Partij van de Arbeid en GroenLinks trekken samen op, vanuit de aloude wijsheid: samen sta je sterker. Met dit programma willen we aangeven hoe het beter kan in Borne, vanuit onze gezamenlijke visie.
We staan voor gemeenschappelijke belangen op lange termijn: voor eerlijk delen, verbinden, vertrouwen en hoop. Duurzaamheid, solidariteit en openheid zijn dan de kernwaarden waar het om draait.
Een sociale gemeente
Iedereen moet kunnen meedoen, via een betaalde baan, vrijwilligerswerk of op school. Als het niet lukt een baan te vinden, dan heeft de gemeente ook een verantwoordelijkheid. Als je ziek wordt of je baan verliest, dan moet er een goed sociaal vangnet zijn.
Ieder kind moet een goede start en een eerlijke kans krijgen. Goed en bereikbaar onderwijs is van levensbelang, niet alleen om kennis te verwerven, maar ook om samen te spelen, te dromen over je toekomst en te leren om actief deel te nemen aan de samenleving.
In de zorg staan niet de regels centraal, maar aandacht voor de mens, ieder met zijn/haar eigen achtergrond en mogelijkheden.
Mensen afkomstig uit andere landen/culturen, zijn hier welkom en worden uitgedaagd mee te doen. Daarvoor wordt ondersteuning georganiseerd.
Een groene gemeente
We willen dat ook onze (klein)kinderen kunnen opgroeien in groene en gezonde dorpen en wijken. Ze moeten zorgeloos buiten kunnen spelen en schone lucht inademen. Daartoe willen we werken aan minder uitstoot van gevaarlijke stoffen.
We willen zoveel mogelijk energiezuinige woningen en bedrijven. Ook als lokale overheid kunnen we het nodige doen op dit terrein. Wind en zon kunnen ons daarbij helpen.
We zetten verdere stappen richting een circulaire samenleving, waar afval grondstof is.
Een gemeente waar iedereen meetelt
We willen een samenleving waarin voor iedereen plaats is, waar iedereen meetelt en van iedereen – waar dat kan - ook een bijdrage aan die samenleving verwacht wordt. De gemeente geeft daartoe ruimte en zo nodig ondersteuning aan betrokken inwoners om vorm te geven aan hun straat, wijk of dorp.
Dat vraagt een gemeentelijke overheid die open en duidelijk over de eigen plannen communiceert en die inwoners vroegtijdig bij planvorming betrekt.
HOE PAKKEN WE DAT AAN?
Vanzelfsprekend kan het lokale bestuur de hiervoor genoemde doelen nooit alleen realiseren. Op veel terreinen is de rijksoverheid bepalend (bijv. in de aanpak van werkloosheid, sociale voorzieningen of milieubeleid). Op weer andere thema’s sturen de provincie of Europa. De inkomsten van de gemeente komen ook grotendeels uit het gemeentefonds (een pot geld beheerd door dezelfde rijksoverheid).
Maar binnen de mogelijkheden die de gemeente heeft, zijn er belangrijke keuzes te maken.
Borne is een prachtige woon- en werkgemeente. Maar zoals in elke gemeente valt er nog veel te doen. De nieuwe taken die de gemeente in de afgelopen periode kreeg, zoals bijvoorbeeld de zorg voor kwetsbare jeugd, voor hulpbehoevende ouderen en voor mensen met een beperking, vragen nog steeds aandacht. De uitvoering van deze taken vraagt om een actieve, krachtige gemeente. Samenwerken met andere gemeenten is daarbij een must, ook omdat de gemeentelijke euro maar één keer uit te geven valt. Aandacht voor de menselijke maat staat bij ons voorop. Geld mag niet allesbepalend zijn.
In dit verkiezingsprogramma hebben we een groot aantal actiepunten opgenomen, verdeeld over acht hoofdstukken. In de actiepunten staat vaak “de gemeente gaat” of “de gemeente zorgt”. Bedoeld is dan dat wij vinden dat er een gemeente is, waarin zo’n actiepunt wordt gerealiseerd. Er zijn veel actiepunten. Maar er is ook veel te doen en we zijn heel gemotiveerd hiermee aan de slag te gaan.
Samenvattend geven we nu alvast een aantal voor ons dominante punten die in een gezamenlijke ledenvergadering van GroenLinks en PvdA zijn vastgesteld.
SPEERPUNTEN GROEN LINKS & PARTIJ VAN DE ARBEID
GroenLinks/PvdA staat voor een solidaire samenleving, waarin iedereen als volwaardig burger kan meedoen en bijdragen aan de samenleving. Iedereen heeft recht op een passende werkplek, ongeacht zijn/haar beperkingen. De gemeente heeft een voorbeeldfunctie bij het te werk stellen van arbeidsgehandicapten. Borne werkt regionaal mee aan een stevige aanpak van (jeugd)werkloosheid. Uitgangspunt bij de jeugd is een sluitende aanpak: jongeren werken of gaan naar school of combineren beide.
