Poliflw

Dinsdag sprak de Rijswijkse gemeenteraad over de resultaten van vorig jaar (jaarrekening) en blikte vooruit op de begroting voor 2021 (kadernota). De GroenLinks-raadsleden dienden verschillende voorstellen in die bijdragen aan een meer eerlijke, duurzame en schone stad. De volgende voorstellen zijn aangenomen, dus hiermee gaat Rijswijk aan de slag! Bekijk hier ons overzicht.

Maak van het Slagenlandschap een landschapsmonument

Het Rijswijkse Slagenlandschap (Pasgeld) heeft een unieke historische landschappelijke en cultuurhistorische waarde. Het landschap is rijk aan flora en fauna. Raadslid Mark Wit heeft daarom een motie ingediend om te onderzoeken of het mogelijk is om het slagenlandschap als landschapsmonument te classificeren.

Bied tijdige en passende jeugdhulp

Door de coronamaatregelen wordt een toestroom op jeugdzorg verwacht. Terwijl de jeugdzorg al zo onder druk staat. Raadslid Nanette Kistemaker heeft daarom het college gevraagd om met een plan te komen hoe jongeren beter en tijdiger verwezen worden naar de best passende zorg.

Betrek kinderen en jongeren bij beleid en politiek

Kinderen en jongeren kunnen door hun verbeeldingskracht met ideeën komen die volwassenen vaak nog niet bedacht hadden. Zij zijn de toekomst. En daarom heeft raadslid Hanneke van der Kooij samen met PvdA het college gevraagd om kinderen en jongeren meer en structureel te betrekken bij politieke vraagstukken. 

Voorkom nieuwe armoede onder kinderen

In Rijswijk groeit een op de zes kinderen in armoede op. Door de coronacrisis wordt verwacht dat er meer kinderen in armoede zullen leven, ook gezinnen die voorheen geen geldproblemen hadden. Raadslid Hanneke van der Kooij heeft samen met de PvdA ervoor gepleit om middelen ter beschikking te stellen om de nieuwe groep kinderen in armoede te ondersteunen.

Stimuleer het delen van voertuigen in Rijswijk

Door gebruik te maken van deelvoertuigen kunnen we de parkeerdruk verlagen en de leefbaarheid vergroten. Ook zijn inwoners die weinig gebruik maken van de auto goedkoper uit! Raadslid Romke Jan de Vries heeft daarom een voorstel ingediend om onderzoek te doen naar de mogelijkheden en behoefte bij inwoners voor deelvoertuigcoöperaties in Rijswijk en dit mee te nemen in het mobiliteitstransitieplan.

Neem Leefbaarheid en welzijn op in de omgevingsvisie

Rijswijk verstedelijkt in een rap tempo en er zijn nog veel bebouwingsplannen die nog uitgevoerd gaan worden. Daarom vraagt raadslid Mark Wit dat er een omgevingsvisie komt waarin meer gekeken wordt naar de leefbaarheid van Rijswijk en het welzijn van haar inwoners. Dat wordt nu nog te weinig gedaan.  

Help de Rijswijkse cultuursector

Door de corona-crisis zijn de culturele instellingen in Rijswijk in financiële problemen gekomen. Raadslid Hanneke van der Kooij heeft de wethouder opgedragen om een inventarisatie te maken van wat culturele instellingen, groot en klein, nodig hebben om overeind te blijven en zo snel mogelijk met een plan te komen.

Stel de milieuzone Prinses Beatrixlaan niet uit

De luchtkwaliteit rondom de Prinses Beatrixlaan geldt als een van de slechtste in Rijswijk. Juist daarom is onderzoek naar de mogelijkheden om een milieuzone in te stellen rondom de Prinses Beatrixlaan zo belangrijk. Het college stelde echter voor om hierop te bezuinigen en het met een jaar uit te stellen. Fractievoorzitter Marieke Alberts vindt dit een heel slecht idee omdat het om een relatief klein bedrag gaat waarvoor mensen nog langer slechte lucht in moeten ademen. Ons voorstel om deze bezuiniging niet door te laten gaan, is door ​vrijwel de hele raad aangenomen.

Dit hadden we ook nog willen bereiken…

Natuurlijk is het niet gelukt om al onze voorstellen aan- of overgenomen te krijgen. 

Zo heeft raadslid Romke Jan de Vries verzocht om alle door of namens de gemeente georganiseerde maaltijden en bijeenkomsten het principe ‘ Carnivoor? Geef het door!’ toe te passen. De keuzevrijheid blijft intact en het wordt gemakkelijker om duurzamere keuzes te maken. Helaas bleek hier niet voldoende draagvlak voor binnen de raad. Wel riep het op tot discussies tussen raadsleden onderling; ook binnen partijen. Dus misschien is met de motie toch een klein stapje gezet.   

Met de motie Rijswijk Voor 14 riep raadslid Hanneke van der Kooij het college op om de campagne Voor 14 te steunen en door een brief naar de landelijke regering aan te dringen om het minimumloon te verhogen naar 14 euro per uur. Deze verhoging kan ervoor zorgen dat de kloof tussen arm en rijk niet verder groeit. In Den Haag is een vergelijkbare motie pas aangenomen, maar helaas wil het college en het merendeel van de raad in Rijswijk zich niet op deze manier uitspreken tegen de landelijke politiek. 

Fractievoorzitter Marieke Alberts stelde, samen met de voltallige oppositie, voor om niet nu al een behoordlijk deel van de opbrengst van de verkoop van de aandelen Eneco in de algemene reserve te storten. Zolang de gemeenteraad nog niet heeft gesproken over het doel waaraan het geld uitgegeven kan worden, moeten we nog niet vastleggen of en hoeveel we in deze algemene pot stoppen. Een duidelijk signaal vanuit de raad aan de wethouder financiën.

