Poliflw

Vandaag heeft het kabinet de structurele aanpak stikstof naar de Tweede Kamer gestuurd. In het volle besef dat we middenin de coronacrisis zitten, waardoor velen in onze maatschappij hard worden geraakt, heeft het kabinet volgens het CDA de taak om te zorgen dat stikstof in de toekomst geen drempel vormt voor economische ontwikkeling.CDA-Kamerlid Jaco Geurts: “Het CDA vindt dat deze aanpak perspectief biedt aan zowel natuurbeheer als de economie. Met forse investeringen in innovatie, ruimte voor eigen ondernemerschap en maatwerk. Alleen op die manier kunnen we met elkaar het stikstofprobleem oplossen.”Op basis van deze aanpak zal het kabinet toewerken naar de streefdoelen voor natuurbehoud en -herstel die voor 2030 zijn gesteld. Bovendien is het goed dat hiermee wordt voldaan aan de uitspraak van Raad van State, die vorig jaar aangaf dat de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) niet meer mocht worden gebruikt om vergunningen te verlenen voor economische activiteiten.Iedere sector moet steentje bijdragenWe leven in een dichtbevolkt landje met een sterke verstedelijking en grote druk op de ruimte. Iedereen wil ook in de toekomst kunnen wonen, werken en genieten van de natuur en onze groene weilanden. Voor het CDA blijft voorop staan dat iedere sector z’n steentje bijdraagt aan het oplossen van de stikstofproblematiek, en het kabinet nadrukkelijk oog heeft voor de sectoren die direct werden geconfronteerd met de uitspraak van de rechter.Jaco Geurts: “Niet alleen voor onze boeren en boerinnen, die werken in een sector die van groot belang is voor een vitaal platteland en gezond voedsel van eigen bodem, maar ook voor onze families en vrienden die werkzaam zijn in de bouw of op zoek zijn naar een betaalbare woning. Het is voor het CDA dan ook belangrijk dat het kabinet aangeeft alle relevante sectoren nauw te betrekken bij de verdere uitwerking van de maatregelen. Daarnaast kan het beleid tussentijds worden bijgestuurd als dat nodig is.”Perspectief voor boerenbedrijven: inzetten op een eerlijk verdienmodelHet CDA staat voor onze agrarische familie- en gezinsbedrijven. Zij zijn het die alle Nederlanders iedere dag weer van gezond, duurzaam en veilig voedsel voorzien. Zij zijn bovendien de beheerders van ons landschap. Het is dan ook meer dan terecht dat het kabinet inziet dat de stikstofaanpak alleen kan werken als boeren investeringen kunnen terugverdienen. Maar ook eigen keuzes kunnen maken die passend zijn bij hun bedrijf en situatie, met voldoende ontwikkelingsruimte. Daar wordt bijvoorbeeld invulling aan gegeven door beschikbaarheid van landbouwgrond in de melkveehouderij te bevorderen en het mee-investeren in stallen. Als het gaat om veevoer is het goed dat er 73 miljoen euro beschikbaar komt, werkbare afspraken worden gemaakt en dat de aanpassing geen gevolgen mag hebben voor diergezondheid, dierenwelzijn, volksgezondheid en afzetbelangen.Jaco Geurts: “Als er een sector is die al tientallen jaren hard werkt aan stikstofreductie, is het wel de landbouw. Sinds 1990 is de uitstoot reeds met 64% afgenomen. Ik ben het met de minister eens dat we onze boeren harder nodig hebben dan ooit om te helpen met de stikstofoplossing. Maar dan moeten zij wel een eerlijke boterham kunnen verdienen. Het staat of valt met een eerlijk verdienmodel. Goed dat het kabinet bereid is om fors mee te financieren.”Voor innovatie en eerste investeringen in nieuwe staltechnieken komt 452 miljoen euro voor de veehouderij beschikbaar. Voor het stimuleren van mestverwerking naar hoogwaardige kunstmestvervangers komt 48 miljoen euro beschikbaar. Wil een boer kiezen voor een andere bedrijfsvoering die bijdraagt aan stikstofreductie, dan is daarvoor een omschakelfonds beschikbaar (175 miljoen euro) die ingezet kan worden om een tijdelijke bijdrage aan de kasstroom te leveren of bij investeringen. Als boeren op vrijwillige basis willen stoppen, bijvoorbeeld omdat zij geen bedrijfsopvolging hebben, gaat de overheid een bijdrage van een miljard euro leveren aan een sociaal vangnet door middel van een landelijke beëindigingsregeling. Er komt geen gedwongen krimp.Waarborgen aan extern salderenHet CDA heeft regelmatig aangeven te willen voorkomen dat de stikstofruimte op het platteland door industriële bedrijven wordt leeg gekocht of dat er mee gespeculeerd gaat worden.Jaco Geurts: “Daarom heeft het CDA voorgesteld met een driepartijen-overeenkomst te gaan werken, om zodoende ‘cowboygedrag’ te voorkomen. Wij zijn verheugd dat de minister met de provincies het extern salderen in die richting gaat ontwikkelen met een fors aantal waarborgen. Wij steunen de minister volledig bij haar inzet om meldingen legaal te houden en dat er geen vergunningen aangevraagd hoeven te worden voor bemesten en beweiden.Mocht blijken dat er ongewenste effecten optreden, dan zal direct ingegrepen worden. Daarnaast wordt extern salderen maar voor één jaar opengesteld, waarna een grondige evaluatie plaatsvindt.”Bouwprojecten op gang helpenVanwege de coronacrisis is er sprake van een tijdelijke vermindering van de stikstofdepositie. Het CDA vindt het dan ook zeer verstandig dat de minister deze vrijgekomen ruimte inzet voor noodzakelijke ontwikkelingen zoals de woningbouw. Er is in dit land sprake van een fors woningtekort, waardoor veel mensen geen betaalbaar dak boven het hoofd kunnen vinden. Er moet alles op alles gezet worden om de bouw van nieuwe woningen door te laten gaan.Verder zijn er voor zeven infrastructurele projecten en ontwikkelingen van nationaal belang ontwikkelingsreserves geregeld. Er komt een regionale drempelwaarde en een regeling voor projecten met een tijdelijk kleine stikstofdepositie, die vrijgesteld kunnen worden van een vergunningsplicht. Ook de mogelijkheid van het ‘leasen’ van stikstofruimte kan een oplossing bieden voor de bouw van kleinschalige woonwijken of