Poliflw

De Participatiewet voldoet niet aan de verwachtingen en moet fundamenteel op de schop. Die conclusie mogen we na de deze week verschenen eindevaluatie van het SCP wel trekken. Ook staatssecretaris Tamara van Ark (VVD) heeft de rapportage gelezen. Jammer genoeg deed ze dat alleen niet zo goed. Want hoewel ze de belangrijkste conclusies onderschrijft en ferm aankondigt om de problemen aan te pakken, kiest ze voor het verplicht stellen van de dwingende tegenprestatie. Een dwangmiddel en verplichting, waarvan SCP-directeur Kim Putters, juist expliciet stelt dat die niet ‘bijdraagt aan het vinden van werk’. Werkgevers zitten nu eenmaal niet te wachten op mensen die verplicht worden om iets te doen wat ze niet willen.

Tijd voor een andere manier van denken, zou je zeggen. Maar helaas schiet het kabinet in de Pavlov reactie van wantrouwen. Wantrouwen in de gemeenten die blijkbaar een schop onder de kont nodig hebben en alleen met een dictaat uit Den Haag van de Participatiewet een succes kunnen maken. Maar het is vooral een blijk van wantrouwen richting de kwetsbare groep mensen, die het vaak niet makkelijk heeft, wel wat liefde kan gebruiken, maar die je in de ogen van het kabinet alleen met een dwingend paardenmiddel als de tegenprestatie in beweging zou kunnen krijgen.

Een aanname die eerder voortkomt uit stigmatiserende en ideologische misvattingen, dan uit de praktijk. Want wie bij ons in de gemeente rondloopt en met de mensen, die al lang zonder werk zitten, praat, ziet het tegenovergestelde. ‘Niet willen’ is nauwelijks aan de orde, ‘nog niet kunnen’ wel. In tegenstelling tot het hardnekkige en misplaatste VVD-cliché van de thuis op de bank zittende en niet vooruit te branden bijstandsgerechtigde is een groot gedeelte van de mensen in de Participatiewet al mantelzorger of doet men heel nuttig en waardevol vrijwilligerswerk.

Maar en hier ligt een andere belangrijke denkfout van Van Ark: voor veel van deze mensen, die maatschappelijk al van waarde zijn, is de afstand tot de arbeidsmarkt – op dit moment – simpelweg te groot. Zij kampen met fysieke gezondheidsproblemen, zitten in de schulden of verkeren mentaal in zwaar weer. Deze groep help je niet door ze bestraffend toe te spreken en verder te korten op hun toch al schamele inkomen, maar wel door ze met vertrouwen tegemoet te treden, in een persoonlijk en motiverend gesprek te kijken waar de problemen en mogelijkheden liggen en op basis daarvan een intensief, langdurig en doelgericht traject te beginnen.

Persoonlijke begeleiding, waarbij het doel het vinden van blijvend werk op de reguliere arbeidsmarkt kan zijn. Maar niet hoeft te zijn, want ook met betere begeleiding zal de reguliere arbeidsmarkt voor een groep onbereikbaar blijven. Als gemeente willen we ervoor zorgen dat al onze inwoners op hun manier van waarde zijn.

Dat bereiken we niet met dwang, maar met vertrouwen. Niet door papier te prikken, maar door samen het sociale isolement te doorbreken en met buurtbewoners een stukje te gaan wandelen. Niet door achter ieder verkeerd ingevuld formulier kwade bedoelingen te zien, maar door met beter welzijnswerk samen de achterliggende problemen te lijf te gaan. Niet door koste wat kost op zoek te gaan naar een tijdelijk en slecht betaald dienstverband, maar met het bieden van een basisbaan (denk aan een conciërge op de basisschool), waar iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt thuis én maatschappelijk van grote waarde is.

Als gemeente ondersteunen we daarom sociale ondernemingen in onze regio en kijken we met reguliere werkgevers naar wat zij nodig hebben om mensen die langdurig in de bijstand zitten, wel in dienst te nemen. Zelf geven we het goede voorbeeld door als gemeente mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een vast contract aan te bieden en door in ons inkoopbeleid voorrang te geven aan sociale ondernemingen.

