Poliflw

Laarbeek kent veel samenwerkingsverbanden, waaronder een aantal gemeenschappelijke regelingen zoals Senzer, de Peelgemeente en de GGD. Als kleinere gemeente zijn deze samenwerkingsverbanden noodzakelijk om alle taken die de afgelopen jaren bij de gemeente zijn komen liggen goed in de praktijk te brengen en betaalbaar te houden.

Met alle samenwerkingsverbanden is het als gemeenteraad uitdagend om hier goed grip op te houden, zowel qua uitvoering als ook de uitgaven aan deze samenwerkingsverbanden.

In de wet gemeenschappelijke regelingen is vastgelegd hoe dit wetmatig moet worden ingevuld. In 2022 is deze wet aangepast waarbij de invloed vanuit de gemeenteraden wordt vergroot. Er komt meer ruimte voor het inzetten van zienswijzen en het instellen van een adviesraad.

Van het recht van het inzetten van zienswijzen wordt al geruime tijd gebruik gemaakt. Voorheen werden door iedere gemeente afzonderlijk zienswijzen op bijvoorbeeld beleid of begrotingen opgesteld en verstuurd. Het afgelopen jaar is door de gemeenteraden tezamen besloten om de zienswijzen meer met elkaar te gaan delen. Hierdoor krijgen we meer inzicht in elkaars beeld op het beleid van de samenwerking, voorkomen we dubbellingen en wordt duidelijk waar de belangrijkste bezwaren liggen breed over alle gemeentes. Ook wordt samengewerkt door gezamenlijke bijeenkomsten te organiseren voor alle gemeenteraden om jaarlijks de begrotingen van de samenwerkingsverbanden te bespreken. De betrokkenheid wordt hiermee flink vergroot.

In het afgelopen jaar wordt de roep om adviesraden voor de verschillende samenwerkingen steeds groter. Momenteel is er al een adviesraad voor de peelgemeenten (adviesraad sociaal domein) en voor de metropoolregio Eindhoven (raadstafel 21). Wij zijn, als voltallige gemeenteraad, terughoudend in het instellen van nog meer adviesraden voor bijvoorbeeld GGD, omgevingsdienst en de veiligheidsregio.

In een adviesraad nemen meestal 2 raadsleden per gemeente zitting welke door de gemeenteraad zijn aangesteld. Het is echter niet zo dat de gemeenteraad daarmee haar mandaat geeft aan deze deelnemers aan de adviesraad. En daar knelt het ook meteen. Als er in een adviesraad discussie ontstaat, welk standpunt verwoord een raadslid dan? Is dit het standpunt van een meerderheid van de gemeenteraad of een persoonlijke afweging? Dat maakt het als deelnemer aan de adviesraad lastig in een discussie en zou een advies of besluit opleveren wat niet zondermeer wordt gedragen door een meerderheid.

De roep om adviesraden is vooral groot wanneer er problemen zijn binnen een gemeenschappelijke regeling. Kijk hierbij naar bijvoorbeeld de OmgevingsDienst Zuid-Oost Brabant waar forse kritiek op is vanuit de diverse gemeenteraden en veel aandacht in de media. Hoewel het instellen van een adviesraad dan logisch lijkt, is het veelal beter een crisis te laten bezweren door het algemeen bestuur en niet met een extra orgaan erbij. Je krijgt dan een soort zijsturing vanuit een adviesraad wat het oplossingsproces meestal niet bevorderd. Een goed voorbeeld is de omvorming van Blink waarbij een veelvoud aan vragen en wantrouwende houding van enkele individuen van andere gemeenten eerder verlammend werkt op het bestuur en het proces naar een oplossing.

Vrijwel ieder samenwerkingsverband heeft jaarlijks enkele bijeenkomsten waarin raadsleden op de hoogte worden gehouden van ontwikkelingen en input kunnen leveren. De raadsleden uit Laarbeek zijn hierin altijd uitstekend vertegenwoordigd wat ook de grote betrokkenheid aantoont bij deze samenwerkingverbanden. Er zijn voldoende mogelijkheden voor de gemeenteraad om via de wethouder, die plaats heeft in het algemeen bestuur, knelpunten te escaleren als de gemeenteraad dit noodzakelijk vindt.

Het is inmiddels al breed uitgemeten in de diverse media dat onze burgemeester Frank van der Meijden op 16 november jl is benoemd als nieuwe burgemeester van de gemeente Tiel. Een mooie stap die hem van harte is gegund. Op 15 februari 2024 zal hij in Tiel worden beëdigd.

Voor Laarbeek betekent dit een volgend bestuurlijk hoofdstuk waar we in dit bericht graag wat toelichting geven.

Allereerst nemen we gezamenlijk afscheid van de burgemeester op dinsdag 6 februari 2024. Deze bijeenkomst vindt plaats in het dorpshuis van Lieshout waar de mogelijkheid is hem persoonlijke gelukwensen te geven. Eenieder in Laarbeek is voor deze gelegenheid uitgenodigd.

Direct na de benoeming in Tiel is het proces gestart voor het aanstellen van een nieuwe burgemeester in Laarbeek. Dit proces kent 2 sporen. Het eerste spoor is het aanstellen van een interim burgemeester die tijdelijk de taken gaat waarnemen tot de nieuwe burgemeester wordt beëdigd in Laarbeek. Deze interim burgemeester zal worden benoemd door de commissaris van de Koning van de Provincie Brabant. De gemeenteraad heeft hierin beperkte invloed, maar kan wel aangeven welke eigenschappen zij belangrijk acht voor de tijdelijke invulling van het ambt. Dit zijn eigenschappen die moeten passen in onze gemeenschap en de lokale bestuurscultuur. Naar verwachting zal de interim burgemeester op korte termijn worden benoemd.

