Poliflw

Afgelopen week hebben we de zomernota 2023 besproken. In de zomernota krijgen we (op hoofdlijnen) inzicht in de financiële verwachten van de gemeente Staphorst voor de komende jaren en bespreken we belangrijke aandachtspunten voor het jaar 2024.  

De financiële verwachtingen van de gemeente Staphorst zijn op termijn niet rooskleurig. In het jaar 2026 en 2027 worden forse financiële tekorten verwacht. Dit komt omdat gemeenten in dat jaar veel minder geld uit Den Haag krijgen.  

In Staphorst is gratis parkeren een groot goed. Daar zijn we blij mee en het is ook belangrijk voor onze lokale middenstand. Ook voor de minder validen zijn er parkeerplaatsen beschikbaar. Wij vinden het namelijk erg belangrijk dat ook zij volop mee kunnen (blijven) doen in onze samenleving.

Nu kan een inwoner een invalidenparkeerkaart aanvragen bij een gemeente. Omdat daarvoor kosten worden gemaakt (waaronder een keuring), kunnen gemeenten een bijdrage (leges) vragen voor deze kaart.

Projectontwikkelaars van zonneparken lijken inwoners te verdringen op het energienet. Zij hebben hun claims al bijna verzilverd, zodat daar voor de gewone burger geen plaats meer is. Een dilemma voor gemeenten en netbedrijven dat ten koste kan gaan van de eigen inwoner. De ChristenUnie in de gemeenten van West Overijssel en de provincie vragen daar aandacht voor. Provincie en gemeenten hebben een voorkeur van zonnepanelen op de daken maar dat moet dan wel mogelijk zijn.

In de afgelopen periode hebben we als fractie keuzes moeten maken. Keuzes tussen idealen en pragmatisme; de praktijk van de dag. We hechten er waarde aan om u mee te nemen in de afwegingen die we gemaakt hebben.

Om dat te kunnen doen, nemen we u mee naar vorig jaar. In maart waren er de verkiezingen voor de gemeenteraad. De ChristenUnie heeft er toen voor gepleit om geen traditioneel coalitieakkoord op te stellen. Wij hebben voorgesteld om in plaats daarvan een raadsakkoord op te stellen. Een akkoord op hoofdlijnen waarin de vijf fracties en de zeventien gekozen raadsleden invloed op hebben. Helaas was dit voorstel voor de andere partijen nog een brug te ver.

Natuurlijk is het eenvoudiger om met twee partijen een akkoord op te stellen waarin elke partij zijn eigen speerpunten kan regelen. Dat is niet de politiek zoals we die, als ChristenUnie, voor ons zien. Wij willen geen politiek van macht, maar politiek van verbinding. Politiek met een constante zoektocht naar de beste oplossing voor iedereen. Je bent immers pas echt democratisch bezig als je in de positie bent om je wil op te leggen aan een minderheid, maar besluit om dat niet te doen.

Dit was… dit is ons ideaal. Zoals het echter met idealen gaat, zijn ze nooit direct te realiseren. Ons ideaal voor een raadsakkoord is vorig jaar niet gerealiseerd. Wel is er een akkoord opgesteld op hoofdlijnen dat veel ruimte biedt voor inbreng van alle partijen. Een akkoord dat ook rekening houdt met de breedte van de samenleving. Kortom, een akkoord dat past in onze visie en intentie om als vijf fracties, zeventien raadsleden samen te werken.

We hebben dus een sterke voorkeur voor om open te staan voor samenwerking met andere fracties. Na het vertrek van het CDA hebben we vanuit deze visie daarom voorgesteld om andere fracties te betrekken hoe zij aankijken tegen de toekomst van Staphorst. Ook is gevraagd hoe zij hun eigen rol zien in een toekomstig collegebestuur. De zogenoemde orientatieronde. In het eindverslag hebben we de uitkomst van deze gesprekken weergegeven met als uitkomst dat geen van de overige fracties bereid is om onderdeel te worden van het huidige collegebestuur.  

Dit gegeven heeft ons voor een nieuwe situatie en afweging geplaatst. We hebben ons afgevraagd waar we onze gemeente nu het meest mee kunnen dienen. En onze keuze is geweest om politieke verantwoordelijkheid te nemen om dit akkoord waarbij rekening is gehouden met de breedte van de samenleving als college dragende partij, met alle fracties die dat willen, uit te voeren. Om te kiezen voor continuïteit door achter dit coalitieakkoord te staan.  

Wat betreft het collegebestuur zou onze gemeente het meest gebaat zijn met een omvang van drie wethouders die een afspiegeling vormen naar raad en samenleving. Ook het coalitieakkoord gaat uit van drie wethouders. Vanuit de orientatieronde weten we dat de overige fracties dit ook onderschrijven. En idealiter vinden wij dat ook. Ondanks deze idealen hebben we hierin ook pragmatisch naar deze situatie willen kijken. Veel ambities worden, gelet op de financiële situatie van de gemeente Staphorst, uitgesteld of op een laag pitje gezet. De huidige bestuurders hebben aangegeven bereid te zijn de extra portefeuilles te continueren tot het eind van deze bestuursperiode. En is een extra wethouder dan nodig? Vanuit deze situatie maken wij nu een keuze om niet over te gaan tot uitbreiding van het aantal wethouders. De huidige bestuurders maken onderdeel uit van dit college. Daar kiezen wij voor en hebben wij, als fractie, vertrouwen in.

