Poliflw

Besluiteloosheid Rutte brengt ons van ecologische naar een economische crisis

GroenLinks dient een initiatiefwet in om Nederland uit de stikstofcrisis te krijgen. Dat kondigde GroenLinks-leider Jesse Klaver aan na overleg over de wet met Bouwend Nederland, natuurorganisaties en duurzame boeren in Den Haag. Gezamenlijk uitten zij harde kritiek op de besluiteloosheid van het kabinet.

 

Jesse Klaver: “Door de besluiteloosheid van Rutte dreigt de ecologische crisis uit te monden in een economische crisis. Dat mogen we niet laten gebeuren. De regering komt er al 9 maanden onderling niet uit en Rutte durft geen echte besluiten te nemen. Omdat de regering niet regeert hebben we zelf een initiatiefwet gemaakt. Zo zorgen we dat de natuur herstelt, er weer gebouwd kan worden en de economie aan de praat blijft.”

Stikstofwet naar voorbeeld van de klimaatwet

De Duurzame Aanpak Stikstof, zoals de wet heet vertoont gelijkenissen met de Klimaatwet die Klaver eerder door het parlement loodste. In de wet staan per sector doelstellingen en een tijdpad vastgelegd, zodat wettelijk is verankerd dat de Nederlandse stikstofuitstoot in vijftien jaar tijd wordt gehalveerd. Hiervoor is inkrimping van de veestapel onontbeerlijk, maar zullen ook de industrie en transportsector hun bijdrage moeten leveren, staat in de wet.

Afmaken van de Ecologische Hoofdstructuur

Vergunningen voor bijvoorbeeld woningbouw mogen pas weer worden afgegeven als juridisch zekerheid is geboden over het herstel van de natuur. Zonder natuurherstel geen vergunningen en zonder vergunningen geen woningbouw.

In de Duurzame Aanpak Stikstof staat daarom vastgelegd dat de Ecologische Hoofdstructuur moet worden afgemaakt. De Ecologische Hoofdstructuur was een plan om alle bijzondere natuurgebieden in Nederland met elkaar te verbinden, maar dat is tien jaar geleden geschrapt onder premier Rutte geschrapt. Het uitbreiden en verbinden van de natuurgebieden uit de initiatiefwet, zorgt ervoor dat de natuur kan herstellen en vergunningverlening op termijn weer mogelijk wordt.

Fonds voor natuur en uitkoop boerderijen

Voor het opkopen van grond en de aanleg en beheer van de natuur is meer geld nodig. Daarom wordt in de Wet Duurzame Aanpak Stikstof een fonds opgericht om de natuur te herstellen. Daarnaast komt er een fonds dat gevuld wordt met geld om boeren uit te kopen of te helpen bij de transitie naar een duurzamere variant van landbouw.

Jesse Klaver: “Boeren zijn slachtoffer van een landbouwsysteem dat hun in de schulden dwingt tenzij ze steeds meer dieren houden. De omslag naar duurzame landbouw is niet alleen goed voor de natuur en de bouw, maar ook in het belang van de boer die weer een eerlijke prijs krijgt voor zijn product.”

Bewindspersonen moeten de macht krijgen om voor patiënten met acute psychische problemen met voorrang een behandelplek te regelen. Deze noodmaatregel is nodig, omdat de wachtlijsten voor jongeren en volwassenen zo lang zijn, dat mensen levensgevaar lijden. Dat zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver in de aanloop van het debat vandaag in de Tweede Kamer over de GGZ (geestelijke gezondheidszorg). 

Jesse Klaver: “De wachtlijsten voor mensen die psychische zorg nodig hebben zijn onmenselijk lang. Als banken omvallen, grijpt de minister in. Dan moeten we ook willen dat de minister of de staatssecretaris verantwoordelijkheid kan nemen, als mensen dreigen om te vallen.”

Niet de markt, maar de patiënt als uitgangspunt Staatssecretaris Blokhuis zei gisteren (dinsdag) dat hij wil ingrijpen wanneer GGZ-instellingen niet binnen een maand gespecialiseerde hulp bieden aan psychiatrische patiënten met complexe problemen. Met de noodmaatregel wil GroenLinks zorgen dat deze toezegging niet vrijblijvend is. Bovendien wil GroenLinks dat niet alleen staatssecretaris Blokhuis (GGZ) maar ook minister de Jonge (Jeugdzorg) van de maatregel gebruik kan maken.

Klaver: “De maatregel zorgt dat de bewindspersonen in de positie worden gebracht om mensen met de meest schrijnende zorgvraag niet over te laten aan de markt. Om te zorgen dat de overheid kan afdwingen dat het belang van de patiënt het uitgangspunt is.”

Minimaal 90.000 volwassenen wachten op psychische hulp via de GGZ (geestelijke gezondheidszorg). Hoeveel jongeren in de jeugdzorg op een wachtlijst staan weten we niet. Het ministerie geeft hier géén cijfers over.

Af van systeem waarin patiënten "onrendabel" zijn GroenLinks wil dat de minister en staatssecretaris doorzettingsmacht krijgen, zodat zij de impasse tussen zorgverzekeraars en instellingen kunnen doorbreken. Zodat de overheid weer zijn verantwoordelijkheid neemt. 

