd door ChristenUnie-wethouder Filip van As. Er ontstonden veel ideeën voor de productie van schone energie in de stad. De Stentor kopte: 'twintig windmolens, een zonneveld, besparen op gasverbruik en grond voor biomassa’.

Van Willigen: "Deze avond gaf me het gevoel dat veel Zwollenaren hun schouders eronder willen zetten en willen meewerken aan een beter milieu. Eind mei debatteert de raad over dit onderwerp. De ChristenUnie zal een geluid laten horen van betrokkenheid bij inwoners, urgentie voor 't klimaat en een blik vooruit naar energiewinst wat ten goede komt aan de hele stad."

Volgende transitieEeuwenlang stookten mensen op hout, maar bos werd schaars. Toen kwamen turf en kolen. De vondst van aardolie werd als een enorme vooruitgang ervaren. Net als het gas. Geen roet, weinig gevaar. En de welvaart groeide. Maar steeds duidelijker dringt het besef door dat deze brandstoffen eindig zijn. Zo staan we aan het begin van deze nieuwe eeuw weer voor een energietransitie.

Samen duurzaam doenChristenUnie-raadslid Michiel van Willigen: "Bij de omschakeling naar een nieuwe, duurzame energievoorziening laat ik mij leiden door twee waarden. Enerzijds heb ik mijn ogen richting de toekomst om onze kinderen veilig te laten leven en anderzijds heb ik mijn voeten in de stad voor een zo groot mogelijk draagvlak. Want duurzaam moeten we sámen doen.”

Van Willigen wil voorkomen dat het energievraagstuk mensen in de stad verdeelt in voor- en tegenstanders. “Ik wil dat schone energie mensen juist verbindt, doordat we samen de winst ervan ervaren. Elke transitie levert uiteindelijk voor iedereen een sprong voorwaarts op.”

Meedenken over de energietransitie in Zwolle? Mail Michiel van Willigen.