Poliflw

Het Europees Parlement stemde zojuist in met regels die de  werkomstandigheden en veiligheid in de transportsector aanzienlijk verbeteren. Echter, dat ‘gelijk loon voor gelijk werk’ niet gegarandeerd wordt, is wat GroenLinks betreft een gemiste kans. GroenLinks-Europarlementariër Kim van Sparrentak: “De regels over rij- en rusttijden verbeteren de werkomstandigheden voor 5 miljoen mensen. Dit toont het belang aan van een sterk Europa dat actie onderneemt op sociaal vlak. De strijd voor eerlijke salarissen blijven we voeren.”

Met het ingaan van de nieuwe regels moeten werkgevers zorgen dat vrachtwagenchauffeurs in een hotel kunnen overnachten wanneer ze een verplichte langere rustpauze nemen. Ook zorgen de nieuwe regels ervoor dat rij- en rusttijden beter kunnen gecontroleerd worden dankzij de invoering van een slimme tachograaf. Een belangrijke stap in de strijd tegen brievenbusfirma's is de verplichting voor trucks om elke 8 weken terug te keren naar het hoofdkwartier.

Van Sparrentak is kritisch op de afspraken met betrekking tot het loon van chauffeurs die in het buitenland aan het werk zijn: “Deze regels bevatten zoveel uitzonderingen, dat ze geen echte stap vooruit betekenen. Hiermee zorgen we, helaas, nog steeds niet voor gelijk loon voor gelijk werk en laten we de deur open voor sociale dumping."

Er is een adequaat noodpakketnodig om een kaalslag in de culturele sector te voorkomen. Dat zegt Tweede Kamerlid Niels van den Berge naar aanleiding van een survey onder meer dan 1500 respondenten freelancers, met name musici, makers en technici. Maandag debatteert de Tweede Kamer over de culturele sector in de corona-crisis. 

De survey werd afgelopen week gehouden. Daaruit blijkt dat er dringend noodsteun moet komen voor de grote groep zzp-ers in de culturele sector. De 300 miljoen aan noodsteun die de overheid aan het begin van de corona-crisis heeft vrijgemaakt voor deze sector, sijpelt nauwelijks naar hen door.

Er dreigt een kaalslag in de podiumkunsten, blijkt uit de survey. Bijna 61% van de respondenten geeft aan dat opdrachten tot en met december gecanceld zijn. Bijna 40% heeft zelfs te maken met annulering na december. Meer dan 70% is redelijk tot zeer bezorgd over zijn of haar financiële situatie vanaf september. Gevraagd naar de noodzaak om werkzaamheden buiten de sector te vinden of uit te breiden, zegt 43% zich daartoe in grote mate genoodzaakt te voelen. In totaal wil 27% zich laten omscholen.

Het is 5 voor 12

“De survey laat zien wat wij voortdurend horen van collega’s: mensen staan met de rug tegen de muur. Het is 5 voor 12.  Ze zijn onzeker over de toekomst. Het gaat om mensen die de afgelopen jaren, ondanks alle bezuinigen in de sector, in staat waren hier een goed inkomen in te verdienen. Maar door de corona crisis teren zij snel in p hun reserves. Als op korte termijn geen zicht is op aanvullende maatregelen of volledige herstart van de werkzaamheden, overbruggen vele zzp'ers de crisis niet”, zeggen musici Mattijs van de Woerd en Marjolein Niels, die het onderzoek initieerden, samen me het Platform voor Freelance Musici en met medewerking van GroenLinks.

Een adequaat noodpakket is nodig om kapitaalvernietiging en een braindrain te voorkomen, zegt GroenLinks. De partij hielp om de survey mogelijk te maken, om zo beter inzicht te krijgen voor beleidsvoorstellen. “Het onderzoek geeft een ontluisterend beeld van de kaalslag die dreigt in de culturele sector. Er is en stille ramp gaande. Er is te weinig oog voor de specifieke situatie van de grote hoeveelheid mensen zonder vast contract die zich inzet voor deze sector”, zegt Niels van den Berge Tweede Kamerlid van GroenLinks, die hielp om de survey mogelijk te maken.