Deze noodmaatregel is bedoeld als tijdelijke oplossing. Intussen moet worden gewerkt aan een beter systeem voor psychische zorg. Een systeem waarin de zorgvraag voor patiënten uitgangspunt wordt voor handelen, en waarin de overheid verantwoordelijkheid neemt, in plaats van die over te laten aan de markt.  

Jesse Klaver: “We moeten af van een systeem waarin patiënten “onrendabel” kunnen zijn.”

Waarom 'doorzettingsmacht' nodig is Op dit moment stellen de staatssecretaris en minister zich op als observator van onze geestelijke gezondsheidszorg in plaats van regisseur. Wanneer mensen geen passende zorg kunnen krijgen en een beroep doen op de overheid worden zij terug verwezen naar het systeem van zorgverzekeraars en instellingen. Maar het is juist het systeem waar deze mensen in vastlopen.

Daarom is het nodig dat de staatssecretaris en minister "doorzettingsmacht" krijgen; zodat zij met hun vuist op tafel kunnen slaan als de markt er niet in slaagt om voldoende behandelplekkken te organiseren en financieren. Immers moet wat GroenLinks betreft niet geld het uitgangspunt zijn, maar de zorgvraag van mensen zelf.

Hoe het marktsysteem in de GGZ nu werkt en wat GroenLinks anders wil In de geestelijke gezondheidszorg hebben zorgverzekeraars een hoofdrol. Zij maken afspraken over budgetten en maximale behandeltermijnen met instellingen. Daardoor is het voor instellingen aantrekkelijker om mensen met een 'lichte' of voorspelbare zorgvraag te behandelen. De behandeling van meer complexe psychische problemen zijn kostbaar, minder voorspelbaar en minder aantrekkelijk om te behandelen. Deze marktprikkel is een van de oorzaken waarom juist de wachttijden bij ernstige of specialistische geestelijke gezondsheidszorg maanden, en soms zelfs jaren, duren. Deze marktprikkel is ook de reden dat veel gespecialiseerde instellingen afdelingen sluiten.

GroenLinks wil wegkomen van deze marktwerking, omdat we willen dat de zorgbehoefte van mensen centraal staat in plaats van het beschikbare budget. Wij willen dat de behandelaar bepaalt welke behandeling een patiënt nodig is en daar financiering voor aanvraagt, in plaats van de financiering het uitgangspunt te laten zijn.

Meer zorgpersoneel nodig Meer professionele behandelaars zijn nodig om de wachtlijsten tegen te gaan. Al eerder wist GroenLinks steun te krijgen om 7 miljoen euro extra te investeren in de GGZ om 100 extra GZ-psychologen op te leiden. Vandaag heeft GroenLinks opnieuw in het debat gepleit om structureel geld vrij te maken voor het opleiden van mensen.

Dit is de integrale toespraak van Jesse Klaver op In Vrijheid Verbonden-lezing op 20 januari 2020.

Ik ging naar Bommel om de brug te zien. Ik zag de nieuwe brug. Twee overzijden die elkaar vroeger schenen te vermijden, worden weer buren.

Wie van u herkent deze regels? Het zijn de eerste regels van een sonnet van Martinus Nijhoff, geschreven ver voordat hij het verzet in ging, ver voordat de oorlog uitbrak. Maar de verschrikkingen van de holocaust hebben deze regels misschien nog wel extra zeggingskracht gegeven als we werkelijk menen: dit nooit meer.

Als het grootst denkbare kwaad is: het bewust willen uitroeien van een bevolkingsgroep vanwege geloof of etniciteit, zit dan niet onze grootste opdracht in het bouwen van een brug, over grenzen van geloof en etniciteit heen, zodat de zijden die tegen over elkaar staan, vreedzaam als buren verder leven?

Vrijheid is nooit af

We vieren dit jaar dat ons land 75 jaar geleden werd bevrijd van het gewetenloze naziregime. De verschrikkingen en de onderdrukking van die tijd kennen geen enkele parallel. Mijn boodschap vandaag is dat onze vrijheid nooit is voltooid. Vrijheid was niet compleet op de dag van de bevrijding. De zoektocht naar vrijheid is een continu proces. Die is nooit af. Het is een strijd die iedere generatie opnieuw invulling moet geven.

Wat is vrijheid? Dat is een vraag die vele antwoorden kent en nog veel meer vragen oproept. Zeker als je, zoals ik, het geluk hebt dat je voor je werk regelmatig naar andere delen van de wereld mag reizen. Vrijheid is het hebben van een eigen staat zonder bezetting. China kent geen bezetter, maar is het een vrij land? De strijd voor de Nederlandse vrijheid 75 jaar geleden was niet alleen een strijd voor de Nederlandse onafhankelijkheid.

Onze bevrijders en verzetsstrijders streden niet alleen voor Nederlandse soevereiniteit. Ze streden tegen het nazisme. Of anders gezegd: ze streden voor een groter ideaal: voor de vrije samenleving zoals wij die na de Tweede Wereld Oorlog zijn gaan kennen. Voor de mogelijkheid van mensen om zelf hun leven vorm te geven. Prinses Juliana verwoordde dat mooi in haar oorlogsrede voor de Canadese radio op 17 juni 1940:

“Dit is niet een reusachtig gevecht voor één natie alleen, maar voor alle naties. Niet slechts het leven van u en van ons wordt bedreigd, maar onze gewetensvrijheid. Waar de macht van de nazi’s heerst, gaan alle oude democratische beginselen en onze religie verloren.”