Voorzitter, keuzes tussen idealen en pragmatisme. Vanuit ons ideaal vinden wij het ongelofelijk jammer dat geen van de fracties bereid is gevonden om onderdeel te worden van het huidige collegebestuur. U kunt dan ook nagaan dat in dat licht deze situatie van twee collegedragende partijen met twee bestuurders niet onze eerste voorkeur is. Maar gegeven deze situatie willen wij wel onze verantwoordelijkheid nemen om dit coalitieakkoord met deze bestuurders uit te voeren.

En om terug te komen op onze idealen… als fractie van de ChristenUnie stellen wij onszelf de opdracht om niet als coalitiepartij, maar als collegedragende partij actief te zijn, door in deze raadzaal , met goede debatten, op zoek te gaan naar verschillende politieke meerderheden. Waarin wij allemaal een deel van onze samenleving vertegenwoordigen. En met elkaar onze verantwoordelijkheid nemen voor onze gemeente Staphorst.

Lees hier het eindverslag: “Eindverslag voortgang SGP-CU” die aan de raad is gepresenteerd.

In de afgelopen weken hebben de college dragende fracties van de SGP en ChristenUnie oriënterende gesprekken gevoerd met de overige fracties in de gemeenteraad van Staphorst over de samenstelling van het college na het vertrek van het CDA. Hoewel SGP en ChristenUnie een meerderheid van de raad hebben, had het de voorkeur van beide partijen om een derde partij te betrekken bij het college.

Aan alle fracties is daarom de vraag voorgelegd of er bereidheid is om deel te nemen aan het dagelijks bestuur van de gemeente. Tot en met deze week hebben deze intensieve en open oriënterende gesprekken plaatsgevonden. De conclusie na deze oriëntatieronde is dat geen van de overige fracties bereid is om onderdeel te worden van het huidige collegebestuur. Dit plaatst ons voor een nieuwe situatie.

Als fracties van de ChristenUnie en SGP hebben wij daarom besloten samen door te gaan als college dragende fracties. Daarbij is besloten het huidig coalitieakkoord ‘Samen, voor elkaar! 2018-2022’ uit te blijven voeren. Dit ongewijzigde coalitieakkoord betreft een akkoord op hoofdlijnen waar bij het opstellen ervan rekening is gehouden met de breedte van de samenleving. Om de ambities uit dit coalitieakkoord uit te voeren werd ten tijde van de vaststelling uitgegaan van een college bestaande uit drie wethouders.

De huidige twee wethouders blijven invulling geven aan het huidige college. Onderwerp van bespreking vormt op dit moment nog een mogelijke invulling van een derde wethouder. Daarbij wordt gekeken naar de omvang van de taken en de werkzaamheden, de gewenste afspiegeling binnen het college en de financiële situatie van de gemeente Staphorst. Over de uitkomst van deze bespreking wordt in de komende periode gesproken en voor de begrotingsvergadering duidelijkheid gegeven.

Gisteravond heeft de gemeenteraad van Staphorst gesproken over de ‘Zomernota 2019’. Een document met inzicht in de (toekomstige) financiële situatie van de gemeente Staphorst. Tijdens deze vergadering heeft onze fractievoorzitter Jan Carlo Bos deze bijdrage gehouden:

Highlights: 🔹 We gaan voor behoud van zelfstandig Staphorst 🔹 We doen een klemmende oproep om meer geld uit Den Haag 🔹 We willen een begroting met sluitend meerjarenperspectief in 2023 🔹 We moeten minder geld uitgeven. 🔹 We kijken kritisch naar OZB- en Toeristenverhoging 🔹 We willen meer inzicht in onze reserves 🔹 We vinden verkeersveiligheid nog steeds belangrijk 🔹 We kiezen nu eerst voor een tijdelijke oplossing voor uitbreiding van gemeentepersoneel 🔹 Zoeken naar financiering voor Museumsteeg 🔹 Geen nader onderzoek naar afstoten zwembad/sportaccommodaties 🔹 Geen nader onderzoek naar 20% verlaging van subsidies voor organisaties 🔹 We gaan samen de schouders eronder zetten   Lees hieronder de hele bijdrage:

Voorzitter,

Enige tijd geleden stond in de krant dat een hete herfststorm in de gemeente Staphorst in aantocht was. Belangrijke en grote besluiten staan voor de deur. En vanavond spreken we met elkaar over een aantal van deze onderwerpen. Allereerst nu de zomernota.

Staphorst Tijdens de opiniërende vergadering kwam het bestaansrecht van onze gemeente even ter sprake. Op zichzelf geen onredelijke vraag wanneer je het financiële beeld van onze gemeente met omvangrijke bezuinigingen en opdrogende reserves voor ogen houdt. Als het gaat om deze tekorten vormt onze gemeente hierin geen uitzondering, Praktisch alle gemeenten worden geconfronteerd met deze situatie. De vraag is nu: hoe je ga je er mee om?