bedrijventerreinen die alleen bij de aanleg stikstof uitstoten. Verder zal de minister pilots ondersteunen (25 miljoen euro) voor zero-emissie mobiele werktuigen die bij onder andere woningbouw ingezet kunnen worden.Er zal ook actief met de bouwsector worden opgetrokken om nog eventuele knelpunten weg te nemen.Naar haalbaar en beter natuurbeheerHet CDA is een groot pleitbezorger voor het versterken van de natuur en het bevorderen van de biodiversiteit. Niet alleen op het platteland, maar zeker ook in de stad. Niet voor niets heeft het CDA eerder gepleit voor een landelijk actieplan voor meer groen in de stad, waar steeds meer natuur verdwijnt. Juist in de agrarische sector wordt per definitie al gewerkt met de natuur.CDA-Kamerlid Maurits von Martels: “Het is daarom een goede zaak dat samen met boeren wordt ingezet op meer agrarisch natuurbeheer, waarbij deze grond niet wordt aangewezen als Natura-2000 gebied of leidt tot uitbreiding van bestaande Natura-2000 gebieden.”Tegelijkertijd is het CDA kritisch op het ‘keurmerk’ Natura-2000. We moeten onszelf eerlijk afvragen: zijn de doelen die we in het verleden hebben gesteld voor deze gebieden wel realistisch? Herindeling van deze gebieden en het tegengaan van versnippering zou de natuur in ons land juist kunnen versterken. Dat zou ook voor wonen en werken veelal een oplossing kunnen bieden. Daar valt nog een wereld te winnen.Maurits von Martels: “Het was voor ons een belangrijke voorwaarde dat het kabinet de doorlichting van de Natura-2000 gebieden in gang zou gaan zetten. We zien de uitkomsten hiervan graag spoedig tegemoet en zien volop mogelijkheden om tot een realistisch natuurbeleid te komen. Kortom, de stikstofreductie leidt niet tot uitbreiding van Natura-2000 gebieden. Deze gebieden moeten op zo’n manier worden ingericht, dat je weet dat de doelen haalbaar zijn onder Nederlandse omstandigheden.”In Natura-2000 gebieden is veel bos gekapt dat we nodig hebben om de klimaatverandering te lijf te gaan. Wat het CDA betreft moet dit anders en beter, en zet de minister terecht in op de aanplant van nieuw bos. Tot slot is het belangrijk dat een streefwaarde voor een lagere stikstofneerslag in natuurgebieden niet leidt tot juridische kwetsbaarheid.

Jaco Geurts en Maurits Von Martels maken zich zorgen over de manier waarop politiek, boeren en burger tegenover elkaar staan in de stikstofcrisis. In een opiniestuk in de Telegraaf doen ze een oproep om uit de ’schuttersputjes’ van het eigen gelijk te klauteren. ,,Het poldermodel is harder nodig dan ooit.” „Als er tijdens de ‘stikstofcrisis’ iets duidelijk is geworden, is dat er in Nederland een strijd om de ruimte woedt. We leven in een klein en dichtbevolkt land met veel economische activiteiten, een sterke verstedelijking en grote druk op de ruimte. In de stad verdwijnt langzamerhand ieder stukje groen. Onze landbouwgronden worden in rap tempo gebruikt voor infrastructuur, woningbouw, distributiecentra, nieuwe natuur, zonnevelden en windmolens. De inwoners van het buitengebied en vooral de boeren voelen zich steeds meer bedreigd door deze ontwikkelingen. In dat ‘geweld’ moet een stikstofoplossing gevonden worden.RegelsVoor die oplossing hebben we het Hollandse poldermodel, door met elkaar in gesprek te blijven, harder nodig dan ooit. Vroeger waren het de lokale overheid, de kooplieden en de boeren die met elkaar de uitdagingen van die tijd aangingen. Door het algemeen belang boven het eigen belang te stellen. Denk aan het droogleggen van land en het bouwen van dijken. Tegenwoordig zien we een overheid die steeds meer regels oplegt. De kooplieden zijn veranderd in grote voedsel- en supermarktconcerns met (te) veel financiële macht. En de boeren zitten nu klem en kunnen geen kant meer op. Dat is de situatie waar we nu in zitten. Dan helpt het niet als politici gaan schreeuwen om halvering van de veestapel, of alleen maar roepen om nieuwe natuur. De discussies over een oplossing worden daardoor te plat en eenzijdig. Het poldermodel piept en kraakt.De onrust onder boeren is begrijpelijk. Ze hebben het gevoel langzaam weggesaneerd te worden. Daarnaast wordt hen onterecht verweten, dat ze niet zouden willen werken aan (agrarisch) natuurbeheer. Juist veel boeren willen wél. De landbouwsector heeft sinds 1990 rond de 65% emissies gereduceerd. We behoren tot de kopgroep van de wereld als het gaat om voedselveiligheid, duurzaamheid en dierenwelzijn. Je moet boeren perspectief bieden om die lijn zelf door te trekken. En niet zoals andere partijen eigenlijk zeggen: spring over die sloot. Maar niet helpen als de boer er halverwege in valt. Het is beter om de voorstellen van het Landbouw Collectief serieus te nemen. Stimuleer innovatie en ondernemerschap. En als boeren willen stoppen, bijvoorbeeld omdat zij geen bedrijfsopvolging hebben, moet de overheid een bijdrage leveren aan een sociaal vangnet.RealiteitIedere sector, ook de industrie en de luchtvaart, moet voor de stikstofoplossing z’n steentje bijdragen. En we moeten kijken naar de realiteit. Ook door onszelf eerlijk af te vragen: zijn de doelen die we in het verleden gesteld hebben voor Natura 2000-gebieden wel haalbaar? Herindeling van gebieden en het tegengaan van versnippering zou de natuur in ons land juist kunnen versterken. Maar ook voor wonen en werken een oplossing bieden. Er lopen nog onderzoeken naar het stikstofmodel, die binnenkort verschijnen.We moeten af van het geschreeuw en juist de kracht van het poldermodel gebruiken als uitweg voor de stikstofcrisis. Zo is Nederland groot geworden. Als iedereen alleen vanaf de zijlijn voor zijn eigen belang blijft roepen, verliezen we allemaal. Door gezond boerenverstand te gebruiken kan het namelijk ook allebei: perspectief bieden aan zowel de boeren als de natuur.”Maurits von Martels en Jaco Geurts zijn de landbouwwoordvoerders van het CDA in de Tweede Kamer.