Help ons als kabinet daarbij en kom met gerichte aanpassingen in de Participatiewet, die gemeenten de mogelijkheid geven om lokaal naar de beste oplossingen te zoeken. Bied werkgevers met een eenvoudigere loonkostensubsidie de duidelijkheid die ze nodig hebben om arbeidsgehandicapten in dienst te nemen, en vul het achtergebleven gat van de sociale werkvoorzieningen met nieuw op te richten sociale ontwikkelbedrijven in, zodat de beschutte werkplekken wel gerealiseerd kunnen worden. En kabinet: vergeet vooral het verplichten van de vaak totaal contraproductieve tegenprestatie. Wanneer Van Ark haar zin krijgt, zijn we als gemeente verplicht een heel bureaucratisch en duur systeem van wantrouwen op te tuigen, waarvan we nu al weten dat het niemand verder helpt. Onze schaarse middelen zetten we liever positief en productief in.

Gijs van Dijk en wethouders Greet Buter, Carine Bloemhoff, Arjan Kampman Yasemin Cegerek en Peter de Vrij.

Het bericht Met de verplichte tegenprestatie van het kabinet is echt niemand geholpen verscheen eerst op PvdA Den Helder.

Door Gijs van Dijk, Tweede Kamerlid Mensen die leven in armoede en schulden verdienen vertrouwen en perspectief op een beter leven.

Te vaak betekent armoede nu dat je niet meer mee kunt doen aan de maatschappij. Dat je in de greep komt van een systeem dat niet jouw belang, maar dat van de schuldeiser voorop stelt. Ook de overheid doet daar aan mee. Wantrouwen is het uitgangspunt, boetes en verplichtingen het instrument. Er worden winsten gemaakt met de doorverkoop van schulden, terwijl mensen steeds verder klem komen te zitten. Tijd voor een alternatief dat uitgaat van vertrouwen en vooruitgang!

Gister was in de Tweede Kamer een debat over armoede en schulden.

Gister was in de Tweede Kamer een debat over armoede en schulden. De VVD liet zich weer eens van haar slechtste kant zien: “Als je die stapeling van boetes niet wilt, moet je zorgen dat je geen boete krijgt.” Aldus de minister voor rechtsbescherming Sander Dekker. Schulden zijn volgens hem “vermijdbaar.” Eigen schuld, dikke bult; zeggen de liberalen.

De kernvraag in het debat is wat voor mensbeeld je hebt.

De kernvraag in het debat is wat voor mensbeeld je hebt. De liberalen van de VVD (en het huidige beleid) gaan uit van wantrouwen. Het is een somber mensbeeld waarbij alles in je leven je eigen verdienste of eigen schuld is, waar je mensen in de problemen moet beboeten en hard moet aanpakken. Uitgangspunt is dat je mensen in problemen met wantrouwen, procedures en verplichtingen tegemoet moet treden, zij hebben het immers aan zichzelf te danken…

Er is een vrolijker alternatief. Een alternatief dat uitgaat van vertrouwen. Een alternatief waarbij we weten dat niemand helemaal self made is. Dat rijkdom of armoede niet compleet aan jezelf te danken of te wijten is. Een perspectief dat ervan uitgaat dat als je mensen perspectief en ruimte geeft, dat zij samen met anderen tot de beste oplossingen kunnen komen. Dat echte vooruitgang mogelijk is, ook als je arm bent en in de schulden zit. Dat je mensen dan niet een schop na moet geven, maar een arm om de schouder.

Echte vooruitgang is mogelijk, ook als je arm bent en in de schulden zit.

Ik wil de minister bij deze uitnodigen om een keertje mee te gaan naar Crooswijk in Rotterdam, Heechtero-Schieringen in Leeuwarden, Stokhasselt in Tilburg of Paddepoel in Groningen. Ik wil hem graag laten zien dat de huidige aanpak – waarbij boetes (ook vanuit de overheid) zich in razend tempo kunnen opstapelen – niemand helpt. Ik wil hem laten zien dat mensen waarbij het water aan de lippen staat, geen keuze hebben. Dat boetes niet vermijdbaar zijn als de belastingdienst onverwacht 500 euro afschrijft. Ik wil hem ook laten zien wat heel veel partijen – energiebedrijven, zorgverzekeraars, gemeenten, welzijnsorganisaties – al weten: dat je mensen in armoede en schulden perspectief en vertrouwen moet geven. Dat dit de enige aanpak is die echt helpt.

Ik wil de minister graag laten zien dat de huidige aanpak – waarbij boetes zich in razend tempo kunnen opstapelen – niemand helpt. Ik hoor graag van hem.

Het bericht Geef mensen perspectief, geen boete verscheen eerst op PvdA Den Helder.