Het tweede spoor is de benoeming van een nieuwe burgemeester. Het kiezen van een nieuwe burgemeester gebeurd door de gemeenteraad. Binnen de gemeenteraad wordt een vertrouwenscommissie samengesteld, bestaande uit raadsleden, welke onder strikte geheimhouding het sollicitatieproces gaat uitvoeren. De vertrouwenscommissie wordt terzijde gestaan voor advies door een wethouder en de gemeentesecretaris. In de raadsvergadering van 21 december is de vertrouwenscommissie aangesteld bestaande uit de fractievoorzitters van de 6 partijen.

Gestart zal worden met het opstellen van een profielschets waaraan de burgemeesterskandidaat moet voldoen. Aansluitend wordt de vacature gepubliceerd en gaat het sollicitatieproces onder strikte geheimhouding lopen. Over dit tweede spoor zal tot aan de benoeming van de nieuwe burgemeester niets meer worden gepubliceerd.

Mensen met een laag inkomen rond het minimum loon ontvangen van de gemeente toeslagen op het inkomen en op maatschappelijke participatie. Deze toeslagen ontvang je vanaf een bepaalde inkomensgrens gebaseerd op de bijstandsnorm en als je geen zicht hebt op verbetering van je inkomen op korte termijn.

De grens voor het ontvangen van deze toeslagen is per gemeente binnen de peel verschillend. Het is beter te begrijpen voor onze inwoners dat binnen onze peelregio gelijke toeslagen zijn en daarnaast brengt het ook administratief extra werk met zich mee binnen de samenwerking van de peelgemeentes van waaruit deze toeslagen worden uitbetaald. We vinden het een goede zaak dit nu te harmoniseren.

De gemeente Laarbeek hanteerde de grens van de bijstandsnorm voor de inkomenstoeslag gesteld op de grens van de bijstandsnorm. Daarnaast is er nog een regeling voor werktoeslag van toepassing als vanuit een uitkering weer wordt deelgenomen aan het arbeidsproces. Met deze werktoeslag wordt verschil gemaakt tussen wel en niet werken waardoor werken loont.

De grens wordt nu opgetrokken naar 120% van de bijstandsnorm voor de inkomensnorm en 130% van de bijstandsnorm voor de werktoeslag. Hiermee wordt bereikt dat de armoede extra wordt ondersteund en toch een stimulans is om te gaan werken. Voor de gemeente Laarbeek betekent dit wel extra kosten omdat de grens voor de regeling wordt bijgesteld. Dit is reeds opgenomen in de kadernota en begroting voor 2024.

In Someren en Deurne is daarnaast onderzoek gedaan naar bestaanszekerheid van minima. Uit deze onderzoeken blijkt dat tweeoudergezinnen met kinderen tekort komen in hun bestaanszekerheid met de huidige regelingen. Hierdoor worden ook extra gezinsregelingen toegevoegd met aanvullende toeslagen.

Voor regeling maatschappelijke participatie wordt ook de norm op 120% van de bijstandsnorm gehanteerd. Deze toeslag is bedoeld om mensen met een laag inkomen toch deel te kunnen laten nemen aan maatschappelijke, culturele, sociale, sport en welzijnsactiviteiten deel te kunnen nemen. Het gaat dan om abonnementen voor de bibliotheek, sportvereniging, cursusgeld en bijvoorbeeld een schoolreisje.

Eind 2022 is er een motie behandeld in de gemeenteraad van PvdA en Ouderen-Apel. In deze motie werd ook verzocht de grens per direct op te trekken naar 120%. Instemmen met die motie kon toen der tijd niet omdat de consequenties niet inzichtelijk waren. Het harmoniseren van de regelingen van de peel was toen al gestart, dus is het aanpassen van de grenzen hier beheerst in meegenomen.

In het voorjaar is de gemeenteraad geïnformeerd over de status van het zwembad in Laarbeek. Het zwembad blijkt toe aan een grootschalige renovatie waarbij ook het scenario van nieuwbouw wordt benoemd. Daarbij is de exploitatie niet langer rendabel, mede vanwege de energiekosten. Hoewel de gemeente geen eigenaar is van het zwembad is deze toch betrokken in de kwestie.

De eigenaren van het zwembad hebben het college medewerking gevraagd om woningbouw te creëren op en om het zwembad om de renovatie of nieuwbouw te bekostigen. Het uitgangspunt is echter dat er in de groene long niet wordt gebouwd, dus is dit voorstel vooralsnog geen onderwerp van gesprek. Zonder een structurele financiële bijdrage in de exploitatie is renovatie van het huidige zwembad geen optie en dreigt sluiting. Dit heeft gevolgen voor de zowel het bedrijf Ezzy’s als aanbieder van zwemlessen als ook de Beek en Donkse zwemvereniging.

Om de rol van de gemeente in deze kwestie te kunnen bepalen is besloten om een zwemvisie voor onze gemeente op te stellen. In deze zwemvisie moeten vragen worden beantwoord welke opties er zijn en of een exploitatie van een zwembad in de gemeente financieel haalbaar is voor een externe partij. Maar belangrijk is voorop te stellen of wij als gemeente Laarbeek een zwembadvoorziening willen behouden. En welke functie zou deze zwemvoorziening dan moeten hebben? Enkel voor zwemles en bewegen voor senioren of ook recreatief zwemmen met bijvoorbeeld een glijbaan?