De ChristenUnie gelooft in de kracht van de zelfstandig Staphorster samenleving. We zien en geloven dat onze samenleving in staat is om dit met elkaar op te lossen. Dat zit in onze aard: met elkaar onze verantwoordelijkheid nemen en onze schouders er onderzetten. Juist kleinere gemeenten kunnen vaak beter en doeltreffender deze zaken kunnen aanpakken. We vinden het wel jammer dat de Rijksoverheid dit niet beloont: integendeel het huidige stelsel van Algemene Uitkeringen waarin de schommelingen als gevolg van de ‘trap op-trap af’ worden juist de kleinere gemeenten harder getroffen. Gevolg hiervan is dat we nu genoodzaakt zijn terug moeten naar soberheid en doelmatigheid, waarbij een mogelijkheid van participatie in lokale ontwikkelingen zoals Stichting Historieherstel en aanpak van ons centrum ernstig onder druk komen te staan. We doen dan ook een klemmende en indringende oproep aan het college om, evenals de gemeente Culemborg en Heemstede, om een tegengeluid te laten horen aan overheden en het huidige stelstel van Algemene Uitkering aan te laten passen. Graag een reactie van uw college.

VertrekpuntDe manier waarop je naar iets kijkt, bepaalt ook je handelen. We kijken naar een zelfstandig Staphorst en onderschrijven daarom ook de insteek om te komen tot een begroting met een sluitende meerjarenperspectief in 2023. Daarmee voorkomen we onder preventief toezicht van de provincie komen te vallen. Om dat te bereiken vraagt u ons om kaders mee te geven voor het opstellen van de begroting voor 2020 en het meerjarenperspectief tot 2023. En we willen handelen langs drie lijnen:

Onze ambities (het uitgeven) Onze inkomsten (het ontvangen) Onze reserves.

En wat ons betreft moeten deze zaken op een bepaalde manier met elkaar in balans zijn.

Ambities Voor een groot deel kunnen wij ons vinden in de richtingen die zomernota ons biedt. We zien dat veel ambities niet meer uitgevoerd kunnen worden. Ook ambities die door ons zijn ingebracht. Wij vinden dat ontzettend spijtig en jammer. We moeten keuzes maken, toch willen we een aantal zaken eruit lichten: 

Als ChristenUnie vinden we verkeersveiligheid belangrijk. We zien dat verkeerssituatie van de  Viaductweg en het ontbrekende deel van de fietspad langs Gorterlaan in de lijst staan die wel en geen doorgang vinden. Wat ons betreft proberen we financiële ruimte te zoeken om deze zaken door te laten. Graag worden wij op korte termijn in aanloop naar de begroting geïnformeerd over een stand van zaken ontwikkelingen rondom de Viaductweg en fietspad langs de Gorterlaan. Een tweede aspect heeft te maken met aankoop van Pand Kruidhof. Tijdens de vorige opiniërende vergadering hebben we gesproken over gewekt vertrouwen en verwachtingen. We zien graag dat financiering gevonden worden om de plannen verder te ontwikkelen.  Het bestuur is bezig met deze plannen, ook in samenwerking met andere instanties en partijen.  Graag worden we geïnformeerd over de voortgang of, wanneer die er zijn, de concrete plannen. Het derde punt betreffen de investeringen in onze buitendienst. Wanneer we lijst bezien, zien we dat in het jaar 2020 ruim 200.000 euro aan investeringen worden gedaan in onze buitendienst. We vragen ons daarbij af of al deze zaken ook in het komend 2020 noodzakelijk zijn? We zien daarin graag een aanpassing, waarbij gekeken wordt naar een meerjarenperspectief. Graag ontvangen wij een reactie van de wethouder hieromtrent.  

Een tweede punt is de lastenverzwaring, onze inkomsten

Een moeilijk punt voor onze fractie. Hoeveel extra lasten gaan we van onze inwoners vragen? En wat van onze toeristen? We moeten met elkaar moeten we de schouders eronder zetten, maar er moet ook een balans zijn tussen minder uitgeven en meer inkomsten. Een verhoging is onontkoombaar. Staphorst heeft jarenlang geen OZB verhoging gekend. In onze omgeving liggen bedragen deze hoger. Voor onze fractie is een OZB verhoging in de komende begroting bespreekbaar. Maar in het meerjarenperspectief zullen we deze de voorgestelde verhoging kritisch volgen. Juist ook wanneer in de toekomst mogelijk financiële ruimte komt.

Dat zelfde geldt ook voor de toeristenbelasting. Een verhoging lijkt daarin ook onafwendbaar. Tegelijkertijd zien we ook dat de gemeente wel investeert zaken die te maken hebben met Toerisme en Recreatie. In een ontvangen brief doet de recreatieve sector een oproep om op korte termijn met elkaar hierover gezamenlijk in gesprek te gaan. Wij stellen uw college voor om deze handreiking op te pakken om met elkaar in gesprek te gaan over zowel de investeringen als ook de verhoging van de toeristenbelasting. Graag ontvangen wij een reactie van de wethouder.