Dit interview is op zaterdag 30-11-2019 gepubliceerd in de Leeuwarder Courant.Auteur:Saskia van Westhreenen Pieter Heerma, fractieleider van het CDA, vertelt half september in Buitenhof dat hij agnost is. Het lokale CDA-bestuur van Hoogeveen schrijft een kritische mail. Hoe kan dat, een niet-kerkganger aan het hoofd van hun Christen-Democratisch Appèl? Ze prikken een datum. Heerma komt op vrijdagavond 22 november naar Hoogeveen, de plaats die in de jaren negentig door het Nieuwsblad van het Noorden nog het Jeruzalem van het Noorden werd genoemd. Maar in twee maanden tijd kan er veel gebeuren. Het geloof blijkt deze vrijdag allang niet meer het hoofdonderwerp van gesprek. Voor de zaal in Het Klooster drommen ruim honderd boeren samen. Oranje zwaailichten van trekkers flikkeren dreigend in het donker. Buiten heffen de boeren hun arm. ,,Dit kabinet moet vallen!’’ roepen ze. ,,Val-len! Val-len! Val-len!’ Heerma staat voor de voordeur. Hij recht zijn rug en gaat in gesprek. - Een paar dagen eerder zitten we in zijn Haagse werkkamer, die sinds het vertrek van Sybrand Buma nauwelijks is veranderd. Nou ja, tegenwoordig staat er een schaaltje M&M’s op tafel. En een fotolijstje op het bureau met een lachende Buma en in blauwe viltstift de letters ‘Denk aan mij!’ Dat was een cadeautje op zijn eerste werkdag. ,,Typisch Buma.’’ Tot en met het kabinet-Van Agt zaten hier de opeenvolgende ministers van Justitie. En tussen 1994 en 1997 zat hier zijn vader, Enneüs Heerma, de Fries uit Amsterdam die in ’97 vastliep in de Haagse arena. Het CDA was veroordeeld tot de oppositie. Anonieme fractiegenoten pleegden karaktermoord. Ze maakten hun leider zwart in de media. Enneüs Heerma noemde hen ‘ratten’. In maart 1997 was de emmer vol. Heerma stapte op. Het wordt zoon Pieter vaker gevraagd. Hoe kan het, dat hij diezelfde wereld in wilde? ,,Zelfkastijding’’, lacht hij. In werkelijkheid zit het anders. Zijn vader was tot 1986 een gepassioneerd gemeenteraadslid en wethouder in Amsterdam. ,,Mijn pa was wethouder vanaf het moment dat ik kon kruipen. Die periode behoort tot mijn jeugdherinneringen. Het was de mooiheid van het vak. De mooiheid van het dienen van de publieke zaak.’’ ,,Zijn werk was meer dan ‘werken omdat je anders aan het einde van de maand geen salaris krijgt’. Die extra laag, je kunt het heilig vuur noemen, die heb ik vanaf het vroegste begin meegekregen. Veel meer dan die latere moeilijke jaren, die er natuurlijk ook waren. Ik ben niet naïef in dit vak gestapt.’’ - Op 21 februari 1995 spreekt Enneüs Heerma in Hoogeveen. Een jonge Sybrand Buma is zijn beleidsmedewerker. Na afloop stappen Heerma en Buma samen in de dienstauto, een tweedehands Opel Omega. De chauffeur is een banenpooler. Heerma zit met het stratenboek op schoot achterin. De chauffeur gooit per ongeluk benzine in de dieseltank, ze stranden op de vluchtstrook bij ’t Harde en bereiken pas vroeg in de morgen Amsterdam. De volgende ochtend vraagt Buma waarom Heerma zijn chauffeur niet ontslaat. Heerma vindt dat niet kunnen; de man volgt een werkgelegenheidsproject en heeft het al moeilijk genoeg. - Pieter Heerma neemt een slok koffie. ,,Dat is natuurlijk ook wel waar…’’ Hij kent de anekdote. Fries, calvinistisch, rechtlijnig, sociaal. Zo was zijn vader. Zelf is hij een geboren en getogen Amsterdammer. In zijn jeugd stonden bij het woord ‘Fries’ IJlst en Aldeboarn met stip bovenaan. Zijn neefje van moederskant woonde in IJlst. Ze brachten om en om vakanties bij elkaar door. In Aldeboarn staat de boerderij waar vader opgroeide. ,,Als hij bij zijn broer Gerrit op de boerderij was, praatten ze altijd Fries. Dat zit voorgoed in mijn systeem.’’ Hij wilde journalist worden, maar koos voor een studie politicologie. Lang heeft er op zijn prikbord nog een knipsel gehangen van een postdoctorale opleiding journalistiek aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam. Heerma stortte zich op onderzoek, werkte mee aan het NIOD-rapport naar de Val van Srebrenica en dubde of hij zou gaan promoveren. In de periode dat zijn vader ziek was kwam Jack de Vries, voorlichter van de CDA-fractie, bij hen thuis over de vloer. Pieter Heerma kreeg een tienmaandencontract aangeboden op bij de Tweede Kamer fractie aan de Kuyperstraat in Den Haag. ,,Ik dacht: tien maanden in het hart van de democratie werken is spannender dan nog maanden onderzoek doen.’’ Op 10 september 2001 begon hij. Een dag later waren de aanslagen van 11 september. Jaap de Hoop Scheffer werd aan de kant geschoven, Pim Fortuyn kwam op en na de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 werd Jan Peter Balkenende premier. ,,Ik begon in een tijd waarin het CDA was afgeschreven. En aan het einde van mijn contract was het CDA de grootste partij.’’ Een beetje student zet zich af tegen de partijkeuze van zijn ouders. Maar zo zit Pieter Heerma niet in elkaar. ,,Ik ben van mijn leven nooit radicaal geweest. Het CDA was gewoon mijn partij. Punt. Als je mij ‘s nachts wakker maakt en je vraagt wat ik ergens van vind, dan is de kans groot dat daar een autonoom CDA-antwoord uit komt.’’ Hij refereert aan de Franse revolutie; vrijheid, gelijkheid, broederschap. ,,De vrijheid is van de liberalen, de gelijkheid is van de socialisten en de broederschap is van het CDA. De broederschap is de belangrijkste van deze drie. Dat zit echt heel diep in mijn vezels.’’ Negen jaar lang bleef hij voorlichter. Heerma was woordvoerder van Pieter van Geel en zat met Maxime Verhagen aan tafel tijdens de formatie van Rutte-I. Hij maakte kort een uitstapje naar Leeuwarden, waar hij voorlichter werd van zorgverzekeraar De Friesland. Na anderhalf jaar viel het kabinet. ,,Een stemmetje in mijn hoofd zei: als ik nu niet solliciteer ga ik spijt krijgen.’’ In 2012 werd hij Tweede Kamerlid. In mei 2019 volgde hij Sybrand Buma op als voorzitter van de fractie. ,,Voor Sybrand was de cirkel rond met zijn benoeming in Leeuwarden. In zekere zin is dat voor mij ook zo. Ik zit nu in de werkkamer waar mijn vader vijfentwintig jaar geleden huisde. En van Buma leerde ik het vak toen ik hier als 23-jarig mannetje binnenkwam.’’ Was er twijfel? ,,Nee. Ik voelde aankomen dat Sybrand een keer zou gaan. En dan denk je na. Daar zit een randje plichtsbesef in. Ik dacht: ik kan dit. Ik heb de ervaring. Ik heb de formatie meegedaan. Iemand moet dit op zich nemen. Het is een fantastische baan hoor, maar het is ook met regelmaat een hondenbaan.’’ Hij draagt de titel ‘tussenpaus’ met trots. En nee, geen twijfel, Heerma wordt beslist geen lijsttrekker voor de eerstvolgende verkiezingen. ,,Zelfkennis. Ik heb niet de drang om partijleider te willen zijn. Ik wil het gewoon niet. En ik vind Kamerlid zijn het mooiste dat er is.’’ - In Hoogeveen kunnen Heerma, Landbouwwoordvoerder Jaco Geurts en Drents Tweede Kamerlid Agnes Mulder het boerenoproer buiten maar moeizaam sussen. Heerma roept dat geen boer geholpen is met de val van dit kabinet. Hij staat pal achter Jaco Geurts die dag en nacht op pad is voor de boeren. Hij belooft dat er geen gedwongen inkrimping van de veestapel komt. Een half uur later dan gepland begint binnen de partijavond in het zaaltje in Het Klooster. Een bestuurslid verzucht dat het er nog nooit zo druk met jongeren is geweest. Bij de aftrap benoemt Pieter Heerma dat historische bezoek van zijn vader aan Hoogeveen in 1995. ,,Ik hoop dat ik vanavond na deze bijeenkomst iets eerder thuis ben dan mijn vader destijds.’’ - Pieter Heerma is ,,niet iemand die ervoor leeft om elke avond met mijn smoel op de televisie te zitten’’. Toen hij in mei de voorzittershamer van Buma kreeg, schreef hij twee data roodomrand in zijn agenda; de algemene politieke beschouwingen in september, en het eerste CDA-congres van november. Hij spreekt over de drie V’s: voorbereiden, voorbereiden, voorbereiden. ,,Zo’n congres van laatst, dat vind ik echt mooi, daar heb ik van genoten. Maar het is ook spannend. Absoluut. Dan sta je daar, voor het eerst als fractievoorzitter, op een klein podium zonder katheder. En dan moet je een speech doen. Dat is natuurlijk knei-ter-tje spannend. Natuurlijk!’’ Hij is meer een denker en een bouwer. ,,Bouwen aan de agenda van het CDA van de toekomst, dat vind ik mooi. Ik heb het idee dat de samenleving hongert naar een duidelijk verhaal. Daar kom ik iedere ochtend vroeg mijn bed voor uit. Voor mij is het een rode lijn die overal doorheen loopt. Voor het CDA, en omdat dit land het hard nodig heeft.’’ Heerma noemt the fear of falling out. Mensen in Nederland hebben het goed, maar als je hen vraagt naar de toekomst dan klappen de verwachtingen om. Dan zijn er grote zorgen. In Nederland keldert dat percentage harder dan in welk land ook. Hij denkt dat het ligt aan het doorgeslagen individualisme. De dominantie van het John Rawls-denken. ,,Ieder voor zich en de staat voor ons allen. Het probleem is alleen: het werkt niet! We hebben daar als CDA soms ook aan meegewerkt. Door alles naar de markt te brengen, door alles te liberaliseren.’’ Het leidt tot een negatief mensbeeld. ,,Iedereen is bezig met zichzelf en met de winst voor zichzelf. Dat leidt tot een samenleving die steeds minder leefbaar wordt. Mensen hongeren naar iets anders. Naar minder kilte van de markt, naar minder bureaucratie van de overheid. Dat voel je.’’ ,,Ik stond laatst voor een zaal in de Utrechtse Heuvelrug. Vrijdag sta ik in Hoogeveen. Als je hier met een zaal over begint te spreken, dan vliegt het ene na het andere voorbeeld je om de oren.’’ - In de zaal in Hoogeveen mag het een halfuur over stikstof, PFAS en boeren gaan. Daarna komen alle andere vragen aan bod. De vingers gaan omhoog. Over de gemeentefinanciën die onder druk staan. Over de hoge kosten voor de jeugdzorg. Er is kritiek op Europa. Omdat Europa ons opzadelt met al die rare regels. ,,Er is veel reuring in het land’’, zegt een CDA’er. ,,Er is best veel reuring ja’’, zegt Heerma onderkoeld. Maar: ,,Je moet niet bang zijn voor een beetje reuring. Al die stemmen moeten worden gehoord. En dan is het voor ons zaak om een verstandig compromis te sluiten.’’ Van kritiek op de rechtspraak wil hij resoluut niets weten. ,,Wees blij dat wij in een rechtsstaat leven.’’ - Op het CDA-congres toonde Heerma een filmpje van Teije Jacobi die met zijn vrouw De Hoveniersacademie runt in Opende, een zorgkwekerij voor jongeren en ouderen die zijn vastgelopen. Jacobi geeft hen eigenwaarde en nieuwe doelen in het leven. Heerma kwam een middag op bezoek. Hij werd stil van alle verhalen. ,,Dat wil ik veel meer gaan doen. Voorbeelden geven van wat goed gaat. Voorbeelden die de aandacht niet altijd krijgen.’’ Het is de broederschap die hij terug wenst. ,,Als de overheid niet in de weg zit blijken er heel veel mooie dingen te zijn. Dat noem ik ‘het andere Nederland.’ We moeten het zien en de ruimte geven.’’ Hij hekelt het ‘stukregelen’ van de overheid. Een overheid ,,die van alles wel de prijs, maar niet de waarde kent’’. Het duwt de kracht van de samenleving weg. Zoals Teije Jacobi zei: ‘Op papier ben ik ondernemer. Maar dan denkt de overheid dat het mijn doel is om zo snel mogelijk geld te verdienen. En dat is niet zo’. Nederland nam in de jaren negentig een verkeerde afslag. Het CDA moet de hand ook in eigen boezem steken. Heerma’s vader – staatssecretaris Volkshuisvesting van 1986 tot 1994 - zat zelfs erbij. Tijdens de algemene politieke beschouwingen noemde hij expres de privatisering van Nederlandse woningbouwcorporaties in 1995. ,,Mijn familiegeschiedenis is niet los te zien van die beweging die corporaties naar de markt liet brengen. Een markt, met Maserati’s als meest ultieme voorbeelden.’’ De term volkshuisvesting werd vervangen door woningmarkt. ,,Nou, we hoeven met elkaar niet lang te discussiëren om te concluderen dat die woningmarkt behoorlijk kapot is. Misschien moeten we het weer over volkshuisvesting gaan hebben.’’ Hij zoekt de winst in het politieke midden. Dat is geen spannende boodschap, dat weet hij zelf ook wel. ,,Maar het is wel waar. Kijk maar naar de Europese verkiezingen. De winst zat in het midden.’’ Mensen hebben genoeg van het polarisatiedenken. Het Sociaal Cultureel Planbureau onthulde dit najaar de grootste zorg van de Nederlander: polarisatie. ,,Op nummer één! Dat is voor mij een bevestiging dat mensen terug willen naar het midden. Terug naar oplossingen, in plaats van elkaar vanuit schuttersputjes voor rotte vis uitmaken.’’ - In Hoogeveen steekt na de pauze de plaatselijk voorzitter zijn vinger omhoog. Hij vertelt over de brief die hij stuurde na die Buitenhof-uitzending. Heerma zei dat hij niet actief kerks is. Maar hoe kan dat nou? Heerma vertelt over het christelijke gezin waarin hij opgroeide. De kerk die hij in zijn jeugd bezocht. De christelijke waarden die hij meekreeg. Op latere leeftijd veranderde zijn geloof. ,,Ik heb een natuurlijke neiging tot agnostiek.’’ Het CDA is en blijft zijn partij. Geen christen-partij, maar een christen democratische partij. ,,Het belangrijkste is dat ik niet wil liegen. En dit is de waarheid. Ook de grootste devoten hebben momenten van vertwijfeling.’’ - In het Kamergebouw noemen ze hem de Grote Vriendelijke Reus. Heerma is geen schreeuwer. Hij kan wel heel hard lachen, roept zijn woordvoerster vanuit de coulissen. Vooral over zijn eigen grappen. En soms kan hij iemand – Heerma is oud-judoka - van enthousiasme zo hard op de schouder slaan dat die zijn evenwicht verliest. ,,Ik ben doorgaans een redelijk gematigde persoonlijkheid. Wat ik in mijn jeugd vooral heb meegekregen is: zelfrelativering. Dat is iets heel belangrijks. Dat wordt in dit huis, en in dit vak, te vaak vergeten.’’ Als voorlichter stond hij zich soms te verbijten achterin de vergaderzaal. Zijn eerste debat als Tweede Kamerlid in 2012 was met staatssecretaris Paul de Krom. Het staat hem nog haarfijn bij. ,,Als je eenmaal zelf in die zaal staat is dat echt wel anders. Zoals die fysio van het Nederlands elftal. Die weet ook niet hoe het is om in het veld te staan.’’ Enneüs Heerma overleed in 1999. Mensen komen soms met herinneringen. Na dat optreden in Buitenhof mailde een partijlid over een dubbelinterview in Het Parool uit de jaren tachtig. Zijn vader werd daarin opgevoerd met Jan Schaefer, de PvdA’er met het hart op de tong. Samen waren ze wethouder in Amsterdam. ,,Schaefer begon te schelden. En mijn vader zei telkens: ‘niet vloeken Jan !’ De man die hem mailde zag parallellen. Heerma speurde de krant op en laat hem zien. Hij vindt dat mooi. De krant ligt in zijn bureau. Bij dat lachende fotolijstje van Sybrand Buma. ‘Denk aan mij!’