Er is een eerste rapport met verschillende scenario’s uitgebracht, zie ook onderstaande link naar de raadsinformatiebrief hierover. In dit rapport zijn 4 scenario’s beschreven met daarin 2 groottes van een nieuw zwembad, renovatie van het bestaande en geen zwembad meer. Daaruit valt voornamelijk te concluderen dat een zwembad zonder structurele bijdrage van de gemeente niet haalbaar lijkt.

Als gemeenteraad moeten we de keuze gaan maken wat we een zwemvoorziening in onze gemeente waard vinden. De mogelijkheid voor zwemles is belangrijk, maar er zijn ook meer zwembaden in de omgeving die zwemles aanbieden. Een aanzienlijk deel van de deelnemers aan zwemles in het huidige zwembad komt ook van buiten onze gemeente, voornamelijk uit Helmond. De vraag is echter wat het sluiten van het zwembad in Laarbeek doet met de wachttijden in zwembaden in andere gemeentes.

Voor de zwemvereniging ligt het nog lastiger. Het bestaansrecht van de vereniging binnen onze gemeente zonder zwembad is beperkt. Uitwijken naar een ander zwembad is uiteraard mogelijk, maar dan moet dit qua tijdstip wel in te passen zijn. Het is reëel te denken dat de zwemvereniging niet meer kan voortbestaan zonder een zwembad binnen Laarbeek. Een keuze die je niet graag maakt.

Zoals de opties nu op tafel liggen is besluitvorming nog te vroeg. Wel is de vraag beantwoord dat de gemeente in ieder geval niet zelf een zwembad gaat exploiteren. Dit zal altijd een externe partij moeten zijn. Gekeken gaat nu worden wat mogelijk is in de combinatie tussen de huidige eigenaren van het zwembad met daarbij Ezzy’s als de exploitant. Waar liggen mogelijkheden om te investeren en welke bijdrage zou dan nog noodzakelijk zijn van de gemeente Laarbeek.

Als ABL zullen we dit proces nauwgezet volgen. We vinden het wenselijk dat er een zwemvoorziening blijft in onze gemeente. Zwemles binnen je eigen gemeente verlaagd de drempel en ook met de groei van de senioren zou de voorziening voldoende doelgroepen kennen. Het zal echter een financiële afweging moeten zijn wat dit alles bij elkaar gaat kosten en wat dan de gevolgen zijn voor de Laarbeekse burger. Dan moeten wel alle gevolgen voor onze inwoners in beeld zijn en gewogen kunnen worden.

Hieronder is de integrale tekst opgenomen van de beschouwing van de fractie ABL op de kadernota 2024-2027 zoals door het college ter vaststelling wordt voorgelegd.

Voorzitter,

Allereerst willen we onze dank uitspreken aan iedereen die een bijdrage aan deze kadernota heeft geleverd.

Een kadernota die veel perspectief biedt. En tevens ook veel onzekerheid in zich heeft over met name de rijksbijdragen vanaf 2026. Deze combinatie maakt het dat we wel kunnen investeren in onze gemeenschap én tevens de nodige voorzichtigheid moeten inbouwen. Gelukkig laat onze gezonde financiële positie dat toe.

We begrijpen dat het college heeft gekozen voor een andere opzet van de kadernota. Het voorstel is nu om bij tekorten op de begroting, bepaalde incidentele uitgaven uit de algemene reserve te halen. Hoewel onze algemene reserve dit best toelaat willen we hier voorzichtig mee omgaan.

Programma 1; Burger en bestuur

Goedschaligheid is inmiddels sinds jaren al een succesvol begrip in het Laarbeekse. Hierbij is permanente aandacht nodig voor de wijze van invulling van de gemeenschappelijke regelingen waar we aan deelnemen. Bij de een wat meer dan bij de ander.

Van de landelijke hoofdpijndossiers liggen de meesten ook op het bordje van de lokale politiek. Zo ook de asiel- en huisvestingscrisis. Veel kunnen we in Laarbeek zelf regelen. Echter, aan de knop van de asielinstroom draait de landelijke overheid. Wij als gemeente worden voor voldongen feiten geplaatst. Verplichte taakstellingen op het vlak van bijvoorbeeld statushouders zijn daardoor steeds lastiger uitlegbaar. 90% van de Nederlanders is het namelijk inmiddels oneens met het huidige beleid, wat ook bleek bij de laatste Provinciale Statenverkiezingen. Dit mag niet leiden tot verdere polarisatie. Om zelf de regie te kunnen houden, zullen we als Raad en college zorgvuldig dit dossier moeten behandelen. Het gaat namelijk niet over cijfertjes, maar over nieuwe inwoners en bestaande inwoners. Inwoners die samen ons Laarbeek maken.

Programma 2; Veiligheid

Het spreekt voor zich dat Veiligheid ook in Laarbeek een erg belangrijk thema is. Als ABL staan we achter de genoemde ambities en zijn we tevreden met de aanpak van de criminaliteit in de kernen van onze gemeente en in het buitengebied. Als portefeuillehouder verdient onze burgemeester samen met de handhavers zeker een compliment, voor de proactieve aanpak van de diverse vormen van criminaliteit en het handhaven van de openbare orde. Het is tevens fijn om te vernemen dat de investering in een groene BOA al haar vruchten afwerpt.

