Poliflw

Arnhem moet voorbereid zijn op een toestroom van inwoners met problematische schulden. Dit is een logisch gevolg van de maatregelen tegen corona en de daaruit voortvloeiende recessie. Tegelijkertijd lijdt de dienstverlening en bereikbaarheid van de gemeente onder diezelfde maatregelen. D66 raadslid Sabine Andeweg is er niet gerust op en wil van het college weten hoe het zich hier op voorbereidt. “Mensen in nood hebben juist behoefte om snel en goed geholpen te worden”, stelt Andeweg. “Zowel telefonisch als digitaal, maar ook aan het loket in de anderhalvemetermaatschappij.”

Nieuwe risicogroepen

Mensen met betalingsachterstanden wachten vaak erg lang voordat ze hulp zoeken, zo blijkt uit onderzoek van het Nibud. Daarom moet de gemeente goed letten op nieuwe risicogroepen, zoals jongeren (schoolverlaters), zelfstandigen en flexwerkers – zonder daarbij de huidige groepen uit het oog te verliezen. De grote verscheidenheid aan oorzaken en doelgroepen bij schulden vragen om een brede aanpak van schuldhulpverlening.

Nieuwe drempels

Om de medewerkers van de gemeente te beschermen zijn onder meer de gebouwen van Werk & Inkomen en de ondersteuning in de wijken gesloten. Het contact met inwoners verloopt uitsluitend telefonisch of digitaal. Dit zijn noodzakelijke maatregelen, maar hinderen inwoners die niet online hun weg kunnen vinden. Dit maakt de drempel voor mensen met (dreigende) schulden alleen maar groter.

Nieuwe taak

Ten slotte krijgt de gemeente door een verwachte wetswijziging binnenkort ook adviesrecht bij de inzet van bewindvoerders; die de financiën regelen voor mensen in de schuldhulpverlening. Ook op deze nieuwe taak moet de gemeente goed voorbereid zijn, zeker nu.

D66 vraagt het college om de situatie in Arnhem snel goed in beeld brengen en scenario’s te ontwikkelen voor de toekomst. “De vraag is niet of het er aan komt, maar wanneer”, benadrukt Andeweg. “We kunnen het niet maken niet voorbereid te zijn als de nood aan de man is.”

D66 Arnhem staat voor een effectieve en toegankelijke schuldhulpverlening. Schulden voorkomen én wegwerken is een belangrijke stap om uit de armoede te komen immers. Naar aanleiding van de opmerkingen van de Ombudsman over de Arnhemse schuldhulpverlening komt D66 raadslid Sabine Andeweg met schriftelijke vragen:

Gemeenten bieden mensen met problematische schulden niet altijd een laagdrempelige en brede toegang tot de gemeentelijke schuldhulpverlening. Dat is de conclusie van de Nationale Ombudsman, na een verkennend onderzoek onder tien gemeenten en een gemeenschappelijke regeling.

In het artikel “Schuldhulp krijgen? Spring dan eerst door deze hoepels” in het NRC wordt n.a.v. het onderzoek van de Nationale Ombudsman de Arnhemse proef “Vroeg eropaf Arnhem” positief benoemd.

In het rapport “Een open deur” trekt de Ombudsman echter een aantal conclusies en doet hij een serie aanbevelingen. Naast deze conclusies heeft de Ombudsman een duidelijke oproep aan gemeenteraden om zich te laten informeren door het college over hoe de toegang tot schuldhulpverlening in hun gemeente is geregeld, welke drempels de toegang kunnen belemmeren en wat daarin kan worden verbeterd.

De Nationale Ombudsman doet gemeenten naar aanleiding van zijn onderzoek de volgende aanbevelingen:

Ga naar een burger met problematische schulden toe en breng in een face-to-face gesprek in kaart wat diens persoonlijke situatie is. Sluit geen doelgroepen op voorhand uit. Verzamel voor het nemen van een beslissing alle relevante informatie, kijk naar de omstandigheden van de schuldhulpvrager en weeg de verschillende belangen tegen elkaar af. Zorg ervoor dat de uitkomst niet onredelijk is. Geef op iedere aanvraag een duidelijke, begrijpelijke, goed gemotiveerde beslissing op schrift, zodat burgers weten waar zij aan toe zijn en hun rechtsbescherming is gewaarborgd.

D66 Arnhem staat voor een effectieve en toegankelijke schuldhulpverlening. Schulden voorkomen én wegwerken is een belangrijke stap om uit de armoede te komen immers.

Op grond van artikel 44 van het Reglement van Orde voor de gemeenteraad heeft de fractie van D66 de volgende vragen aan het college:

Is het college bekend met het rapport “Een open deur” van de Nationale Ombudsman? Is het college of de organisatie van de gemeente of de Sociale Bank Centraal Gelderland op enige andere manier betrokken geweest bij het opstellen van dit rapport? Onderschrijft het college de conclusies en de aanbevelingen van de Nationale Ombudsman? Zo nee, waarom niet en zo ja, welke conclusies en aanbevelingen vindt u van toepassing op het Arnhemse beleid? Welke vervolgstappen heeft het college in Arnhem geformuleerd en gegeven om opvolging te geven aan alle conclusies en aanbevelingen van de Nationale Ombudsman en welke afspraken heeft u gemaakt t.a.v. het nagaan van de Ombudsman of gemeenten volgens zijn uitgangspunten werken? Hoe kijkt het college naar de beleidsvrijheden die de Ombudsman noemt in het licht van de toegankelijkheid van schuldhulpverlening? Wat zou het college willen aanpassen en voor welke aanpassingen heeft het college de raad nodig? D66 doelt o.a. op de genoemde vrijheden om meer zzp-ers, meer mensen met fraudeschulden en meer mensen na een afgebroken schuldhulpverleningspoging te accepteren voor schuldhulpverlening. Graag ook op deze 3 specifieke punten een reactie op welke wijze de college hier stappen op heeft ondernomen. De Ombudsman schrijft gedegen over een groot aantal aspecten van schuldhulpverlening. Is het college bereid deze vragen uitgebreid te beantwoorden n.a.v. alle zaken die genoemd worden in het rapport?

