Poliflw

Op maandagavond 29 juni stond de Kadernota 2021 op de agenda van de raadsvergadering van Heiloo. Hieronder vindt u de inbreng van de PvdA Heiloo, uitgesproken door fractievoorzitter Ko Hemminga.

Voorzitter, wethouders, raadsleden, belangstellenden en luisteraars/kijkers Beat FM.

Na 6 jaar beleid van het college van H2000, VVD en CDA worden de financiële gevolgen voor ons dorp méér en méér duidelijk. Halverwege deze 2e termijn, met nog twee jaar voor de boeg, maken wij met deze kadernota een kritische tussenbalans op.

Dat doen we “Met Elkaar”.

Het college heeft in 2018 zijn programma gepresenteerd. Er werden structureel sluitende cijfers in het vooruitzicht gesteld. Daar hebben de partijen voor getekend, maar we komen bedrogen uit. In boekjaar 2018 sloten we af met een verlies van € 929.000 en in 2019 hebben we € 943.000 van de algemene reserve moeten afboeken. Voor 2020 en 2021 is de prognose nu een tekort van zo’n € 1,5 miljoen per jaar. Maar let op, het is nog maar een half jaar geleden dat de raad werd voorgerekend dat voor 2020 en 2021 jaarlijks een positief saldo van circa € 700.000 tot € 800.000 verwacht kon worden.

In zes maanden tijd kan er kennelijk veel gebeuren.

En wat het zo treurig maakt: dit heeft met de corona crisis helemaal niets van doen. De oorzaken zijn structureel en niet eenmalig: het college heeft geen zicht op de inkomsten en uitgaven en de kosten op de uitvoering van de gemeentelijke taken. De voorspellingen zitten keer op keer enorm naast. 

Met gevolg dat de reserves van Heiloo inmiddels zijn geslonken tot € 8 mln. Met de prognoses in deze kadernota voor 2020 en 2021 komt het college eind 2021 op € 5 mln. Veel te weinig voor de plannen die er nog liggen. Met of zonder elkaar, gaat dit niet lukken. Bij de begrotingsvaststelling 2018, heeft de PvdA in een schaduwbegroting gewaarschuwd voor te optimistische verwachtingen over de exploitatiekosten en de onderschatting van de financiële risico’s grote projecten. Vanuit het college was de reactie: jullie zien het niet goed en er zijn geen problemen. 

Welnu, kennelijk is het college eindelijk wakker geschud. Maar wat is financieel zo fout gelopen waar we amper 6 maanden geleden te horen kregen dat er geen financiële problemen waren?

We krijgen nu te horen dat het vooral ligt aan de kosten van het sociaal domein. Dus niet de ontsporing van de kosten van De BUCH – die “gewoon” ieder jaar mogen blijven stijgen van dit college. Wij zien ook dat Wmo taken, Jeugdzorg, Participatiewet veel meer kosten dan voorheen en dat het Rijk te weinig compenseert. Dat probleem speelt in heel Nederland. Maar hoe kan het dat Heiloo in 2017 wel degelijk circa € 700.000 hierop heeft overgehouden, maar dit geld niet opzij heeft gezet, en het College nog maar 6 maanden geleden kennelijk niet doorhad dat 2019 vele tonnen duurder zou uitpakken en dat ook 2020 en 2021 véél te optimistisch waren ingeschat.

Duidelijk is in ieder geval dat de BUCH werkorganisatie en het college er zeker twee jaar lang faliekant naast hebben gezeten. Voor ieders herinnering:

Het begrotingssaldo 2020 na de raad van 9 december 2019 was nog € 230.000 voordelig. Het verwachte saldo 2020 was zelfs op 11 mei 2020 nog € 253.000 voordelig. En dan komt de kadernota in juni en is het verwachte 2020 resultaat ineens  € 1.472.000 nadelig. Ofwel: de kosten worden met ruim € 1,7 mln. naar boven bijgesteld voor het lopende jaar 2020. En op pagina 14  van het programma 1b (‘sociaal domein’) blijkt dat plotsklaps de inschatting voor jeugdhulp, Wmo, thuishulp etc. circa 1,2 mln. (!) per jaar hoger is dan in november 2019 werd ingeschat en is begroot voor 2020!