Programma 3; Woon- en leefklimaat

Zowel op het gebied van woningbouw als op het gebied van verkeer staan we voor grote uitdagingen. Zoals de aanstaande crisis in de bouw tegenover de grote vraag naar woningen staat. En dan met name betaalbare woningen en sociale huurwoningen. Wij zijn voorstander van het bouwen naar behoefte, met behoud van voldoende groen en de eigen karakters van onze kernen.

Er is hierbij geen noodzaak meer voor het massaal bouwen van eengezinswoningen, maar juist behoefte aan starters- en seniorenwoningen. Het moge duidelijk zijn dat het hier ook voornamelijk een categorie betreft in het betaalbare segment. Daar komt bij dat ook het tekort aan sociale huurwoningen aangevuld moet worden.  Laarbeek hoeft niet te groeien. Wel moet onze inwoners jong en oud de kans krijgen om hier te blijven wonen.

Projectlocaties om te bouwen zijn er inmiddels een aantal. Het daar uitsluitend bouwen voor deze doelgroepen kan projecten echter financieel onhaalbaar maken. Met recent de plannen Mariastraat Mariahout en de ontwikkelingen van de Heuvel in Lieshout doen we al een forse greep in onze reserves. Het is dus niet vanzelfsprekend dat bij alle toekomstige projecten zomaar bijgepast kan worden om de betaalbaarheid te garanderen. We zullen daarom moeten zoeken naar andere wegen van betaalbaarheid. Wij zien als ABL hier een grote taak weggelegd voor de woningbouwcorporaties. Die kunnen bouwen voor zowel sociale huur, maar ook voor betaalbare middenhuur en betaalbare koop. Wij zien graag dat de corporaties hier een grotere rol in gaan spelen. Zij hebben immers geen winstoogmerk en kunnen goedkoper financieren.

Er zijn meerdere verkeersknelpunten waarvoor dringend een oplossing moet komen. Helaas zijn we hier veelal afhankelijk van de provincie. Als ABL pleiten we al langere tijd voor een integrale aanpak van het verkeer. We zijn verheugd dat deze integrale aanpak inmiddels door het college is opgepakt.

We zijn erg ontevreden over de houding van de provincie bij de dossiers Beekse Brug en kruising Deense Hoek. Deze knelpunten worden tot grote ergernis telkens maar voor zich uitgeschoven. Wij willen daarom graag met elkaar van gedachten wisselen hoe wij deze klus samen met de provincie kunnen klaren. Het is niet meer fatsoenlijk uit te leggen waarom dit allemaal zo lang duurt.

Het is goed om te zien dat de raadsvisitatie in Aarle-Rixtel heeft geleid tot een aanpassing van de situatie rondom de schoolomgeving Breinplein, De Driehoek. Vanzelfsprekend staan we hierachter. De aanpassingen zijn echter slechts een hulpmiddel. De ware oplossing ligt bij de ouders en hoe zij zich gedragen in het verkeer rondom de scholen. Met de fiets of te voet naar school zou de norm moeten worden. Kan er in het kader van duurzaamheid en meer bewegen voor jongeren, een groter beroep op de scholen worden gedaan? Kunnen we samen met scholen en gemeente wellicht een campagne opzetten? Met als afsluiting een leuke beloning voor de school die het grootste resultaat heeft?

Programma 4; Economie en werkgelegenheid

We willen aan de slag met ruimte voor bedrijven. Bemmer IV is zo goed als vol terwijl de vraag onverminderd groot is. De regio heeft ingezet op het ontwikkelen van grote regionale bedrijfsterreinen met ruimte voor uiteenlopende soorten industrie. Pas nadat hier duidelijkheid over is kan Laarbeek verder met de invulling van de benodigde ruimte in Laarbeek. Dit alles duurt te lang. We pleiten ervoor om alvast actief aan de slag te gaan met ruimtelijke plannen, zodat Laarbeekse bedrijven in ieder geval groeimogelijkheden blijven houden. Het aansluiten van bedrijven op het energienet door de energiemaatschappijen baart ons zorgen. Houden deze ontwikkelingen de groeimogelijkheden tegen? Graag een reactie van het college.

De brainportregio is ‘hot’ en dat merken we ook in Laarbeek. In de MRE wordt hard gewerkt om deze groei in goede banen te leiden. Er dienen de komende jaren belangrijke keuzes te worden gemaakt over hoe we die groei gaan invullen. Groeien alle gemeenten een beetje of juist de stad enorm? Dit zijn keuzes die een grote impact op Laarbeek kunnen hebben. Het lijkt ons noodzakelijk om hier als raad en college tijdig een gezamenlijk standpunt in te nemen. Hoe ziet de wethouder dit proces?

Daarnaast is brede welvaart het nieuwe doel. Maar hoe ziet die brede welvaart er dan uit en wanneer hebben we dat bereikt? Onderwerpen waar we als regio met elkaar van gedachten moeten wisselen. Wij willen als ABL hier graag invulling aan geven om het niet langer te zien als een dreiging die op ons afkomt, maar ook een kans voor de toekomst van Laarbeek.