Iedereen die zorg nodig heeft, moet die in Borne snel en adequaat krijgen, zeker bij acute nood. Kwetsbare mensen verdienen extra aandacht, o.a. door betere communicatie en probleemsignalering. Voor het omgaan met dementie en eenzaamheid moeten er actieplannen komen. Mantelzorgers verdienen waardering en steun en moeten in hun zorgoplossing niet door gemeentelijke regels worden belemmerd.
Er wordt niet bezuinigd op armoedebeleid en milieubeleid.
Iedere Bornse burger heeft recht op een passende woning: jong, oud, lichamelijk beperkt, startend, statushouder of met een krappe beurs. Gemengd wonen heeft onze voorkeur. Bij nieuwbouw én renovatie streven we naar duurzaam en energieneutraal bouwen/verbouwen. Buiten de Bornsche Maten zien we liever inbreiding dan uitbreiding. Nieuwe Nederlanders, statushouders, vluchtelingen worden als burger behandeld waar het gaat om huisvesting, inburgering en scholing. Dit vraagt een actieve gemeente.
Bij nieuwe initiatieven, nieuw beleid, inkoop en aanbesteding legt de gemeente het accent op duurzaamheid en Fairtrade.
We zijn tegen de aanleg van de gemeentelijke verbindingsweg zoals die nu wordt voorgesteld. Om ook de verkeersproblemen in Zenderen op te lossen zien we liever een aansluiting van Zenderen op de A35/A1 vanaf knooppunt Azelo.
Om luchtvervuiling en geluidsoverlast te beperken doet de gemeente er alles aan een maximumsnelheid van 100 km/u ingevoerd te krijgen op A1/A35. Eventueel kan worden gewerkt met matrixborden met wisselende snelheden.
Verdiepte aanleg van het spoor in Borne is de optimale oplossing voor de spoorwegoverlast. Als dit niet haalbaar is, willen we één of meer spoortunnels. Een tunnel in de Azelosestraat zonder vrachtverkeer staat voor ons op 1.
Een slim groenbeheerplan is nodig om de diversiteit van het groen te stimuleren. Hierbij gaat het om bomen, planten, bloemen in relatie tot insecten en andere fauna. Waardevolle bomen worden behouden.
Het betrekken van inwoners bij de besluitvorming en de zorg voor de leefbaarheid (groenonderhoud, veiligheid) is niet alleen basis voor democratie, maar bespaart ook kosten en vergroot betrokkenheid en noaberschap. Daarbij verdienen ook nieuwe vormen van burgerschap en bestuurlijke vernieuwing experimenteerruimte. Burgerinitiatieven zoals uit de G1000 Burgertop naar voren zijn gekomen, nemen we serieus.
EEN DUURZAAM & SOCIAAL BORNE: DÁT IS HET DORP WAARIN WIJ WILLEN WONEN!!
EN OOK HET DORP WAARAAN WIJ WILLEN WERKEN!
Hoofdstuk 1 Besturen en organiseren
Uit de inleiding blijkt dat we kiezen voor een inclusieve samenleving: iedereen hoort erbij. Dat betekent onder andere dat alle burgers zich gekend voelen, maar ook dat er een solide begrotingsbeleid is, waarin voldoende ruimte is voor investeringen in publieke voorzieningen, terwijl de gemeente toch financieel gezond blijft. De uitgaven van de gemeente moeten transparant en controleerbaar zijn. Bij het maken van keuzes leggen we de prioriteit bij initiatieven gericht op duurzaamheid, solidariteit en leefbaarheid, maar ook kunst en cultuur vinden we van belang. Daarbij geldt het principe dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.
De Algemene Verordening Gegevensbescherming moet in mei 2018 van toepassing zijn. Dat vraagt om precieze regels voor de digitale communicatie in de gemeentelijke organisatie.
Het mogelijke onbehagen over het lokaal bestuur moet bestreden worden met het zoeken naar nieuwe verbindingen, bijv. met G1000 of burgerpanel. De politiek moet zichzelf steeds een spiegel voorhouden en haar functie uiterst serieus nemen. Want die is kwetsbaar. Belangrijk is het herkennen van signalen vanuit de samenleving en als overheid goed communiceren over het vinden van de balans tussen wat moet en wat kan.
Actiepunten:
De gemeente voert een maatschappelijk verantwoord inkoop- en aanbestedingsbeleid waarbij de Fairtrade gedachte sturend is. Borne is immers een Fairtrade gemeente.
Waar mogelijk werkt Borne samen met andere gemeenten, met het oog op kostenbesparing, kwaliteit en kwetsbaarheid, maar met behoud van de eigen identiteit/herkenbaarheid.