Aanspreken van reserves

Een derde lijn betreft het aanspreken van onze reserves. We zijn er ons van bewust dat het goed is om reserves te blijven behouden, maar een kritisch blik is wel gewenst. In de opiniërende vergadering hebben we ook aandacht gevraagd voor de bestemde reserves van 45 miljoen euro. We zien nu in de huidig oplegnotitie dat inmiddels twee bestemde reserves zijn beoordeeld, vrijgevallen en ingezet. En wellicht zijn er meer mogelijkheden. We willen het college daarom oproepen om tijdig, ruim voor de begrotingsvergadering, een actuele nota van reserves en voorziening beschikbaar te stellen met daarin een toelichting en onderbouwing van nut en noodzaak van het instandhouding van deze reserves.

Voordat we tot een afronding komen willen we nog twee zaken benoemen.

Allereerst staan in zomernota een aantal onderwerpen waarvan wordt voorgesteld deze nader te laten onderzoeken. De geraamde financiële uitkomsten maken momenteel geen onderdeel uit van de financiële impact van de voorgestelde zomernota. Wat ons betreft worden deze zaken op een later moment onderzocht op een mogelijke inzetbaarheid, maar daarbij willen we twee zaken uitsluiten; namelijk de privatisering van sportaccommodaties/zwembad en verlaging van 20% van onze subsidies. Zoals we ook in de opiniërende vergadering hebben genoemd: je moet in tijden van bezuinigen, niet ook het ‘welzijn’ van onze dorpsgenoten beknotten.

Tevens vraagt u aandacht voor de knelpunten in de formatie. Als fractie hebben we hier uitvoerig over gesproken. U wilt hiermee aan de slag omdat het uitvoeren van de wettelijke taken onder druk staan en ook de basis dienstverlening komt in gevaar. De urgentie wordt benoemd. Voor het jaar 2019 wordt nu een incidentele oplossing gevonden en voor een noodzakelijk structurele bekostiging gaan straks met de begroting een besluit over nemen. 

Afronding Ik kom tot een afronding. Ik begon met het komende jaargetijde. De herfst, waarin de appels van de bomen vallen. Dit jaar worden we hier geconfronteerd met een zure appel. Daar moeten we door heen. Dat is niet leuk, voor niemand. Maar wanneer we met elkaar de schouders eronder zetten, gaat dat ons als gemeente Staphorst lukken!

“We hebben hem gevonden, nou ja, het zou ‘m kunnen zijn’. De ingeslagen meteoriet. Twee weken geleden werden we op vrijdagavond opgeschrikt door een harde knal. De volgende dag was te lezen dat een heelalgesteente ergens in de buurt van onze gemeente terecht moest zijn gekomen. En we denken de meteoriet nu in handen te hebben. Diezelfde vrijdag heeft ook uw college de zomernota verstuurd naar de gemeenteraad. En ook deze zomernota is (spreekwoordelijk gezegd) ingeslagen. Dit jaar stevenen we af op een tekort van bijna een miljoen euro en de begroting voor 2020 en volgende jaren gaat uit van een structureel tekort van 4,8 miljoen. We wisten dat er negatieve berichten waren, maar ook wij schrikken van deze omvang. Het zijn immense bedragen. Onze gemeente staat al jaren bekend als een kapitaalkrachtige gemeente. Deze berichten staan ook in schril contrast met de economische tijden. Het gaat voor de wind. De werkloosheidscijfers liggen nog lager dan voor de crisis in 2008 uitbrak. En dan nu dit perspectief op de toekomst. Een klein doekje voor het bloeden is dat we niet de enige gemeente zijn. Veel andere gemeenten hebben moeite om hun begroting op orde te brengen.

Kritische blik

Deze omstandigheden betekent een kritische blik. Het is ten minste ook onze taak om vanuit onze  controlerende rol naar de voortgang van dit jaar en het perspectief op de begroting van 2020 te kijken  Er daarin zijn wel herkenbare landelijke tendensen zichtbaar; hoge zorgkosten en minder inkomsten vanuit de Algemene Uitkering. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt blijven miljarden aan investeringen bij de Rijksoverheid op de plank liggen, met als gevolg dat daarmee ook de uitkeringen aan de gemeenten achterblijven. Maar we zien ook een Staphorster variant in deze tekorten. We hebben ruim 1,5 miljoen structureel tekort als gevolg van personeelslasten en  formatieknelpunten. Uit de beantwoording van gestelde vragen blijken deze kosten vooral te komen door het rijk opgelegde aanvullende taken en CAO ontwikkelingen. Daarnaast moeten we doorontwikkelen, zojuist ook gelezen in het accountantsverslag. En we zien ook een groot tekort op de begroting van de Reestmond. We hebben ons verplicht om deze kwetsbare groep niet te laten vallen. Maar daarin wachten we wel op de uitkomst naar het onderzoek naar de uitvoering van de Participatiewet. Graag zijn we benieuwd naar de voortgang van dit onderzoek.

