Scherpenzeel, een ondernemend dorp in het groen met een betrokken gemeenschap in het hart van het land.
Voorzitter, ongetwijfeld herkent de raad dit statement uit de toekomstvisie, die we aan het begin van het jaar hebben vastgesteld. Toekomstvisie, kadernota… de overeenkomst is, dat we in beide documenten proberen in de toekomst te kijken. Ondernemend, groen, betrokken… kernwoorden die op Scherpenzeel van toepassing zijn en blijven, nu en in de toekomst. Of we nu vier of tien jaar vooruit kijken… ondernemend, groen en betrokken, dat is Scherpenzeel, omdat dat in de identiteit van het dorp verweven is.
De voorbereiding van deze algemene beschouwingen kostte ons enige moeite. Onze focus ligt op het komende half jaar, waarin we, zoals in juni besloten, met elkaar tot een richting moeten komen voor de toekomst van ons dorp. Met de kadernota kijken we vier jaar vooruit, maar geen van allen weten we nog hoe de komende vier jaar eruit gaan zien. Dat blijkt ook uit de kadernota. Een belangrijke post daarin, de personele kosten van de organisatie, is nog open gelaten. We weten het nog niet. Gevolg is dat we ook niet weten óf het überhaupt betaalbaar en haalbaar is. Een kadernota vol met ‘harde cijfers’ doet schijnen, alsof we het allemaal precies weten voor de komende jaren. Maar niets is minder waar…
Voorzitter, de keuzes die op financieel vlak bij deze kadernota zijn gemaakt, laten al zien dat het niet gemakkelijk gaat. We hebben er voor moeten kiezen om de extra kosten die we in het sociaal domein verwachten, één op één ten laste van de reserve sociaal domein te brengen. Daarnaast hebben we ervoor gekozen een aantal zaken incidenteel te dekken, en een aantal zaken niet te doen. De meicirculaire biedt gelukkig wat ruimte om e.e.a. te heroverwegen. Wij roepen het college op om bij deze heroverwegingen voorrang te geven aan zaken op het gebied van duurzaamheid en zaken die onze meest kwetsbare inwoners raken (denk aan jeugdzorg, sociaal domein, maar ook volwasseneducatie en taalonderwijs).
Voorzitter, als we dit moment nemen om wat verder vooruit te kijken, is dat ook het moment om naar het grotere plaatje te kijken. Om onze blik wat te verbreden naar de samenleving om ons heen.
En als we dan die blik wat verbreden, dan zien we een samenleving die in verandering is. De transitie binnen het sociaal domein is achter de rug, de transformatie is nog volop gaande. We noemen verdergaande decentralisatie, waarbij bijvoorbeeld Beschermd Wonen wordt door-gedecentraliseerd van de centrumgemeenten naar elke gemeente afzonderlijk. Een taak die voor Scherpenzeel, met verhoudingsgewijs veel plekken voor beschermd wonen, niet onderschat mag worden. Tegelijkertijd vindt de beweging plaats naar zoveel mogelijk begeleiding in de eigen thuissituatie, in plaats van op een locatie voor Beschermd Wonen. Mensen die uitstromen uit Beschermd Wonen moeten een plek krijgen waar zij thuis zijn, waar zij veilig en vertrouwd zich ook thuis kunnen voelen in de wijk. Kunnen wij die plek bieden? Is er ruimte op onze toch al krappe woningmarkt om ook deze mensen die veilige thuishaven te kunnen bieden?
Voorzitter, de krappe woningmarkt, de hoge huizenprijzen voor starters, er is in deze raad al veel over gesproken. Het is goed om zelf, aan de hand van het behoeftenonderzoek, na te denken over creatieve oplossingen. We kunnen echter ook om ons heen kijken, hoe anderen het doen. Een mooi voorbeeld zijn de tiny houses in Nijkerk, bestemd voor jonge starters, statushouders en zogenaamde spoedzoekers. Wij roepen het college op om bij de ontwikkeling van ’t Voort serieus te kijken naar ruimte voor een aantal tiny houses.