Kabinet, zet een tweede stap

Volgens Van den Berge is gebrek aan inzicht in de situatie van zzp’ers mede de oorzaak van de traagheid van het kabinet om met noodsteun over de brug te komen. “Met dit onderzoek hebben we een beeld willen geven. Je ziet dat de steun die nu is vrijgemaakt – 300 miljoen euro - vooral gaat naar culturele instellingen, en niet naar de vele zzp’ers. Wij roepen het kabinet dan ook op: zet een tweede stap.“

Een noodpakket van 1 miljard euro nodig voor de culturele sector, waaronder een steunfonds van 200 miljoen voor freelancers en zelfstandigen zeggen PvdA, SP en GroenLinks. Volgens het CBS is de sector goed voor 3,7 procent van het Bruto Binnenlands Product. De cultuursector draait voor zo'n 60% op zzp'ers, die met diverse (kortlopende) projecten en activiteiten aan de kost komen. Zo’n 30.000 ZZP-ers kunnen nu geen aanspraak maken op steunmaatregelen.

GroenLinks en D66 willen volgende week, in aanloop naar het debat over racisme, een rondetafel organiseren waarvoor ze meerdere initiatiefnemers van de Black Lives Matter beweging uitnodigen. De partijen willen in gesprek om te horen wat de overheid kan doen om institutioneel racisme tegen te gaan.

De initiatiefnemers van de Black Lives Matter-beweging hebben de afgelopen weken veel losgemaakt en een grote beweging op gang gebracht. 

GroenLinks Kamerlid Niels van den Berge: “De mensen die wij uitnodigen zijn de initiatiefnemers van de Black Lives Matter beweging. Dit zijn ook de mensen die de podia zijn opgeklommen en manifestaties hebben georganiseerd, omdat zij zich niet gezien en gehoord voelden. Wij zien ze wel en horen ze wel.” 

D66 Kamerlid Jan Paternotte: “Steeds meer mensen erkennen dat Nederlanders van kleur elke dag opnieuw met 2-0 achter moeten beginnen. Dat is on-Nederlands: juist hier zou ieder mens gelijke kansen moeten hebben. Dit is dan ook het moment om racisme aan te pakken en daarvoor de beste ideeen te verzamelen. Daarom verdient deze beweging een plek aan tafel in de Tweede Kamer.” 

GroenLinks en D66 willen over concrete oplossingen praten om institutioneel racisme een halt toe te roepen. De verhalen en uitkomsten worden meegenomen in het debat over racisme dat woensdag 1 juli plaatsvindt.

GroenLinks dient vandaag een initiatiefwet in om de geborgde zetels in de waterschappen af te schaffen.

Ongeveer 1/3 van de zetels binnen de waterschappen is vooraf al vergeven aan boeren, het bedrijfsleven of natuurorganisaties. GroenLinks wil dat de waterschappen moderniseren en dus volledig democratisch worden.

GroenLinks Tweede Kamerlid Laura Bromet: ‘Waarom krijgt het bedrijfsleven automatisch een plek aan de tafel bij de waterschappen? We geven Shell toch ook geen twee vaste Kamerzetels? De tijden zijn veranderd, het klimaat is veranderd. Tijd voor een volledig democratisch waterschap’.

De druk op de waterschappen is de afgelopen decennia flink toegenomen. De waterschappen moeten wegens klimaatverandering rekening houden met een grilliger patroon in de watertoevoer. Met name periodes van extreme droogte brengen veel problemen met zich mee die van invloed zijn op onze natuur, de scheepvaart, de landbouw en onze waterkwaliteit.

De toegenomen druk op onze waterkwaliteit en het milieu compliceert de werkzaamheden van de waterschappen omdat meer belangen tegen elkaar afgewogen moeten worden. Hierbij komt het regelmatig voor dat deze belangen lijnrecht tegenover elkaar staan.

De vaste zetels zijn gebaseerd op het principe ‘belang-betaling-zeggenschap’. Wie betaalt bepaalt. Maar waar vroeger het bedrijfsleven en de agrarische sector een groot deel van de kosten van de waterschappen op zich namen, worden de kosten nu steeds meer door burgers opgebracht. In 1995 betaalden huishoudens nog 26%, in 2019 is dat opgelopen tot 41%.