De Amerikaanse president Roosevelt sprak gelijksoortige woorden in zijn State of the Union een jaar later. Hij haalde het Amerikaanse congres over zich in de strijd tegen de nazi’s te mengen met een beroep op de four freedoms, de vier vrijheden. Niet alleen de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst, maar ook de vrijheid van gebrek en de vrijheid van vrees.

In de diepste duisternis is een vlam op zijn felst. Tegenover de misdaden van het naziregime stonden de heldendaden van het verzet. Gezinnen die met gevaar voor eigen leven onderduikers in huis namen. Arbeiders in Amsterdam en andere plaatsen die in Februari 1941 het werk neerlegden uit protest tegen de Jodenvervolging. Mannen en vrouwen die het gewapende verzet gingen organiseren in onze strijd voor vrijheid. De daden van deze helden maken ons bescheiden. Hun verhalen leven voort in onze gedachten. Ze inspireren om gerechtigheid na te blijven jagen.

Zo’n tien jaar geleden las ik het pamflet van de toen 93-jarige Franse verzetsstrijder Stéphane Hessel, gearresteerd door de Gestapo, gemarteld in Buchenwald, ontsnapt tijdens transport naar Bergen-Belsen. Het boekje was klein van omvang, maar imposant qua inhoud met een oproep aan onze generatie: ‘Neem het niet!’ De boodschap die ik eruit haalde was: vrijheid is niet zomaar een ideaal, vrijheid is een opdracht. Hessel vertelt in dit boekje over de erfenis en die idealen van het verzet. En eigenlijk kennen we allemaal dat verhaal.

Hoe we zeiden: de misdaden van de nazi’s waren zo gruwelijk, zo groot, dat ze ieder van ons raken. Dat het misdaden zijn tegen de gehele mensheid. Hoe we vastberaden waren: dit nooit weer. Hoe we, na het einde van de Tweede Wereldoorlog bruggen bouwden en vorm gaven aan een nieuwe, multilaterale wereldorde.

Hoe we, 75 jaar geleden, de VN oprichtten, en alle landen van de wereld hun handtekening zetten onder een handvest dat uitspreekt dat wij, de volken van de Verenigde Naties, vastbesloten zijn om komende geslachten te beveiligen tegen de oorlog.

Hoe we in dat handvest opnieuw het geloof uitspreken in fundamentele mensenrechten en de waarde en waardigheid van iedere persoon. En daarin afspraken verdraagzaamheid te betrachten en onze krachten te bundelen om internationale vrede en veiligheid te handhaven.

Onder leiding van Eleanor Roosevelt werden de vier vrijheden van haar overleden man uitgewerkt tot een Verklaring die, besef dat goed, zonder enkele juridische status, de wereld veranderden. Als inspiratiebron voor de dekolonisatiebeweging, als getuigschrift van onze gedeelde menselijkheid, als beginselprogramma van een nieuw tijdperk… het is de Universele Verklaring voor de Rechten van de mens. Deze had, als de latere Nobelprijswinnaar René Cassin niet had ingegrepen, de internationale verklaring van de rechten van de mens geheten. Een cruciale wijziging, omdat mensenrechten precies dat zijn: universeel. Onvervreemdbaar en toekomend aan iedereen, wie je ook bent, waar je ook vandaan komt, wat je ook gedaan hebt.

En dit was niet de enige cruciale keuze die de wereld maakte. De haat van begin jaren veertig heeft kunnen groeien op de economische wanhoop van de jaren dertig. En de conclusie is glashelder. Mensen hebben niet alleen het recht om vrij te zijn van onderdrukking, zo stelt de Universele Verklaring. Mensen hebben ook het recht om in staat gesteld te worden zelf hun leven vorm te geven. Want wat heb je aan het recht op privacy zonder dak boven je hoofd? Wat heb je eraan om de volgende regering te kiezen als je morgen omkomt van de honger? En dus worden klassieke mensenrechten aangevuld met sociale mensenrechten, als integraal en onlosmakelijk onderdeel.

Sociaal contract

Vrijheid is nooit voltooid en was niet compleet op de dag dat de universele verklaring van de rechten van de mens werd gepresenteerd. De zoektocht naar vrijheid is een strijd die iedere generatie opnieuw invulling moet geven. En voor de vertaling van mensenrechten van woord naar daad is veel politieke strijd geleverd. Martin Luther King deed dat, met zijn strijd voor burgerrechten. Met zijn strijd tegen racisme.

Zijn droom ‘that one day de sons of slaves and the son of former slave holders will sit down at the table of brotherhood’ is nog geen werkelijkheid geworden. Ja, er is stemrecht voor iedere Amerikaan. Er is en verbod op discriminatie en een einde aan segregatie.

Maar vrijheid is nooit voltooid. Niet compleet op de dag dat het Amerikaanse parlement de Civil Rights Act aannam. En King wist dat als geen ander. Hij startte de Poor People Campaign, om zwart en wit te verbinden op de strijd tegen armoede. “Ik heb gestreden voor gelijke rechten van zwart en wit,” zei King. “Maar nog altijd werken zwarte vrouwen in het huishouden van witte vrouwen. Ik wil ook strijden voor hun mogelijkheid om hun eigen huishouden te runnen.”