Bijdrage van GroenLinks fractievoorzitter Marieke Alberts tijdens het kaderdebat vanmiddag met bespreking van de voorjaarsnota 2020 en de kadernota 2021.

Voorzitter, De uitbraak van corona en de maatregelen die daarop volgden, hebben veel impact op ons, als gemeente, als mens, als samenleving. Het heeft ons weer doen beseffen hoe fijn het is om af en toe een boek te lezen, een puzzel te maken of in de natuur te wandelen. Hoe belangrijk sociale contacten voor ons als mens zijn. Het heeft ons laten ervaren hoe belangrijk flexibiliteit en creativiteit zijn, toen we opeens allemaal thuis zaten en andere oplossingen moesten bedenken om ons werk goed uit te kunnen voeren en de omgeving te helpen.

Maar het heeft ook laten zien hoe kwetsbaar onze samenleving is: mensen die voor de crisis net hun hoofd boven water hielden, gaan nu kopje onder. Ouderen die al eenzaam waren, zien bijna niemand meer. Mensen die psychische hulp nodig hebben, zakken steeds verder af. Kinderen die opgroeien in armoede of een onveilige thuissituatie raken hun veilige plek op school kwijt en verdwijnen van de radar. De coronamaatregelen treffen de kwetsbaren harder dan de kapitaalkrachtigen. Waarom wil het college dan juist nu bezuinigen op het Sociaal Domein? Minder budget in combinatie met het ontbreken van een kadernota sociaal domein en nota’s brede welzijn, armoedebeleid en werk is, onder de huidige omstandigheden, vragen om moeilijkheden. Ga er niet vanuit dat iedereen zelfredzaam is en dat ouders overal verantwoordelijkheid voor kunnen dragen. Niemand is in principe erop uit om afhankelijk te zijn. Maar besef dat er veel mensen en gezinnen zijn die het op eigen kracht niet redden. Kijk wat er echt speelt en aan de hand is en investeer. Daar is o.a. tijdige en passende jeugdhulp voor nodig, waar we een motie voor indienen. De moties kinderarmoede en basisbanen zal de PvdA straks mede namens GroenLinks gaan indienen. En om de kloof tussen arm en rijk niet verder te vergroten, komen we met een motie ‘Rijswijk voor 14’ waarin we het college oproepen bij de regering aan te dringen om het minimumloon te verhogen. Juist nu!

Cultuur houdt ons in de coronatijd op de been, het verbindt ons, het geeft ons vermaak en hoop door creativiteit en vindingrijkheid. Tegelijkertijd zien we nu de kwetsbaarheid van de cultuursector en wat de effecten zijn van jarenlange bezuinigen. Instellingen kampen met acute liquiditeitsproblemen. Mede vanuit Rijswijk is er een oproep gedaan (zij het wat vertraagd) aan de provincie om aandacht te vragen voor de enorme schade die de cultuursector lijdt door de coronacrisis. We vragen de wethouder om zo spoedig mogelijk inzichtelijk te maken hoe de Rijswijkse instellingen ervoor staan en met een plan te komen hoe we deze instellingen op lange en korte termijn kunnen redden. Indien we hier onvoldoende concrete toezegging van de wethouder op ontvangen, zullen we hiervoor een motie indienen.

De coronacrisis hadden we een jaar geleden niet zien aankomen. Maar veel van de problemen die zijn ontstaan en nog gaan komen, kunnen we inmiddels wel overzien. Laten we nu eens niet gaan wachten tot die ons ook weer overkomen. We riepen aan het begin van de coronacrisis het college al op om over de langere termijngevolgen na te gaan denken en om alvast plannen te gaan maken. Er is op dit moment van alles aan de hand in de samenleving. Maar door alleen oog te hebben voor de korte termijn en een gebrek aan een gezamenlijke visie op de samenleving, komt dat in de raadsvergaderingen tot nu toe nauwelijks ter sprake en komt de raad niet toe aan zijn kaderstellende rol.

Het brengt ons terug bij de vraag die we al eerder stelden: wat wil dit college nou eigenlijk? Waar staat het voor? Waar wil het heen met deze stad? Zelfs het multi-interpretabele begrip ‘de basis op orde’ lijkt te zijn losgelaten. En is verworden tot incidentpolitiek waarbij alleen nog korte termijn financieel denken aan de orde lijkt te zijn. Dat zien we duidelijk terug in de nu voorliggende kadernota. Voor het tweede jaar op rij komt het college met ombuigingen, oftewel bezuinigingen, in het lopende jaar. Bovenop de dekkingsvoorstellen, oftewel bezuinigingen, in de begroting. Na de eerder afgekondigde uitgavenstop, oftewel bezuinigingen. Zonder visie, zonder ambitie, zonder uit te leggen wat de consequenties zijn van deze bezuinigingen.