‘Ik zie je’ is na ‘ik hou van je’ misschien wel het belangrijkste wat je tegen iemand kunt zeggen.

Maar hoe vaak zeggen we het eigenlijk? Wanneer heb jij het tegen iemand gezegd? Ik zie je. Ik hoor je. Wanneer hoorde je dat voor het laatst? Geen plan, niet al het geld van de wereld, geen debat kan daar tegenop. Erkenning.

Het gemis van mijn moeder, is niet het gemis van een lichaam, van een fysiek zijn. Het is het gemis van de vrouw die mij altijd zag zoals ik werkelijk ben. Altijd. Gezien worden zoals we zijn. We hebben allemaal nodig. Mensen die strijden die strijden tegen racisme, mensen die werken in de zorg. Nu zien we ze, nu zijn het helden, maar dat waren ze altijd al. En onze samenleving kent zoveel meer helden, die zijn wegbezuinigd, genegeerd, verstopt. Onderwijzers, kunstenaars, politie agenten, schoonmakers, klimaatactivisten, mensen die strijden tegen racisme. We zien jullie. 

Woorden kunnen krachtiger zijn dan duizend zwaarden, woorden kunnen inspireren en aanzetten tot grootse daden, maar woorden mogen nooit leeg zijn. Als je mensen werkelijk ziet, dan betekent dat ook iets voor je daden.

Nederland heeft nu massaal gezegd tegen de mensen in de zorg: ik zie je. Dat zijn woorden van hoop. Maar deze woorden blijven leeg als je niets doet aan de werkdruk en onderwaardering. Daarom moet de zorg niet alleen een bonus krijgen voor hun harde werk tijdens Corona, maar structureel betere beloning omdat hun goede werk ook structureel is. Nederland ziet eindelijk de waarde van schoonmakers, mensen in de distributie centra, vakkenvullers. Eindelijk is duidelijk wat de echt cruciale beroepen van onze samenleving zijn. Maar als we deze mensen echt zien, dan zie we hun struggle om rond te komen. Dan geef je geen miljarden aan multinationals, dan verhoog je het minimumloon.

Na de immense Klimaatprotesten van vorig jaar zei de regering eindelijk: de aanpak van klimaatverandering is prioriteit. Maar als je het geluid van de klimaatgeneratie echt hoort, dan accepteer je niet langer dat grote vervuilende bedrijven niet hoeven te betalen. Dat de CO2-heffing wordt afgezwakt, dat het vliegverkeer weer moet gaan groeien, dan zoek je in de coronacrisis geen reden om een stapje minder doen, maar zet je een tandje bij. 

Ik vind het een groot compliment waard dat Mark Rutte eindelijk erkent dat er sprake is van institutioneel racisme, al wil hij het niet zo noemen. Die woorden inspireren, maar moeten ook aanzetten tot grootse daden. In deze maand van Keti Koti kan hij, als premier van alle Nederlanders, deze woorden betekenis geven door namens Nederland excuses te maken voor het slavernijverleden. Want een sorry voor toen, is zoveel meer dan een excuus. Je kan alleen verder met de toekomst als wij ons verleden erkennen. Het is de sterkst denkbare erkenning van de pijn van velen. Het zegt: ik zie je.

Corona heeft ons de wereld op een andere manier laten zien. Dat betekent dat we niet terug kunnen naar hoe het was. Niet terug kunnen naar bezuinigen op de zorg, de politie en het onderwijs, cultuur. Niet terug kunnen naar ongeremd de wereld over vliegen. Niet terug kunnen naar bedrijven die in goede tijden alle winst houden en in slechte tijden de rekening bij gewone mensen ophouden. Niet terug kunnen naar wegkijken van racisme.

En laat niemand je vertellen dat je moet wachten. Wachten tot het wél uitkomt om te demonstreren. Wachten tot het wel uitkomt om klimaatverandering aan te pakken. Wachten tot het juiste moment om de bio industrie af te schaffen. Wachten tot KLM is gered voordat we de zorg kunnen belonen. Wachten tot we de culturele sector kunnen redden. De vraag om te wachten, is een excuus van de gevestigde orde om niet te hoeven veranderen.