Het is uitermate triest dat pas toen de accountant de boeken van 2019 kwam controleren, de achterstanden in de administratie in beeld kwamen. En het is triest dat voor de BUCH controllers en ons college deze “wake-up call” nodig was, om te beseffen dat de cijfers niet klopten. Met gevolg dat de raad veel te optimistische begrotingen voor 2020 en daarna zijn gepresenteerd. Wat de oplossing voor dit financiële gat ook gaat zijn, qua beheersing van de financiën zakt dit college volledig door het ijs.

Een ander hoofdpijn dossier is de A9. Vorig jaar dachten zowel het college als H2000, VVD en CDA dat het allemaal wel met een sisser zou aflopen. Inmiddels is helder dat het opnieuw opstarten van de bestemmingsplanprocedure op € 5,7 miljoen extra komt. Vrijdag (!) kwam voor Heiloo “het bonnetje” van ruim € 1,75 miljoen aan meerkosten waar wij voor aan de pan hangen, zonder zekerheid dat het project daadwerkelijk door gaat.

Zoals ik al bij de jaarrekening 2019 aangaf zijn de risico’s voor de afslag A9 niet adequaat in beeld. Met de op 28 februari 2019 getekende wijzigingsovereenkomst A9 heeft wethouder Dellemijn Heiloo met extra risico’s opgezadeld en is Heiloo feitelijk penvoerder van het gehele project A9 geworden incl. het risico van eventuele niet compensabele BTW die kostenverhogend werkt.  De Provincie heeft het in ieder geval handig gedaan en is voor verhaal van deze kosten in elk geval niet in beeld.

Ik kom hier later op terug.

 Nu het water aan de lippen staat, geeft de wethouder Financiën in een interview in het Noordhollands Dagblad op 13 juni jl. aan, dat het aan de gemeenteraad is, een list te verzinnen hoe Heiloo uit dit financieel moeras te trekken. De raad blijkbaar in een nieuwe rol van “Baron von Münchhausen”. De wethouder en het college vragen de raad nu om kaders. Toen ze vorig jaar november nog dachten dat er per jaar ruim € 700.000 over zou zijn, werd die vraag niet gesteld.

De kaders die de PvdA aan dit college meegeeft zijn:

Maak niet de fout de belastingen voor de inwoners weer met 8%-9% te laten stijgen, zoals dit jaar en vorig jaar is gebeurd. In deze kadernota wordt nu gerekend met een lastenstijging die gelijk opgaat met de prijsinflatie en dat is prima. Dit College moet de financiële gaten niet proberen te dichten met OZB heffingen. Dat biedt sowieso te weinig soelaas en is aan de inwoners ook niet uit te leggen.Het lopend jaar is al half verstreken en bijsturen is bijna niet meer mogelijk, zeker niet met de corona crisis.

Voor 2021 en daarna is er wel nog tijd om in te grijpen. Maar dan moet voortvarend te werk worden gegaan. Wat de PvdA betreft is het tijd om ons te realiseren dat een veel te groot – en oncontroleerbaar – deel van de begroting opgaat aan de ieder jaar stijgende bijdragen aan de BUCH. De BUCH is een paard van Troje gebleken. Het lukt maar niet om de gemeentefinanciën op orde te krijgen nu de kosten van de BUCH niet significant omlaag gaan. De BUCH-directie heeft drie jaar de tijd en extra geld gehad, maar moet nu eindelijk leveren en taakstellende budgetten opgelegd krijgen die voor Heiloo betaalbaar zijn. Dat betekent dat wij ons Heiloo minder aan de BUCH moeten gaan uitgeven. Lukt dat niet, dan kan Heiloo beter uit deze GR stappen en andere wegen inslaan.

