Kent U de film Gataca? Neen, jammer want hij is zeker de moeite waard. In deze film wordt een maatschappij geschetst waarin een zeer zware tweedeling is tussen de mensen met het juiste DNA en de mensen met het “verkeerde”. Bij de geboorte wordt DNA afgenomen en wordt de categorie waarin het kind komt vastgesteld. Alleen de mensen met goede eigenschappen dankzij hun DNA krijgen alle privileges en leven in een hemel. De rest wordt afgedankt en leven in “een hel”.
Zover is het in Nederland nog niet, maar de tweedeling vindt steeds meer plaats. Dit gaat (nog) niet door het afnemen van je DNA, maar door waar je wieg heeft gestaan. Van je ouders krijg je het DNA mee, dus indirect heeft DNA wel ermee te maken. Maar het DNA heeft maar gedeeltelijk invloed op wat er van je terecht gaat komen. Opvoeding én karakter spelen ook een belangrijke rol. Hier geeft de film ook een duidelijk signaal over af. Maar vergelijk je twee “identieke” kinderen met de een in een rijk en wit gezin geboren en de ander in een arm en/of een anders gekleurd gezin, dan vindt de tweedeling direct plaats.
Je omgeving speelt een belangrijke rol in je leven. Hoe gaan de mensen met elkaar om? De voorbeeldrol van de beide ouders spelen in de opvoeding een belangrijke rol. Ook: Welke verwachtingen worden er aan een kind voorgehouden? Dit zijn belangrijke zaken in de opvoeding van het jonge kind. Daarnaast is de schoolkeuze de volgende stap. Het blijkt zo te zijn dat de ouders voor een school kiezen die bij hun visie past. Niet zelden een witte school voor witte kinderen. Omdat deze witte kinderen alles mee hebben, is het onderwijs op dat soort scholen ook meer gericht op presteren en de weg naar de hoogste vervolgopleiding. De wieg speelt dus een héél belangrijke rol in de tweedeling.
Een andere tweedeling dreigt er nu ook te komen in het arbeidsproces. Hadden we eerst de invloed van de lage lonen landen, nu doet de robotisering ook een duit in het zakje van de tweedeling. De gevolgen hiervan zijn tweeledig. Aan de ene kant verdwijnen er banen in het lage en midden segment en aan de andere kant wordt de factor arbeid steeds minder belangrijk en krijgt een steeds kleiner aandeel in de winsten. Hier staat tegenover dat de mensen die het kapitaal bezitten daardoor een steeds groter aandeel in de opbrengsten krijgen. Pikety heeft overduidelijk aangetoond dat de rijken steeds rijker en de armen steeds armer worden. Met andere woorden, indien we de verhouding kapitaal: arbeid niet eerlijker maken dreigt er een tweedeling. Daarnaast moet er werk gemaakt worden hoe we om willen gaan met de robotisering. Het kan toch niet zo zijn dat een grote groep Nederlanders afgeschreven gaat worden? Ook hierdoor ontstaat er een tweedeling; die tussen de werkenden en de werklozen.
Wie moet er met dit probleem van de tweedeling aan het werk gaan? Dat is natuurlijk de politiek. Het moet de politieke partijen snel duidelijk worden dat er haast geboden is. En, ik begrijp ook wel dat dit probleem globaal speelt en aangepakt moet worden. Maar moeten we wachten op een wereldwijde aanpak? Dan kunnen we lang wachten. Om te voorkomen dat Nederland een tweede Gataca wordt, moet de politiek zijn verantwoordelijkheid nemen en aan de slag gaan.
Willen we iedereen in Nederland een fatsoenlijke toekomst bieden, dan moet er snel werk gemaakt worden van een eerlijke verdeling van werk en inkomen.
