Poliflw

Deze week precies twee jaar geleden, op 20 maart 2016, ging de Turkijedeal in, die de trek van vluchtelingen en migranten via Turkije en de Griekse eilanden naar West-Europa moest stoppen. Europarlementariër Judith Sargentini maakt de balans op.

Volgens de deal voerde Turkije zijn grenspatrouilles op zodat smokkelbootjes niet meer konden vertrekken en ging akkoord met het terugnemen van Syriërs die die overtocht toch hadden gemaakt. In ruil daarvoor bood de Europese Unie drie miljard aan financiële steun voor de opvang van vluchtelingen in Turkije en beloofde het voor iedere teruggestuurde Syriër een kwetsbare vluchteling vanuit Turkije op te nemen. 

Doorslaand succes

Twee jaar later lijkt de deal – samen met het grenshek tussen Macedonië en Griekenland – voor regeringen in West-Europa een doorslaand succes: er konden asielzoekerscentra dicht. Maar een bezoek aan Lesbos en Chios toont de wrange realiteit. De vluchtelingen op de Griekse eilanden verkeren nog steeds in doffe ellende. Zij arriveerden na 20 maart 2016 en komen daarom niet in aanmerking om hervestigd te worden naar een ander land in Europa. Teruggestuurd naar Turkije worden ze vooralsnog ook niet. Verschillende rechtszaken in Griekenland daarover lopen nog en de Griekse regeringspartij Syriza twijfelt aan de opvang in Turkije, ook al is Turkije volgens Griekenland officieel een veilig land voor vluchtelingen

Dat vluchtelingen niet terug zouden kunnen naar Turkije omdat het er niet veilig is, kon je zien aankomen. En als er niemand terug gaat, dan hoeven Europese lidstaten ook geen vluchtelingen uit Turkije naar de Unie te halen. In 2017 bleef de teller steken op tienduizend hervestigde Syriers. Nederland nam er daarvan - een oog koning - tweeduizend voor zijn rekening. 

Ondertussen oordeelde het Europees Hof van Justitie dat de Turkijedeal geen internationaal verdrag is en dat de Europese Commissie en de Europese Raad officieel geen partij zijn. Hierdoor acht het Hof zichzelf niet bevoegd om te oordelen over de zaken van de vluchtelingen die onder de Turkije deal vallen. 

Libië

Twee jaar na de deal met Turkije is dit het resultaat; Turkije houdt vluchtelingen tegen, Europa betaalt maar is niet juridisch aansprakelijk en de beloofde hervestiging komt niet van de grond. Op de eilanden zitten duizenden mensen vast zonder enig uitzicht op verbetering. Toch wordt de Turkijedeal aangehaald als een formule die elders navolging verdient. Laten we nu eens kijken wat er de laatste maanden in Libië is gebeurd. 

Europa heeft de Libische grenswachten getraind en van snelle boten voorzien. Sinds de Libiërs hun eigen wateren weer patrouilleren, komen er aanzienlijk minder migranten aan in Italië. We weten dat migranten die door de Libische kustwacht uit het water worden gered, in een onmenselijk detentiekamp in Libië verdwijnen. Drenkelingen die door schepen met Europese vlag gered worden, mogen niet terug naar Libië, want wij beschouwen dat land als onveilig. 

'Officiële detentiekampen'

Na de berichtgeving over de mensonterende situatie in de detentiekampen in Libië is er een grootschalige evacuatie op gang gekomen, geleid door de Internationale Organisatie voor Migratie en betaald door de Europese Unie. De illegale gevangenissen, gerund door mensenhandelaars, liggen nog buiten ieders bereik. Migranten worden uit de officiële detentiekampen bevrijd en terug naar huis gebracht. Vluchtelingen, die thuis het risico op vervolging lopen, worden met hulp van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in Niger gehuisvest. Met de regering van Niger is afgesproken dat dit tijdelijk is en dat Europese landen bereid zijn om deze vluchtelingen in Europa op te nemen. 