In deze tijd zou King dit ongetwijfeld anders verwoorden. Maar het idee dat erachter ligt, dat vrijheid niet alleen bestaat uit de afwezigheid van onderdrukking, maar uit de mogelijkheid van mensen om hun leven zelf vorm te geven, dat idee vormt de fundering van onze naoorlogse maatschappij. Het is de onderbouwing van de verzorgingsstaat. Dat is het sociaal contract dat onze samenleving al die tijd bij elkaar heeft gehouden, maar nu scheuren en barsten laat zien.

Koude Oorlog

Vijf jaar na de beroemde mensenrechtenrede van Eleanor Roosevelt sprak John F. Kennedy de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe. Vrede ligt niet verankerd in verdragen alleen, zei hij. Vrede zit in de hearts and minds van alle mensen. En als het daar verdwijnt kan geen wet, geen pact, geen verdrag, geen organisatie hopen het te behouden. Wat voor vrijheid geldt, geldt voor vrede ook. Het is niet zomaar een ideaal. Het is een opdracht.

De Verenigde Naties heeft haar belofte van wereldvrede nooit volledig kunnen inlossen. De Koude Oorlog legde de Veiligheidsraad lam en verdeelde de wereld in twee kampen. Tegenover de tirannie van het Sovjet-régime, dat verheven woorden sprak over bevrijding van het proletariaat, maar dat in praktijk neerkwam op opoffering van het individu aan het staatsbelang, stond het ideaal van de democratie gebaseerd op mensenrechten, als troefkaart van het vrije westen in de strijd om de hearts en minds van de wereldbevolking.

Economisme

“We zijn vergeten onszelf te zien als liberale democratie, en steeds meer gaan definiëren als vrije markteconomie. Niet mensenrechten, maar vrijhandel, deregulering en competitie zijn de drijvende waarden.”

En toen eind jaren tachtig het communistisch imperium ineenstortte en in Berlijn familieleden voor het eerst in meer dan vijfentwintig jaar elkaar weer in de armen vielen, zagen sommigen dat als de definitieve overwinning van de vrijheid en de mensenrechten. Als het einde van de geschiedenis. Als – in de woorden van Francis Fukuyama – ‘het eindpunt van de ideologische evolutie van de mensheid en de universalisering van de Westerse liberale democratie als de uiteindelijke vorm van menselijk bestuur.’

Maar vrijheid is nooit voltooid en was niet compleet op de dag dat de muur viel. De zoektocht naar vrijheid is een strijd die iedere generatie opnieuw invulling moet geven. En als je dat vergeet verlies je langzaam de hearts and minds van mensen in je eigen land, in Europa en in de wereld.

Met het idee van eind jaren tachtig dat de liberale democratie gewonnen heeft, lijken we vergeten te zijn welke waarden ons definiëren. De muur viel, maar we hebben nagelaten nieuwe bruggen te bouwen. We zijn vergeten onszelf te zien als liberale democratie en steeds meer gaan definiëren als vrije markteconomie. Niet mensenrechten, maar vrijhandel, deregulering en competitie zijn de drijvende waarden geworden in onze samenleving. Het afgelopen decennium kwamen daar bezuinigingen, zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid bij.

De verzorgingsstaat maakte plaats voor de participatiesamenleving. Ik noem dat het economisme. Het idee dat de economie het allerbelangrijkste is. Het altijd terug grijpen op de drie zelfde oplossingen, wat het probleem ook is: meer groei, meer markt en minder overheid.

Het is een inbreuk op ons sociaal contract. Een breuk met de afspraak dat het recht op vrijheid dat ieder mens toekomt niet alleen de afwezigheid van onderdrukking omvat, maar ook de mogelijkheid om zelf je eigen leven vorm te geven. En met de terugkeer van de economische wanhoop, komen ook de spoken uit het verleden weer tot leven, zondebokken en complotten.

In heel Europa, en ook op andere plaatsen in de wereld, groeien partijen die een schuldige aanwijzen voor het gebrek aan grip op het eigen leven. Het zijn de mensen met de verkeerde religie. Of de verkeerde etniciteit.

Maar niet alleen in ons eigen land hebben we de strijd voor vrijheid veronachtzaamd. Het zakendoen, het belang van onze economie is ook in het buitenlands beleid belangrijker geworden dan het hooghouden van een idee. Dan het nastreven van een ideaal. Het schrappen van verschillende ambassades in de wereld omdat ze niet belangrijk genoeg zijn voor de versterking van onze economie vind ik daarvan een tragisch voorbeeld. Mensenrechten zijn bij handelsmissies te vaak een puntje voor de rondvraag.

Ontwikkelingssamenwerking doen we vooral als ons eigen bedrijfsleven eraan verdient. En hoe hol zijn onze woorden over mensenrechten geworden, als we ingrijpen zodra er oliebelangen in het spel zijn of vluchtelingenstromen onze kant op komen, maar onze ogen sluiten voor geweld en onderdrukking als het maar ver van ons bed is. Als het maar niet ons eigen belang raakt.

Hoe geloofwaardig zijn onze pleidooien voor mensenrechten als we ze laten vallen op het moment dat het niet uitkomt, als we stil blijven over de Oeigoeren in de Chinese provincie Xinjang, onverschillig zijn over de behandeling van de Rohingya, of cynisch wegkijken bij de bombardementen van Saoedi-Arabië op Jemen.

En terwijl Europa en de Verenigde Stagen het idee van wereldburgerschap langzaam lijken los te laten en de belofte van universele mensenrechten laten verwateren, zijn er andere staten die bewijzen dat er andere politieke en economische modellen zijn waarlangs een land zich kan ontwikkelen.

