‘Van D-Day tot de Duitse overgave hebben we tal van steden en dorpen bevrijd. In Frankrijk, België en Nederland. Maar nergens anders hebben we zo oprecht de dankbaarheid en de vriendschap gevoeld als in Den Bosch. Als er iets goeds uit de Tweede Wereldoorlog is voortgekomen dan is dat het – de vriendschap met de stad en velen van haar inwoners.’
Was getekend, Sir Peter Davies. De inmiddels 96-jarige oud-onderofficier van de 53rd Welsh Regiment kwam met D-Day aan land in Normandië. Ieder jaar bezoekt hij daar het oorlogskerkhof waar 11 van zijn vrienden begraven liggen – van Normandië tot aan de Rijn in Duitsland verloor het Welsh Regiment 9000 van de 17000 soldaten – en als zijn gezondheid het toelaat ‘s-Hertogenbosch. In oktober – ‘I keep my fingers crossed’ – hoopt hij aan te sluiten bij de 75-jarige viering van de bevrijding van onze stad.
Davies figureert, al is het ongezien, op misschien wel de meest bekende foto van de bevrijding van ‘s-Hertogenbosch. Die met de vader en twee dochtertjes die vluchten voor het Duitse vuur bij het tankstation op het Wilhelminaplein. Davies zit in de Shermantank die ook op de foto staat. Samen met een andere tank houden ze het Bossche gezin uit de vuurlinie. Jaren na de oorlog zullen Davies en de inmiddels volwassen vrouwen elkaar ontmoeten.
Niet alleen de bijzondere vriendschappen die ontstonden tussen bevrijders en inwoners liggen ten grondslag aan de bijzondere band tussen Wales en ‘s-Hertogenbosch. Het Welsh Regiment leverde slechts éénmaal als geheel regiment (en niet als afzonderlijke brigades) slag in de Tweede Wereldoorlog en dat was tijdens operatie ‘Pheasant’, de aanval op de Duitse linies vanuit de corridor die ontstaan was na Market Garden waarbij onze stad werd ingenomen op de bezetter. Tot op de dag van vandaag worden jaarlijks tientallen officieren van het Welsh Regiment in Den Bosch onderwezen op de militaire lessen uit de slag.
Brigade-Generaal Alan Richmond, de commandant van de Welsh, ontvangt ons in zijn hoofdkwartier daarom in de grote conferentiezaal die ‘s-Hertogenbosch Conferenceroom’ heet. In de officiersmess hangen aan beiden tafelhoofden het schild en de bevrijdingsplaquette van burgemeester Loef die geschonken werden aan het ons bevrijdende regiment. Op tafel ligt de erepenning van de stad die toegekend werd aan de bevelvoerder in 1944 – Generaal Ross.
Het is tekenend voor de ontvangst die ons ten deel valt in Wales door de bevrijders van toen en hun opvolgers van nu. De vriendschap, verwantschap en verbondenheid is voelbaar als de Bossche fietsers aankomen bij het Royal Welsh Memorial in Pontypridd waar het bevrijdingsvuur wordt ontstoken en de doden worden herdacht – ‘their tomorrow for our today’. Een bijzonder moment is ook als het beroemde 80-koppige Morriston Orpheus Choir het Wilhelmus ten gehore brengt – in hun beste Nederlands.
Fingers crossed voor Sir Peter Davies. Met hem hopen wij dat we hem in oktober mogen begroeten. Als vriend van onze stad die hij 75 jaar eerder mede bevrijdde.
Het bericht Over waarom ze in Wales het Wilhelmus zingen…. verscheen eerst op PvdA Den Bosch.