Van de naar schatting 47.000 vluchtelingen in Libië zijn er tussen november en februari 1.020 naar Niger overgebracht. Tot nog toe mochten er slechts vijfentwintig naar een Europees land (Frankrijk) vertrekken. Deze week werd bekend dat de UNHCR tijdelijk gestopt is met het evacueren van vluchtelingen van Libië naar Niger, omdat te weinig Europese landen hun belofte aan Niger nakomen. 

Twee jaar na de Turkijedeal lijkt de geschiedenis zich te herhalen. Libië houdt ze tegen, Europa betaalt maar is niet juridisch aansprakelijk en de beloofde hervestiging komt niet van de grond. Uitkomst: mensen zitten vast zonder enig uitzicht op verbetering. Deze formule werkt niet. 

De Wormerlandse raad heeft gisterenavond de motie 'Wormerland TTIP vrij' aangenomen, de indieners zijn de de SP, PvdA en Groen Links.

De raad, bijeen op Dinsdag 29-9-2015

Constaterende dat:

de Europese Unie op dit moment overleg voert met de Verenigde Staten om te komen tot een handelsovereenkomst, genaamd Transatlantic Trade & Investment Partnership (TTIP); een van de mogelijke gevolgen van TTIP is dat Amerikaanse bedrijven niet hoeven te voldoen aan Europese, nationale, regionale of lokale wet- en regelgeving bij vestiging of handel in Europa een van de mogelijke onderdelen van TTIP geschilbeslechting is tussen een bedrijf en een overheid buiten de rechter om, met name wanneer een bedrijf de overheid aansprakelijk stelt bij wet- en regelgeving die het bedrijf hinderen bij de vestiging of handel in Europa;

Overwegende dat :

het gebrek aan transparantie van de onderhandelingen en het verdrag aangaande TTIP, het gebrek aan participatie van alle beleidsniveaus maar ook van het middenveld en de burgers;

de verontrustende potentiële gevolgen - vooral op het vlak van concurrentie, sociale normen, milieu, economie, gezondheid, landbouw, intellectueel eigendom, cultuur;

het belang om het beschermingsniveau van de sociale, gezondheids- en milieunormen die gelden binnen de EU te behouden en het respect ervoor door de Europese en buitenlandse ondernemingen op de Europese markt te waarborgen;

vrijhandelsovereenkomsten niet als breekijzer gebruikt mogen worden om de Europese, nationale, regionale of gemeentelijke wetgevingen te versoepelen, of zelfs in vraag te stellen;

onderhandelaars van het verdrag een mechanisme verdedigen waarbij geschillen tussen investeerders en staten (ISDS) buiten de rechterlijke macht om beslecht kunnen worden waarbij alle regelgeving (sociaal, gezondheid, voedsel, milieu of technologie) die door een overheid is vastgesteld terzijde kan worden geschoven als dit in de ogen van private bedrijven hun toekomstige winsten in het gedrang brengt

een dergelijke juridische constructie de slagkracht van publieke overheden zou inperken om publieke dienstverlening te waarborgen (bijvoorbeeld onderwijs, gezondheid, werkgelegenheid), kwalitatieve criteria op te nemen in overheidsaanbestedingen, sociale rechten en bescherming te garanderen, en een eigen cultuuraanbod te handhaven;

de verplichtingen van het akkoord bindend zouden zijn voor alle bestuursniveaus en dus ook Wormerland gedwongen zou kunnen worden om eigen initiatieven en beleid te wijzigen of zelfs te annuleren ten gevolge van de ondertekening van dit akkoord;

Spreekt als haar mening uit:

TTIP in het algemeen en de ISDS clausule in het bijzonder een bedreiging kan vormen voor de lokale democratie in Wormerland en schadelijk kan zijn voor lokale regels omtrent sociale normen, milieu, economie, gezondheid, landbouw, intellectueel eigendom, cultuur;

en spreekt zich, als gevolg hiervan, uit tegen TTIP

Verzoekt het College van B&W:

Dit standpunt van Wormerland actief uit te dragen richting de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Tweede Kamer, Europese Commissie, Raad van Ministers van de EU en Europees Parlement;

SP: Henk Mak Mart van der Kolk

PvdA: Gerbrand de Lange Cees Kindt

GroenLinks: Harold Halewijn Remco Doorn Frans Koelemeijer