Opdracht

We zijn ons bewust van de ernst van de situatie. U vraag ons om onze verantwoordelijkheid te nemen en kaders te stellen. Een kaasschaaf methode is niet aan de orde. We moeten later dit jaar radicale keuzes maken bij de vaststelling van de begroting. Deze keuzes maakt u concreet door een vijftal zoekrichtingen te presenteren van realistische bezuinigingen, mogelijke bezuinigingsvoorstellen die eerst nader onderzocht moeten worden en een keuze in een lijst met investeringen en projecten die voor politieke bespreking aangeboden worden. En die keuzes gaan stuk voor stuk ons allemaal pijn en verdriet doen. En dit is een grote worsteling, dat zijn dilemma’s. We maken allemaal onze keuze: alles wat we willen, kunnen we financieel niet en alles wat we financieel kunnen willen we niet! Deze keuzes gaan ons als individueel raadslid te boven, als fractie, als collegedragende partijen. Ik vraag ons allen in goede bespreking tot een besluit in het najaar te komen in het belang van onze gemeenschap.

Ons perspectief

U vraagt ons in de zomernota kaders mee te geven op grond waarvan u in het najaar de begroting van 2020 kunt opstellen.  De keuze voor kaders komen voor een belangrijke mate voort uit de wijze waarop je naar de samenleving kijkt en daarin benoemd welke waarden je van belang vindt. En onze fractie laat zich daarin ook leiden vanuit een Bijbels perspectief. En in onze afweging, in ons perspectief, willen we daarin vier waarden centraal stellen:  betrouwbaarheid, maatschappelijk betrokken, duurzaam en rechtvaardig.

Betrouwbaarheid

Allereerst moeten we een betrouwbare overheid zijn. Dat betekent enerzijds dat we met onze keuzes geen onomkeerbare besluiten moeten nemen. Of keuzes maken die daarmee een desinvestering opleveren of waarbij er verwachtingen zijn gewekt. Een onderzoek naar de sluiting of privatisering van ons zwembad is zo’n voorbeeld. Er is onlangs veel geld in deze basisvoorziening geïnvesteerd. Het zwembad kent een belangrijke waarde en heeft meerdere doelen. Daar kom ik zo meteen nog op terug. Het zou wat ons betreft getuigen van onbetrouwbaarheid wanneer we na onderzoek moeten overgaan tot sluiting van ons zwembad. Maar je zou in dit verband ook aankoop van het pand Kruidhof en Museumsteeg kunnen noemen. Jarenlang is hier politieke aandacht voor gevraagd, er zijn verwachtingen gewekt en nu de plannen bijna uitgewerkt zijn mogen de initiatiefnemers hierin een betrouwbare overheid verwachten.

Maatschappelijk betrokken

We kennen een gezegde (dialect) ‘Je kunt beter trammelant hebben in het achterhuis, dan in het voorhuis’. Wat we daarmee bedoelen is dat we in de trammelant van alle bezuinigingen onze medebewoners niet uit het oog mogen verliezen. Het welzijn van onze inwoners en juist ook onze kwetsbare dorpsgenoten niet. U wilt een onderzoek doen om de subsidies met 20% te verlagen: je moet in tijden van bezuinigen, niet ook het ‘welzijn’ van onze dorpsgenoten beknotten. En om het maar concreet te maken: in de lijst van investeringen zien wel veel investeringen voor materiaal/ons machinepark. Wellicht belangrijk, maar laten we onze medemedemens daarmee niet uit het oog verliezen.

Duurzaam

Duurzaamheid is in dit kader niet alleen verantwoord omgaan met de schepping, maar ook in de keuzes die we maken. We moeten duurzame keuzes maken. Een zwembad en sportcomplexen die bijdragen aan leefbaarheid, sport- en beweging en veiligheid.  En soms gaan kosten voor de baten uit. We hebben vorige week benoemd in onze bijdragen over het Lokaal Gezondheidsbeleid. Investeren in preventie. Daarmee bespaar je op lange termijn. Duurzaam vinden wij ook om eerst uit te gaan bestand beleid voor nieuw beleid. En hoe hard het ook is, maar dat betekent dat een nieuwbouw van een gemeentewerkplaats of de herinrichting van de Staphorster Kerkweg maar even op de plank moeten blijven liggen. We zien dat het college ervoor kiest om incidentele en structurele investeringen aan te gaan met betrekking tot Toerisme en Recreatie. We praten al gauw over 300.000. Wat is de achtergrond waarom uw college ervoor kiest om deze investeringen door te laten gaan? 

Rechtvaardig

De laatste waarde gaat uit van rechtvaardigheid. We staan voor een evenwichtige verdeling. Dat is ook onze achterliggende gedachte wanneer we kijken naar het verbeteren van de inkomenspositie van de gemeente. Maar laten we ook kijken naar de lessen uit het verhaal van Jozef. In de zeven goede jaren liet Jozef grote graanschuren bouwen, om daarmee graan op te slaan voor de slechte zeven jaren. Ook onze gemeente heeft veel reserves. De accountant geeft in de jaarrekening aan dat 85% van onze reserves zijn vastgelegd in bestemmingsreserves, we spreken daarmee over ruim 40 miljoen euro. Voorzitter, in hoeverre zijn er mogelijkheden om deze graanschuren van Staphorst nader te bekijken op inzetbaarheid? We zijn benieuwd naar een antwoord op deze vraag. Een ander invalshoek werd ingegeven door de bijeenkomst “grip op het begrotingsproces’ van afgelopen donderdag. Door de spreker werd de suggestie gedaan om meer geld te lenen. Desnoods door middel van projectfinanciering. De rente is namelijk historisch laag. In hoeverre zouden we bepaalde investeringen hiermee kunnen financieren? Ook daarover ontvangen we graag een antwoord van de wethouder.

