Poliflw

We zijn weer een nieuwe week van thuisonderwijs ingegaan. Docenten, ouders en leerlingen hebben zich ongelooflijk snel aangepast aan de nieuwe situatie. Onze raadsleden Tirza de Fockert en Simion Blom hebben de afgelopen tijd met veel experts uit het onderwijs gesproken. In deze blog delen zij wat zij hun zorgen en bevindingen. De grootste zorg: we zitten in een Catch-22-situatie. Er is straks extra capaciteit nodig om leerlingen bij te spijkeren, maar juist die ontbreekt.

 

Onderwijs is de grote gelijkmaker, de grote emancipatiemachine, wordt er wel eens gezegd. Maar school draait niet enkel om de overdracht van academische kennis. Het gaat om veel meer dan grammaticaregels, de rekensommen, topografie. Mensen maken het onderwijs, zo laat deze crisis maar weer eens extra duidelijk zien. De gemeenschap van docenten, de medeleerlingen, en overige onderwijsmedewerkers zoals zorgcoördinatoren en conciërges zijn onschatbare waarde voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen en jongvolwassenen.

Een leerkracht die lessen geeft met interactie en controleert of leerlingen de stof begrijpen, voordat ze verder gaan naar nieuwe lesjes. “Dat dagelijkse gesprekje om te kijken hoe het met iedereen gaat, dat is nu super lastig”, vertelt een docent. ‘Terwijl dat nu juist meer nodig is dan ooit.” Klasgenoten die van elkaar leren door met elkaar te praten, te spelen en samen te werken. De muziekdocent, de vaste begeleiders tijdens de overblijf, de conciërge, de ouders die met elkaar een praatje maken op het schoolplein. Al die mensen vormen samen het spreekwoordelijke dorp dat een kind groot brengt. Dat dorp staat nu tijdelijk leeg.  

Digitale lesjes

Op Twitter vroeg iemand zich onlangs af of docenten geen uren konden inleveren, omdat ze toch niet hoefden te werken. Binnen een paar seconden werd de tweet overspoeld door reacties van mensen die op het tegendeel wezen. Docenten melden dat ze het nog nooit zo druk hebben gehad. Met huiswerk samenstellen op het niveau van elk kind. Met ouders helpen om in te loggen in de digitale omgeving. Met leerlingen bellen en filmpjes opnemen. Kortom, met manieren vinden om contact te houden met de leerlingen en zicht te houden op hun voortgang. ‘Hoe mooi de digitale lesjes ook zijn, nadat ik op ‘send’ gedrukt heb, ben ik afhankelijk van wat ouders ermee doen’, vertelde een docent. ‘Als een ouder om wat voor reden dan ook niet in staat is om te helpen, dan leert een kind niet of nauwelijks.’ 

Want, ja, het leraarschap is een vak. Ouders of verzorgers hoeven niet van zichzelf te verwachten dat ze binnen drie weken een volleerde Mees Kees zijn. We kunnen immers ook niet ineens zelf allemaal onze haren in model knippen, onze tanden controleren op gaatjes, of een sterrenmaaltijd bereiden. Veel ouders worstelen met een werkbare verdeling tussen eigen werk, het huishoudelijke werk en het thuisonderwijs. Bovendien is het voor zowel ouders als kinderen wennen om in een andere rol met elkaar om te gaan. Het is best confronterend om als ouder erachter te komen dat je je geduld aardig begint te verliezen als je de getallenlijn of leesbegripteksten voor de derde keer moet uitleggen. Maar met online hulp van beroepskrachten weten de meesten zich toch nog aardig te redden. 

Duizenden laptops

Maar er is ook die groep kinderen in Amsterdam die het niet redt. We hebben de afgelopen weken veel docenten en andere onderwijsprofessionals gesproken. Zij maken zich allemaal zorgen om de achterstanden die deze kinderen oplopen, met elke week extra thuis. Soms omdat er thuis geen laptop is, of ouders niet de taal van de lesmethode spreken, of omdat ze vanwege stress en financiële zorgen niet de energie hebben. Soms omdat kinderen specifieke leerbehoeften hebben, zoals kinderen met een Taal Ontwikkelings Stoornis (TOS) of kinderen met een vorm van autisme. ‘Achterstanden die je nu oploopt, haal je niet meer in’, zeiden docenten. ‘Ik ben bang hoe ze na deze crisis terugkomen.’ 

Ongelijkheid in het onderwijs stond al in het coalitieakkoord van dit college als probleem dat dringend aangepakt moet worden. Wat scholen de afgelopen jaren hebben opgebouwd met leerlingen, wordt nu in een klap teniet gedaan, vrezen docenten. Daarom wordt er nu al hard gewerkt om die op te vangen. De gemeente geeft duizenden laptops in bruikleen aan gezinnen die deze nodig hebben. Sommige ouders krijgen hulp van sociaal werkers bij het plannen en begeleiden van huiswerk. Ook zijn er initiatieven, zoals Thuisonderwijsmaatjes van Open Embassy, waarbij vrijwilligers op afstand meehelpen bij het thuisonderwijs bij gezinnen die nieuw zijn in Nederland. Daarnaast is er het recent aangenomen voorstel van GroenLinks en SP in de Tweede Kamer om ervoor te zorgen dat bijles niet langer alleen voor kinderen van rijke ouders is. 