De tijd van wachten is voorbij. En die grote verandering kunnen we niet over laten aan de mensen en aan de partijen die de wereld van voor Corona gemaakt hebben. Daarom ben ik erop gebrand om GroenLinks voor het eerst een regering in te leiden. Samen met onze linkse en progressieve bondgenoten van PvdA, SP en D66. Omdat onze beweging de beste garantie is dat we niet teruggaan naar hoe het was, terug naar de status quo.

Wij zijn de beste garantie op verandering.

Vijf jaar geleden begon ons avontuur. Vier zetels, geen geld, een uphill battle. We voelden ons een start up, knoopten de eindjes aan elkaar en bouwden op creativiteit, vastberadenheid en branie misschien wel de mooiste campagne uit de Nederlandse geschiedenis. Hoe anders is het nu. We besturen in meer dan 100 steden, leveren de burgermeester van onze hoofdstad, zitten in driekwart van de provinciale besturen. Voor onze organisatie werken inmiddels meer dan 100 mensen en in de tweede Kamer heb ik 13 collega’s.

Maar met al dit waar we hard voor hebben gewerkt en wat we de afgelopen jaren hebben verdiend gaan we niet de volgende verkiezingen winnen. De kracht van onze campagne begint bij creativiteit, vastberadenheid & branie. De kracht van onze campagne ben jij. De kracht van onze campagne is dat wij een beweging zijn die staat voor een visie die durft in te gaan tegen de status quo. Die gelooft dat grote bedrijven de rekening moeten betalen, niet gewone mensen. Die gelooft dat de aanpak van klimaatverandering niet een optie, maar noodzaak. Die gelooft dat Nederland zich niet moet verstoppen achter de dijken, maar een leidende rol in de wereld moet spelen. Die gelooft dat ieder mens gelijk geschapen is, maar vooral gelijke behandeling verdient. Dat is wie wij zijn.

Wij staan ergens voor. Dat maakt ons gehaat, en het maakt ons geliefd. Het maakt mij trots om onderdeel te zijn van deze beweging. Vol dankbaarheid aanvaard ik vandaag opnieuw het lijsttrekkerschap van GroenLinks.

Ik voel me door jullie gezien en ik wil dat jij weet dat ik je zie. Wij gaan de verkiezingen winnen. Niet voor onszelf, maar voor iedereen die zich genegeerd en ongezien voelt. Voor de klimaatgeneratie. Voor de vaders en moeder die de eindjes aan elkaar moeten knopen. Voor de helden van de zorg. Voor de strijders tegen racisme. Voor kunstenaars. Voor jongeren die tegen muren oplopen. Voor alle harde werkers van Nederland. 

Wij horen bij elkaar.

Samen zijn wij één beweging.

Ik sluit af met de voor mij belangrijkste levensles. De woorden waarmee ik mijn aanvaardingsspeech vijf jaar geleden afsloot. En het credo dat mij op de moeilijkste momenten in beweging houdt en ons ook bij de volgende verkiezingen naar de overwinning zal leiden. Het enige wat tussen jou en je dromen staat is je angst om te falen. Laat die angst los en alles is mogelijk. 

Wij gaan Nederland veranderen. 

 

Mensen met een zicht- of gehoorbeperking moeten toegang hebben tot de nodige informatie in een crisis. Bij een persconferentie zullen media vanaf nu altijd moeite moeten doen om de informatie ook voor deze groepen door te vertalen. De Tweede Kamer stemde vandaag met een ruime meerderheid in met het wetsvoorstel van Kamerlid Lisa Westerveld hiervoor.

In Nederland zijn honderdduizenden mensen doof, slechthorend, blind of slechtziend. Gebarentolk Irma Sluis die de afgelopen maanden bij de persconferenties van het kabinet aanwezig was, heeft een belangrijke rol gespeeld door informatie breder toegankelijk te maken en zo het onderwerp te agenderen.Mensen met een beperking moeten net als ieder ander toegang hebben tot informatie, zeker als het gaat om informatie die op dat moment van wezenlijk belang is, vindt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld.

“Het moet verschrikkelijk zijn wanneer je tijdens een crisis de informatie die je nodig hebt, niet kunt begrijpen. Daarom heel belangrijk dat dit nu wettelijk is geborgd”, zegt Lisa Westerveld.