Een ingrijpende transitie is die van energie. Binnen afzienbare tijd moeten we in grote mate in onze behoefte voldoen door middel van hernieuwbare energie. Het aardgasbesluit heeft dit proces versneld, maar ook in het kader van duurzaamheid en met het oog op ons milieu heeft dit haast! We moeten keuzes maken met betrekking tot zonnevelden, windmolens, energiecoöperaties, wijken die van het gas af gaan. Maar de klimaatverandering confronteert ons ook met andere problemen:
We zijn allemaal in de afgelopen weken geconfronteerd met de eikenprocessierups, een beestje dat zich toch voornamelijk thuis voelt in wat warmere streken, maar zich definitief ook in Nederland heeft gevestigd. Er is al veel over gesproken, we waarderen de inspanning die wordt verricht op de rupsen te bestrijden. Echter, alleen bestrijden als de problemen zich voordoen is onvoldoende. Wat nodig is, is een visie en strategie voor de langere termijn. Maar juist in actie als de nood aan de man is, zijn we goed in Scherpenzeel. Dan handelen we. Maar visie en strategie, vooruitdenken en daarnaar handelen, is nu juist niet ons sterkste punt.
Vooruitdenken en daarnaar handelen – dat is ook wat nodig is om duurzaamheidsdoelstellingen te behalen. Natuurlijk zijn we blij met zonnepanelen op het dak van de Buitenplaats, maar het is slechts een heel klein begin. Al zo lang pleiten we voor gebruik van veel meer beschikbare daken in Scherpenzeel om zonnepanelen te plaatsen. We roepen het college op hiermee voortvarender dan tot nu toe aan de slag te gaan, en hierbij ook creatieve oplossingen en de kracht van de samenleving te stimuleren, bijvoorbeeld door het stimuleren en waar mogelijk faciliteren van energiecoöperaties.
Voorzitter, onze fractie is blij met samenwerkingsverbanden waarin wij met anderen verbonden zijn om op grote thema’s samen te werken. Waar zouden we zijn zonder de OddV, de VGGM, de Regio FoodValley? Waar het gaat om onze leefomgeving, onze veiligheid en diverse andere gebieden, verrichten zij belangrijk werk.
Voorzitter, vier jaar vooruitkijken. Ik zei al, dat het op dit moment niet eenvoudig is. Waar staan we over vier jaar? We weten zelfs nog niet, hoe we er aan het einde van dit jaar voorstaan. Eén ding staat voor ons voorop: het belang van onze inwoners, door het in stand houden van een goede, verantwoorde dienstverlening tegen acceptabele kosten. Naar beneden bijstellen van onze ambities, in combinatie met het verhogen van de lasten (oftewel: minder krijgen en méér gaan betalen), dat is voor ons onverkoopbaar. We kijken uit naar een boeiend proces dat we de komende tijd met elkaar in gaan. Een proces waarin we met respect naar elkaars standpunten luisteren en met elkaar omgaan. Een proces, waarin we met elkaar veel wijsheid nodig zullen hebben. Het statement uit de toekomstvisie waarmee ik begon, miste nog twee woorden uit het origineel: Krachtige keuzes. En om die krachtige keuzes te maken, in het belang van onze inwoners, is wijsheid nodig. Wijsheid, om verder te kijken dan ons eigen belang. Wijsheid, om de juiste afwegingen te maken. Wijsheid, om verder te kijken dan één of twee jaar. Wijsheid… in de bijbel staat een boek vol met wijze gedachten, het Spreukenboek. Spreuken 3:13-15 zegt over wijsheid: “Gelukkig zijn mensen die wijsheid en kennis hebben gevonden. Want je hebt meer aan wijsheid dan aan zilver of goud. Wijsheid is meer waard dan edelstenen. Niets is zo veel waard als wijsheid, niets op de hele wereld!
Voorzitter, wij wensen het college, de organisatie en ons als raad wijsheid toe in de komende maanden. Wijsheid, waarvan wij er van overtuigd zijn dat die ons door God wordt gegeven.