Het betrekken van bewoners bij besluitvormingsprocessen en bijvoorbeeld leefbaarheid (zoals groenonderhoud en veiligheid; zowel algemeen als op wijkniveau) is niet alleen de basis voor democratie, maar kan ook kostenbesparend werken en de leefbaarheid en betrokkenheid vergroten. Experimenten met nieuwe vormen van burgerbetrokkenheid verdienen ruimte.
Er wordt niet bezuinigd op armoede- en milieubeleid.
De nieuwe vormen van communicatie door de raad met de inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven worden voortgezet en verder verfijnd en uitgewerkt.
Goede digitale communicatie is van groot belang en moet vooral voor zoveel mogelijk burgers toegankelijk, begrijpelijk en vindbaar zijn en de privacy moet goed gewaarborgd zijn. Belangrijk is een helpdesk/helpfunctie die burgers helpt de juiste informatie dan wel het juiste loket voor hun vragen te vinden. Bij de software gaat onze voorkeur uit naar open source systemen vanwege de lagere kosten en de grotere veiligheid en flexibiliteit. De samenwerking met andere gemeenten op dit gebied wordt voortgezet en versterkt.
Hoofdstuk 2 Werk en inkomen
We zijn voor een groene en vitale ontwikkeling van de economie in Borne. Dat is goed voor de werkgelegenheid en de leefbaarheid. De directe invloed van een kleine gemeente als Borne op de economische dynamiek is beperkt, maar door een goede en snelle dienstverlening kan de gemeente wel duurzame en innovatieve bedrijven stimuleren om zich in Borne te vestigen. Energiebeperking en duurzaamheid zijn inmiddels topprioriteit. Van belang zijn ook de ligging en bereikbaarheid van Borne, kwaliteit van de beroepsbevolking en (kinder-)opvang. Dat de arbeidsmarkt zich (EU)regionaal ontwikkelt, is prima. Om die reden moeten we de verantwoordelijkheid ook delen met andere gemeenten. Daarnaast kan gerichte aandacht voor de toeristisch-recreatieve profilering van Borne extra werkgelegenheid opleveren.
Actiepunten:
Met name duurzame en innovatieve bedrijven worden gestimuleerd zich in Borne te vestigen.
De gemeente zet zich in voor voorzieningen, zoals kinderopvang, waardoor meer mensen aan het arbeidsproces kunnen deelnemen.
Borne werkt regionaal mee aan een stevige aanpak van de jeugdwerkloosheid. Uitgangspunt is hierbij een sluitende aanpak: jongeren werken of ze gaan naar school, of een combinatie van beide.
Mensen met een arbeidshandicap hebben recht op een passende arbeidsplek. Dat kan via de sociale werkvoorziening, maar ook doordat de gemeente een voorbeeldfunctie vervult als het gaat om het plaatsen van deze mensen binnen de eigen organisatie. Dit is ook een gunningscriterium in het aanbestedingsbeleid. Diezelfde instrumenten zet de gemeente actief in voor banen voor langdurige werklozen.
De Participatiewet (Werk en inkomen) wordt - incl. opleidingstrajecten - actief uitgevoerd zodat mensen voor wie deze wet bedoeld is, er ook gebruik van kunnen maken.
Hoofdstuk 3 Leefbare wijken en dorpen
Borne moet een levendige gemeente blijven. In die gemeente zijn er voor iedereen kansen: jongeren, ouderen, jonge gezinnen, tweeverdieners, gehandicapten, mensen afkomstig uit verschillende culturen en met verschillende religies, mensen met uiteenlopende inkomens.
Daarvoor is een gedifferentieerd woningaanbod nodig, een passende woning voor iedereen. Basis voor leefbaarheid is een veilig gevoel. Dat stelt eisen aan het persoonlijke leven, maar ook aan de inrichting van de openbare ruimte en de bouwwijze. Burgerinitiatieven gericht op energiebeperking nemen we daarbij serieus.
Leefbaarheid hangt ook samen met de mogelijkheden om elkaar te ontmoeten en actief te zijn. Het verenigingsleven (sport, cultuur, wijkverenigingen, etc.) is daarbij onmisbaar. Onze lof gaat uit naar de wijze waarop de buurtsportcoaches hun functie invullen. Veel belang hechten we aan het werk van een jongerenwerker, en uiteraard ook aan de verkeersveiligheid rondom scholen.
In de kerkdorpen zijn convenanten (overeenkomsten met wederzijdse inspanningsverplichtingen) gesloten op basis waarvan gewerkt wordt aan de leefbaarheid; deze willen we continueren.