Het proces van transparant begroten, wat enkel aanstuurt op verdere bezuinigingen, zou volgens u met open vizier zijn gedaan, maar is vooral in nevelen gehuld. Hoezo heeft opheffen van de reserve parkeren een grote impact op de maatschappij? Waarom ontbreekt de mogelijkheid om de ozb te verhogen? Hoe zou je aan participatie kunnen doen zonder communicatie? Waarom betrekt u zelf niet actief inwoners en organisaties bij het proces? En hoe denkt het college ook maar een cent op efficiency te kunnen bespraken als ze vorig jaar meer dan miljoen aan extra overhead heeft laten verdampen zonder uit te leggen hoe dat kan?Bedenk eerst wat je belangrijk vindt en richt op basis daarvan het financieel beleid in. Dat zou de volgorde moeten zijn, maar u gebruikt alleen maar de bezuinigingen als basis. Dat zien we ook terug als het gaat om de Eneco gelden. Zolang de gemeenteraad de kaders voor de besteding van de Eneco opbrengst niet heeft bepaald, dienen we ons niet vast te leggen of en hoeveel van de opbrengst naar de algemene reserve gaat. Daarom hebben we als voltallige oppositie een amendement ingediend om alle uitspraken die daarover in de kadernota zijn gedaan te schrappen. Onze gemeente kent net als alle andere Nederlandse gemeenten financiële tekorten. De oproep aan het Rijk om meer financiële middelen ter beschikking te stellen is minder sterk wanneer we als gemeente Rijswijk ontstane structurele tekorten oplossen met eenmalige opbrengsten. De kleinst voorgestelde bezuiniging tot nu toe, doet voor de financiële positie van Rijswijk niets, maar houdt ons wel aan de top van de gemeenten met de vieste lucht van Nederland. De inkt van het concept actieplan luchtkwaliteit is nog niet droog of de eerste actie is alweer een jaar uitgesteld. Laten we dan nu ook eens doorpakken, voor de gezondheid van de inwoners gaan en het onderzoek naar het instellen van een milieuzone voor de Prinses Beatrixlaan niet uitstellen. Daarom hebben we samen met PvdA, D66, Wij. en OR een amendement ingediend. Het korte termijn financieel denken en het niet weten wat je wilt, zien we ook terug in het zwalkend beleid als het gaat om het groenbeheer. In het begeleidend schrijven bij het Groenbeheerplan staat dat u vooruitlopend op de 1e halfjaarrapportage een incidenteel budget van bijna 260 duizend euro beschikbaar stelt voor het onderhoud in 2020. “Hiermee kunnen we direct starten met de uitvoering van het plan.” En wat lezen we nu, in de 1e halfjaarrapportage? U trekt dit budget weer in. De afdeling groenbeheer is blij gemaakt met een dooie mus. Wat wilt u nu met het groenbeheer? U start dit jaar niet met de uitvoering van het plan. Kunnen we dat volgend jaar dan wel verwachten? Of trekt u de keutel dan weer in?

De coronamaatregelen hebben ons des te meer doen afvragen, van wie is de openbare ruimte? Van het koor dat wil repeteren, van de horeca-ondernemer die z’n terras wil vergroten, van de oudere die voor het maken van een ommetje een bankje nodig heeft om even te rusten, van de autobezitter die z’n auto voor de deur wil stallen, van de kinderen die buiten willen spelen?De ruimte in onze gemeente is schaars. En dat merken we bij het anderhalve meter afstand moeten houden des te meer. De groei van het inwoneraantal die Rijswijk doormaakt, dwingt ons om na te denken over hoe we om willen gaan met de spaarzame ruimte die we nog hebben. We zullen keuzes moeten maken over wat we van waarde vinden in onze nabije omgeving. Laten we de woonomgeving en de openbare ruimte weer inrichten voor mensen, grote en kleine. Om, zoals aangegeven in het coalitieakkoord, te werken “aan een openbare ruimte die uitnodigt tot lopen, fietsen, buitenspelen en ontmoeten.” Dat vraagt om nieuwe vormen van deelmobiliteit. Om daarin een stap te zetten, dienen we de motie deelvoertuigcoöperaties in. Het wordt tijd dat we kiezen voor de menselijke maat. En dan niet als loze term in verkiezingstijd, maar gerelateerd aan de leefbaarheid van Rijswijk voor zowel de huidige als de toekomstige nieuwe inwoners. GroenLinks vraagt het college de groene ruimte niet ongebreideld op te offeren aan verharding en bebouwing. En om zo spoedig mogelijk te starten met een integrale omgevingsvisie waarin leefbaarheid en welzijn sleutelwoorden zijn en dient daarvoor een motie in.

Creativiteit en flexibiliteit zijn belangrijker dan ooit, want alleen dan kunnen we de kansen en inzichten benutten die deze crisis ons biedt. GroenLinks roept de gemeente op de jongeren hierbij te betrekken en de PvdA zal hierover straks een gezamenlijke motie gaan indienen. Niet alleen bij de invulling van de coronamaatregel om 1,5 meter afstand te houden, maar bij de ideeën van de toekomst op diverse terreinen. Het is namelijk de toekomst van deze jongeren! En zij kunnen door hun verbeeldingskracht en andere kennis met werkbare ideeën komen, die volwassenen vaak nog niet bedacht hadden. Het kindervragenuur was een begin. Laten we nu doorpakken en vooruit kijken, want dat is wat de toekomst ons vraagt.

Voorzitter, tot zover de kaders die GroenLinks het college wil meegeven in eerste termijn.

De Rijswijkse gemeenteraad bespreekt dinsdag de kadernota, waarin het college van B en W voorstellen doet om het begrotingstekort op te lossen. Volgens GroenLinks zijn veel van deze bezuinigingen onbegrijpelijk, omdat ze op de langere termijn alleen maar voor problemen en hogere kosten zorgen. Juist in deze moeilijke tijd zou de menselijke maat voorop moeten staan.

De coronacrisis heeft laten zien hoe kwetsbaar onze samenleving is; mensen die voor de crisis net hun hoofd boven water hielden, gaan nu kopje onder. Ouderen die verder vereenzaamden. Kinderen die opgroeien in armoede of een onveilige thuissituatie, raakten school als hun veilige plek kwijt. Daarom riep GroenLinks al aan het begin van de maatregelen het college op om te beginnen met maken van plannen voor de langere termijngevolgen van de ‘intelligente lockdown’.