Afronding

Voorzitter, ik rond af. We begrijpen de ernst van de situatie en we zullen moeilijke keuzes moeten maken. Dat staat ons helder voor ogen.

“We hebben hem gevonden, nou ja, het zou ‘m kunnen zijn’. De ingeslagen meteoriet. Twee weken geleden werden we op vrijdagavond opgeschrikt door een harde knal. De volgende dag was te lezen dat een heelalgesteente ergens in de buurt van onze gemeente terecht moest zijn gekomen. En we denken de meteoriet nu in handen te hebben. Diezelfde vrijdag heeft ook uw college de zomernota verstuurd naar de gemeenteraad. En ook deze zomernota is (spreekwoordelijk gezegd) ingeslagen. Dit jaar stevenen we af op een tekort van bijna een miljoen euro en de begroting voor 2020 en volgende jaren gaat uit van een structureel tekort van 4,8 miljoen. We wisten dat er negatieve berichten waren, maar ook wij schrikken van deze omvang. Het zijn immense bedragen. Onze gemeente staat al jaren bekend als een kapitaalkrachtige gemeente. Deze berichten staan ook in schril contrast met de economische tijden. Het gaat voor de wind. De werkloosheidscijfers liggen nog lager dan voor de crisis in 2008 uitbrak. En dan nu dit perspectief op de toekomst. Een klein doekje voor het bloeden is dat we niet de enige gemeente zijn. Veel andere gemeenten hebben moeite om hun begroting op orde te brengen.

Kritische blik

Deze omstandigheden betekent een kritische blik. Het is ten minste ook onze taak om vanuit onze  controlerende rol naar de voortgang van dit jaar en het perspectief op de begroting van 2020 te kijken  Er daarin zijn wel herkenbare landelijke tendensen zichtbaar; hoge zorgkosten en minder inkomsten vanuit de Algemene Uitkering. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt blijven miljarden aan investeringen bij de Rijksoverheid op de plank liggen, met als gevolg dat daarmee ook de uitkeringen aan de gemeenten achterblijven. Maar we zien ook een Staphorster variant in deze tekorten. We hebben ruim 1,5 miljoen structureel tekort als gevolg van personeelslasten en  formatieknelpunten. Uit de beantwoording van gestelde vragen blijken deze kosten vooral te komen door het rijk opgelegde aanvullende taken en CAO ontwikkelingen. Daarnaast moeten we doorontwikkelen, zojuist ook gelezen in het accountantsverslag. En we zien ook een groot tekort op de begroting van de Reestmond. We hebben ons verplicht om deze kwetsbare groep niet te laten vallen. Maar daarin wachten we wel op de uitkomst naar het onderzoek naar de uitvoering van de Participatiewet. Graag zijn we benieuwd naar de voortgang van dit onderzoek.

Opdracht

We zijn ons bewust van de ernst van de situatie. U vraag ons om onze verantwoordelijkheid te nemen en kaders te stellen. Een kaasschaaf methode is niet aan de orde. We moeten later dit jaar radicale keuzes maken bij de vaststelling van de begroting. Deze keuzes maakt u concreet door een vijftal zoekrichtingen te presenteren van realistische bezuinigingen, mogelijke bezuinigingsvoorstellen die eerst nader onderzocht moeten worden en een keuze in een lijst met investeringen en projecten die voor politieke bespreking aangeboden worden. En die keuzes gaan stuk voor stuk ons allemaal pijn en verdriet doen. En dit is een grote worsteling, dat zijn dilemma’s. We maken allemaal onze keuze: alles wat we willen, kunnen we financieel niet en alles wat we financieel kunnen willen we niet! Deze keuzes gaan ons als individueel raadslid te boven, als fractie, als collegedragende partijen. Ik vraag ons allen in goede bespreking tot een besluit in het najaar te komen in het belang van onze gemeenschap.

Ons perspectief

U vraagt ons in de zomernota kaders mee te geven op grond waarvan u in het najaar de begroting van 2020 kunt opstellen.  De keuze voor kaders komen voor een belangrijke mate voort uit de wijze waarop je naar de samenleving kijkt en daarin benoemd welke waarden je van belang vindt. En onze fractie laat zich daarin ook leiden vanuit een Bijbels perspectief. En in onze afweging, in ons perspectief, willen we daarin vier waarden centraal stellen:  betrouwbaarheid, maatschappelijk betrokken, duurzaam en rechtvaardig.

