Onderstaand de bijdrage van Henk Huttinga namens de ChristenUnie in de vergadering van de commissie Bestuur, Middelen en Economie van donderdag 11 juni over de jaarrekening.
Mijnheer de voorzitter,
De CU fractie is verblijd dat we financieel gezien over 2019 niet verder uit de bocht zijn gegaan dan nu blijkt. Het jaarverslag lezende en alles wat afgelopen jaar langsgekomen is, is het moeilijk te zeggen of dit vooral door goede stuurmanskunst is of ook deels geluk en onvoorzien. Wat ons betreft is er van beide wel wat aanwezig en heeft het in ieder geval geleid tot een minder slecht beeld dan dat van 2018, waarin de reservepositie opzienbarend werd uitgehold.
Hoewel het eigen vermogen licht steeg is de algemene reserve met 17,5 mio achteruit gehold naar een negatieve stand. Gelukkig bracht het rekeningresultaat wat verlichting voor het algemene beeld. Maar dat is helaas weer wat geflatteerd doordat het met name een boekhoudkundig resultaat is. De bankrekening is er niet extra door gevuld. Overigens vinden wij de voorstelling van het exploitatiebeeld een vertroebelende. U neemt daarin de reservemutaties mee terwijl de exploitatie juist het saldo van lasten en baten zou moeten zijn en dan kom je uit op ruim 2 miljoen euro. Tegelijk is het overall beeld van de financiële positie van onze gemeente helaas nog steeds onvoldoende en behoorlijk kwetsbaar. De Coronacrisis doet daar beslist geen goed aan, ook al zijn er diverse goede voornemens tot verbetering.
Ons steekt bijzonder de beperkende verklaring vanwege opnieuw onrechtmatige bestedingen agv onjuistheden in de aanbesteding- en contracten- sfeer. Dat moet beslist anders. Dit is nu voor het vierde achtereenvolgend jaar zo en het bedrag waarvoor het geldt wordt juist niet kleiner maar groter. Dat kan echt niet langer. Anders moeten er maar andere en wellicht harde maatregelen worden genomen.
Voorzitter, het college geeft zelf ook aan dat diverse begrotingswijzigingen door het jaar heen het beeld van de begroting en uiteindelijk van de rekening als resultaat behoorlijk kunnen beïnvloeden. Dat is op zich niet erg wanneer het volledig navolgbaar en transparant gebeurd. Maar ook over 2019 zijn er momenten geweest met Raads en college besluiten alsook naar wij aannemen besluiten in de organisatie die het zicht op het verloop van de begroting voor in ieder geval de raad hebben verslechterd. Wat ons betreft zouden we daar zoveel mogelijk van af moeten. De analyse van het rekeningresultaat geeft daar een mooi inkijkje in maar dat is achteraf. Het was in 2019 al heel fijn dat we ambtelijk werden bijgepraat meermalen over de stand van zaken. Laten we daar in ieder geval mee doorgaan.
Wij waarderen de ontwikkeling rond inhuur derden maar tegelijk is er wel heel veel vacatureruimte. Vraag is hoe we de organisatie vooral kwalitatief overeind houden. Ook hier is sprake van behoorlijke kwetsbaarheid, helemaal afgezet tegenover de steeds complexer wordende samenleving en de vraagstukken die er liggen voor de toekomst.
Voor het sociaal domein lijkt de gemeente steeds meer in control te komen, zeker afgezet ten opzichte van de laatst gewijzigde begroting. Dat constateert de accountant ook. Dat is op zich een goede ontwikkeling, daar waar vrijwel elke gemeente er enorm mee worstelt. Vraag is echter hoe het beeld is wanneer we naar de primitieve begroting terug kijken. Wij vinden dat onvoldoende zichtbaar.
De balans geeft wat ons betreft een iets positiever beeld dan begroot. Vooral ten aanzien van de schuldenpositie maar helaas niet ten aanzien van de algemene reserve.
De CU fractie onderschrijft volmondig de inhoud van de brief van de auditcommissie van de raad. Graag wil ik hier nog eens extra benadrukken de zorgen rond de rechtmatigheid en de sterke focus die er moet zijn op de top aandachtspunten. Zoals De Financiële positie gemeente Emmen De Business Case Wildlands (inclusief effecten corona) De Beheersing op inkoop en aanbesteding De Vernieuwing Accountantscontrole – Rechtmatigheidsverklaring College en Het Bepalen Van het ambitieniveau Interne Beheersing Daar komt nog bij de Effecten van corona op financiële positie en interne beheersing.
De opmerking van de auditcie rond de teksten in de begroting vinden wij ook niet verwonderlijk. Er zit vaak geen consequente lijn in tov de begroting en veelal zijn ze te langdradig. Per programma komt er minimaal een bladzijde bij tov de begroting. Leg bijvoorbeeld de onderwerpen uit de begroting in de programma’s naast de onderwerpen waarover gerapporteerd wordt, dan is dat oke. Maar tekstueel loopt het dan wel regelmatig uiteen qua voornemens en resultaat beschrijving. Dat kan echt een stuk beter. Ik zou beginnen met een veel beknoptere en puntiger beschrijving van de voornemens in de begroting. Dan kan ook veel gemakkelijker en duidelijker gerapporteerd worden over exact dat wat bedoeld wordt en zijn de smilies ook meer functioneel. Die zijn nu nog te subjectief, merken we. Overigens lieten de steekproeven die we deden zien dat er wel een behoorlijke poging is gedaan om voornemens en rapportage over het behaalde bij elkaar in de buurt te brengen en dat is goed om te zien, zeker tov hoe dit in het verleden vaak ging.
Voorzitter, we kwamen opnieuw de opmerking tegen dat afwijkingen relatief klein zijn tov het totale begrotingsbedrag. Deze opmerking is ook gehanteerd bij de beantwoording door het college van de schriftelijke vragen van de VVD en CU eerder dit jaar nav de perspectiefbrief 2020. Er wordt dan gemeld dat het maar 1 procent is of 2. Maar voorzitter, wij verkeren niet in de positie om zo relativerend over onze financiën te spreken. De achterliggende absolute getallen laten dit niet toe, want elke negatieve afwijking is er zeker nu wat ons betreft een te veel. Wij kunnen ons dat niet permitteren!