Het kabinet komt vandaag met een noodpakket aan maatregelen voor de korte termijn om de woningbouw zo snel mogelijk vlot te trekken. Dat is met de huidige woningnood keihard nodig. Maar ook projecten die cruciaal zijn voor onze veiligheid, zoals dijkversterkingen, kunnen hiermee doorgaan. Het CDA wil dat boeren, bouwers en baggeraars weer aan de slag kunnen en Nederland niet op slot gaat. Fractievoorzitter Pieter Heerma: ‘Het kabinet heeft zojuist een pakket aan maatregelen en noodwetten gepresenteerd die ervoor zorgen dat de bouw weer van start kan. Dat is belangrijk voor de bouwbedrijven en belangrijk voor onze economie. Maar vooral van groot belang voor al die mensen die op zoek zijn naar een betaalbare woning, dat er snel gebouwd kan worden.’De snelheid wordt overdag verlaagd van 130km naar 100km. Tussen 19:00u en 06:00u mag er wel boven de 100km worden gereden. Daarnaast zal het kabinet opnieuw in gesprek met de Europese Commissie in Brussel moeten gaan om te kijken of Nederland de Europese natuurregels niet te strikt heeft doorgevoerd. Het CDA vindt dat de huidige versnippering van veel kleine, beschermde natuurgebieden onhoudbaar is. Voor een beter natuurbeheer en –herstel is herindeling noodzakelijk, daarnaast trekt het kabinet 250 miljoen extra uit aan natuurbeheer.Volgens het CDA moet voor oplossingen niet alleen gekeken worden naar de landbouw, waar de emissie-uitstoot sinds 1990 al met 64% is gedaald. Er wordt extra ingezet op uitbreiden en investeren als boeren zelf aangeven dat te willen. Er wordt een voermaatregel gemaakt, samen met de sector gaat de minister kijken hoe dat uitgevoerd kan worden. Het CDA wil dat ontwikkelingsruimte voor boeren wordt geborgd.CDA-Kamerlid Jaco Geurts: “Een cruciaal noodpakket voor heel Nederland om de woningbouw snel op gang te krijgen. Voor het CDA staat voorop dat iedereen z’n steentje bijdraagt om de stikstof te verminderen. Waarbij onze boeren nog steeds perspectief hebben om te investeren en eigen keuzes te maken als het gaat om bijvoorbeeld voermaatregelen. Goed nieuws dat het kabinet naar Brussel gaat en de status van Natura-2000 gebieden op de schop wil nemen. De huidige versnippering is onhoudbaar en slecht voor het natuurbeheer.”

CDA-woordvoerder landbouw Jaco Geurts debatteerde deze week over de stikstof-brief van minister Schouten. Hij richtte zich op de vele ondernemers, die met de toekomst van hun bouw- of agrarisch bedrijf) bezig zijn, maar niet weten wat er op hen afkomt. Geurts benadrukte tijdens het debat dat gedwongen krimp van de veestapel geen optie is, dat dit altijd hoort te gaan op basis van vrijwilligheid.Jaco Geurts: “We staan voor de uitdaging om de natuur te beschermen, maar ook economische activiteiten zoals nieuwbouw van woningen, nieuwe stalsystemen en verduurzaming mogelijk te maken. Een gebiedsaanpak en maatwerk lijken de enige oplossingen uit de juridische impasse.”Verder stelde Geurts dat het CDA de ‘latente ruimte’ voor doorgaande bedrijven wil ontzien, en geen stapeling van kortingen of afromingen accepteert. Er moet ontwikkelingsruimte zijn voor bedrijven die doorgaan, wat betekent dat er voldoende fosfaat- en dierrechten beschikbaar blijven. Daardoor zijn bedrijven in staat om te investeren in verdere verduurzaming, die bijdraagt aan de verlaging van de emissie-uitstoot. Aan dat laatste moeten alle sectoren een bijdrage leveren, zoals luchtvaart, binnenvaart, mobiliteit en de industrie. Tot slot pleitte Geurts ervoor “om een warm hart te houden voor de agrarische sector, maar het hoofd koel te houden in het verdere proces.”Eerder deze week werden al twee CDA-moties aangenomen over het stikstofprobleem, die gaan over onderzoek naar een drempelwaarde en een beter rekenmodel. Meer informatie via deze link.

Vandaag is de motie van CDA-Kamerlid Jaco Geurts, samen met VVD, aangenomen om met spoed opdracht te geven om de ecologische onderbouwing van een drempelwaarde te leveren. In Duitsland, Vlaanderen en Denemarken geldt een hogere drempelwaarde dan in Nederland.Jaco Geurts: “Net als in het Ruhrgebied of Vlaanderen met vergelijkbare natuur en milieubelasting moet het hier mogelijk zijn om projecten met minimale emissies op grotere afstand uit te zonderen. De regering moet hier zo snel mogelijk werk van maken, en ook de wetenschappers uit Duitsland en Vlaanderen hierbij betrekken.” Het CDA wil dat het onderzoek naar de best beschikbare kennis in enkele maanden wordt opgeleverd. Dit is onder andere in het belang van de landbouw- en bouwsector. Betere metingen en wetenschappelijke check van modelVerder heeft de Kamer ook ingestemd met de CDA-motie dat het meten van emissies en depositie in natuurgebieden moet worden verbeterd. Het model van het RIVM en de kalibratie van het model zal wetenschappelijk gevalideerd moeten worden. Jaco Geurts: “De huidige metingen en depositie en de berekening van emissies en depositie kennen enorme onzekerheden. Met mijn motie zorg ik ervoor dat we meer gaan meten en dat het model ook een grondige check krijgt. Ik ben ervan overtuigd dat dit beter moet kunnen.”