Nieuwe wapendeals

China, Rusland, Turkije, De Verenigde Arabische Emiraten. Ze strijden een heftig gevecht uit om invloed op delen van de wereld die wij al lang lijken te vergeten. Het is Rusland dat nieuwe wapendeals sluit, pijpleidingen aanlegt, en zo haar macht vergroot. Het is de Verenigde Arabische Emiraten dat op grote schaal in het buitenland moskeeën bouwt, imamscholen sticht en via het geloof hun invloed verwerft. Het is Turkije dat het belang ziet van strategische investeringen en ontwikkelingshulp voor Afrika. Het is China dat havens opkoopt, spoorwegen aanlegt, nu zelfs tot in de Europese Unie kerncentrales in handen heeft en haar economische macht kan doen laten voelen.

De geschiedenis is niet ten einde, de liberale democratie niet de onbetwiste staatsinrichting. Daar waar wij vergeten zijn dat vrijheid een opdracht is, een ideaal waaraan iedere generatie opnieuw invulling moet geven, zijn andere landen, iedere dag, bezig om hun idee van het goede leven, en hun idee van politiek en economie te verspreiden over andere delen van de wereld.

Zij beloven geen politieke vrijheid. Zij beloven niet de mogelijkheid voor ieder individu om zelf zijn of haar leven zelf vorm te geven. Maar ze beloven wel economische groei. Ze beloven wel stabiliteit. Ze beloven wel vooruitgang. Op het moment dat mensenrechten niet meer lijken dan een sausje om eigen economisch belang te verhullen – welk perspectief heb je dan?

Het nieuwe decennium is begonnen. En ik wil nog één keer Stéphan Hessel citeren, de oude Franse verzetsstrijder. “Wij,” schrijft hij. “Wij veteranen van de verzetsbeweging en van de strijdkrachten van het vrije Frankrijk, roepen de jonge generaties op om de erfenis en de idealen van het verzet tot leven te brengen. Ze door te geven. Wij zeggen tegen hen: neem onze plaats in. Kom in verzet!”. We staan op de rand van een decennium en onze vrijheid wordt bedreigd. We bevinden ons aan het begin van een klimaatcrisis die de gehele mensheid kan raken.

Hoopvol

Toch ben ik hoopvol. Hoopvol. Omdat het bevrijdingsideaal voortleeft in ieder van ons. Hoopvol. Omdat ik geloof dat ieder mens beschikt over medemenselijkheid en empathie. Hoopvol omdat ik geloof dat broederschap sterker is dan haat en verdeeldheid. Hoopvol. Omdat de geschiedenis laat zien dat de strijd voor vrijheid uiteindelijk altijd wint.

Kijk maar eens rond. We zijn hier vandaag in vrijheid verbonden. Op een bijeenkomst, georganiseerd door alle verschillende levensbeschouwingen in Nederland. Mensen, die niet aan verschillende overzijden blijven staan en elkaar vermijden. Maar mensen die een burg hebben geslagen, en als buren samenleven.

De opgave waar we voor staan, om onze vrijheid en die van onze kinderen te verdedigen in het tijdperk van klimaatverandering, is een grote opgave. Maar vrijheid was nooit zomaar een ideaal. Vrijheid is een opdracht, een strijd waar iedere generatie opnieuw invulling aan moet geven.

Waar je ook ter wereld vandaan komt, wat je geloof of je achtergrond ook is, wie je ook bent en wat je ook gedaan hebt… er is iets universeels dat ons verbindt. We lijken meer op elkaar dan dat we verschillen. De zanger Sting zong het zo op het hoogtepunt van de Koude Oorlog:

We share the same biology, regardless of ideology But what might save us, me and you Is if the Russians love their children too

De brug bij Zaltbommel is een paar jaar geleden vernieuwd. Er is nu een nieuwe, ‘nieuwe brug’ en die heet de Martinus Nijhoff brug. Maar nog steeds kan je er naartoe, nog steeds kan je er in het gras liggen en ernaar kijken. En ook in deze nieuwe eeuw zal je zien hoe deze vernieuwde brug ervoor zorgt dat twee zijden die elkaar vroeger schenen te mijden, nu buren zijn. Dank u wel.

De middag na de ongeregeldheden tijdens de jaarwisseling kondigt GroenLinks-partijleider Jesse Klaver aan dat GroenLinks met de PvdD werkt aan een initiatiefwet om vuurwerk te verbieden.

 

De invoering van een vuurwerkverbod voor particulieren is noodzakelijk om ongeregeldheden in de toekomst te voorkomen, zegt Klaver. De wet komt tegemoet aan de wens van de Nationale politie die al jaren vraagt om een totaal verbod op knalvuurwerk en vuurpijlen tijdens de jaarwisseling.

Klaver: “Het is vreselijk dat de jaarwisseling keer op keer uit de hand loopt. Het is onacceptabel dat hulpverleners bedreigd worden, bekogeld worden met vuurwerk en daardoor hun werk niet kunnen doen. We moeten nu in actie komen om een vuurwerkverbod te regelen, zodat dit gaat stoppen.”

Elk jaar lijkt er meer geweld te worden gebruikt tegen hulpverleners tijdens de jaarwisseling. Ook dit jaar werden politieagenten, brandweermannen en ambulancepersoneel bekogeld met vuurwerk. In Arnhem kwamen een vader en zijn zoontje om nadat vuurwerk dat door tieners was aangestoken leidden tot brand in hun flat.