Dat zal niet voorkomen dat ongelijkheid straks nog pijnlijker zichtbaar wordt. We weten uit onderzoek dat kinderen van praktisch opgeleide ouders vaak worden ondergeadviseerd. Met het afgelasten van de citotoets dit jaar, ontbreekt een objectieve score die het advies van de docent nog kan compenseren. 

Catch-22 situatie

Het zijn leerlingen op kwetsbare scholen die drie keer meer te maken hadden met die enorme crisis die het onderwijs al voor corona teisterde, de crisis van het lerarentekort. Onderwijswethouder Marjolein Moorman schreef hierover onlangs nog een brief aan premier Rutte. Het is nog geen drie maanden geleden dat zestien basisscholen in Nieuw-West  een week de deuren sloten, om zich te beraden hoe ze met het structurele tekort aan personeel toch nog de kwaliteit aan hun leerlingen konden waarborgen. 

Moorman zet nu al alles op alles om straks met oplossingen te komen om de achterstanden in te halen. Er zijn al goed werkende initiatieven die kinderen succesvol bijstaan in het terugdringen van leerachterstanden. Zo valt te denken aan het extra onderwijs langs de internationaal erkende methode “High Dosage Tutoring”, die ook bijval krijgt vanuit het ministerie van onderwijs. Een vergelijkbaar, maar kleinschalig initiatief zijn de Studiezalen in Amsterdam Nieuw-West. Het is niet zomaar dat de oprichters de Amsterdamprijs 2018 wonnen. Dat zou goed werken, zeggen docenten, als er voldoende mensen waren die dit werk kunnen doen. Want het Amsterdamse onderwijs zit in een Catch22-situatie. Om straks de achterstanden in te halen, hebben we meer docenten nodig. En die zijn er niet. 

Onderwijsdorp van elastiek

Deze crisis maakt nog eens pijnlijk duidelijk dat het onderwijsdorp met elastiekjes aan elkaar werd gehouden. Inventieve directeuren hielden hun scholen draaiende op veerkracht en flexibiliteit. We vrezen dat de rek eruit is om straks de extra inzet te kunnen leveren die nodig is.

Er is helaas nog geen oplossing in zicht voor het lerarentekort. Wat we wel kunnen doen is nu al met elkaar nadenken over hoe we na de crisis leerlingen én docenten zo goed mogelijk kunnen ondersteunen en begeleiden. Hoe we met elkaar dat dorp weer op kunnen bouwen. Zodat leerlingen hun schoolcarrière voort kunnen zetten, en docenten niet opbranden.

Denk mee

GroenLinks Amsterdam organiseert samen met een groep onderwijsprofessionals, leerlingen en andere betrokkenen een online brainstormsessie. Wil jij ook graag meedenken over het onderwijs na corona, of heb je al concrete ideeën? Stuur dan een mail naar tirzagroenlinks@gmail.com.

Tirza de Fockert & Simion Blom  

Als je schulden hebt en je zorgen moet maken of je deze maand de huur wel kunt betalen, leidt dat tot een heleboel stress. Probeer dan nog maar je administratie op orde te krijgen of je werk goed te doen. Laat staan nadenken over de toekomst. We zijn blij dat het college er voor gaat zorgen dat deze mensen een adempauze krijgen. 

Voor veel mensen in onze stad is het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. 38.000 huishoudens hebben problematische schulden – dat betekent dat ze zonder hulp hun schulden niet kunnen terugbetalen. En daar komen nog dagelijks nieuwe Amsterdammers bij: vooral het aantal jongeren met schulden groeit. Zij hebben door verkeerde keuzes of stomme pech ineens een hoge schuld.

Vaak komen mensen niet uit de schulden omdat rekening na rekening op de deurmat valt. Schulden worden zo onoverzichtelijk, dat ze niet meer weten waar te beginnen met terugbetalen. Als er inkomen of zorgtoeslag binnenkomt, moet daarmee meteen de urgentste rekening worden betaald. En dan is het al helemaal onrechtvaardig als je diep in de schulden nog aan je eerste baan moet beginnen, of door de stress niet kan functioneren in je studie.

Adempauze

Dorrit de Jong stelde daarom vorig jaar voor dat de gemeente jongeren een adempauze geeft om hun zaken op orde te krijgen. Die krijgen ze nu de gemeente schulden van ze gaat overnemen. Vandaag presenteerde wethouder Moorman de plannen in haar Agenda Armoede en Schulden 2019-2022.

De gemeente gaat voortaan onderhandelen met de schuldeisers over kwijtschelding en een terugbetalingsregeling – zonder dat iemand direct in een heel schuldhulpverleningstraject hoeft te starten. Ze beginnen met jongeren. Dat is goed, omdat zij recht hebben om met een schone lei het volwassen leven te beginnen. 

GroenLinks presenteerde vorige jaar het pamflet ‘Nederland uit de schulden’. Daarin leggen de fractievoorzitters uit de zeven grootste steden, samen met de Tweede Kamerfractie uit hoe ze Nederlanders uit de schulden willen helpen.