Afgelopen week vond in de Tweede Kamer de begrotingsbehandeling Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit plaats. Namens het CDA benadrukten woordvoerders Jaco Geurts (landbouw) en Maurits von Martels (tuinbouw, visserij & natuur) daarbij de waarde van ons eigen voedsel, onze innovatieve agrarische sector, het belang van een eerlijke prijs en een sterkere verbinding tussen stad en platteland. Maar ook eisten zij meer duidelijkheid van het kabinet als het gaat om de aanpak van het stikstof-probleem, waardoor ondernemers terecht met veel vragen zitten. Het grote en unieke boerenprotest van vorige week in Den Haag kon geen duidelijker signaal afgeven als het gaat om deze belangrijke thema’s.Stikstof-crisislijnOp voorstel van het CDA opent het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aanstaande maandag een stikstof-crisislijn waar bezorgde ondernemers terecht kunnen met vragen over het stikstofbeleid. Er is veel urgentie geboden bij een centraal informatiepunt waar iedereen terecht kan voor meer duidelijkheid.Jaco Geurts: "Ik ben de afgelopen dagen platgebeld. Er leven ontzettend veel vragen bij agrariërs en andere ondernemers over wat het stikstofbeleid voor hen betekent. Het kabinet heeft nog niet voor duidelijkheid gezorgd. Zeker op detailniveau loopt het daardoor vast. Ik hoor zelfs dat banken geen krediet verstrekken, omdat zij niet weten wat er gaat gebeuren. Dat kan zo niet langer.”Het Ministerie moet ervoor zorgen dat bij de crisislijn ruime kennis aanwezig is, zodat iedereen die (mogelijk) geraakt wordt door de stikstofcrisis snel geholpen wordt. Zeker omdat het kabinet een gebiedsgerichte aanpak wil, waar lokaal maatwerk centraal staat. Hiermee moet de bouw van woningen en andere stilgevallen projecten op korte termijn worden hervat.Jaco Geurts: ‘Ik vind het goed dat het kabinet boeren niet zal dwingen te stoppen, maar de keuze geeft op basis van vrijwilligheid. En dat de overheid dan financieel bijspringt. Daar is duidelijkheid over. Bovendien wil het kabinet investeren om innovaties in de landbouw te bevorderen en maatregelen nemen om de emissies terug te brengen. Maar bij individuele bedrijven bestaat terecht nog veel onduidelijkheid. Zij moeten bij één loket terecht kunnen met acute vragen.’‘Meten is weten’Wat het CDA betreft zijn er nog veel onzekerheden bij het onderbouwen van beleid ten aanzien van stikstofgevoelige natuur. ‘Meten is weten’, hoort het credo te zijn van dit kabinet. Het CDA vindt dat er geen onduidelijkheid mag bestaan over het rekenmodel dat het RIVM hierbij gebruikt. Zeker bij zulke belangrijke beslissingen over de toekomst van ons land is transparantie van groot belang. Dat is ingewikkeld, omdat we een klein landje zijn met veel economische activiteiten. Daarbij willen we ook onze natuur beschermen.Daarom heeft Jaco Geurts bij de begroting voorgesteld om samen met de Wageningen Universiteit, de Universiteit van Amsterdam, andere kennisinstituten in onze buurlanden en Stichting Mesdagfonds nog dit jaar te bekijken hoe het meten en monitoren van stikstofdeposities op korte termijn verbeterd kan worden. En het rekenmodel extra te valideren, zodat er voor de langere termijn meer zekerheid geboden wordt en onrust kan worden weggenomen. Tot slot riep Geurts de minister op om heel snel met landbouworganisaties in gesprek te gaan om de onduidelijkheden en onzekerheden die er zijn, uit de wereld te helpen.Waardering agrarische sector & ons eigen voedselMaurits von Martels en Jaco Geurts toonden allebei aan hoe groot de economische kracht is van onze boeren, tuinders en vissers. En dat zij daarom de waardering horen te krijgen die ze van ons allemaal verdienen. Veel mensen stoppen hun boodschappenmandje vol tegen lage prijzen, zonder na te denken hoe het voedsel wordt geproduceerd. Het is hard nodig dat de verbinding tussen stad en platteland verbeterd wordt. Het CDA is blij met de initiatieven die de minister daartoe onderneemt. Dat kan tevens bijdragen aan betere verdienmodellen voor boeren, zoals ook betoogd in de initiatiefnota van Jaco Geurts over een eerlijke boterham. Von Martels pleitte in dat kader o.a. voor extra ondersteuning aan de innovatieve glastuinbouw, om de sector te helpen zo snel mogelijk klimaatneutraal te worden en nationale belemmeringen uit de weg te ruimen. Maurits von Martels: “De glastuinbouw is met 28 miljard aan toegevoegde waarde de koploper. Zo veel innovatie, zo kundig georganiseerd management en steeds zuiniger en duurzamer omgaan met hulpbronnen zijn voorbeelden voor andere sectoren en de rest van de wereld. De Nederlandse tuinbouwsector exporteert naar 150 landen etenswaren, bloemen, planten, zaden en nog veel meer. De tuinbouw levert ook een hele belangrijke bijdrage aan de CO2-reductie.”Jaco Geurts noemde bij de waardering van ons voedsel als voorbeeld het eigen Tweede Kamerrestaurant, waar allerlei drankjes uit verre landen wordt geïmporteerd: “Wat is er duurzaam aan water met een smaakje uit Taiwan? Dat heeft een aardige reis gehad. We kunnen beter het goede voorbeeld geven, en perensap uit de Betuwe halen!”Wat niet bijdraagt aan waardering voor onze voedselproducenten, zijn acties van dierenrechten-extremisten die op criminele wijze stallen van boeren bezetten. Zoals bij een varkenshouder in Boxtel is gebeurd. Of inbreken voor illegale filmopnames. Daarom wil het CDA een wetsvoorstel indienen om deze acties zwaarder te straffen. Tot slot wordt het hoog tijd dat het kabinet snel aan de slag gaat met de maatregelen uit het Regeerakkoord, die bijdragen aan een beter verdienmodel voor agrariërs. Onder andere het fonds voor jonge boeren, de aanpak van oneerlijke handelspraktijken en wetgeving om de positie van de boeren in de keten te versterken. Het is hoog tijd dat vaart gemaakt wordt.