Culturele activiteiten zijn een basisvoorwaarde voor een gemeenschap. Kulturhus De Bijenkorf kan gezien worden als het middelpunt voor het sociale en culturele leven in Borne. De activiteiten van het Kulturhus vormen wat ons betreft het middelpunt van het totale aanbod van cultuur in Borne. Dankzij het rijke Bornse verenigingsleven wordt het kunst- en culturele leven ook verrijkt met particuliere initiatieven. De regiefunctie van de gemeente dient op dit gebied intermediair te zijn: informant, maar ook verbinder en soms aanjager als daardoor verbindingen mogelijk worden. Dat leidt tot meer samenwerking en samenhang tussen de verschillende cultuurdragers en een overzichtelijker aanbod van cultuur, zodat eventuele doelsubsidies beter en breder worden ingezet. Verankeren van cultuureducatie en een goede (ook regionale) marktstrategie horen daarbij. In het kader van leefbaarheid vinden we ook het cultureel erfgoed en het stimuleren van historisch bewustzijn van belang. Specifieke doelsubsidies voor belangrijke items wijzen we niet af.
Actiepunten:
12. De gemeente moet zorgen voor een gedifferentieerd woningaanbod met expliciete aandacht voor sociale woningbouw, eenpersoonshuishoudens, jongeren, starters, ouderen en mensen met een beperking (zie ook ‘vervoer’). Behalve in de Bornsche Maten is inbreiding daarbij het uitgangspunt. Woonbestemmingsplannen in agrarisch gebied zijn in de kerkdorpen slechts beperkt acceptabel.
13. Er moet voldoende woonruimte beschikbaar zijn voor tijdelijke opvang (sociaal pension, begeleid wonen, asielzoekers).
14. Collectieve woonprojecten worden procesmatig ondersteund.
15. Vanuit het belang van een optimale ontwikkeling van kinderen – de burgers van de toekomst – zorgen organisaties uit kinderopvang, peuterspeelzalen en onderwijs voor integrale voorzieningen voor alle kinderen van nul tot en met twaalf jaar en hun ouders. Waar nodig wordt voorschoolse educatie gestimuleerd.
16. Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten worden bestreden met een doelgerichte aanpak, zo nodig in samenwerking met andere gemeenten. Zeker Passend Onderwijs vraagt om een bovenlokale aanpak. Jeugdzorg voor kwetsbare jeugd moet gegarandeerd zijn en snel en adequaat geleverd worden.
17. De gemeente voert een actief beleid in het stimuleren van sport en bewegen voor alle inwoners van Borne. De sportverenigingen worden, waar nodig, door armoedebeleid ondersteund. Geen enkel kind mag verstoken blijven van het volgen van zwemlessen. Ook hier kan een beroep worden gedaan op het armoedebeleid. Alle schoolkinderen maken kennis met de ‘natte gymnastiekzaal’.
18. Kulturhus De Bijenkorf en Sindron moeten de centrale ontmoetingspunten voor de inwoners van Borne respectievelijk Zenderen blijven.
19. De gemeente houdt bij toekomstige reconstructies en in het publieke domein meer rekening met blinden en slechtzienden en mensen met een beperking en treft voor hen voorzieningen (zie ook vervoer). Tegen belemmerende/hinderende situaties voor rollator, scootmobiel, bakfiets en kinderwagen dient scherper te worden opgetreden. De tunnel naar de Stroom Esch werkt voor veel fysiek beperkte mensen belemmerend.
20. De gemeente gaat de cultuurmakelaarsfunctie serieuzer nemen.
Hoofdstuk 4 Meedoen, ondersteunen en optimaliseren aanpak zorg en bijstand
PvdA en GroenLinks staan voor een solidaire samenleving. Er is genoeg, maar de welvaart en de middelen zijn niet eerlijk verdeeld. Het is beschamend dat in Nederland voedselbanken nodig zijn. Experimenten met de bijstandswet worden toegejuicht. We volgen met zeer veel belangstelling de experimenten met nieuwe vormen van sociale zekerheid, zoals een basisinkomen en minder regels/meer ruimte om bij te verdienen. De uitkomsten van deze experimenten kunnen worden gebruikt om de Bornse (Twentse) bijstandsaanpak te optimaliseren. Het minimabeleid moet zorgvuldig worden uitgevoerd met aandacht voor kansen voor kinderen. Op verborgen armoede en sluipend toenemende eenzaamheid moeten we alert zijn en actie ondernemen zodat individuen kunnen worden geholpen. Dit mede omdat het aantal ouderen in de toekomst sterk toeneemt en een deel van hen afhankelijk zal worden van ondersteuning en zorg.
Daarnaast willen we graag meewerken aan een humaan vluchtelingenbeleid.
Vanuit welzijnsperspectief - een andere taak van het Kulturhus - is niet alleen de samenwerking met andere welzijn/zorgorganisaties een must, maar ook de verbinding met wijkorganisaties. Hun initiatieven moeten in principe positief worden opgepakt. Ook een burgerinitiatief als dat voor de creatieve werkplaats van een G1000 groep vinden we positief.
Intermediërend optreden van de gemeente betekent ook subsidies voor welzijn en cultuur (zie vorige hoofdstuk) inzetten om, waar nodig, sturend en gemeenschapsvormend op te treden. Cultuurbeleid is immers gemeenschapsbeleid. Toegankelijkheid is hierbij een vereiste.