Vorig jaar verdubbelde het geweld tijdens de jaarwisseling. Bij het merendeel van de incidenten was vuurwerk in het spel. De initiatiefwet vuurwerkverbod regelt een verbod op de vuurwerkcategorieën F2 en F3. Kindervuurwerk zoals sterretjes blijft wel toegestaan. In de wet zullen ook enkele uitzonderingsgronden worden opgenomen: vuurwerkshows georganiseerd door gemeentes kunnen gewoon blijven bestaan.

Tijdens de afgelopen rumoerige jaarwisseling liep Klaver mee met de politie in Den Haag. Hij sprak met hulpverleners die in hun werkzaamheden werden belemmerd doordat ze met vuurwerk werden bekogelt. Daarom doet de partijleider een dringende oproep aan premier Rutte om nu eindelijk daad bij woord te voegen en een vuurwerkverbod in te voeren.

Klaver: “Elk jaar opnieuw spreekt Rutte zijn afschuw uit over de gebeurtenissen tijdens de jaarwisseling. Elk jaar opnieuw veroordeelt hij het geweld tegen hulpverleners. En elk jaar opnieuw weigert hij hulpverleners tegemoet te komen en een vuurwerkverbod te regelen. De maat is vol: we moeten onze politiemensen en ambulancepersoneel beschermen en zorgen dat volgend jaar het afsteken van vuurwerk niet meer mag.”

Uit een recente enquête van I&O Research blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders voor een vuurwerkbod is. Ook andere landen kennen al een verbod. In Ierland, Griekenland, Cyprus, Roemenië, Canada en Noord-Australië is het verkopen aan en afsteken voor door consumenten verboden.

Naast GroenLinks werkt ook de Partij voor de Dieren aan een wetsvoorstel voor een vuurwerkverbod. De twee partijen hebben afgesproken de handen ineen te slaan en de twee initiatieven samen te voegen tot één gezamenlijke wet.

Urgenda heeft vandaag definitief de rechtszaak gewonnen waarmee het de overheid dwingt om de uitstoot van CO2 terug te brengen. Het doel voor 2020 wordt met de huidige stand van zaken bij lange na niet gehaald en daarom eist GroenLinks de onmiddellijke sluiting van minimaal twee kolencentrales.

Jesse Klaver: ‘Dit is historisch. De Hoge Raad heeft besloten: Urgenda won de zaak tegen de overheid terecht. Jarenlang probeerden kabinetten Rutte hieronder uit te komen door in alles tegen te werken. Kabinet, stop met smoesjes en doe je werk. Zet kolencentrales uit. Halveer de veestapel.’

Eerder deze week liet minister Wiebes heeft laten weten dat daling van de CO2 uitstoot ernstig te kort schiet om het Urgendadoel te halen. Het Kabinet hield tot deze week vol dat het Urgendadoel binnen bereik was maar het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeert dat de reductie lager is dan eerder werd berekend. Het PBL schat dat de reductie in 2020 tussen de 20 en 21% procent ligt, eerder werd geschat dat dit 23% zou zijn.  

De rechter heeft geoordeeld dat Nederland minimaal 25% reductie moet realiseren in 2020. Dit levert een gat van minstens 9 megaton op. GroenLinks wees het kabinet er al vaker op dat de gerealiseerde cijfers structureel slechter waren dan het model voorspelde. De Tweede Kamer steunde begin december nog een voorstel van GroenLinks om een extra pakket maatregelen te maken om het Urgendadoel te halen. Het kabinet moet op uiterlijk 1 april 2020 dat pakket aanleveren.

Urgenda eiste van de Nederlandse Staat het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25% ten opzichte van 1990. In 2015 gaf de Rechtbank Den Haag Urgenda gelijk. Dat werd in 2018 in Hoger Beroep bevestigd door het Hof Den Haag. Daarna is de Nederlandse Staat in cassatie gegaan. De Hoge Raad heeft vandaag uitspraak gedaan en oordeelde in het voordeel van Urgenda. Er zijn geen mogelijkheden meer om hiertegen in beroep te gaan. De overheid dient zich dus aan het vonnis te houden.

Zojuist stuurde Jesse Klaver de volgende brief aan de GroenLinks-kandidatencommissie om zich opnieuw verkiesbaar te stellen als lijsttrekker van GroenLinks.

‘One person can make a difference, and everyone should try’.

Het is de quote op mijn favoriete koffiemok. Eén van de mooiste elementen van mijn vak als partijleider is dat je zo ontzettend veel veranderaars mag ontmoeten. Mensen die de verantwoordelijkheid voelen om de wereld waarin ze leven een beetje beter te maken. Soms heel groot, vaak heel klein. Ze zoeken verbinding met anderen en daardoor ontstaan nieuwe bewegingen. Overal kom ik mensen tegen die zo het verschil maken. Op de boerderij in Barneveld, op een basisschool in Den Haag, in de kantine van de NS-personeelsvereniging in Haarlem of voor het gemeentehuis in Zeist.

Voor dat gemeentehuis ontmoet ik op 1 februari vorig jaar Lilly Plat. Met een dekentje over haar benen omdat het zo ontzettend koud is, staakt ze tientallen keren voor het klimaat. Week in, week uit. Op een koude vrijdagochtend ga ik naast haar zitten. Ze heeft heel veel te vertellen. Over dinosaurussen, mythologie en haar opa. Maar vooral over het klimaat. Pas tien jaar oud, maar al jaren actief voor het klimaat en het milieu. Bijvoorbeeld door het opruimen van plastic.