In afwachting van uw antwoord, namens de fractie van D66,

Sabine Andeweg Raadslid D66

Inwoners moeten eerst een betalingsherinnering ontvangen wanneer zij niet tijdig een gemeentelijke belasting voldoen en niet direct een boete krijgen. Hiervoor pleit D66 raadslid Sabine Andeweg met haar vragen voor een preventiever betalingsbeleid in de gemeente Arnhem. “Iedereen kan wel eens een factuur over het hoofd zien. Het is wat mij betreft logisch dat er eerst een herinnering volgt en bewoners niet direct op kosten gejaagd worden”, vindt Andeweg.

Kosten

Overheidsinstellingen zijn niet verplicht om, in tegenstelling tot het bedrijfsleven, eerst een betalingsherinnering te sturen. Wanneer een inwoner van Arnhem een gemeentelijke belasting niet tijdig betaalt, komen er gelijk 7 euro aanmaningskosten bij voor een factuur onder de 454 euro en 16 euro bij een bedrag boven de 454 euro. “Arnhem is niet verplicht om kosteloos een betalingsherinnering te versturen, maar het mag natuurlijk wel. Als goede stad moet je ook goed voor je inwoners zijn. Dit huidige systeem past niet bij de excellente dienstverlening die we als stad nastreven.”

Voorstel

D66 ziet ook mogelijkheden om standaard enkele dagen voor het verstrijken van een termijn een preventieve geautomatiseerde (digitale) betalingsherinnering te sturen, zodat te late betalingen überhaupt minder vaak voorkomen. In 2018 heeft de gemeente Arnhem ruim 12.000 aanmaningen verstuurd. Andeweg heeft haar voorstel schriftelijk bij het stadsbestuur ingediend. Onder meer de Noord-Hollandse gemeente Schagen kent al betalingsbeleid waarbij eerst herinnering wordt gestuurd voor een ophoging volgt.

Documenten

Schriftelijke vragen over Betalingsherinnering ipv boete bij gemeentelijke belasting

Bij het bekend maken van de invulling van alle functies bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) bleek dat Arnhem in geen enkele commissie is vertegenwoordigd. Het ontbreken van een Arnhemse afvaardiging baart D66 fractievoorzitter Sabine Andeweg zorgen. Samen met het CDA stelt ze schriftelijke vragen over de verdediging van de Arnhemse belangen.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) werkt aan een krachtige lokale overheid. Zij behartigt de belangen van de gemeenten in Den Haag. Ook komt zij, in verschillende commissies, tot oplossingen voor lokale problemen. Lid zijn van dergelijke commissies geeft de mogelijkheid zelf aandacht te vragen voor de problemen in de eigen regio. Deze besturen en commissies worden daarom voornamelijk gevuld door wethouders en burgemeesters.

Arnhem ontbreekt

Na de gemeenteraadsverkiezingen waren er ruim 200 vacatures beschikbaar in de commissies van de VNG. Uit het gepubliceerde overzicht van alle benoemde leden blijkt dat het college van Arnhem in geen enkele commissie vertegenwoordigd is. “De colleges van onze buren zijn wel goed vertegenwoordigd”, constateert Andeweg. “Misschien dat Arnhem samen met Rheden op kan trekken?”

Problemen genoeg

De komende jaren zullen er zeker op het gebied van het Sociale Domein de nodige vraagstukken naar de gemeente Arnhem komen. Het ontbreken van een Arnhemse afvaardiging baart D66 zorgen. “Een gemiste kans”, vreest Andeweg. “Ik ben benieuwd hoe dit college dan de Arnhemse belangen wil verdedigen.”

Bijlage

Schriftelijke vragen vertegenwoordiging Arnhem in VNG-commissies (pdf)

De Arnhemse gemeenteraad stemde maandag 5 maart in met het ‘revolverend fonds jongvolwassenen met schulden’. Hiermee geeft de gemeente jongeren met schulden weer perspectief, zoals D66 vroeg bij de begrotingsbehandeling 2017. “In november regelden we vijf miljoen om jongeren te helpen”, stelt fractievoorzitter Sabine Andeweg, “Het is fantastisch dat dit nu al verwezenlijkt is.”

Deze maatregel doorbreekt de vicieuze cirkel bij jongeren met schulden. Door onder strenge voorwaarden schulden over te nemen wordt oplopende schuld door extra incassokosten en boetes voorkomen. Bij die voorwaarden hoort de plicht voor die jongeren weer iets van hun leven te maken door opleiding en/of werk. Andeweg: “Niet alleen geven we die jongeren weer een kans op een toekomst, we voorkomen dat de maatschappij en de gemeente op de lange termijn opdraait voor hun schulden.”

Financieel verantwoord

De regeling is financieel verantwoord door het gebruik van een revolverend fonds. Zo wordt het geld nuttig ingezet voor de stad, zonder dat het op de algemene reserves drukt. Het geld voor de schuldenverlichting komt op termijn weer terug in de gemeentekas. “Op de langere termijn wordt Arnhem niet armer, op de korte termijn hebben we wel belangrijke resultaten”, stelt Andeweg trots. “We zijn blij met de brede steun van andere partijen voor deze voorstellen.”