Sinds 2013 is het beleidsveld zorg een zeer belangrijke taak voor de gemeente. De gehele gemeenteraad heeft geprobeerd hier zo krachtig en goed mogelijk mee om te gaan. Nu breekt de periode aan dat de gemeente echt eigen beleid kan ontwikkelen. De actieve rol die doorklinkt in de gemeentelijke nota ‘Transformatie-agenda’ moet daadwerkelijk gestalte krijgen. De principes die wij volgen, zijn in de inleiding al aangegeven. Het gaat dus niet alleen om de participatiesamenleving, maar ook om ‘de sterkste schouders’. De in de Bornse politiek vaak gebezigde uitspraak ‘niemand tussen wal en schip’ kan ook passief worden uitgelegd. Waar het om gaat is dat (sociale) veiligheid en zorgbewuste hulp (bijv. ook signalering van eenzaamheid, vroeg-signalering van problemen of hulp aan verwarde personen) zo snel en actief mogelijk beschikbaar kunnen zijn.
Dat betekent ook inzet om te voorkomen dat leerlingen achterop raken, zowel binnen als buiten schoolverband. Kwaliteit moet daarbij als criterium voorop staan en de bereikbaarheid moet gewaarborgd worden.
De groeiende vergrijzing vraagt om een actief ouderenbeleid. Veel ouderen redden zich prima, maar op een gegeven moment gaat vaak toch de gezondheid achteruit, neemt de mobiliteit af en wordt meedoen in de samenleving moeilijker. Een deel wordt afhankelijk van ondersteuning en zorg van anderen. Voorop staat dat elke oudere recht heeft op een zo waardig mogelijke ‘oude dag’. Belangrijk elementen in het ouderenbeleid:
Huisvesting passend bij de (zorg)behoeften, met ruimte voor rollators en rolstoelen.
De belangen van de oudere/zorgbehoevende zijn uitgangspunt voor de geboden zorg en ondersteuning.
Aandacht voor eenzaamheid en welbevinden van de zo lang mogelijk thuis wonende ouderen.
Mantelzorg verlenen moet vrijwillig blijven.
Gemeentelijke regelgeving moet nieuwe vormen van samenwonen in combinatie met mantelzorg niet belemmeren.
Een deel van de ouderen kiest een eigen verzorging en betaalt daar ook voor. Participatie is niet verplicht.
Actiepunten:
21. Het armoedebeleid in Borne wordt voortgezet en zo nodig verruimd wanneer het aantal inwoners met een inkomen rond het sociaal minimum stijgt.
22. De gemeente betrekt de werkzaamheden van de voedselbank bij het armoedebeleid.
23. In Borne worden concrete maatregelen ingezet om het alcoholgebruik en het gebruik van drugs onder jongeren terug te dringen. Het gaat hierbij om voorlichting en handhaving van regels, uiteraard in samenwerking met buurgemeenten.
24. Bestrijding van overgewicht bij jongeren is een speerpunt van het gemeentelijk gezondheidsbeleid.
25. Mantelzorgers worden ondersteund en zo mogelijk mede ontzorgd, bijvoorbeeld in samenwerking met zorginstellingen en verzekeraars.
26. De groeiende vergrijzing vraagt om een actief ouderenbeleid. Elke oudere heeft recht op een zo waardig mogelijke oude dag.
27. Voor de omgang met dementie en eenzaamheid moeten actieplannen worden ontwikkeld.
28. In het kader van de WMO moet er ruimte blijven voor kleinschalig georganiseerde buurtzorg. De gemeente werkt met sociale wijkteams met deskundige medewerkers voor mensen met een GGZ achtergrond.
29. De gemeente is voortdurend alert op de toegankelijkheid van zorgvoorzieningen. Dit vraagt nog betere communicatie vanuit de gemeente, omdat mensen vaak niet weten waar ze bij problemen of met hulpvragen terecht kunnen, maar ook een goed functionerende probleemsignalering op buurtniveau. Een helpdesk/helpende hand kan burgers helpen de juiste informatie of het juiste loket te vinden.
30. De gemeente voert een actief jongerenbeleid en heeft een goede relatie met Jarabee en MEE.
31. Vluchtelingen worden binnen de gemeente als burger behandeld waar het gaat om huisvesting, inburgering en scholing.
32. Het ‘Openluchttheater Hertme’ is een serieuze cultuurcomponent en wordt als zodanig behandeld even als het evenement ‘Borne op z’n Best’.