De wetsaanpassing betekent dat media die uitzenden via tv, online of andere videoverbindingen zich moeten inspannen om informatie toegankelijk te maken. Bijvoorbeeld door gebruik van gebarentolken, audiodescriptie of ondertiteling.

Aan het begin van de corona-crisis was de gebarentolk er niet. Er moest flink gelobbyd worden door belangenorganisaties om die er te krijgen.

“Je wilt dat mensen zelfstandig zijn, dat ze niet afhankelijk hoeven te zijn van anderen. Dat ze zonder belemmeringen kunnen deelnemen aan de samenleving. Nu dat wettelijk is vastgelegd, en duidelijk is geworden hoe belangrijk dot is, kunnen mensen met een beperking hier volgende keer beter op vertrouwen”, zegt Westerveld.

We zien de zorgen over dit wetsvoorstel waar in 2019 over is gestemd in de Tweede Kamer en dat in de Eerste Kamer behandeld wordt.

Het Openbaar Ministerie (OM) kan politiegeweld op twee manieren vervolgen: als schending van de geweldsinstructie of als regulier strafbaar feit zoals doodslag. Van straffeloosheid van dit soort geweld is geen sprake.

Politieagenten die buitensporig geweld gebruiken worden dus gewoon veroordeeld. Het gaat in deze wet om de status van ‘verdachte’ die agenten nu automatisch krijgen bij een incident. Als agent wordt namelijk van je gevraagd om een stap vooruit te doen in mogelijk gevaarlijke situaties. Jij en ik mogen anderen niet fysiek aanpakken. Agenten mogen binnen hun werkinstructie wel ingrijpen. Deze wet onderzoekt eerst of dat ingrijpen proportioneel (binnen het boekje) was, voordat agenten automatisch als verdachte worden aangemerkt.

GroenLinks is vanzelfsprekend tegen elke vorm van disproportioneel politiegeweld. Juist omdat de overheid het geweldsmonopolie heeft*, is het belangrijk dat het daar zeer zorgvuldig en terughoudend mee omgaat. Als politie geweld inzet, moet dat altijd worden onderzocht. Omdat we verwachten van politieagenten dat zij naar incidenten toegaan en ingrijpen, nemen zij een bijzondere positie in. Politieagenten worden getraind in de-escalatie van dreigende situaties en, als het echt niet anders kan, toepassen van het minst ingrijpende fysieke geweld.

Onder alle omstandigheden moet na afloop goed en grondig worden onderzocht of de betrokken politieagent zich aan de geweldinstructie heeft gehouden en wat er uit een geweldsincident valt te leren.

Op dit moment buigt de Eerste Kamer zich over een wetsvoorstel dat het onderzoeksproces naar politiegeweld wijzigt. In het kort is de belangrijkste wijziging dat politieagenten niet vanaf het begin worden gezien als verdachte, maar dat eerst onderzoek naar de context van het geweldsincident wordt gedaan. GroenLinks heeft net als de meeste andere partijen in de Tweede Kamer ingestemd met dit wetsvoorstel: als we van politieagenten vragen om een stap vooruit te zetten, waar anderen (en dus ook wij) een stap naar achteren doen dan moeten we ze in dit soort toch al terecht zwaarbeladen incidenten niet bij voorbaat al onder verdenking stellen. Dat verandert natuurlijk zodra het erop lijkt dat politieagenten zich schuldig hebben gemaakt aan disproportioneel geweld.

Als er opzet in het spel is en een agent dus buiten ambtsinstructie heeft gehandeld, kan een agent gewoon net als nu worden vervolgd en zwaarder worden bestraft dan met de instructie in dit wetsvoorstel. GroenLinks denkt dat met dit wetsvoorstel de juiste balans is gevonden tussen het beschermen van de burger enerzijds en de rechtspositie van de agent anderzijds, en heeft daarom voor dit wetsvoorstel gestemd.*Dit betekent dat de politie de bevoegdheid heeft om geweld te gebruiken. Maar het gebruik van geweld moet wel aan een aantal regels en voorwaarden voldoen. Zo mag er bijvoorbeeld alleen geweld gebruikt worden als er geen andere opties zijn.