We gaan in ons dorp niet de voorzieningen voor de inwoners uitkleden terwijl de BUCH ieder jaar duurder wordt. Als dit college doorzet op de plannen voor de A9 binnen de huidige Overeenkomst Nieuwe Strandwal, zal Heiloo in de toekomst worden opgezadeld met sterk stijgende kapitaallasten en onderhoudskosten. Op de afslag zelf zijn wij niet tegen, maar wel dat de inwoners van dit dorp er straks meer dan € 12 mln. aan moeten bijdragen. Kortom, ga terug naar de onderhandelingstafel en leg uit dat Heiloo dat geld niet meer heeft en zorg voor een wijzigingsovereenkomst waar wij niet financieel onderdoor gaan en de inwoners van dit dorp voor moeten bloeden. Zorg voor een solide sociaal beleid in Heiloo, investeer in het welzijnswerk, in een 2e sporthal, in de muziek en dansschool, bibliotheek en verenigingen. Laat Heiloo niet verloederen en investeer in het ’t Looplein, in de aanpak van de winkelleegstand en de geluidsschermen bij het spoor. Reserveer voldoende geld om de schuldhulpverlening in Heiloo te verbeteren. En blijf investeren in verduurzaming. Geen kaasschaaf toepassen aub! Grote tekorten vragen om grote ingrepen. Niet jaarlijks de verenigingen en stichtingen verder uitkleden met € 5.000 hier en € 3.000 daar.

Afsluitend, het is code “red alert” in Heiloo.

Er zijn grote risicovolle overeenkomsten aangegaan zonder de raad hierbij vooraf te informeren. Het was dan altijd een collegebevoegdheid.

Nu in zwaar weer, wordt het oplossen hiervan een collectieve uitdaging..

Deze tijd vraagt om echte visie, daadkracht en een effectief, efficiënt en doelmatig beleid. 

Wij vragen ons oprecht af, of gezien het trackrecord, dit College hiertoe in staat is.

Het bericht De BUCH is het paard van Troje – Kadernota 2021 verscheen eerst op PvdA Heiloo.

‘Voor de PvdA Heiloo is het niet acceptabel dat wél de gemeentelijke lasten (OZB) worden verhoogd met 8% per jaar en dat tegelijk kaalslag dreigt op de sport- en cultuurvoorzieningen, terwijl het voor de extra miljoenen voor de BUCH wél steeds lukt om de financiële ruimte bij te lappen.’

Maandagavond 4 november werd de begroting voor de gemeente Heiloo voor 2020 en de meerjarenraming 2021-2023 behandeld. Hieronder vindt u de inbreng van de PvdA.

Wij behandelen vanavond de zesde begroting van het college van Heiloo2000, VVD en CDA en de trend van de politieke keuzes zijn herkenbaar.

De PvdA is kritisch op de politieke keuzes en ook niet overtuigd van de haalbaarheid van de begroting. De ervaring leert immers dat wanneer de definitieve jaarcijfers – na controle – door de accountant worden vastgesteld, het werkelijke resultaat iedere keer sterk afwijkt.

Zo werd de begroting van 2018 aan de raad gepresenteerd met een uitkomst van min € 61.000 maar bij de eindafrekening bleek het een tekort van bijna € 1 miljoen te zijn.

Wij maken dit nu al jaren mee en je vraagt je af of er wat mankeert aan het gemeentelijk telraam!

Deze begroting en meerjarenraming tonen positieve structurele resultaten en in de doorrekeningen hoeft Heiloo de komende vier jaar geen extra leningen aan te trekken. We hopen het van harte.

Maar: de impact van de stikstofproblematiek, een bestemmingsplan afslag A9 dat is vernietigd, een vertraging in de aanbesteding en onzekerheid over het tempo van woningbouw in de Zandzoom, zijn serieuze risico’s, die als een donderwolk boven deze cijfers hangen.