Hoofdstuk 5 Duurzaamheid en milieu
Aarde en mens vormen samen een systeem. Dat wordt nog wel eens vergeten. De aarde belasten en vervuilen treft uiteindelijk alle mensen. De fossiele brandstoffen raken steeds verder uitgeput, maar het gebruik ervan is ook ongewenst. Vandaar dat een duurzaamheidstoets onderdeel moet uitmaken van de besluiten die een gemeente neemt. Een paragraaf ‘Duurzaamheid’ in alle beleidsstukken is geen luxe. Die geeft inzicht in de gevolgen voor het leefmilieu en kan het bewustzijn van het belasten van het milieu vergroten. Bekende instrumentele voorbeelden zijn: inkoop van materiaal (geen tropisch hardhout), zongericht bouwen, hergebruik van regenwater voor het toilet, elektrische auto’s (inclusief laadpunten), vermijden van bestrijdingsmiddelen, plaatsing zonnepanelen, levensloopbestendige woningen en bereikbaarheid van voorzieningen zonder autogebruik.
Klimaatverandering en luchtkwaliteit geven reden tot zorg. Ecosystemen worden aangetast en de biodiversiteit neemt af. Een slim groenbeheerplan is nodig om de diversiteit van natuur en landschap te stimuleren. Hierbij gaat het om bomen, planten, bloemen in relatie tot insecten en andere fauna. Waardevolle bomen worden behouden. Er zijn zorgen over de luchtvervuiling (fijnstof) die door de A1/A35 wordt veroorzaakt en de mogelijke gevolgen voor de volksgezondheid.
Het fietsen moet voortdurend gestimuleerd worden omdat de activiteit gezond is, gemakkelijk en groen. De F35 moet alle aandacht blijven krijgen (zie ook ‘Verkeer en vervoer’).
Duurzame oplossingen vragen om samenwerking tussen gemeente en inwoners, woningcorporatie en marktpartijen. We kunnen samen staan voor een evenwichtige, verantwoorde groei, maar ook samen zorgen dat toekomstige generaties niet worden opgezadeld met problemen als bodemvergiftiging, uitputting van grondstoffen en milieuvervuiling. Dat geldt ook voor de asbestproblematiek.
Er is veel mis met de productie van voedsel en de uitwassen van onze consumptie- en wegwerpmaatschappij. Wij zien het verder ontwikkelen van beleid rondom lokaal voedsel en streekproducten als een belangrijke kans, ook in relatie tot de verduurzaming en verbreding van de landbouw en het vitaliseren van het platteland. Veelal gaat het om kleinschalige initiatieven en nevenactiviteiten. Initiatieven op dit vlak worden gestimuleerd.
Het zou prachtig zijn als Borne zich ontwikkelt tot de meest duurzame gemeente van Overijssel.
Actiepunten:
33. Bij inkoop en aanbesteding, beleidsregels, bestemmings- en structuurplannen wordt de duurzaamheidstoets toegepast.
34. Er moeten meer oplaadpunten voor elektrische auto’s en fietsen komen.
35. Er worden eisen gesteld aan nieuwbouw als het gaat om de energieprestatienorm. Ook dient de gemeente de lat van duurzaam bouwen op vrijwillige basis hoger te leggen. Uitgangspunt is: energieneutraal waar mogelijk. Aansluiting op het gasleidingennet in een nieuwbouwwijk is niet langer vanzelfsprekend.
36. Voor bestaande bouw willen we energiebesparings- en duurzaamheidsmaatregelen stimuleren. Aan bestaande overheidsgebouwen worden energiezuinige eisen gesteld. Experimenten met ecologisch wonen juichen we toe.
37. De gemeente heeft een taak in het geven van voorlichting over fiscale voordelen op het gebied van duurzaamheid (carpoolen, openbaar vervoer, fiets), maar ook bij bouwprojecten en afvalverwerking.
38. De openbare verlichting in het buitengebied wordt beperkt en bij (versnelde) vervanging wordt Ledverlichting (zo mogelijk met sensoren) toegepast. De gemeente geeft het goede voorbeeld door in het gemeentehuis Ledverlichting toe te passen.
39. Een slim groenbeheerplan is nodig om de diversiteit van het groen te stimuleren. Hierbij gaat het om bomen, planten, bloemen in relatie tot bijen, insecten, vlinders. Waardevolle bomen worden behouden.
40. Natuurbeheer door boeren wordt gestimuleerd. Het mestprobleem willen we helpen oplossen. Dat begint bij het terugdringen van het mestprobleem (omgevingsvergunning).
41. De bouw van megastallen wordt ontmoedigd, vanwege dierenwelzijn en het mestprobleem.
42. Het afvalbeleidsplan wordt verder vormgegeven. Het DIFTAR-systeem kan daarbij in de discussie helpen, waarbij de scheidingscomponent betrouwbaar moet zijn. Welk systeem ook wordt ingevoerd, actieve en goede voorlichting bepaalt het succes. De samenwerking met omliggende gemeenten blijft van belang.
43. De gemeente Borne zet zich ervoor in dat binnen haar grenzen geen genetisch gemanipuleerde gewassen worden verbouwd omdat dit de biodiversiteit aantast.
44. De gemeente stimuleert projecten en organisaties die de productie van duurzaam lokaal voedsel en streekproducten tot doel hebben.
