De Algemene Rekenkamer moet nagaan of het UWV zijn taken wel op een deugdelijke manier kan uitvoeren en of het ministerie van Sociale Zaken daar goed op aanstuurt, vindt GroenLinks-Kamerlid Paul Smeulders. De via Nieuwsuur aan het licht gekomen uitkeringsfraude en de daaraan gekoppelde falende controle liggen ten grondslag aan zijn voorstel.
Smeulders verbaast zich over de omvang van de fraude die is blootgelegd en de haperende communicatie vanuit het ministerie van Sociale Zaken. ‘Ik vraag me af hoe goed minister Koolmees op de hoogte is. Vorige maand kwam Nieuwsuur met een verhaal over uitkeringsfraude waarmee veel publiek geld is gemoeid. Deze maand komt diezelfde redactie met een follow-up met nieuwe feiten. Als de minister die had gekend, dan had hij dat toch meteen gemeld? Nu wordt de Kamer keer op keer verrast door een nieuwe publicatie.’
De daadkracht waarmee de fraude te lijf wordt gegaan, baart eveneens zorgen: van het fraudebedrag op WW-uitkeringen van 370 miljoen euro is slechts 2,4 miljoen teruggevorderd. Smeulders vermoedt geen opzet, maar eerder een gebrek aan slagkracht. ‘Net als de zorg en het onderwijs zijn ook uitvoeringsinstanties onder druk van rechts gesaneerd. Dus kan fraude niet goed worden gecontroleerd en is terugvorderen nog lastiger. En dan vraag ik me af: waarom stuurden de UWV-top en de minister van Sociale Zaken niet bij? Voor ons als volksvertegenwoordigers is dat gissen, Nieuwsuur heeft er blijkbaar meer zicht op dan hij.’
Om echt helderheid te krijgen, moet eerst aan het licht komen wat er mis is gegaan in de uitvoering bij het UWV en in de aansturing vanuit het ministerie van Sociale Zaken. De Rekenkamer is de aangewezen partij om dit na te gaan. Zij kunnen een oordeel vellen of publiek geld rechtmatig en doelmatig besteed is en of het UWV wel kan functioneren onder deze omstandigheden. Daarnaast kan dit instituut een oordeel vellen over de vraag of de minister goed aanstuurt en controleert.’