Het pleidooi van de Haagse Stadspartij en veel andere partijen om de Theresiakerk nog niet te slopen is gehonoreerd. De bewoners uit Rustenburg-Oostbroek die actie voeren voor een tweede leven voor de kerk krijgen een half jaar de tijd om hun plan verder uit te werken. Peter Bos, raadslid van de Haagse Stadspartij, is tevreden: “De kerk is een prachtig gebouw en een baken in de buurt. Iedere poging om de kerk te redden moeten we omarmen en een kans geven.” Het besluit om sloop uit te stellen was de uitkomst van een lang debat in de raadscommissie Ruimte met wethouder Revis (VVD) op 27 maart 2019. Veel insprekers uit de wijk en sympathisanten waren naar de raadzaal gekomen om te pleiten voor behoud.
De kerk staat al 12 jaar leeg en de eigenaar (het Bisdom Rotterdam) wil er vanaf. Projectontwikkelaar Kavel Vastgoed heeft een plan ontwikkeld voor nieuwbouw van een supermarkt en woningen op de plek van de kerk. Omdat dit plan in strijd is met het bestemmingsplan dient de gemeenteraad toestemming te geven. Maar nu de commissie Ruimte veel kritiek had op het plan en de bewoners een kans wil geven, gaat het plan voorlopig niet door. Peter Bos: “Het uitstel geeft de bewoners tijd om hun plan verder uit te werken en investeerders te zoeken. Ik hoop dat het net als bij de Bethelkerk tot resultaat gaat leiden en de kerk straks het kloppend hart van de wijk gaat worden”.
Hieronder het pleidooi van Peter Bos:
Voorzitter,
De Theresiakerk in Rustenburg-Oostbroek is vernoemd naar de heilige Sint Theresia van Lisieux uit Frankrijk. We hebben het over een rooms-katholieke kerk die al in 2007 door het Bisdom aan de eredienst is onttrokken. Dat is inmiddels 12 jaar geleden. Dat er nu een plan ligt om de kerk te slopen en een nieuwe supermarkt plus 17 woningen te bouwen is na al die jaren niet verwonderlijk, tegelijkertijd is het enorm triest dat zo’n prachtige icoon uit het stadsbeeld dreigt te verdwijnen.
Als ik het plan kritisch bekijk dan word ik niet vrolijk. Wat schiet de wijk op met een nieuwe supermarkt en een schamele 17 nieuwe woningen? De fraaie Berlagiaanse stedenbouwkundige en architectonische situatie wordt er straks niet beter op. De supermarkt gaat veel verkeersproblemen opleveren en bezorgt de huidige winkels op de Dierenselaan veel onnodige concurrentie.
Wat de wijk vooral nodig heeft is een ontmoetingsplek, een plek voor sociale activiteiten, verbinding en cultuur. Helaas is er tot voor kort geen haalbaar initiatief ontstaan om een dergelijke functie in de kerk te realiseren. Ik ben dan ook ontzettend blij dat een groep bewoners op de valreep met een plan is gekomen dat wel voorziet in een nieuwe toekomst voor de kerk. Ik geef toe, dit staaltje Haagse Kracht is rijkelijk laat op stoom gekomen en het plan is nog onvoldragen, maar beter laat dan nooit, dus waarom geven we deze bewoners niet een laatste kans om het plan verder uit te werken? Zoals we dat bijvoorbeeld met succes bij de Bethelkerk hebben gedaan door de bewoners tijd en vertrouwen te geven. De Theresiakerk kun je maar een keer slopen en daarna zitten we voor minstens 50 jaar vast aan nieuwbouw die eigenlijk niemand wil. Dus wethouder, is het mogelijk om het burgerinitiatief een kans te geven en het besluit nog even uit te stellen?
Met een beetje creativiteit en lef is er best een goede oplossing te vinden. Naast het plan van de bewoners zou het interessant zijn om te kijken naar andere opties. In een wijk die steeds meer bewoners uit Polen en andere rooms-katholieke landen telt is het wellicht een optie om de kerk te bestemmen voor deze mensen. 90% van de Polen is rooms katholiek en in Den Haag hebben ze inmiddels een eigen parochie in de Teresia van Avilakerk in het Westeinde. Ze groeien daar uit hun jasje, het zit er bomvol tijdens de mis. Beide Teresiakerken zijn van dezelfde eigenaar, het Bisdom. Is het geen idee om de Poolse parochie te verhuizen naar een kerk waar veel van hun gelovigen om de hoek wonen?