Voor de BUCH-organisatie is ook geen geld voor tegenvallers gereserveerd. Een werkorganisatie waar ruim € 15 miljoen vanuit onze begroting naartoe gaat.

Ongemak over haalbaarheid begroting

We begrijpen het dilemma, maar het voelt ongemakkelijk om een begroting vast te stellen die is opgesteld op basis van het kader dat eind 2022 de A9 afslag daadwerkelijk in gebruik is genomen én dat alle geplande investeringen binnen de laatst vastgestelde budgetten blijven én zo gefinancierd kunnen worden vanuit de inkomsten van Zuiderloo, Zandzoom en de Boekelermeer in de komende vier jaar.

Pas vorige week donderdag, kwam een memo over de mogelijke gevolgen van het PAS dossier. Onze vraag is: in hoeverre zijn de aangegeven risico’s in de cijfers verwerkt, zoals een mogelijke vertraging van twee jaar voor de afslag A9 en een eerste ontwikkelaar die inmiddels een voorbehoud maakt?

Ook is geen rekening gehouden met de risico’s van de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) van het kabinet. De inschatting is dat gemeenten flink tekort gaan komen in het bijstandsbudget en vernemen graag de visie van het College op dit extra risico voor Heiloo.

Staat deze begroting nu niet al geheel op losse schroeven?

Het lijkt wel, of het College werkt met een “Buienradar app”waar altijd mooi weer wordt voorspeld!

Politieke keuzes

Dit wat betreft de cijfers en aannames. Nu de politieke keuzes van dit college. Wij missen in alle eerlijkheid, een daadwerkelijke visie in deze begrotingsplannen. Waar willen wij over enkele jaren ‘Met Elkaar’ staan in Heiloo? Als we begin 2023 via de afslag A9, een nieuwbouwwijk met inmiddels 400 woningen in rijden, wat treffen we dan aan?

Zien we bij het Vennewater een tweede sporthal, waar de sportende jeugd in Heiloo terecht kan en niet meer naar Castricum, Limmen of Egmond hoeft uit te wijken? Kunnen we gezellig winkelen in een vernieuwd winkelcentrum ’t Loo?  Betalen de burgers zich inmiddels blauw omdat het college de OZB-lasten jaar in, jaar uit, laat stijgen, zoals volgend jaar met ruim driehonderd duizend euro? Worden burgers nog vanuit de gemeentelijke werkorganisatie BUCH bediend of is die dan opgeheven omdat we er in 2021 noodgedwongen de stekker er uit moesten trekken? Zijn we zo onverstandig geweest om woningen te laten ontwikkelen voor met name hogere inkomens en moeten startende jongeren en mensen met lage en middeninkomens inkomens het dorp uit, om woonruimte te vinden? Hoe staan onze sport- en cultuurvoorzieningen er dan voor?

We weten het niet, want weliswaar is beloofd dat er een onderzoek naar een tweede sporthal komt, maar in de meerjarenraming is er geen geld opgenomen. Volgens de informatie van de betrokken verenigingen moet het mogelijk zijn om voor € 2 miljoen een tweede hal te realiseren.

Bij 40 jaar afschrijving is dat € 50.000 per jaar, vanaf het jaar van ingebruikname.

Waarom begroot dit college dat niet?