Q&A

Krijgen agenten bij ernstig delict, zoals moord, dan maar 3 jaar ipv de maximale 15 jaar?Nee, agenten kunnen nog steeds zwaarder gestraft worden dan de 3 jaar die deze wet aangeeft.

Welke voorstellen heeft GroenLinks zelf gedaan om disproportioneel geweld door handhavers te voorkomen?Afgelopen jaren hebben we in debatten verschillende voorstellen gedaan om disproportioneel geweld te voorkomen. Zo hebben we alternatieven aangedragen voor de invoering van het stroomstootwapen (taser) en hebben we gepleit voor alternatieven voor zwaardere wapens. Ook zijn we terughoudend in het bewapenen van BOA’s met een wapenstok. Ook heeft GroenLinks verschillende voorstellen gedaan om slachtoffers van geweld beter bij te staan.

Het openbaar vervoer is een publieke dienst waar miljoenen mensen dagelijks gebruik van maken. Waar de luchtvaart op dag één van de crisis al aan tafel zat bij twee ministers, duurde het lang voordat er zicht was op welke stappen gezet worden om het OV te laten draaien.

En nog steeds is er onduidelijkheid over hoe de OV-bedrijven, die grote verliezen leiden, ondersteund worden als zij straks weer op volle capaciteit moeten draaien maar dan met veel minder inkomsten. OV moet voor zoveel mogelijk mensen beschikbaar zijn. Voor mensen in de vitale beroepen, voor studenten en voor mensen voor wie het OV de enige optie is. Ook mensen met een beperking mogen niet de dupe worden. Zij hebben meer ruimte nodig, meer begeleiding, meer tijd. Dat is soms lastig, maar juist een overheid is er voor iedereen.

GroenLinks Kamerlid Suzanne Kröger: Over vier dagen gaat OV weer op volle capaciteit draaien terwijl ze maximaal 40% van hun inkomsten krijgen. Terwijl KLM koste wat het kost gered moet worden is er voor onze bussen, treinen en trams nog geen oplossing.

Ook ligt er geen concreet plan voor het stimuleren van de fiets. De meeste verplaatsingen zijn dichtbij huis en dan is de fiets de eerste keus. Ook om het OV te ontlasten is het van groot belang dat mensen zoveel mogelijk de fiets pakken. De minister doet wel de oproep om te gaan fietsen, maar neemt amper concrete maatregelen. We moeten nu investeren in genoeg ruimte voor fietsers. Maar het tegenovergestelde dreigt te gebeuren: 40% van de gemeenten geven aan dat juist om beheer en onderhoud gekort gaat worden door de financiële tekorten die dreigen. Voor mobiliteit en verkeersveiligheid in de 1.5 meter samenleving is meer ruimte voor fietsers en voetgangers nodig. GroenLinks wil ruim baan aan de fiets; door te investeren in snelle fietspaden en lokale infrastructuur en door te zorgen dat de fiets mee kan in de trein.

 

Woensdagmiddag presenteerde de Europese Commissie haar plan voor een herstel uit de coronacrisis. GroenLinks vindt dat het plan op de juiste prioriteiten inzet en een goede start biedt om op verder te bouwen. Wel moeten er garanties komen dat de uitgaven aan strenge eisen voldoen.

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit plan biedt een alternatief voor jarenlange stagnatie in Europa en verdient daarom steun. Nu is het zaak dat de miljarden ons niet alleen door deze crisis loodsen, maar tegelijk de klimaatcrisis bij de hoorns vatten.”

Bellen met Bas Luister naar de podcast van Bas Eickhout waarin het herstelplan besproken wordt. Woensdagavond besprak Eickhout de plannen van de Europese Commissie in een Facebook Live onder andere met Catherine de Vries vanuit Milaan. Financiering

De Europese Commissie stelt een herstelfonds voor van 750 miljard euro bovenop de reguliere Europese begroting. Om dit te financieren stelt de Commissie voor dat de EU langjarige leningen aangaat die terugbetaald worden door alle lidstaten, maar ook door inkomsten uit Europese belastingen op de grootste multinationals, plastic, een CO2-grensheffing en emissiehandel.