Helaas is daarvan niets terug te vinden in de door het college gepresenteerde kadernota. In plaats daarvan stelt het college voor om dit jaar 3 ton te bezuinigen op welzijn, omdat de wethouder daar geen concrete plannen voor heeft. “Juist in deze tijd is welzijn ontzettend belangrijk en moet de aanpak van eenzaamheid hoog op de agenda staan. Daarop bezuinigen is een onbegrijpelijke keuze”, stelt raadslid Hanneke van der Kooij.

Door de coronacrisis wordt een toestroom op jeugdzorg verwacht, terwijl deze sector al onder hoge druk staat. Volgens GroenLinks gaat het in de Rijswijkse raad te vaak alleen over de kosten van jeugdzorg, terwijl het er over zou moeten gaan dat Rijswijkse kinderen veilig en gelukkig kunnen opgroeien. GroenLinks zal daarom tijdens het kaderdebat een motie indienen over tijdige en passende jeugdhulp. Volgens raadslid Nanette Kistemaker moeten kinderen op tijd de juiste hulp kunnen krijgen: “alleen dan voorkomen we erger; dáár moeten we het met elkaar over hebben.”

Een ander onbegrijpelijk voorstel van het college is om onderzoek naar een milieuzone voor de Prinses Beatrixlaan met een jaar uit te stellen. Het uitstellen levert de gemeente tijdelijk slechts 15 duizend euro op. “Voor zo’n relatief klein bedrag, dat de gemeente volgend jaar alsnog gaat uitgeven, moeten de omwonenden nog langer wachten op schonere lucht”, aldus fractievoorzitter Marieke Alberts.

De coronacrisis is ons overkomen, maar hoe we omgaan met de gevolgen, bepalen we nu. GroenLinks zal dinsdag het college oproepen om visie en lef te tonen. Juist in deze tijd zijn investeringen in mensen van belang.

GroenLinks is tegen het verbreden van de snelweg A4 die dwars door Rijswijk loopt en is niet te spreken over het Rijswijkse onderhandelingsresultaat. De gemeente laat zich een oor aannaaien door in een overeenkomst met het ministerie vast te leggen om fors mee te betalen aan het opknappen van twee viaducten over de A4 als het tot verbreding van die grootste bron van luchtvervuiling en geluidsoverlast in Rijswijk komt. De gemeenteraad is gevraagd om nog voor de zomer te tekenen bij het kruisje en bespreekt dit komende dinsdag.

Om met het ministerie tot een overeenkomst te komen voor zogenaamde ‘meekoppelkansen’ bij het project A4 Haaglanden hebben er dit jaar bestuurlijk onderhandelingen plaatsgevonden. De provincie Zuid-Holland en de gemeenten Leidschendam-Voorburg en Den Haag besloten zich terug te trekken uit dit proces. Rijswijk is als enige door blijven onderhandelen. Begin deze maand sloot het college een concept overeenkomst en heeft dit voorstel nu naar de raad gestuurd. Daarin staat dat de deal Rijswijk meer dan € 8 miljoen kost en Rijkswaterstaat het AZC-terrein gratis mag gaan gebruiken bij de werkzaamheden. Daar krijgt de gemeente dan twee opgeknapte viaducten van 27,8 (Van Rijnweg) en 46,3 (Wilhelminapark) meter breed en € 2,25 miljoen dat Rijswijk nog tekort kwam voor de bovengrondse aanpassingen op de Beatrixlaan voor terug. 

GroenLinks fractievoorzitter Marieke Alberts vindt dat het college daarmee een grote inschattingsfout heeft gemaakt. “Over een lengte van ruim 3 km groen en grond inwisselen voor asfalt en dan daar nog geen 75 meter voor terugkrijgen, waar je dan ook nog zo veel aan bij moet dragen?! Dat is niet uit te leggen”, stelt Alberts. “En wat als na het sluiten van de deal de viaducten toch duurder uitvallen dan gepland? Dan moet Rijswijk in onderhandeling met Rijkswaterstaat over aanpassingen aan de twee viaducten om toch binnen de kosten te blijven en blijft er helemaal weinig meer over van wat door de wethouder als ‘zo mooie’ deal is betiteld.”

Twee jaar geleden al diende Alberts namens de fractie van GroenLinks een zienswijze bij Rijkswaterstaat in op het ‘voornemen om een milieueffectrapport op te stellen’ voor de verbreding van de A4. “Bredere snelwegen zorgen alleen maar voor meer gemotoriseerd verkeer, uitstoot en luchtvervuiling, extra lawaai en meer wateroverlast en hittestress”, vertelt Alberts. “En dan loopt de A4 ook nog eens dwars door Rijswijk heen, waardoor er al een grote barrière is tussen noord en zuid Rijswijk. Dat los je niet op met twee viaducten.” Daarom heeft ze wederom een zienswijze ingediend, nu op het ‘ontwerptracébesluit en milieueffectrapport’.

Gisterenavond nam de Rijswijkse raad een geamendeerd voorstel aan voor aanpassingen binnen de bestaande parkeersystematiek, maar echte veranderingen blijven nog uit. Terwijl effectief parkeerbeleid volgens GroenLinks juist bijdraagt aan leefbaarheid en luchtkwaliteit.

Parkeren legt veel beslag op de publieke ruimte. Het straatbeeld wordt voor een belangrijk deel bepaald door de hoeveelheid auto’s op straat. “Alle ruimte die je uitgeeft aan parkeren, kun je niet besteden aan dat wat een straat prettiger maakt, zoals groen, ruimte voor kinderen om te spelen en elkaar te ontmoeten”, vertelt GroenLinks fractievoorzitter Marieke Alberts. “De straat is van ons allemaal en voor ‘gratis’ parkeren betalen we met z’n allen de prijs.”