Voor alle sportaccommodaties in Heiloo, exclusief het Baafje, wordt jaarlijks ca € 500.000 beschikbaar gesteld. Voor een gemeente met bijna 24.000 inwoners en bouwplannen voor nog eens 1.200 nieuwe woningen is dat veel te krap bemeten en zal ieder verzoek om vervanging, modernisering of uitbreiding blijven vastlopen op de financiën. Deze begroting en meerjarenraming bieden de ruimte voor een tweede hal, die is ook hard nodig: neem deze investering dan ook mee. Er is géén adequaat gemeentelijk vastgoedplan met betrekking tot de sport- en cultuurvoorzieningen en de impact van de enorme opgave in verduurzaming. De woonvisie van het college spreekt van bouwen naar behoefte, maar wanneer er 15 sociale huurwoningen op het Noordergeest-terrein worden opgeleverd moet Kennemer Wonen bijna dranghekken plaatsen om alle belangstelling in goede banen te leiden. Wij roepen dit college wederom op, te bouwen naar de behoeften van de inwoners en niet naar de behoeften van projectontwikkelaars. Het college indexeert het subsidieplafond met 1,5%. Dat is feitelijk weer een bezuiniging op onze voorzieningen, omdat de cao-afspraken over de lonen aanzienlijk hoger zijn. De cao-lonen bij het sociaal werk worden met ruim 3% in 2020 verhoogd. Dit zal verdere kaalslag tot gevolg hebben. De motie over Directe Subsidies van 22 juni 2015, wordt aan de laars gelapt waardoor diverse verenigingen zoals de Rurik Heiloo, Tintoretto en de Hobbyfarm in zwaar weer komen. De zorgen over de BUCH-werkorganisatie blijven onverminderd groot: 1. We geven jaarlijks meer uit aan de werkorganisatie dan begroot is bij de opzet en nu al kost het meer dan toen we nog niet waren samengegaan. 2. De externe accountant heeft klip en klaar vastgesteld dat ondanks het extra geld, de processen nog altijd niet op orde zijn. 3. Het bestuur gaat een nieuwe algemeen directeur aanstellen om de BUCH-organisatie in goede banen te leiden, maar de evaluatie volgend jaar van de BUCH-organisatie zal de echte lakmoesproef zijn. De dienstverleningsovereenkomst BUCH-Heiloo 2020-2022 is nog steeds niet aan de raad voorgelegd en we kennen dus de risico’s niet. 4. Voor de PvdA Heiloo is het niet acceptabel dat wél de gemeentelijke lasten (OZB) worden verhoogd met 8% per jaar en dat kaalslag dreigt op de sport- en cultuurvoorzieningen, maar voor de extra miljoenen voor de BUCH, het steeds wél lukt om de financiële ruimte bij te lappen.   Niet alleen woorden, ook daden zijn nodig!

Waar de PvdA het over wil hebben, zijn concrete acties en wat we doen voor de inwoners, niet alleen woorden en goede voornemens.

Daarom dient de PvdA de volgende voorstellen in op deze begroting en meerjarenraming:

De motie om het OZB-tarief 2020 niet met 1,5% te indexeren:                                                   door de stijging van de Woz-waarden moeten onze inwoners volgend jaar gemiddeld al 7% hogere OZB-lasten betalen. Dit college legt daar nog eens 1,5% stijging van het tarief bovenop. Dat is onnodig en een verkeerde politieke keuze. Het OZB-tarief kan ongewijzigd blijven nu de stijging van de WOZ-waarden van de woningen al ver boven het inflatiepercentage van 1,5% uitgaat. Het scheelt de gemeente ongeveer € 65.000 aan OZB-inkomsten en daarvoor is voldoende financiële ruimte. Het amendement om de Investering 2e sporthal op te nemen in de begroting door voor 2021–2022 een verwachte investering te begroten met een stelpost van € 2 miljoen (met een verwachte ingebruikname in 2023), met de toezegging dat in 2020 het investeringsbudget wordt aangepast op basis van de doorrekening c.q. aanbesteding. De motie voor de Ontwikkeling van een meerjarig, gemeentelijk vastgoedplan.Dit plan met als doel een heldere visie te bepalen m.b.t. de sport- en cultuurvoorzieningen en op basis van een brede dialoog met de verenigingen en instellingen. Dit voor een periode van ca. tien jaar inclusief de verduurzaming en modernisering van bestaande accommodaties.

De PvdA verwacht dan ook meer van dit college: een echte visie op de risico’s en meer lange termijn beleid. Inclusief een financieel beleid, dat getuigt van rentmeesterschap en dat de rekening niet doorschuift naar een volgend College.

Het bericht Niet onze politieke keuzes… verscheen eerst op PvdA Heiloo.