Misschien wel een van de slimste mensen die ik heb mogen ontmoeten is Jiska Stad-Ogier. Jiska studeert Notarieel recht en zit vanwege haar beperking het grootste gedeelte van de tijd in een rolstoel. Toen dit kabinet met een voorstel kwam waardoor mensen met een arbeidsbeperking onder het minimumloon betaald zouden worden, kwam zij in actie. En hoe. Ze is één van de initiatiefnemers van Wij Staan Op. Ik zal nooit vergeten hoe streng ze me toesprak de eerste keer dat ik haar ontmoette: ‘voor het zoveelste meelijwekkende praatje van een politicus hebben wij geen tijd. Wat ga je voor ons doen, Jesse?’

Zo kan ik een hele brief doorgaan. Over mijn ontmoeting met leerkracht Thijs Roovers, die met anderen meer dan zestigduizend leraren op de been krijgt om te protesteren tegen de onderbetaling van docenten in het basisonderwijs. Over mijn broertje Mo die, ondanks dat hij voortdurend wordt aangekeken op zijn Marokkaanse achtergrond, zich niet laat ontmoedigen en keihard werkt voor een goede toekomst van hem en de mensen om hem heen.

Voor Lilly, Jiska, Thijs, Mo en alle andere veranderaars in Nederland stel ik mij vol overtuiging opnieuw verkiesbaar als lijsttrekker van GroenLinks. De afgelopen jaren was mijn credo ‘het kan wel’. Ik zag kansen om het anders te doen. Mijn credo nu is urgenter. We hebben nog maximaal tien jaar om klimaatverandering te stoppen en nog veel minder tijd om onze publieke sector te redden. Dat kan alleen door de inzet van al die individuen samen te brengen tot een niet te stoppen beweging van ongekende grootte. Ons motto is niet alleen: het kan wel. Ons motto is: het moet nu!

Komend jaar ben ik tien jaar Kamerlid en een van de langstzittende fractievoorzitters in het parlement. In al die jaren is mijn bevlogenheid en vastberadenheid alleen maar sterker geworden. Onze visie en onze plannen voor de toekomst van Nederland zijn harder nodig dan ooit. We staan op de drempel van een nieuw decennium, het maatschappelijk tij keert. Het is nu of nooit. Daarvoor is nieuw leiderschap nodig. Visie voor de toekomst. Doorzettingsvermogen. Leiderschap dat niet bang is om tegen de gevestigde belangen in te gaan en om nee te zeggen tegen de oude garde.

Nederland staat op de drempel van een nieuwe tijd en het is aan een nieuwe generatie om dat nieuwe hoofdstuk van onze geschiedenis te schrijven. Als de leden van GroenLinks me het vertrouwen geven, ga ik, samen met ons geweldige team Kamerleden, in die strijd graag ook de komende jaren voorop.

Hartelijke groet,

Jesse Klaver

GroenLinks is een petitie begonnen tegen een van de stikstofmaatregelen van het kabinet.

De petitie, die in minder dan een uur al door meer dan 1000 mensen is ondertekend, hekelt het schrappen van de beschermde status van natuurgebieden. "Dit is een regelrechte aanval op onze kwetsbare natuur. Onze natuur, de bossen, duinen en heides, wordt ingewisseld voor het uitbreiden van vliegvelden, bedrijventerreinen en de intensieve veehouderij."

Jesse Klaver noemt de maatregelen van het kabinet "veel te laat" en "veel te weinig" om de stikstofcrisis op te lossen.

Ga direct naar de petitie

GroenLinks presenteert vandaag een ontwerp-initiatiefwet Duurzame Aanpak Stikstof, waarin de krimp van de veestapel wettelijk wordt vastgelegd. Nu het kabinet al een half jaar vastzit in de stikstofcrisis komt GroenLinks een wet die wél daadkrachtig en structureel ingrijpt om de stikstof-uitstoot terug te dringen en de natuur in Nederland te beschermen. In de initiatiefwet wordt juridisch vastgelegd dat de stikstofuitstoot van de landbouw in 2035 gehalveerd moet zijn. Daarnaast regelt de wet een verbod op groei van het vliegverkeer en wordt de maximumsnelheid voor het eerst in de wet vastgelegd: op geen enkele weg mag op geen enkel moment harder worden gereden dan 100 km/h.

GroenLinks-leider Jesse Klaver: “Het kabinet zit al een half jaar vast in de modder van de stikstofcrisis en komt niet verder dan korte-termijn ideeën en een plan om natuur te schrappen. Waar Nederland leiderschap nodig heeft, levert premier Rutte een wanprestatie. De stikstofcrisis lossen we alleen op met visie, met een plan om ook op langere termijn onze natuur te beschermen.”

Iedere sector een bijdrage aan oplossen van de stikstofcrisis

Om natuur te beschermen en te zorgen dat de bouw kan doorgaan presenteert GroenLinks een wet waarin iedere sector haar bijdrage levert.