De werkelijke kosten voor parkeren worden makkelijk onderschat. Voor elke euro die de autobezitter uitgeeft aan zijn auto, betaalt de maatschappij een veelvoud voor directe kosten als infrastructuur, onderhoud aan wegen en de indirecte kosten van luchtvervuiling, ongelukken en geluidsoverlast. Juist daarom pleit GroenLinks ervoor dat we breder kijken dan alleen parkeren, want voor lopen, fietsen en openbaar vervoer liggen de maatschappelijke kosten een stuk lager.

“Wat ons betreft is het nu aangenomen raadsvoorstel slechts een tussenstap”, vervolgt Alberts. “Rijswijk moet aan de slag met oplossingen die wel bijdragen aan de leefbaarheid van onze gemeente. De werkgroepen die in verschillende wijken actief zijn geweest, hebben daar mooie adviezen op gegeven. Niet alleen parkeerbeleid met tariefdifferentiatie en Parkeren Op Eigen Terrein, maar ook oplossingen op het gebied van laadpalen, deelmobiliteit en fietsparkeren.” De verantwoordelijk wethouder heeft aangegeven dit voor het eind van het jaar te verwerken in een breder voorstel voor mobiliteitstransitie. GroenLinks kijkt uit hier naar uit.

In Rijswijk is het nu toegestaan om bomen in vele voor- en achtertuinen en zieke bomen zomaar, zonder enige vorm van vergunning, te kappen. Om dat te voorkomen dient GroenLinks komende dinsdag tijdens de raadsvergadering amendementen in op de Algemene Plaatselijke Verordening (APV).

Of het nodig is om een vergunning aan te vragen om een boom in Rijswijk te mogen kappen, hangt o.a. af van de grootte van de tuin. Als de boom in een voortuin kleiner dan 20m2 staat of in een achtertuin tot 80m2, dan staat de APV ongecontroleerde kap toe. In Rijswijk zijn er maar weinig van zulke grote tuinen, waardoor er veel bomen zonder vergunning zijn gekapt. “Veel mensen maken zich zorgen over hoe makkelijk dat in Rijswijk gaat”, vertelt GroenLinks fractievoorzitter Marieke Alberts. “Bijvoorbeeld in Oud-Rijswijk zien we steeds meer bomen verdwijnen.”

Ook voor het kappen van zieke bomen is tot nu toe geen vergunning nodig. Terwijl ziek zijn bij bomen niet altijd duidelijk is en ook over de toekomst van een zieke boom kan men van mening verschillen. “Mogelijk kan de boom weer beter worden of kunnen we nog jaren plezier van de boom hebben”, vervolgt Alberts. “Zonder vergunningsplicht voor het kappen van zieke bomen is het niet te bepalen welke criteria worden gehanteerd om vast te stellen of een boom ziek is, en hoe ernstig. De verplichting tot een vergunning ondervangt dat, maakt bezwaar maken mogelijk en kan onnodig kappen voorkomen.”

Bijdrage van GroenLinks fractievoorzitter Marieke Alberts tijdens de Algemene Beschouwingen op de begroting van 2020.

Voorzitter,

Afgelopen jaar was het lastigste jaar dat ik tot nu toe heb meegemaakt in de politiek. ‘Vertrouwen en verbinden’ - de naam van ons verkiezingsprogramma, dat waar we als GroenLinks voor staan - het werd al aan het begin onmogelijk gemaakt. Een handtekening onder een akkoord bleek niets waard, een verkiezingsbelofte werd gebroken en op een bijzondere, weinig transparante, wijze kwam een nieuw college tot stand.

Ondanks een extra wethouder is de leegte in dit college groot en hoorbaar. Wat wil dit college nou eigenlijk met Rijswijk in de komende jaren? Waar staat dit college voor, behalve het multi-interpretabele begrip ‘de basis op orde’? Een collegewerkprogramma zou daar misschien antwoord op kunnen geven, maar hoewel er wel naar verwezen wordt in de voorliggende begroting, is die er niet gekomen.

“Toon visie en ambitie. Op alle terreinen. (...) Want juist dat maakt op lange termijn weerbaar.” zo gaven we aan tijdens het Kaderdebat. We hopen dat dit nog gaat komen, want we zien het op meerdere fronten helaas onvoldoende terug.

Uit het afgelopen week verschenen rapport van het Europees Milieuagentschap blijkt dat Nederland ver achter loopt als het gaat om Klimaatdoelen. In geen enkel ander land in Europa is het aandeel hernieuwbare energie zo klein en de kloof tussen dat aandeel en de doelen zo groot. Het eerder dit jaar gesloten Klimaatakkoord is niet genoeg om het kabinetsdoel van 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 te halen, blijkt uit een nieuwe doorrekening van het Planbureau voor de Leefomgeving. Nederland loopt achter; en binnen Nederland sjokt Rijswijk ook nog eens achteraan. Voordat we het weten is de toekomst het kind van de rekening. Investeringen zijn nodig en de tijd begint te dringen. Het college schuift de energietransitie echter voor zich uit en snoept iedere keer weer wat van het budget af. De eerste stap die gezet moet worden is de energievisie en zelfs die laat nog op zich wachten. We vrezen dat Rijswijk hopeloos achterop raakt en niet op tijd klaar is binnen de vanuit het Rijk opgelegde termijnen. Spreek uit wat de ambities zijn en ga in verbinding met belanghebbenden, inwoners en organisaties, aan de slag. Inwoners vragen om oplossingen en willen weten waar ze aan toe zijn. Om onze gemeente toekomstbestendig te maken, zullen we o.a. moeten investeren in verduurzaming van de Rijswijkse energievoorziening. Dat betekent meer energie uit zon en wind en andere hernieuwbare bronnen halen en vooral minder energie verbruiken. Een groot deel van het gemeentelijk elektriciteitsverbruik is toe te schrijven aan openbare verlichting. Door slim en gericht te verlichten, kunnen we daarom veel energie en geld besparen.