Programma 5; Gezondheid, welzijn, zorg en onderwijs

De integrale samenwerking in het sociaal domein werpt zijn vruchten af. De grip op de in te zetten interventies, de preventieve aanpak en het leveren van maatwerk zorgt voor een financieel stabieler inzicht.  Toch zijn er ook nog veel onzekerheden als het gaat om de financiering vanuit het Rijk. Het is essentieel dat we de regie blijven nemen op het totale proces van zorg en ondersteuning. Dit komt goed tot uiting met de ingezette koers van “samenwerken door samen werken”.

De participatiemaatschappij die we nastreven gaat uit van eigen regie, het benutten van je netwerk, verbondenheid in de gemeenschap en vooral van samen.  Dit legt een groter wordende druk op vrijwilligers en mantelzorgers door de stijgende vraag. Vanuit ABL vragen we daarom blijvend aandacht voor goede ondersteuning van deze mensen, die de smeerolie zijn van onze gemeenschap.

Het inrichten van één centrale toegang tot het sociaal domein is een mooie ontwikkeling. Dit moet het voor inwoners gemakkelijker maken als ze hulp nodig hebben. De verwachting is dat dit uiteindelijk ook een financieel voordeel oplevert.

Het toekomstbestendig maken van het ontmoetingscentrum in Beek en Donk is van groot belang. Het heeft namelijk een belangrijke functie in Beek en Donk. Met alle genoemde ontwikkelingen zien wij deze functie nog belangrijker worden, wat we ook al in de andere kernen zien. Investeren in het ontmoetingscentrum is daarom investeren in de leefbaarheid van Beek en Donk.

Cijfers tonen aan dat de huidige opzet van de bibliotheek met boekencollecties in elke kern niet meer passend is. We missen te veel inwoners die gebruik maken van de bibliotheek. Dat betekent dat we moeten meebewegen om onze Laarbeekse bibliotheken toekomstbestendig te maken. Uiteindelijk willen we in Laarbeek een bibliotheek die qua middelen en aanbod aansluit bij de behoeften van onze inwoners. En dat vooral voor onze jeugd onder de 18, die ruim 80% uitmaakt van het ledenbestand. De pilot gaat ons meenemen in deze ontwikkeling. We vragen aan de wethouder of ze ons op de hoogte wil houden hiervan en van haar gesprekken met de scholen.

Er wordt een fors bedrag gevraagd als cofinanciering voor de aanleg van de loopbrug tussen muziektuin en kasteel. Hoewel we als ABL vinden dat we ons moeten blijven inzetten op cultuur, monumenten, toerisme en recreatie, vinden we het veel geld. Komt het college nog terug naar de raad met een definitief voorstel zodra de cofinanciering een feit is?

Programma 6; Financiën en bedrijfsvoering

De financiële situatie van onze gemeente is positief, maar het perspectief is dat zeker niet. Rijksbijdragen zijn onduidelijk, het takenpakket van de gemeente neemt toe, de kosten voor het stimuleren van woningbouw zijn hoog en de prijsstijgingen zorgen voor hogere kosten. Haalbaarheid, betaalbaarheid en draagvlak blijven voor ons cruciaal bij de investeringen die we doen.

Het is daarbij goed dat we de keuze maken om minder voorzichtig te begroten om een sluitende begroting te hebben in 2024 en 2025. Op deze manier kunnen we blijven bouwen aan het waarmaken van onze ambities. Of we deze ambities allemaal waar kunnen maken hangt natuurlijk ook samen met de voorhanden zijnde ambtelijke capaciteit. We blijven kwetsbaar en de taken worden er niet minder om. Reden te meer om aandacht te besteden aan een strategische personeelsplanning.

Tenslotte ondersteunen we het belang dat er meer aandacht is voor informatiebeveiliging en privacy. Onze inwoners en partners moeten erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens veilig zijn. Het voldoen aan landelijke normen voor de overheid is wat ons betreft ook een minimale vereiste. Het gegeven dat het lastig is om aan kwalitatief geschikt personeel te komen is misschien een signaal om nog meer de samenwerking op te zoeken op dit vlak.

Voorzitter, tot zover in eerste instantie.

Fractie Algemeen Belang Laarbeek

Ruud Fransen

Maikel Sanders

Bas van Sinten

Ron Verschuren

De kadernota kent dit jaar een afwijkende opzet ten opzichte van de afgelopen jaren. Er is niet langer een sluitend laatste jaar met een positief saldo over de jaren. De begroting wordt wel sluitend gemaakt met de structurele kosten. De incidentele kosten worden hier buiten behouden en kunnen dus een negatief resultaat weergeven. Dit negatieve resultaat komt dan ten laste van de algemene reserve.

Onze jaarrekeningen over het voorgaande jaar kende de laatste jaren veel overschotten. Uiteraard is dit heel positief maar het kent ook een keerzijde. Als we bij het samenstellen van de begroting minder inkomsten krijgen uit bijvoorbeeld het gemeentefonds, dan moeten we mogelijk bezuinigingen gaan doorvoeren in die begroting terwijl we achteraf moeten constateren dat het niet nodig was geweest omdat we uiteindelijk het geld wel beschikbaar hadden. Dat zou zonde zijn om iets weg te doen bezuinigen wat achteraf niet nodig was.

We kunnen daarom begrijpen dat het college heeft gekozen voor een andere opzet van de meerjarenraming in de kadernota. Waar we voorheen keken naar een sluitende meerjarenbegroting, kijken we nu meer naar evenwicht in structurele en incidentele kosten waardoor we beter zicht hebben op onze werkelijke tekorten op onze structurele uitgaven.