Betrouwbaarheid

Allereerst moeten we een betrouwbare overheid zijn. Dat betekent enerzijds dat we met onze keuzes geen onomkeerbare besluiten moeten nemen. Of keuzes maken die daarmee een desinvestering opleveren of waarbij er verwachtingen zijn gewekt. Een onderzoek naar de sluiting of privatisering van ons zwembad is zo’n voorbeeld. Er is onlangs veel geld in deze basisvoorziening geïnvesteerd. Het zwembad kent een belangrijke waarde en heeft meerdere doelen. Daar kom ik zo meteen nog op terug. Het zou wat ons betreft getuigen van onbetrouwbaarheid wanneer we na onderzoek moeten overgaan tot sluiting van ons zwembad. Maar je zou in dit verband ook aankoop van het pand Kruidhof en Museumsteeg kunnen noemen. Jarenlang is hier politieke aandacht voor gevraagd, er zijn verwachtingen gewekt en nu de plannen bijna uitgewerkt zijn mogen de initiatiefnemers hierin een betrouwbare overheid verwachten.

Maatschappelijk betrokken

We kennen een gezegde (dialect) ‘Je kunt beter trammelant hebben in het achterhuis, dan in het voorhuis’. Wat we daarmee bedoelen is dat we in de trammelant van alle bezuinigingen onze medebewoners niet uit het oog mogen verliezen. Het welzijn van onze inwoners en juist ook onze kwetsbare dorpsgenoten niet. U wilt een onderzoek doen om de subsidies met 20% te verlagen: je moet in tijden van bezuinigen, niet ook het ‘welzijn’ van onze dorpsgenoten beknotten. En om het maar concreet te maken: in de lijst van investeringen zien wel veel investeringen voor materiaal/ons machinepark. Wellicht belangrijk, maar laten we onze medemedemens daarmee niet uit het oog verliezen.

Duurzaam

Duurzaamheid is in dit kader niet alleen verantwoord omgaan met de schepping, maar ook in de keuzes die we maken. We moeten duurzame keuzes maken. Een zwembad en sportcomplexen die bijdragen aan leefbaarheid, sport- en beweging en veiligheid.  En soms gaan kosten voor de baten uit. We hebben vorige week benoemd in onze bijdragen over het Lokaal Gezondheidsbeleid. Investeren in preventie. Daarmee bespaar je op lange termijn. Duurzaam vinden wij ook om eerst uit te gaan bestand beleid voor nieuw beleid. En hoe hard het ook is, maar dat betekent dat een nieuwbouw van een gemeentewerkplaats of de herinrichting van de Staphorster Kerkweg maar even op de plank moeten blijven liggen. We zien dat het college ervoor kiest om incidentele en structurele investeringen aan te gaan met betrekking tot Toerisme en Recreatie. We praten al gauw over 300.000. Wat is de achtergrond waarom uw college ervoor kiest om deze investeringen door te laten gaan? 

Rechtvaardig

De laatste waarde gaat uit van rechtvaardigheid. We staan voor een evenwichtige verdeling. Dat is ook onze achterliggende gedachte wanneer we kijken naar het verbeteren van de inkomenspositie van de gemeente. Maar laten we ook kijken naar de lessen uit het verhaal van Jozef. In de zeven goede jaren liet Jozef grote graanschuren bouwen, om daarmee graan op te slaan voor de slechte zeven jaren. Ook onze gemeente heeft veel reserves. De accountant geeft in de jaarrekening aan dat 85% van onze reserves zijn vastgelegd in bestemmingsreserves, we spreken daarmee over ruim 40 miljoen euro. Voorzitter, in hoeverre zijn er mogelijkheden om deze graanschuren van Staphorst nader te bekijken op inzetbaarheid? We zijn benieuwd naar een antwoord op deze vraag. Een ander invalshoek werd ingegeven door de bijeenkomst “grip op het begrotingsproces’ van afgelopen donderdag. Door de spreker werd de suggestie gedaan om meer geld te lenen. Desnoods door middel van projectfinanciering. De rente is namelijk historisch laag. In hoeverre zouden we bepaalde investeringen hiermee kunnen financieren? Ook daarover ontvangen we graag een antwoord van de wethouder.

Afronding

Voorzitter, ik rond af. We begrijpen de ernst van de situatie en we zullen moeilijke keuzes moeten maken. Dat staat ons helder voor ogen.

De afgelopen weken heeft de informateur, de heer Van der Pol, gesprekken gevoerd met de verschillende partijen in de gemeenteraad. Dinsdagavond presenteerde hij zijn verslag waarin gekozen wordt voor een hernieuwde samenwerking tussen SGP, CDA en ChristenUnie. Deze partijen hebben in een intentieverklaring laten weten de komende samen te willen werken aan een akkoord. Fractievoorzitter Alwin Mussche heeft tijdens de raadsvergadering de volgende bijdrage gehouden.

In het duidingsdebat van 29 maart, heeft de ChristenUnie een voorstel gedaan voor het opstellen van een raadsakkoord en raadsprogramma. Iets waar alle fracties aan meewerken. Daarbij maak je met elkaar afspraken over de wijze van besturen en de inhoud. Vervolgens wordt een college benoemd die hieraan uitvoering geeft. Een nieuwe vorm en werkwijze die in meerdere gemeenten wordt toegepast. De informateur heeft dit voorstel onderzocht door met alle vijf partijen afzonderlijk hierover in gesprek te gaan. Daaruit bleek dat ons voorstel nog onvoldoende draagvlak heeft. Er is behoefte aan een langere voorbereidingstijd, die eigenlijk al voor de verkiezingen zou moeten beginnen. Wat ons betreft pakken we met elkaar deze handschoen op en houden we de komende jaren het gesprek hierover gaande. Wellicht is de tijd over vier jaar hier rijp voor.