“Durf te investeren, in Rijswijk, in de stad, in de mensen, in de samenleving, in dat wat van waarde is. Met slimme duurzame investeringen aan de voorkant is een veel bescheidener bedrag gemoeid dan als het eenmaal misgaat. Dat geldt voor stad en dat geldt voor samenleving.” Toon visie en ambitie; zeker binnen het sociaal domein.

Bijna alle gemeenten in Nederland zijn in de ban van de kosten van de jeugdhulp. In Rijswijk is dat niet anders. Als je het jeugdbeleid alleen vanuit meer grip en minder kosten benadert, dan doe je onze jeugd te kort. Laten we het weer gaan hebben over waar het echt om draait; namelijk dat kinderen en jongeren gelukkig en veilig kunnen opgroeien. En de hulp krijgen die ze daarbij nodig hebben. Krachttaal over de verantwoordelijkheid bij de ouders leggen, of zeggen dat vroeger alles beter was, werkt daarbij averechts. Wil je echt investeren in een gelukkige en veilige jeugd, dan ligt de basis in de samenleving; een inclusieve samenleving. Een samenleving waarin de jeugd zich beweegt. Door ouders te ondersteunen, vrijwilligers te versterken en te zorgen voor goed en passend onderwijs, zorg je als gemeente voor verbinding en kun je voorkomen dat er meer specialistische hulpverlening nodig is. Volgens een oud Afrikaans gezegde: “It takes a village to raise a child”.

Voor jong en oud leeft het prettiger in een samenleving waarin we de vrijheid hebben om onszelf te zijn en die vrijheid een ander ook gunnen. Een open Rijswijk waar iedereen erbij hoort en mee kan doen. En zijn of haar mening mag geven; ook als die mening misschien niet de jouwe is. Vechten voor eigen vrijheden en verworvenheden is gemakkelijk. Maar opkomen voor de rechten van anderen, ook wanneer ze niet jouw levensovertuiging delen, is de essentie van een vrije inclusieve samenleving. Dat vraagt om een open blik en de realisatie dat iedereen ertoe doet.

Neem daarom alle mogelijke uitsluitingsgronden mee in het op te stellen inclusief beleid en betrek verschillende groepen inwoners hierbij. Toon meer ambitie dan alleen de vanuit het VN-verdrag opgelegde eis dat mensen met een fysieke beperking mee kunnen doen. En bied mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld een veilige plek, ook na 2021.

Een rijke samenleving is een samenleving waarin mensen zich verbonden voelen; een gemeente met een hoge sociale cohesie. De inrichting van de openbare ruimte speelt daarbij een grote rol en draagt bij aan inclusiviteit. Maak dat een straat in een buurt of wijk niet alleen gericht is op het zo snel mogelijk van A naar B komen. Maar pas verbinding en mogelijkheden om elkaar te ontmoeten toe, om zo de sociale samenhang te vergroten. Zorg er daarom voor dat de openbare ruimte uitnodigt tot lopen, fietsen, buitenspelen en ontmoeten.

Neem daarnaast bij (her)inrichting telkens de effecten op zaken als gezondheid, luchtkwaliteit, groen, de opbouw van de wijken en onze woonomgeving, nu en in de toekomst mee. Houdt daarbij oog voor mensen die niet zulke diepe zakken hebben; zorg ervoor dat er te allen tijde voldoende mogelijkheden zijn voor mensen met een kleine portemonnee om in onze gemeente te wonen.

De groei van het inwoneraantal die Rijswijk doormaakt vraagt om een andere blik op het ruimtegebruik. Om nieuwe vormen van deelmobiliteit. Dat we slim omgaan met de schaarse ruimte die we hebben. Voor mens, dier en natuur. Zorg voor groene verbindingen, zodat de groene gebieden te voet, per fiets of al varend beter te bereiken zijn. Verbind het groen binnen en buiten Rijswijk en zorg voor een robuust ecosysteem, om in het wild levende dieren en planten te beschermen en de biodiversiteit te versterken. Verbind de verschillende leefgebieden waar we in onze gemeente mee te maken hebben.

Voorzitter, als ik mensen buiten deze raadszaal spreek, merk ik hoe ze verbonden zijn met onze gemeente. Betrek hen bij het op te stellen beleid; luister naar ze en geef ze ruimte, bijvoorbeeld bij het opstellen van een volgende begroting. Maak volop gebruik van de mogelijkheden die de in te voeren omgevingswet biedt om inwoners participatie te laten omarmen en de gemeente te ontdekken als faciliterende en meedenkende partij. Er is veel expertise en kennis en er zijn veel verfrissende ideeën in de samenleving, waar we nu geen of te weinig gebruik van maken. Inwoners zijn dikwijls veel verder dan waar we hier in de raad mee bezig zijn. Want terug in de tijd, zoals een aantal partijen lijken te willen, kunnen we niet. De enige mogelijkheid die we hebben is vooruit. Waarbij we wel kunnen leren van het verleden. Dat betekent niet dat als er ooit iets fout is gegaan, we het dan helemaal niet meer moeten doen. Juist door je nek uit te durven steken, kan iets ontwikkelen en beter worden. Zie dat als een uitdaging en als een mooie kans. Om visie en ambitie te tonen.