Het voorstel is nu om veel eenmalige lasten (incidentele lasten) bij tekorten op de jaarrekening uit de algemene reserve te halen. De verwachting is echter dat deze zelfde algemene reserve weer aangevuld wordt door het overschot op de structurele lasten bij het opmaken van de eindafrekening van dat jaar. Dit is dan voornamelijk gebaseerd op de ervaringen uit het verleden waar posten door uiteenlopende redenen onbenut bleven of niet volledig werden gebruikt.

Hoewel onze algemene reserve dit beleid best toelaat willen we ook behouden blijven. Dit betekent dat we ervoor moeten waken om incidentele uitgaven door het jaar heen altijd te staven aan de stand van de structurele uitgaven. Is er nog ruimte? Zo ja, dan investeren. Zo niet, dan eerst kijken of het verantwoord is om uit de reserve te halen.

Met de begroting in het najaar kunnen we de verdiepingsslag verder maken omdat we dan ook beter inzicht hebben in de bijdragen vanuit het rijk.

Vorige week is bekend gemaakt dat de gemeente Laarbeek voornemens is een aanpassing te doen aan de bibliotheek in Aarle-Rixtel. Er wordt voor gekozen om de bibliotheek te vereenvoudigen tot een servicepunt. Daarbij komt de boekencollectie ter plaatse te vervallen en kunnen alleen boeken besteld en afgehaald worden. Dit is uiteraard een versobering voor het dorp.

Al jaren staat het gebruik van de bibliotheek onder druk. Door internet is het verkrijgen van informatie vele malen eenvoudiger geworden waardoor een bibliotheek minder relevant is geworden. Ook de opkomst van E-books zorgt voor een mindere fysieke afname van leesboeken in de bibliotheek. Dit is ook terug te zien in het aantal volwassen leden van de bibliotheken. Kinderen tot 18 jaar zijn automatisch en gratis lid van de bibliotheek. Dit wordt vooral verbonden aan de scholen.

Om de bibliotheek toegankelijk te houden is enkele jaren terug gekozen om deze te koppelen aan de huiskamers waardoor de openingstijden ruim zijn. Deze vestigingen zijn dan niet altijd bemand, maar door het zelfstandig scannen is de bibliotheek goed toegankelijk. Deze ombouw stond ook gepland in de Dreef in Aarle-Rixtel.

Gelijktijdig met het ombouwen werd ook gekeken naar de toekomst van de bibliotheek in algemene zin. De werkelijke cijfers van het aantal leden en uitleningen zijn zo laag dat het investeren in een fysieke boekencollectie in 3 kernen niet meer in verhouding staat tot het gebruik. Ook hebben de scholen aangegeven dat de bibliotheek hen niet biedt wat nodig is om aansluiting te vinden op de scholen. Dit wordt door de bibliotheek zelf onderschreven.

Ook heeft de bibliotheek geconcludeerd dat de toekomst mogelijk meer ligt in 1 vestiging binnen de gemeente met meerdere servicepunten in de andere kernen. Die grotere vestiging heeft dan ook een ruimere collectie in plaats van 3 beperkte collecties. In andere gemeenten zijn vergelijkbare ontwikkelingen succesvol. Er is daarom gekozen om in de huiskamer in Aarle-Rixtel geen fysieke boekencollectie meer te plaatsen en hiermee een pilot te starten met het servicepunt. Aan de hand van deze pilot kan een goed vergelijk worden gemaakt met andere vestigingen in de huiskamers van Beek en Donk en Lieshout. Dit betekent echter niet dat de bibliotheek in Aarle-Rixtel verdwijnt. De bibliotheek heeft namelijk een bredere functie dan enkel fysiek de boeken uitlenen. Zo is de bibliotheek bedoeld voor leesclubs, taalontwikkeling, debat en ontmoeting. Door het opheffen van de fysieke boekencollectie komt juist meer ruimte in tijd en budget om invulling te geven aan deze taken. Dit is ook wat de Rijksoverheid ziet als de functie van de toekomstige bibliotheek. Daar worden ook extra gelden voor beschikbaar gemaakt.  De doelgroep die je wilt bereiken met deze activiteiten bereik je niet met het behouden van een fysieke boekencollectie. Dat is ook aantoonbaar in de cijfers.

Daarnaast wordt intensief gekeken met de scholen hoe de bibliotheekfunctie daar verbetert kan worden. Hierbij wordt gekeken naar andere gemeenten waar dit succesvol is ingezet, zoals bijvoorbeeld in Helmond. Dit betekent dat kinderen nog steeds kunnen snuffelen tussen de boeken, maar dan gewoon op school.

Het sterk vereenvoudigen van de bibliotheek in Aarle-Rixtel tot een servicepunt ligt gevoelig en dat begrijpen we heel goed. Het voelt als een voorziening in het dorp die verdwijnt. Maar dat is niet zo. De bibliotheek blijft. Alleen de (kleine) collectie verdwijnt dus. Hierbij vinden we dat we realistisch moeten blijven en moeten kijken naar de toekomstige functie van een bibliotheek. Het is nu een pilotfase met een verdere uitwerking van een bibliotheek voor de toekomst. Als de nieuwe uitgangspunten voor de bibliotheek in de dorpen helder is kunnen we ook duidelijke keuzes maken en de werking van een servicepunt hierin meewegen.