Met een gebiedsgerichte aanpak van de stikstofproblematiek kiest het kabinet voor lokaal maatwerk om ervoor te zorgen dat de bouw van woningen en andere stilgevallen projecten op korte termijn kunnen worden hervat. CDA fractievoorzitter Pieter Heerma: ‘Dit is een afgewogen beslissing van het kabinet die heel hard nodig is. Want de woningnood is groot en er moet juist nu meer gebouwd worden. Met lokaal en regionaal maatwerk kunnen we dit aanpakken.’Het CDA heeft ingezet op een evenwichtig perspectief en gezond boerenverstand. Dat betekent dat alle sectoren een bijdrage moeten leveren bij het terugdringen van de stikstofuitstoot. Niet alleen de landbouw, ook de luchtvaart en mobiliteit gaan in de plannen van het kabinet een bijdrage leveren.CDA woordvoerder Jaco Geurts: ‘De overheid gaat ‘warm’ investeren om innovaties in de landbouw te bevorderen en maatregelen te nemen om de emissies terug te brengen. Het is voor de sector en voor het CDA van groot belang dat er geen sprake is van gedwongen krimp van de veestapel. Daar ga ik persoonlijk op toezien. Maatregelen in de landbouw vinden plaats op basis van vrijwilligheid en lokaal maatwerk. Daarmee krijgen boeren en hun gezinnen duidelijkheid en een nieuw perspectief voor de toekomst van hun bedrijf’.Volgens het CDA heeft het kabinet op verschillende terreinen al veel in gang gezet en bereikt om emissies terug te dringen, klimaat en natuur te versterken en de opgave om meer woningen te bouwen. Om de stikstofproblematiek aan te pakken is op onderdelen een versnelling noodzakelijk.

Het CDA ziet een aantal goede bouwstenen in het advies van de commissie-Remkes inzake de stikstofdiscussie. Het rapport laat duidelijk zien hoe we als klein land met veel economische activiteiten aanlopen tegen grenzen van de natuur en de leefbaarheid. Om de problemen aan te pakken pleit het CDA met de commissie Remkes voor regionaal maatwerk en een bijdrage van alle relevante economische sectoren. Generieke maatregelen, zowel in de landbouw als voor de snelheid op snelwegen, zijn geen oplossing voor het probleem. CDA-woordvoerder Jaco Geurts wil dat de minister voortvarend met het rapport aan de slag gaat. “Met een pakket aan verstandige en slimme maatregelen kunnen we ervoor zorgen dat Nederland niet op slot gaat. Dat is de opdracht aan het kabinet”. Geurts sluit noodwetgeving niet uit: “We moeten alles doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat de bouw van woningen en andere stilgevallen projecten kunnen worden hervat en boeren en hun gezinnen duidelijkheid en perspectief krijgen voor de toekomst van hun bedrijf”.

Afgelopen zomer werd Nederland opgeschrikt door een aantal stalbranden. Zulke berichten raken mij iedere keer weer, omdat ik van veehouders weet hoeveel leed daarmee gepaard gaat. Naast alle dieren die hulpeloos de dood vinden, zien boerengezinnen in korte tijd hun levenswerk in vlammen opgaan. Dat hakt erin. Allereerst vanwege het verlies van hun dieren, nadat eerst is geprobeerd te redden wat er te redden valt. Maar ook de financiële schade, die al snel in de honderdduizenden euro’s loopt, en de grote maatschappelijke ophef laat boeren natuurlijk niet onberoerd. Het geeft eens te meer aan hoe groot de verantwoordelijkheid is die boeren hebben om zorgvuldig met hun dieren om te gaan. Dat is hun kerntaak. Maar ook dat zij een overheid nodig hebben die zorgt dat zij kúnnen investeren in oplossingen.Elke stalbrand is er één te veel, daar is iedereen het wel over eens. Niet voor niets probeert de sector zelf al jarenlang het aantal branden terug te dringen. Die verantwoordelijkheid nemen zij. Tegelijkertijd moeten we realistisch zijn. Honderd procent zekerheid heb je helaas nooit. Hoeveel stalbranden er ook worden voorkomen: op het moment dat het misgaat, is het direct groot nieuws. Belangrijk is dan vooral dat de overheid niet de fout maakt om meteen extra regelgeving te verzinnen. Er zijn al ontzettend veel regels, en het gaat erom de regelgeving die we hebben beter te handhaven. Vanzelfsprekend moet eerst naar de oorzaken gekeken worden. En de kern daarvan is, los dat de oorzaak in 55% van de gevallen onbekend blijkt te zijn, dat menselijk handelen er over het algemeen aan ten grondslag ligt. Denk aan achterstallig onderhoud, aangevreten kabels door te weinig ongediertebestrijding (waar overigens ook te veel beperkingen door de overheid op worden gelegd) en brandgevoelige materialen die niet in stallen thuishoren. Het vergroten van bewustwording is daarom heel belangrijk. Boeren moeten weten waar de zwakke plekken in hun bedrijf zitten, en hoe dat te kunnen verbeteren.We moeten ons ervan bewust van zijn dat boeren niet alleen aan hoge eisen op het gebied van brandveiligheid moeten voldoen, maar ook als het gaat om bijvoorbeeld milieu en duurzaamheid. Zo waren luchtwassers bijvoorbeeld nodig om de ammoniakuitstoot te verlagen, maar zorgen deze bij brand juist voor een snelle verspreiding van het vuur. Dat is niet eenvoudig, en nieuwe systemen kosten geld. Ondanks de forse kosten die daarbij komen kijken, zijn Nederlandse boeren hard aan de slag met verduurzaming. Terwijl het voor hen steeds moeilijker wordt om een eerlijke boterham te verdienen. En zonder een fatsoenlijk inkomen, is het onmogelijk te investeren. Daar heeft de overheid naar mijn mening ook een verantwoordelijkheid. Daarom heb ik de minister gevraagd in kaart te brengen welke detectiesystemen in stallen mogelijk zijn, en hoeveel dat kost. Wat mij betreft verdienen boeren daarbij een financiële steun in de rug. Zodat we krijgen wat iedereen wil: brandveilige en duurzamere bedrijven.Terwijl onze agrarische sector wereldwijd tot de kopgroep behoren als het gaat om voedselveiligheid, milieu en dierenwelzijn, is er steeds vaker sprake van negatieve beeldvorming. Niet in de laatste plaats door acties van dierenrechten- en klimaatactivisten, die de waarheid geweld aandoen. Maar ik zie het als mijn taak als volksvertegenwoordiger, om ervoor te zorgen de overheid naast onze boeren staat. Zodat we gezond voedsel van eigen bodem, onze voorbeeldfunctie en toekomstige bedrijfsopvolgers niet verliezen. Geen boeren, geen eten. Jaco Geurts