Poliflw

Half april kwam het kabinet met een steunpakket voor de cultuursector, een bedrag van in totaal 300 miljoen euro. Lijkt veel, maar met dit steunpakket worden vooral de grote instellingen onderhouden, de rest moet zich melden bij andere steunfondsen en de gemeenten.

In die gemeenten, en dat geldt zeker ook voor de Gemeente Utrechtse Heuvelrug, is weinig geld sinds de rijksoverheid grote portefeuilles als jeugdzorg, werk en inkomen en de zorg voor langdurig zieken en ouderen naar de gemeenten heeft overgeheveld. Dat betekent dus ook: weinig ruimte voor extra steun aan cultuur. Dit beaamde de wethouder toen ik hem gisteren, namens de fractie van D66, vroeg naar de stand van zaken binnen de cultuursector: er is op dit moment geen financiële ruimte voor aanvullende maatregelen.

Door alle overhevelingen kreeg onze gemeente al voor de coronacrisis de begroting nauwelijks sluitend. Het geldgebrek wordt nu nog nijpender, omdat in nood geraakte ondernemers, verenigingen en culturele instellingen ondersteuning vragen. Het kabinet heeft met de gemeenten de principe-afspraak gemaakt dat zij financiële compensatie krijgen voor de coronaschade, ook die aan de culturele sector. Een bedrag is daarbij, voor zover ik weet, nog niet afgesproken.

10 procent van het steunpakket van het Rijk, dat is dus 30 miljoen euro, is in ons land gereserveerd voor regionale instellingen die van vitaal belang zijn. Een voorwaarde is wel dat regio’s (gemeente, provincie) zelf bij elke aanvraag evenveel geld bijleggen. Het is natuurlijk maar de vraag of (en voor wie) dat in onze gemeente mogelijk is.

De wethouder gaf gisteravond aan dat Huis Doorn en Kasteel Amerongen mogelijk van deze steunmaatregel gebruik kunnen maken en binnenkort in gesprek te gaan met de directies van beide instellingen. Hij zegde ons toe de raad over de uitkomsten van dit gesprek te informeren als dat gesprek nieuwe informatie oplevert.

Al met al is wel duidelijk dat het steunpakket voor de cultuursector vooral gaat naar instellingen die van landelijk belang zijn en dat er binnen de begroting van onze gemeente weinig tot geen ruimte zit voor extra financiële ondersteuning. De fractie van D66 is dan ook benieuwd hoe andere culturele instellingen met sterke regionale waarde binnen onze gemeente het hoofd boven water proberen te houden en of ze uiteindelijk overeind denken te blijven in deze crisis.

We zullen de komende weken met de fractie een aantal van deze culturele instellingen bezoeken om daarover met ze in gesprek te gaan.

De culturele sector staat zwaar onder druk door de corona-maatregelen, dat mag duidelijk zijn. Net als bijvoorbeeld de groep van lokale ondernemers en de sportverenigingen. Maar in tegenstelling tot de ondernemers en de verenigingen is de culturele sector binnen onze gemeente minder goed georganiseerd: er bestaat geen overkoepelende organisatie.

Vanuit de groep “cultureel ondernemers”, een aanzienlijke groep binnen onze gemeente, heeft de fractie van D66 het signaal gekregen dat er veel onduidelijkheid bestaat over eventuele steunmaatregelen. En om te voorkomen dat straks een aanzienlijk deel van de culturele sector noodgedwongen verdwijnt, hebben we voor de eerstkomende open agenda een aantal vragen voor de wethouder geagendeerd:

In tegenstelling tot de sportverenigingen of de traditionele middenstand zijn zzp-ers in de culturele sector niet of nauwelijks georganiseerd. Heeft de gemeente in beeld hoe groot de groep cultureel zelfstandigen binnen onze gemeente is? Daarop aansluitend: op welke manier houdt de gemeente contact met de culturele sector om ze te informeren over mogelijke steun? Culturele zelfstandigen kunnen in veel gevallen geen aanspraak maken op het noodfonds voor ondernemers, omdat hun huisadres tevens hun vestigingsadres is. Bestaat er binnen onze gemeente een andere vorm van hulp voor kunstenaars die ZZP-er zijn op thuisadres? De 300 miljoen voor de culturele sector is bedoeld voor “culturele instellingen van vitaal belang”, waaronder gemeentelijke musea. Heeft de gemeente in beeld welke instellingen binnen onze gemeente gebruik van deze steunmaatregel kunnen maken? Wat is de situatie van verenigingen en stichtingen die binnen de Utrechtse Heuvelrug actief zijn? Zijn ze in staat de wegvallende inkomsten te dragen? Of kunnen zij ook beroep doen op steunmaatregelen? Neemt de gemeente aanvullende maatregelen om de culturele sector in onze gemeente te ondersteunen?

Troost Juist in deze ingewikkelde en onzekere tijd wordt maar weer eens extra duidelijk hoe belangrijk de culturele sector is. Cultuur is tijdloos, troostrijk en kan veel voor mensen betekenen. Juíst nu we thuis zitten, en het hier en nu reden kan zijn voor onzekerheid, pakken we sneller een boek, luisteren we graag naar muziek, kijken we naar films en kunnen we uitzien naar theater- of concertbezoek. Het zijn de zaken die het leven extra glans geven. En dat willen we in de toekomst kunnen blijven doen.

Dat is de titel van de nieuwe cultuurnota waar we als fractie OPEN mee instemmen. Waarom stemmen we in?

Cultuur is iets om trots op te zijn, om te doen. Cultuur zet je tot nadenken en is vooral ook om van te genieten. Cultuur helpt om onze inwoners met elkaar te verbinden. We denken dan niet alleen aan mensen die geld genoeg hebben, maar ook aan mensen met een smalle beurs: iedereen moet de kans krijgen mee te doen en om bij te dragen.

Cultuur biedt ook mogelijkheid om onze dorpen met elkaar te verbinden. Laten de dorpen vooral ook trots zijn op wat ze cultureel voor elkaar krijgen en dat delen met elkaar. We hebben veel mooie voorbeelden waar we als gemeente als geheel trots op mogen zijn, zoals de Grietmarkt bij Kasteel Amerongen, het Bloemencorso in Leersum, de kastelentocht in Doorn en de vorming van de Cultuurhoek in Driebergen.

Het is verbazend hoe veel je met relatief weinig middelen en met veel vrijwilligers voor elkaar kunt krijgen. De cultuurnota maakt dat zonder meer duidelijk.

Het is mooi om te zien dat het aspect cultuur deels samenvalt met andere aandachtsgebieden van onze gemeente. Bijvoorbeeld: uitdagend voor het doen van vrijwilligerswerk, de rol van de bibliotheek als laagdrempelige toegang tot kunst en cultuur en het bestrijden van eenzaamheid.

Natuurlijk waren er nog zaken waar we kritische noten bij hebben. Bijvoorbeeld de digitale informatievoorziening over culturele evenementen, de beperkte aandacht voor jongeren van 12-18, de financieringssystematiek en de manier waarop subsidies worden toegewezen. Het College heeft in de oordeelsvorming en ook bij de besluitvorming aangegeven extra aandacht te geven aan die zaken.

Kortom, OPEN onderschrijft de Kunst van het Bloeien.