Jesse Klaver: “Deze wet doorbreekt de politiek dogma’s van dit kabinet, om ons land een groene en duurzame toekomst te geven. Voor het eerst leggen we de krimp van de veestapel wettelijk vast. Voor het eerst komt er een verbod op de groei van het vliegverkeer. Voor het eerst leggen we de hoogte van de maximumsnelheid wettelijk vast. Dat is in het belang van natuur, gezondheid en klimaat.”

Voor de landbouw komen, naar voorbeeld van de Klimaatwet, doelstellingen om de stikstofuitstoot terug te dringen. De wet legt vast dat stikstofuitstoot van de landbouw in 2025 moet zijn teruggedrongen met 19%. Daarnaast wordt wettelijk vastgelegd dat in 2030 er in de landbouw een reductie bereikt moet zijn van 34% en de stikstofuitstoot in 2035 met 50% moet worden teruggebracht.

Daarnaast regelt de wet een moratorium op de groei van het vliegverkeer. GroenLinks verzet zich al langer tegen het openen van Vliegveld Lelystad en de groei van Schiphol en wil door een verbod op de groei van het vliegverkeer vast te leggen in de wet voorkomen dat vrijgekomen stikstofruimte wordt opgemaakt door een toenemend aantal vliegbewegingen boven Nederland. Tot slot wordt de maximumsnelheid van 100 km/h wettelijk vastgelegd en niet afhankelijk gemaakt van tijd en plaats.

GroenLinks, de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) en de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) kondigen aan een gelegenheidscoalitie te starten om CETA, het Vrijhandelsverdrag met Canada, tegen te houden. Dat zeiden de voormannen van de drie organisaties in het tv-programma Buitenhof zondag.

CETA moet dit najaar geratificeerd worden door de Tweede en de Eerste Kamer. GroenLinks, de NMV en de NAV denken voldoende politieke partijen bij hun gelegenheidscoalitie te kunnen laten aansluiten om te zorgen dat het Verdrag in de Tweede of Eerste Kamer strandt.

Zowel vanuit rechtse als linkse partijen klinkt al langer kritiek op Vrijhandelsverdragen, zoals CETA. Het Verdrag zorgt voor oneerlijke concurrentie voor Nederlandse boeren doordat de Europese markt geopend wordt voor Canadese producten die niet aan dezelfde eisen voor bijvoorbeeld dierenwelzijn of duurzaamheid hoeven te voldoen. Daarnaast krijgen multinationals de macht om overheden aan te klagen via een apart op te richten arbitragetribunaal. Op die manier kunnen multinationals een schadevergoeding eisen als zij vinden dat ze benadeeld worden door nieuwe regels die een regering maakt.

Jesse Klaver: “Dit kabinet heeft geen meerderheid meer in de Tweede en Eerste Kamer. Door deze bijzondere gelegenheidscoalitie met de boeren ben ik ervan overtuigd dat we de linkse en rechtse oppositie kunnen verenigen en CETA kunnen tegenhouden. Als we dit vrijhandelsverdrag stoppen is dat niet alleen winst voor het klimaat, dierenwelzijn en de Nederlandse boer, maar ook voor iedereen die zich zorgen maakt over de groeiende macht die multinationals krijgen om overheden hun wil op te leggen.”

Keimpe van der Heide (NAV): “Als Nederland tegen Canada voetbalt vinden we het ook logisch dat beide partijen dezelfde spelregels hebben. Het is dus niet gek dat wij dat als voedselproducenten ook eisen. Nu dit bij deze verdragen nog niet het geval is moeten we de vrijhandelsverdragen tegen houden.”

Hans Geurts (NMV): “Politici van links tot rechts hebben hun mond vol van eerlijke prijzen voor de boer. Handelsverdragen als CETA echter, spelen boeren wereldwijd tegen elkaar uit, zorgen voor oneerlijke concurrentie en marktverstoring. Deze doorgeslagen vrijhandel en eerlijke prijzen gaan niet samen. Ik roep politici op te stoppen met het uitleveren van de landbouw voor andere sectoren en andere belangen. Alle politici die boeren een warm hart toedragen kunnen dit nu laten zien met hun stem: een stem tegen CETA! “

Een deel van het CETA verdrag is sinds eind 2017 in werking, omdateen deel van de afspraken onder de bevoegdheid van de Europese Unie valt. Voordat het Verdrag volledig in werking kan treden moet iedere EU-lidstaat het Verdrag echter goedkeuren. Als het Nederlandse parlement haar veto over CETA uitspreekt is het mogelijk om het hele verdrag van tafel te krijgen.

Weten wat jij kan doen? Kijk op wijstoppenceta.nl

Elke vorm van militaire samenwerking met Turkije moet met onmiddellijke ingang worden opgeschort. Dit stelt GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver in reactie op de Turkse bombardementen op Syrië die zojuist zijn gestart. Europa moet leiderschap tonen en Turkije tot de orde roepen.

Jesse Klaver: “Dit is een ramp voor de Koerdische burgerbevolking. Europa kan nu iets doen om nog verdere escalatie te voorkomen. Met een onbetrouwbare partner als Turkije moet niet langer militair worden samengewerkt.”

Nederland heeft het afgelopen jaar voor 29 miljoen euro aan wapens naar Turkije geëxporteerd. Deze export moet volgens GroenLinks onmiddellijk worden stilgelegd. Vanuit de Europese Unie werd in 2017 voor bijna 3 miljard aan wapens geëxporteerd. 

GroenLinks doet de voorstellen op donderdag 10 oktober tijdens het VAO over de Raad Buitenlandse Zaken.