Voorzitter,de frustratie is hoog binnen de fractie. En dan hebben we het niet alleen over de inhoudelijke keuzes die worden gemaakt en dat we zien dat veel van wat vorig jaar is ingezet wordt teruggedraaid. Maar vooral omdat we als raad zo slecht geïnformeerd en niet serieus genomen worden. Dat we eerst het ene te horen krijgen en even later het andere. Dat is schering en inslag; met name op samenleving.

Antwoorden komen niet, niet compleet, tegenstrijdig, te laat, met een sneer (vraag zou slecht zijn), of worden afgeschoven op de raad. College, wethouders en burgemeester, neem uw verantwoordelijkheid als bestuurders van deze gemeente. Die verantwoordelijkheid mag en kunt u niet elders neerleggen. De raad stelt als volksvertegenwoordiging slechts de kaders en controleert u. Daarom bent u gebaat bij een goed geïnformeerde raad.

Dat is wederom onvoldoende gelukt bij het opstellen van de voorliggende begroting. Basale informatie, zoals de inmiddels ontvangen toelichting op de dekkingsvoorstellen, ontbrak. Aan het vele knip-en-plakwerk is af te leiden dat er te weinig regie vanuit de bestuurders, die politiek eindverantwoordelijk zijn, kwam. Tegenstrijdigheden komen veelvuldig voor in deze begroting, zoals: - kansen willen benutten om de biodiversiteit te versterken, maar vervolgens wel het gehele budget ervoor wegbezuinigen; - aangeven dat duurzaamheid een belangrijk onderdeel van de nieuw te ontwikkelen economische strategie is, maar toch het budget voor ‘duurzame bedrijventerreinen’ schrappen; en - melden dat de aandacht verschuift naar de ‘echte’ uitvoering van de duurzaamheidsambities, terwijl het bij de energiedoelstelling alleen maar gaat over onderzoeken en verkennen.

Voorzitter, dat brengt ons terug bij de vraag: wat wil dit college nou? We kijken uit naar de beantwoording in eerste termijn en hopen dat het college de schorsing beter benut dan bij het Kaderdebat het geval was.

Bijdrage van GroenLinks fractievoorzitter Marieke Alberts tijdens het kaderdebat vanmiddag met bespreking van de voorjaarsnota 2019 en de kadernota 2020.

Voorzitter,

Over de jaarrekening 2018 komen we na het reces nog te spreken, maar de voorjaarsnota laat zien dat Rijswijk, zoals vele gemeenten in Nederland, te maken heeft met tekorten binnen het sociaal domein. Als het incidenteel financieel tegen zit, is het des te belangrijker om vooruit te blijven kijken. Om te blijven investeren in een sociaal, groen en open Rijswijk. Uit onderzoek blijkt namelijk dat door alleen financieel-economisch te reageren de financiële ruimte juist afneemt; de zogenaamde ‘bezuinigingsparadox’. Gemeenten die ook investeren in niet-financiële maatregelen zoals innovatie en gedragsverandering, blijken beter in staat te zijn om te opereren in een crisisgevoelige wereld. En zijn daarmee financieel weerbaarder.

“Laat de winst op korte termijn niet leidend zijn, maar het gemeenschappelijk belang op de lange termijn”, zo gaven we aan in de afgelopen algemene beschouwingen. “Kijk je alleen naar de effecten voor de portemonnee op korte termijn, dan doe je Rijswijk tekort. Zorg voor een duurzaam financieel beleid. Durf te investeren, in Rijswijk, in de stad, in de mensen, in de samenleving, in dat wat van waarde is. Met slimme duurzame investeringen aan de voorkant is een veel bescheidener bedrag gemoeid dan als het eenmaal misgaat.”

Het vervolgproces zoals geschetst in de kadernota en de daarin aangekondigde IB 19 071 met ombuigingsvoorstellen doet juist het tegenovergestelde. Met deze IB gaat dit college er met gestrekt been in, negeert de kaderstellende rol van de raad en ondermijnt eerdere raadsbesluiten. Het presenteert geen groslijst van voorstellen, maar een selectie door een eigenstandig gekozen toetsingskader toe te passen. De cultuurmakelaar krijgt niet eens de kans om haar werk goed af te ronden, door te willen temporiseren op de invoering van de Omgevingswet komt die over anderhalf jaar als een boemerang terug en het schrappen van innovatiebudget helpt de economische strategie om zeep. En daar blijft het niet bij, voorzitter. Dit college wil ook een greep uit de groenegalisatiereserve doen om volledig aan beheer te besteden. Dat is incidentpolitiek in optima forma. Wat heeft het voor zin om eenmalig een ton extra in een beheertaak als onkruidbestrijding te steken? De groenegalisatiereserve is bedoeld voor de broodnodige compensaties en investeringen in het groen. Niet voor beheertaken. Daar was bijvoorbeeld D66 in het verleden heel duidelijk in: geen investeringsbudgetten gebruiken voor structurele beheertaken. Met deze ombuigingenbrief brengt het college de consistentie van de besluitvorming ernstig in gevaar. En daarmee de toekomst van Rijswijk. Daarom hebben we voor dit kaderdebat een amendement op het in de kadernota geschetste vervolgproces ingediend.

Voor een leefbare en toekomstbestendige stad, vragen we dit college om ambitie te tonen; ambitie wat betreft luchtkwaliteitsnormen, ambitie voor een energieneutrale gemeente, ambitie om te komen tot een circulaire economie. En daar naar te handelen en als gemeente het voortouw te nemen. In een circulaire economie gaan we anders om met plastic en daar kunnen we vandaag nog een concrete stap in zetten. Om het gebruik van wegwerpplastic in Rijswijk te verminderen zullen we in tweede termijn een MOTIE indienen.