Op donderdag 25 april zijn in de commissievergadering AZ de begrotingen voor 2024 besproken van alle gemeenschappelijke regelingen waar de gemeente Laarbeek aan deelneemt. Het gaat hier om een flink aantal samenwerkingen waaronder de omgevingsdienst, de GGD, de Peelgemeenten, Metropoolregio, Veiligheidsregio, Senzer, Blink en de Belastingssamenwerking Oost Brabant.

Een flink aantal begrotingen waren er te bespreken in een lange commissievergadering. De algehele tendens is dat de kosten flink gestegen zijn door de gestegen lonen.

Loonstijgingen van het personeel wat in dienst is van de gemeenschappelijke regelingen, personeelsgebrek en daardoor veel duur inhuurpersoneel en verhoogde kosten voor de huisvesting. Het zijn allemaal logische gevolgen van de huidige maatschappelijke ontwikkelingen. Ze doen financieel echter niet minder pijn hierdoor. De verhoogde salarissen vanwege nieuwe CAO afspraken zullen grotendeels gecompenseerd worden door hogere inkomsten vanuit het rijk, maar daarmee is nog niet alles gedekt. In de kadernota van onze gemeente zal mogelijk nog gesleuteld moeten worden.

In het oog sprongen de Omgevingsdienst ZuidOostBrabant, werkbedrijf Senzer en belastingssamenwerking. Bij de belastingsamenwerking blijkt veel nog niet op orde zoals een afkeurende accountantsverklaring en het ontbreken van een rapportage over de voortgang van de herontwikkeling van de organisatie voor meer automatisering. Ook blijft het effect van de ‘no cure, no-pay’ bedrijven voor de bezwaren van de OnroerendeZaakBelasting een druk houden op de uitgaven aan juridische kosten.

Werkbedrijf Senzer kent een forse toename van de kosten voor onze gemeente door een andere manier van verrekenen van de participatiebijdrage. Hier heeft Laarbeek de afgelopen jaren te weinig aan bijgedragen wat nu eerlijker onder de deelnemers wordt verdeeld. Hier hebben we ook vragen gesteld voor een verdere toelichting vanwege de forse toename van kosten ten opzichte van hetgeen vorig jaar geraamd voor het jaar 2024.

De omgevingsdienst blijft zorgelijk vanwege een hoog ziekteverzuim en de oplopende personeelskosten voor de diverse expertises. Alles draait binnen de organisatie om het declarabel zijn van de besteedde uren welke doorbelast worden naar de gemeentes. Dit betekent dat bij wijzen van ieder kwartiertje verantwoord moet worden. We vragen ons af of we hier nog wel op de juiste weg zitten en dit niet juist de oorzaak is van het hoge ziekteverzuim en het personeelsgebrek (zie ook voorgaande nieuwsbrief). Dit is iets om nog eens nader te bekijken.

Voor de overige gemeenschappelijke regelingen waren er ook positieve zaken zoals de veiligheidsregio en de GGD die goede inhaalslagen maken na de drukke coronaperiode. Voor de metropoolregio Eindhoven wordt de organisatie flink uitgebreid om meer slagkracht te krijgen in de regio. Dit wordt voorlopig vergoed vanuit extra bijdragen van het rijk. De zorgen zijn hier of deze inkomsten in de opvolgende jaren geborgd zijn.

Ons nieuwe raadslid Albèr van der Aa is 48 jaar en CDA lid vanaf 30 maart 2008. Hij stelt zichzelf voor en laat u kennismaken met zijn politieke standpunten en ambities. Waarom CDA Laarbeek? Elke ouder herkent het wel, de geboorte van je kind; in één keer de verantwoordelijkheid krijgen en nemen voor een “nieuw mensje”. Mede door deze verantwoordelijkheid ben ik me gaan realiseren dat we de aarde in bruikleen hebben en met z’n allen er goed voor moeten zorgen. Dit betekent dat je soms ook lastige maatregelen moet nemen, want je wilt een volgende generatie niet opzadelen met onze problemen.” In een van de uitgangspunten, het rentmeesterschap, van het landelijk CDA komt dit tot uiting. Een hedendaags vertaling van dit woord is duurzaamheid. Daarom ben ik indertijd lid geworden van het landelijk CDA en ben me meer gaan verdiepen in de plaatselijke politiek. Kijk eens naar buiten of rijd een rondje door onze gemeente. Van de wegen en het groen tot (gemeenschaps)huizen, evenementen en de zorg voor bijvoorbeeld de jeugd en ouderen. Misschien valt het niet direct op, maar er zijn maar weinig dingen, waar Laarbeekse politiek niet mee te maken heeft. Door beslissingen van het Rijk om steeds meer taken aan gemeenten te geven, breidt het belang van de gemeente als eerste overheid bovendien uit. Op dit moment ben ik burgercommissielid Ruimtelijk Domein en bestuurslid voor het CDA Laarbeek, in het verleden heb ik ook in de commissie Openbare Werken plaatsgenomen. Ik ben geboren en getogen in Mariahout en nu woonachtig in Lieshout, getrouwd met Sandra Klomp en trotse vader van drie kinderen Elma, Tara en Teus. In het dagelijks leven ben ik productiemanager bij Kanters Special Products bv in Lieshout. Mijn hobby’s zijn mijn gezin, harmonie Sint Caecilia Lieshout (musicerend lid), carnaval, koken en ik bouw graag een feestje. Ideaalbeeld: Mijn ideaal is een gemeente Laarbeek waarin zo veel mogelijk mensen zich thuis voelen en hun persoonlijke vrijwillige bijdrage leveren. Dat vraagt om een gemeente die mensen ruimte geeft en aanspreekt op hun verantwoordelijkheid voor zichzelf en hun omgeving. Dat vraagt ook om nieuwe vormen van betrokkenheid van inwoners, een ondersteunende gemeente en om zekerheid voor mensen die zich niet zelf kunnen redden. Het geloven in de vitaliteit van de lokale samenleving waardoor mensen hun eigen leefomgeving creëren. Daarom wil me de komende jaren graag weer inzetten voor het CDA Laarbeek door: Actief samen te werken met inwoners, bedrijven, instanties en politiek en samen nadenken over de dingen die er echt toe doen, besluiten durven te nemen die in het beste belang zijn van zoveel mogelijk inwoners en bedrijven en hier ook voor staan en er voor te zorgen dat het ook tot een goede en gewenste uitvoering hiervan komt. Dus: “Samen kansen zien” en doen wat nodig is!!