45. De gemeente onderzoekt de mogelijkheid tot het plaatsen van windmolens, waarbij inwoners kunnen deelnemen aan een coöperatie die deze windmolens exploiteert.
46. In de woonvisie wordt Welbions gevraagd om ook op daken van huurwoningen zonnepanelen te installeren.
47. De gemeente zet alles in het werk om een maximale snelheid van 100 km/u op A1/A35 ingevoerd te krijgen om luchtvervuiling en geluidsoverlast in Bornse wijken te beperken.
48. Middels milieuplannen en beeldkwaliteitsplannen zorgt de gemeente voor een goede afvoer van regenwater. Daarbij past ook een premie op de aanschaf van regentonnen.
Hoofdstuk 6 Verkeer en vervoer
De geografische ligging van Borne en haar historie hebben in de loop der tijd voor een aantal problemen gezorgd. Een spoorlijn dwars door het grootste dorp, twee provinciale wegen door Zenderen, een provinciale weg tussen de kern van Borne en twee nieuwbouwwijken, dichtbij de kruising van twee snelwegen en de ligging van Borne in de oksel van die snelwegen.
Veel inwoners van Borne zijn ontevreden over de verkeersontwikkelingen en verkeersdoorstroming. Voorgestelde oplossingen hebben steeds een beperkt draagvlak en een echte oplossing (bv. verdiept spoor of een rondweg bij Zenderen aansluitend op de A1) lijken niet haalbaar of vinden nog geen steun bij provincie en Rijkswaterstaat. Sterker, de thans actuele (deel)oplossingen doen een kans op realisatie van de echte oplossingen verder naar de horizon verdwijnen.
De door de provincie geëiste ‘totaalvisie’ heeft slechts planologische instemming opgeleverd. De gemeentelijke verbindingsweg wordt door de provincie niet financieel ondersteund en geldt dus ook niet als robuuste vervanging van een knip in de provinciale weg. Voor Zenderen is het eerder een bedreiging dan een oplossing. Recent besloot een meerderheid van de gemeenteraad dat er uitgebreid onderzoek moet worden gedaan naar een oplossing voor Zenderen om de nadelen van de gemeentelijke verbindingsweg te compenseren. Dit zal ongetwijfeld leiden tot nieuwe complicaties, zowel financieel als planologisch.
In Stroom Esch en Bornsche Maten is men niet (geheel) tevreden over de verkeerscirculatie (knip in de rondweg, vrachtwagens van en naar Saasveld). Ook aansluitingen via openbaar vervoer vanuit de wijken functioneren onvoldoende, terwijl deze voor mensen met een beperking onmisbaar zijn.
Een ander probleem is het indrukwekkende vrachtverkeer waarmee de winkelketens in het centrum worden bediend. De distributeurs moeten het belang van een betere stroomlijning van deze vervoersstromen inzien.
Het fietsverkeer van centrum naar buitenwijken blijft om aandacht vragen. Obstakels in het centrum voor (elektrische) rolstoel, fietsmobielen, maar ook baboebakfiets dienen te worden weg geruimd. Bij het plaatsen van afvalcontainers is bereikbaarheid een belangrijk aandachtspunt.
Aan de fietssnelweg F35 moet stug worden doorgewerkt, ondanks minder prioriteitsstelling in andere gemeenten.
Actiepunten:
49. Verdiepte aanleg van het spoor in Borne is de optimale oplossing voor de spoorwegproblemen. Omdat dit niet haalbaar blijkt, blijven we de voorkeur geven aan een of meerdere spoorwegtunnels. Dit met het oog op veiligheid, geluidshinder en doorstroming van het wegverkeer. Een 30 km tunnel in de Azelosestraat zonder vrachtverkeer staat op nummer 1.
50. De gemeentelijk verbindingsweg is een zeer ongewenste ontwikkeling. Zolang er nog een kleine kans is die te voorkomen, zullen we ons daartoe inspannen.
51. Ook in de politiek maakt belofte schuld. De knip in de rondweg blijft daarom op de politieke agenda staan.
52. Versnelling van de realisatie van het traject rond Zenderen (5b-variant) en een nieuwe aansluiting op de A1 zou veel problemen oplossen.
53. De fietssnelweg F35 vraagt om een tunnel in de Bornerbroeksestraat.
54. In regionaal verband moet worden onderzocht of het mogelijk is een distributiecentrum te realiseren, vanwaar uit elektrische vrachtautootjes in bijv. Borne, Hengelo en Almelo goederen bij winkels afleveren.
Hoofdstuk 7 Ontwikkelen en ondernemen
Werkloosheid blijft een belangrijk item. Ondanks voortdurende inspanning blijkt de overheid zelf haar doelstellingen op het gebied van arbeidsparticipatie niet te hebben gehaald. Samenwerking en wisselwerking tussen ondernemers, gemeente en de plaatselijke bevolking blijft van groot belang.