Dat wat het probleem lijkt, kan ook de oplossing zijn. Dat geldt zeker voor groen. Om plagen als de eikenprocessierups of andere invasieve exoten te kunnen voorkomen, is een robuust ecosysteem met een hoge mate van biodiversiteit essentieel. Groen heeft een positief effect op de gezondheid en het welbevinden van inwoners. Het draagt bij aan gezonde lucht en een prettige leefomgeving en zorgt ervoor dat de temperatuur in de stad niet te hoog oploopt in de zomer. En die natuurlijke airco hebben we steeds vaker nodig. Door klimaatverandering sneuvelen warmterecords namelijk bij bosjes. Afgelopen maand was het weer raak; de warmste junimaand ooit gemeten in Nederland. We ondervinden het aan den lijve: groen is geen luxe, het is noodzaak.

De baten van de overstap naar een schone groene economie wegen ruimschoots op tegen de kosten. We krijgen er schone lucht voor terug, meer banen, minder kosten en meer comfort. De realisatie daarvan vraagt samenwerking, politiek lef en doorzettingsvermogen. De tijd van achterover leunen en afwachten is voorbij. We zullen aan de slag moeten om bij te blijven bij gemeenten in de regio.

Om oplossingen te bedenken voor grote vraagstukken die in deze tijd spelen, hebben we creativiteit, flexibiliteit en denkkracht nodig. Kunst en cultuur stimuleren dat bij mensen. Door bijvoorbeeld te luisteren naar muziek, te dansen of van toneel te genieten, of door zelf kunst te maken, houden we onze hersenen fit. De hedendaagse mens heeft cultuur daarom hard nodig. Cultuurbeleid is meer dan een discussie over het al dan niet plaatsen van een kunstwerk op het Bogaardplein. Cultuur geeft identiteit, brengt mensen met elkaar in contact en geeft zingeving.

Laat het tekort op het sociaal domein ons niet weerhouden om te blijven investeren in innovatie; in innovatieve projecten zoals de flatcoach en Rijswijk blijft staan. Juist dit soort nieuwe manieren van werken is wat we nodig hebben om er voor mensen te zijn en daarmee op termijn effectiever en goedkoper uit te kunnen zijn. Laat het niet bij mooie woorden over een inclusieve samenleving waarin iedereen zichzelf mag zijn, maar zet het om in concrete acties. Maak bijvoorbeeld de plannen voor een Regenbooggemeente niet te vrijblijvend door ambtenaren alleen te wijzen op aanbod van trainingen, maar neem een actieve rol en durf echte stappen te zetten. Houd oog voor mensen die het wat minder getroffen hebben en mensen die het ‘op eigen kracht’ tijdelijk of langdurig niet redden, zoals mensen met een arbeidsbeperking, mensen die leven in armoede en eenzame mensen. Iedereen die in Rijswijk woont is gelijkwaardig en zou de aandacht moeten krijgen die men verdient van de overheid. Zo ook de bewoners van het azc. Daarom zullen we in tweede termijn een MOTIE indienen die het college verzoekt de voorwaarden voor het verkrijgen van een Ooievaarpas te wijzigen, zodat mensen die woonachtig zijn in het azc voor een Ooievaarspas in aanmerking komen.

Vorige week lazen we in het AD een interessant interview met Milo Schoenmaker, bestuursvoorzitter van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Hij geeft aan dat er de komende jaren meer opvanglocaties nodig zijn in onze regio. Naar aanleiding van die oproep zullen we, wederom in tweede termijn, een MOTIE indienen waarin we het college verzoeken om het COA een brief te sturen en in die brief te vermelden dat wanneer er richting 2021 nog steeds noodzaak is voor het opvangen van vluchtelingen in onze regio, de gemeente Rijswijk bereid is om reguliere vluchtelingen op te vangen.

Er is daarvoor een groot draagvlak binnen Rijswijk en velen van ons zijn betrokken bij het azc. Betrokkenheid en burgerparticipatie is meer dan alleen een manier om draagvlak te vergroten. Ook hierin vragen we het college om meer ambitie te tonen. Participatie hoeft niet alleen maar geld te kosten, maar kan juist leiden tot vernieuwende ideeën, beter beleid en een efficiëntere uitvoering. In de afgelopen anderhalf jaar zijn wij als GroenLinks bij duizenden Rijswijkers langs de deur geweest met één vraag: ‘Wat speelt er in uw wijk?’ Genoeg om honderden gesprekken te voeren. Tijdens al deze gesprekken kwamen uitlopende gezichtspunten naar voren. Dat waren niet alleen irritaties over bijv. zwerfafval, hondenpoep of parkeren; of over gevoelens van onveiligheid of spanningen in de wijk. We voerden vooral veel positieve gesprekken, over hoe fijn mensen het vinden om in Rijswijk te wonen. En uiteindelijk ging het vaak over verlangens: naar meer ‘verbinding’ onderling, bijvoorbeeld. Zet als gemeente in op wederzijds contact met je inwoners, zorg dat de openbare ruimte is ingericht op ontmoeting en ondersteun initiatieven vanuit de inwoners. In tweede termijn zullen we daarom een MOTIE indienen om het loket Stadskracht interactiever te maken waardoor er meer mensen bij betrokken raken.

Toon visie en ambitie. Op alle terreinen. Hoe moeilijk dat ook is als het financieel even tegen zit. Want juist dat maakt op lange termijn weerbaar. Voorzitter, dat zijn de kaders die we als GroenLinks dit college willen meegeven.