Eickhout is blij dat het grootste deel (500 miljard euro) van het herstelfonds in de vorm van subsidies gegeven wordt, in plaats van alleen leningen: “Het is in ieders belang dat ook zwaar getroffen EU-landen met beperkte financiële ruimte niet in een nieuwe schuldencrisis en langdurige recessie terechtkomen. Dat zou de gehele EU treffen. We hebben een sterke EU de komende jaren keihard nodig om ons in de wereld staande te houden en de klimaatcrisis op te lossen.”

Voorwaarden

GroenLinks zal wel scherp letten op de voorwaarden voor besteding van de corona-herstelmiljarden. De Commissie zet weliswaar in op de juiste prioriteiten - groen, digitaal, innovatie en gezondheid -, maar de kleine lettertjes zijn cruciaal om te voorkomen dat er geld gaat naar de vervuilende delen van de economie of naar landen die Europese fundamenten van de rechtsstaat niet respecteren.

Eickhout: “De precieze regels voor het uitgeven van de coronamiljarden zijn nog niet duidelijk, het is cruciaal dat daar strenge duurzaamheidscriteria voor komen. Het kan niet zo zijn dat geld uit het herstelplan terecht komt bij vervuilende autobedrijven of luchthavens. Laten we het bredere plaatje niet uit het oog verliezen.”

Eickhout wijst erop dat de Europese Commissie tot nu toe geen duurzaamheidseisen heeft gesteld aan de 2.000 miljard euro aan nationale staatssteun. “Ook de vernieuwde voorstellen voor de Europese meerjarenbegroting zijn niet fundamenteel vergroend. We weten dat we naar een groene economie toe moeten, we hebben de tijd en het geld niet om eerst nog terug te keren naar de oude economie.”

Europarlementariër Tineke Strik wijst erop dat de Commissie zegt dat herstel na corona gebaseerd moet zijn op onze gedeelde Europese waarden. "Een EU-wet om fondsen afhankelijk te maken van respect voor de rechtstaat is hierin cruciaal. Het is nu aan EU-leiders om dit om te zetten in harde voorwaarden."

"Goed dat er een nieuw Europees programma voor gezondheid komt", reageert Europarlementariër Kim van Sparrentak. "Zo maken we Europa onafhankelijker van de farmaceutische industrie en pakken we de doorgeslagen marktwerking aan."

Eickhout verwacht een lastig debat over het plan om het verdelen van geld te koppelen aan economische hervormingen. “Het is verstandig om hervormingen te eisen in ruil voor steun, maar worden dat groene en sociale hervormingen of wordt het een neoliberaal afbraakbeleid zoals in de vorige crisis? Parlementen moeten zeggenschap krijgen over welk soort hervormingen ze willen stimuleren.”

Hoe nu verder?

De voorstellen van de Europese Commissie kunnen alleen doorgaan als alle EU-lidstaten en het Europees Parlement akkoord gaan. Het voorstel van de Commissie kent veel raakvlakken met de Duits-Franse plannen en de positie van het Europees Parlement. GroenLinks maakt zich zorgen over de opstelling van het Nederlandse kabinet dat tot nu toe alleen leningen wil verstrekken en zich blijft verzetten tegen een EU-begroting met voldoende middelen om de Europese prioriteiten te financieren. 

Eickhout: “Nederland dreigt een blok aan het been te worden voor een ambitieus economisch herstel. Nederland zou er beter aan doen om diplomatieke inspanningen te richten op een goede, duurzame besteding van het geld, in plaats van de vrek uit te hangen.”

GroenLinks-partijleider Jesse Klaver: “Met dit voorstel zet de Europese commissie een belangrijke stap voorwaarts. Eindelijk wordt een begin gemaakt om grote bedrijven eerlijk te laten meebetalen aan het aanpakken van de crisis. Het huidige kapitalisme heeft gefaald en er zijn alternatieven nodig. Dat kan niet zonder Europa.”

Klaver doet een dringend beroep op premier Rutte en minister Hoekstra. “Stop met het frustreren en vertragen. Tot nu toe weigerde de Nederlandse regering het grote bedrijfsleven mee te laten betalen. Het is cruciaal dat Nederland daarmee ophoudt en zich inzet voor alle Europese burgers die worden getroffen door de economische gevolgen van de coronacrisis.”