Dit alles maakte dat we halverwege april gevraagd werden om de gebruikelijke route te hanteren. Dat wil zeggen dat er eerst duidelijkheid moet komen over wie de collegedragende partijen zijn. Voor ons geldt dat we in de eerste plaats geen enkele partij uitsluiten. We zijn ervan overtuigd dat de zeventien raadsleden dienstbaar willen zijn en allen het goede voor hebben met de gemeente Staphorst. Een ander vertrekpunt van de ChristenUnie voor een nieuw college is dat, het college moet bestaan uit een politieke meerderheid moet zijn met breed draagvlak in raad en samenleving. Dat betekent een college van drie partijen.

Op basis hiervan hebben wij aan de informateur te kennen gegeven dat er één optie is die met afstand onze voorkeur heeft: “een hernieuwde samenwerking tussen SGP, ChristenUnie en CDA”.

“Hernieuwd” omdat er getalsmatig sprake is van andere verhoudingen. Ook “hernieuwd” omdat het goed is om voorafgaand aan een nieuwe start elkaar nog eens diep in de ogen aan te kijken. Dat diep in de ogen kijken hebben we gedaan, zoals ook te lezen is in het verslag van de informateur. We hebben hiervoor een aantal gesprekken met SGP en CDA gevoerd. Ik kijk terug op goede gesprekken waarin over en weer herkenning, erkenning en vertrouwen was. Dit biedt een goede verbinding met elkaar, die we met elkaar hebben onderstreept in een intentieverklaring die we gezamenlijk presenteren.

De rode draad in deze intentieverklaring is dat we als drie collegedragende partijen niet alleen de verbinding met elkaar zoeken. We willen in de komende jaren nadrukkelijk de verbinding zoeken met de niet collegedragende partijen, Gemeentebelangen en PvdA. Een akkoord op hoofdlijnen betekent dat er vaker een inhoudelijk debat plaats zal vinden in deze raadszaal. De plek waar het hoort.

Daarnaast zullen we de bestuurlijke vernieuwing verder vormgeven door participatie van inwoners bij plannen en beleid verder vorm te geven. Ook is verbinding met andere overheden van belang: een strategische samenwerking met andere gemeenten, provincie en rijk om onze  dorpen verder te ontwikkelen.

Dit alles is verwoord in de intentieverklaring die een goede basis biedt in het formeren van een nieuw college.

De informateur Arie van der Pol heeft dit proces begeleid. Dat heeft hij vanuit zijn politieke ervaring op een kundige wijze gedaan. Hij heeft vele gesprekken gevoerd en heel wat uren doorgebracht in Staphorst. De ChristenUnie spreekt dank en waardering uit voor de zorgvuldige wijze waarop de heer Van der Pol zijn werk heeft gedaan. Ook een woord van dank aan onze griffier mevrouw Roest die ook bij alle gesprekken aanwezig was en ook een belangrijke bijdrage leverde.

Wat ons betreft is er een eerste belangrijke stap gezet. Daar zijn we blij mee. In de komende weken zullen we met elkaar werken aan een akkoord op hoofdlijnen. Wij hebben er vertrouwen in dat we over niet al te lange tijd weer hier staan om het akkoord te presenteren.

Bart Jaspers Faijer is de wethouderskandidaat van de ChristenUnie Staphorst. Onlangs heeft de ChristenUnie Ommen hem gevraagd of hij zich kandidaat wil stellen als wethouder in hun gemeente. Over deze nieuwe uitdaging die op Bart zijn pad komt is goed overleg geweest met het bestuur en de fractie. Hierin is gesproken over de belangrijke en waardevolle positie die hij namens de ChristenUnie inneemt binnen het huidige bestuur van Staphorst. Daarnaast is ook gesproken over zijn persoonlijke ambities en nieuwe uitdaging. 

Bart Jaspers Faijer heeft besloten zich ook beschikbaar te stellen als kandidaat-wethouder in Ommen. Een keus die we respecteren. Als Bart wethouder wordt in de gemeente Ommen krijgt dit gemeentebestuur een uitermate kundige en ervaren bestuurder.

Voor de ChristenUnie Staphorst betekent dit dat er een andere wethouderskandidaat naar voren geschoven wordt als deze situatie zich voordoet. Alwin Mussche is dan de wethouderskandidaat. Op dit moment is Alwin fractievoorzitter van de ChristenUnie in de gemeenteraad van Staphorst. Onder aanvoering van hem is de ChristenUnie als winnaar uit de gemeenteraadsverkiezingen gekomen. De fractie is gegroeid van 4 naar 5 zetels. 

Zie ook bericht: De Stentor 

Voor meer info:Henk Lassche, voorzitter bestuur ChristenUnie Staphorst06 41 00 78 98