Politiek is verantwoordelijkheid nemen!

Het is de laatste weken duidelijk geworden dat we in Laarbeek te maken hebben met een partij die geen verantwoordelijkheid wil nemen. Ook niet voor besluiten en afspraken waaraan ze zelf mee aan de wieg hebben gestaan. Dat daardoor hun eigen wethouder niet anders kon dan opstappen, was voor PNL een makkelijke opoffering. Door nu zelfs uit de school te klappen over de onderhandelingsgesprekken, deze zijn vertrouwelijk, geeft ook dit weer aan hoe ze als partij werken. Uit hun eigen woorden kunnen we opmaken dat ze hun eigen wethouder van der Zanden nooit hebben gesteund. Zij heeft bewezen een deskundige en goede wethouder te zijn, die het lef had om tegen haar eigen partij in te gaan.

Jarenlang heeft PNL aangegeven dat zij het op financieel gebied anders zouden gaan doen op het moment dat zij weer de post financiën in handen hadden. Nu kunnen we overal teruglezen dat zij deze post helemaal niet wilden hebben! Het lag zeker niet aan de wethouder dat de cijfers zijn zoals ze zijn. Dit komt voornamelijk doordat we vanuit het Rijk meer taken en minder inkomsten krijgen. Maar deze realiteit is lastig uit te leggen. Helaas staat PNL hier niet voor open, enkel voor mooie verhalen. De waarheid is dat we in Laarbeek hele goede voorzieningen hebben tegen relatief lage lasten. Daar blijft ABL zich sterk voor maken. Deze voorzieningen zijn belangrijk voor al onze inwoners.

Het niet durven vertellen van het echte verhaal aan onze inwoners vindt PNL waarschijnlijk te moeilijk. Ook kunnen we nu ook lezen dat ze eigenlijk nooit achter het plan hebben gestaan om gezamenlijk de handen ineen te slaan. Gezamenlijk hard werken voor ons mooie Laarbeek. Daar hebben we dan maanden voor bij elkaar gezeten. Gelooft u nu echt dat onze formateur heeft liggen slapen? Ook hij wordt door dit soort verhalen geschoffeerd. Maar PNL wil haar handen wassen in onschuld. Samen werken, samen verantwoordelijkheid nemen? Nee, als het moeilijk wordt, is men niet thuis en mogen anderen de problemen oplossen. Met voorstellen komen hoe het dan wel moet, doen ze ook niet. Ze laten het bestuur besluiten nemen i.p.v. dat de raadsleden dit zelf doen. PNL heeft inmiddels toegegeven dat het bestuur op zou stappen als de fractie in zou stemmen met de kadernota. Raadsleden leggen toch de eed of belofte af zodat ze zonder last of ruggespraak besluiten kunnen nemen?

Wij vinden het spijtig wat er is gebeurd en dat PNL er niet voor heeft gekozen serieus en met realistische voorstellen de hand uit te steken naar de overige partijen. Ze zijn er namelijk zelf de oorzaak van dat de huidige situatie is ontstaan en nemen nu geen verantwoordelijkheid voor de problemen die niet alleen Laarbeek treffen, maar nagenoeg alle gemeenten in Nederland. We hadden samen graag nog steeds de handen ineengeslagen en samen verantwoordelijkheid genomen, maar PNL heeft besloten hiervan af te zien.

U bent gewend dat ABL altijd netjes en verbindend is. Dat blijven we ook zeker doen, maar de waarheid mag ook boven tafel komen. Dit zullen wij nu eenmalig op deze manier doen! En het is natuurlijk aan u om de keuze te maken. Maar wij werken liever met de echte waarheid: als wij als Laarbeek als zelfstandige gemeente willen blijven bestaan, zullen we moeten werken met de huidige realiteit. Een overheid die veel taken naar de gemeenten overdraagt zonder daarvoor voldoende middelen te geven. U leest in alle media dat dit landelijk een groot probleem is. Niet enkel een Laarbeeks probleem! Onze lasten zullen wat hoger worden maar onze mooie voorzieningen blijven. Als bij onze omringende gemeenten straks de begrotingen duidelijk zijn, zult u zien dat we ondanks deze tegenvallers hoogstwaarschijnlijk toch weer tot een van de goedkoopste gemeenten behoren. En met deze realiteit werken we. Dat mag, dat moet u van de politieke partijen verwachten. Sprookjes en mooie verhalen zijn in de Efteling te vinden, wij blijven onze verantwoordelijkheid nemen en blijven strijden voor een leefbaar Laarbeek!

Algemeen Belang Laarbeek