Bij het starten van een eigen onderneming komt veel kijken. Een helpende hand is daarbij meer dan welkom. Samenwerking met de gemeente Hengelo en het ROC komt onvoldoende in beeld. Door de achterliggende economische crisis werden veel mensen gedwongen om zzp-er te worden. De fiscale voordelen zijn echter nu voorbij en het effect van nieuwe regelgeving is nog onbekend.
Een ander aandachtspunt is de instandhouding van detailhandel in het centrum van Borne. Door de gunstige ligging kan Borne ook mogelijkheden bieden aan kleine bedrijfsvestigingen als spin off van de Universiteit Twente. Dat geldt eveneens voor de bedrijventerreinen. De samenwerking met bedrijventerrein XXL moet worden gecontinueerd (zie ook de opmerkingen bij duurzaamheid en de kans van intensivering binnenvaart).
Actiepunten:
55. De gemeente zorgt voor een accurate dienstverlening (één loket) aan het bedrijfsleven met speciale aandacht voor startende ondernemers.
56. De gemeente heeft periodiek overleg met de ondernemers in het centrum van Borne om hen te ondersteunen en werkt met de BBO samen om het verdwijnen van winkels tegen te gaan.
57. Het Midden en Klein Bedrijf is een belangrijke banenmotor. In een breed georganiseerd overleg ondersteunt de gemeente het MKB.
58. Waar mogelijk worden wonen en werken ruimtelijk vermengd. Bedrijven die in de woonomgeving overlast veroorzaken, worden zo mogelijk verplaatst naar bedrijventerreinen.
Hoofdstuk 8 Actualiteit
Transformatieagenda
Het overgrote deel van de zorg is gedecentraliseerd, waarbij de gemeente een belangrijke functie heeft gekregen. De gehele gemeenteraad heeft dit transitieproces nauwlettend gevolgd. De indruk bestaat dat er geen ‘ongelukken’ zijn gebeurd. Het handelen van de gemeente is onlangs vastgelegd in een transformatie-agenda en die is door de gehele gemeenteraad geaccepteerd als toekomstige ontwikkeling. Op dit moment worden initiatieven genomen om het geheel te controleren en te monitoren. Vanuit onze visie, zoals verwoord in hoofdstuk 4, zullen we onze inbreng leveren, ook op regionaal niveau.
Burgertop G1000
In mei 2017 heeft in Borne een burgertop plaatsgevonden. Een evenement waarbij op een dag inwoners en betrokkenen met elkaar in gesprek gaan over allerlei thema’s in hun eigen gemeente en zoeken naar wat zij samen belangrijk vinden. Uit de burgertop zijn vier hoofdthema’s voortgekomen: verkeersveiligheid, duurzaamheid, communicatie en noaberschap. Werkgroepen hebben deze thema’s verder uitgewerkt en op 7 december 2017 gepresenteerd aan publiek en politiek. Een aantal van de aangedragen ideeën zijn in dit programma verwerkt.
Bestuurlijke vernieuwing
In de gemeenteraad heeft een werkgroep zich beziggehouden met het eigen functioneren en met de kloof en de relatie tussen politiek en gemeenschap. Een instrument dat daarvoor bedacht is, is het regelmatig plannen van ‘Open podia’. Een open podium is een inspraakavond die wordt georganiseerd alvorens nieuw beleid wordt ontwikkeld. Er werden reeds open podia gehouden over de nieuwe WMO, veiligheid en sport. Bedoeling is burgers meer aan de voorkant te betrekken bij beleidsontwikkeling. Een G1000 werkgroep werkt hiervoor ideeën uit die we positief tegemoet zien.
De Burgertop is ook te bezien als vorm van bestuurlijke vernieuwing. Wellicht verdient het onlangs in de gemeente Enschede genomen burgerbesluit over het omgaan met het vuurwerk tijdens Oud en Nieuw navolging in de gemeente Borne.
Tenslotte
In korte teksten en 58 actiepunten hebben we hiervoor beschreven wat onze inzet is bij de verkiezingen voor de nieuwe gemeenteraad van Borne in maart 2018. Roodgroene draad in al deze plannen is dat wij in Borne invulling willen geven aan begrippen als duurzaamheid, rechtvaardigheid, openheid en saamhorigheid. Over het geheel zullen verkiezingsprogramma’s in Borne slechts op een beperkt aantal punten van elkaar afwijken. Vandaar dat we het eerste hoofdstuk zijn geëindigd met een aantal dominante items die mogelijk het verschil maken. Natuurlijk is papier geduldig. Plannen maken is een ding, maar de werkelijke toets is de realisatie van al deze voornemens.
Wij hopen dat de Bornse kiezer zich aangesproken voelt door onze plannen en ons de gelegenheid biedt om straks in de nieuw gekozen raad onze stem te laten horen. We hebben daarvoor enthousiaste, betrokken en kundige kandidaten in de startblokken staan.