De raad wordt nu gevraagd om een verklaring van geen bedenkingen af te geven omdat wordt afgeweken van het bestemmingsplan. Het gaat om de afwijking van de bestemming en om een aantal afwijkingen van de bebouwingsvoorschriften. Daarvoor is een ruimtelijke onderbouwing opgesteld die ik zwaar onder de maat vind. De onderbouwing gaat alleen in op de afwijking van de bestemming, en niet op de afwijking van de bebouwingsvoorschriften. Zo wordt niet duidelijk waarom tot op de erfgrens gebouwd gaat worden ipv dat de afstand van 3 meter tot de erfgrens in acht wordt genomen. Het is niet alleen stedenbouwkundig armzalig om het hele gebied tot aan de erfgrens vol te bouwen, ook de voetgangers en fietsers krijgen daardoor veel minder ruimte. Alleen daarom al kan ik niet instemmen met de verklaring van geen bedenkingen.
Het ontwerp-vergunningsbesluit zit niet bij de stukken, ook de ontwerp verklaring van geen bedenkingen met de ruimtelijke onderbouwing zat tot gisteren niet bij de stukken. Hoe kunnen wij dan akkoord gaan?
Het slopen van de kerk is zonde. In de ruimtelijke onderbouwing van de projectontwikkelaar staat dat zich in het plangebied geen cultuurhistorisch waardevolle of landschappelijk waardevolle elementen bevinden. Beschamend vind ik het hoe de projectontwikkelaar zich hier uitlaat over de kerk en de wijk. Gisteravond heb ik nog even het Monumenten Inventarisatie Project uit 1992 van de gemeente Den Haag erbij gepakt en daaruit blijkt dat de kerk is opgenomen in de lijst van beeldbepalende en karakteristieke gebouwen die het behouden waard zijn. Ook deskundigen zoals Marcel Teunissen en Herman Wesselink hebben ons gewezen op de bijzondere cultuurhistorische kwaliteit van de kerk.
Er zitten nog veel meer haken en ogen aan dit plan. De oplossing die is bedacht voor de expeditie is krankzinnig. Vrachtauto’s moeten straks in z’n achteruit met een bocht over het fietspad en het trottoir de supermarkt in rijden, waardoor levensgevaarlijke situaties gaan ontstaan. De in- en uitgang van het parkeerdek wordt een crime voor fietsers en voetgangers. De komst van de supermarkt betekent dagelijks 1.500 extra autoverkeersbewegingen, oftewel 150 auto’s per uur gemiddeld. Oplopend tot 2.150 extra auto’s op een zaterdag. En dat voor een supermarkt die bedoeld is voor wijkbewoners! En een supermarkt die straks de versspeciaalzaken in de omgeving hevig zal beconcurreren.
Wat verder nog opmerkelijk is dat in de ruimtelijke onderbouwing staat dat de continuïteit van de bestaande bomenstructuur niet wordt aangetast, de bestaande bomen zoveel mogelijk gehandhaafd blijven en in een enkel geval worden verplaatst. Maar op 30 januari is een vergunning verleend om 17 bomen te kappen. Hoe kan dat?
Een van die bomen staat er al sinds de Theresiakerk is gebouwd en is circa 85 jaar oud. Het gaat om een zeldzame hoogstam-peer die in Nederland bijna niet meer voorkomt. Kan deze boom gered worden?
Kan de wethouder garanderen dat niet wordt gesloopt voor braakliggende grond zodat we een drama zoals bij de Harstenhoekweg kunnen voorkomen?
Op pag. 43 van de ruimtelijke onderbouwing wordt gesproken over een overeenkomst met de gemeente. Welke overeenkomst is dat?
En wat gebeurt er met het klooster aan de Kootwijkstraat?
Al met al zou ik de wethouder willen vragen om nog geen besluit over de vergunning te nemen en een beter plan te eisen. Het liefst natuurlijk met behoud van de kerk, maar als het niet anders kan, dan toch op z’n minst een plan dat iets toevoegt ipv afbreuk doet aan de huidige situatie.
Ik verzoek de wethouder ook het coalitieakkoord serieus te nemen, vanwege de volgende passage: “Buiten de aangewezen investeringsgebieden is alleen ruimte voor bouw- of vervangingsprojecten die passen bij de bestaande bouwstijl en in de bestaande omgeving. We hanteren een restrictiever beleid en wegen vooraf af of een project echte meerwaarde heeft.”