Afgelopen zaterdag was een rotdag. Het Oekraïense gezin Andropov met drie in Nederland opgegroeide kinderen, stapten noodgedwongen op het vliegtuig naar Kiev, de hoofdstad van het land waar zij vandaan komen, maar dat voor de kinderen een onbekende plek is.
Er is van alles over de zaak te zeggen. Over het aantal jaren dat zij al in Nederland waren, hoe dat kwam en in hoeverre zij juridisch gezien recht hadden op een verblijf hier. Maar wat je daar ook over zegt, het verandert niets aan de teleurstelling die er is over het feit dat drie kinderen verder moeten opgroeien in een land dat vreemd voor hen is. Ik vind dat verdrietig.
De ChristenUnie zit toch in het kabinet? Hoe kan het dan dat dit toch gebeurt? Kan dit vaker gaan gebeuren, de komende jaren? Die vragen kreeg ik de afgelopen dagen meerdere keren. Wellicht is het goed om daar een paar dingen over te zeggen.
Ik denk dat het goed is om eerst even – vergeef het me – in heel korte bewoordingen iets te schrijven over de rollen van rechters, overheid en politiek. In Nederland is het uiteindelijk – na de procedures bij de IND – aan de rechter of iemand wel of geen asiel kan krijgen. Die bekijkt bijvoorbeeld of het veilig is in het thuisland van degene die asiel aanvraagt. De politiek kan niet ingrijpen in een rechtszaak: de rechter is onafhankelijk en toetst aan de wet.
Maar dat wil niet zeggen dat de politiek machteloos is. Dáár is de politiek dus juist aan zet: de politiek kan wetten en regels máken. Niet voor specifieke gevallen, maar als kader voor rechtszaken waarin dan uiteindelijk de rechter dus een uitspraak doet.
KinderpardonVia die politieke weg is er een aantal jaren geleden mede op initiatief van de ChristenUnie een Kinderpardon gekomen. Het feit dat kinderen beschadigd raken als zij na een lang verblijf in Nederland worden uitgezet, of dat nou ligt aan keuzes van hun ouders, of falen van de overheid, is voor mij al jaren reden om me hiervoor in te zetten. Daardoor kunnen gezinnen met kinderen die langer dan vijf jaar in Nederland wonen, onder bepaalde voorwaarden een verblijfsvergunning krijgen, ook als zij anders geen recht op een verblijfsvergunning zouden hebben. Dat is een goede stap. Maar nog steeds is de uitvoering van het Kinderpardon wat mij betreft te streng. Daarom heb ik met de afgelopen jaren steeds ingezet voor een ruimer Kinderpardon, waardoor meer kinderen tóch hier kunnen blijven.
Sinds de invoering van het Kinderpardon, is de politieke situatie in ons land echter veranderd. Een meerderheid in de Tweede Kamer moet niets van het Kinderpardon hebben en wil het zelfs afschaffen.Bij de onderhandelingen over het Regeerakkoord is de ChristenUnie erin geslaagd het Kinderpardon zoals het was overeind te houden. Uitbreiding van het Kinderpardon bleek een brug te ver. Na het sluiten van het Regeerakkoord hebben we dat steeds als misschien wel grootste teleurstelling uit het Regeerakkoord benoemd. Juist omdat we weten dat het niet gaat om regels en beleid, maar om kwetsbare kinderen. Die teleurstelling voelen we nu opnieuw.
RegeerakkoordOp andere onderdelen hebben we door het sluiten van het Regeerakkoord het asielbeleid wél kunnen verbeteren, ondanks de meerderheid die er in de Tweede Kamer is voor een strengere omgang met vluchtelingen.
Resultaten zijn bijvoorbeeld dat er kleinschalige opvang komt; dat we zorgen voor taalles vanaf dag 1; dat we een einde maken aan het verhuiscircus waar veel gevluchte gezinnen in het verleden mee te maken kregen; dat er een verbeterde beoordeling komt van mensen die moesten vluchtend omdat ze bekeerd zijn of te maken krijgen met vervolging vanwege hun geaardheid; dat er eindelijk bed, bad, brood en begeleiding komt voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Het zijn een aantal voorbeelden van zaken om blij mee te zijn, maar er is dus ook teleurstelling: het Kinderpardon is weliswaar behouden gebleven, maar een verruiming bleek onhaalbaar.
Dat betekent dat we er nog niet zijn en er ook in de toekomst nog veel te winnen is om dit wél voor elkaar te krijgen. Tot die tijd zetten we ons binnen onze mogelijkheden van het huidige Kinderpardon in om een ruimhartige invulling hiervan. Want ook daar kunnen we het verschil maken.
Onze inzetEn dat zullen we blijven doen. Samen met organisaties zoals Defence for Children komen we op voor de rechten van kinderen en hun gezinnen. Dat doen we voor de schermen en achter de schermen. Dat laatste valt niet altijd op: we kunnen daar in individuele zaken niet over spreken, omdat dat de kansen op succes verkleint. En dus leest u het ook niet terug in de media. Waar mogelijk, dringen we er bij de staatssecretaris op aan om van zijn bevoegdheden gebruik te maken om in schrijnende situaties gezinnen die volgens de wet geen recht hebben om hier te blijven, toch een vergunning te geven. Soms met succes, maar niet altijd. Want zolang het Kinderpardon is, zoals het nu is, blijft het laatste oordeel hierover altijd aan de staatssecretaris zelf.
Zaterdag was een rotdag. Met blijvende impact voor de familie Andropov, die zichzelf ook zondag, maandag en vandaag in Oekraïne terugvinden. Naar ik begrepen heb, bekijken ze nu wat hun verdere mogelijkheden zijn. En ook voor ons blijft het niet bij zaterdag. De ChristenUnie zet zich ook vandaag, morgen en de komende jaren in voor een rechtvaardig kinderpardon en een rechtvaardiger asielbeleid. Soms lukt het om daarin kleine stapjes te zetten, soms is dat verdedigen wat we hebben. Met uw steun willen we dat blijven doen.
