Poliflw

Op uitnodiging van Brabant C, een investeringsfonds voor cultuur, waren statenleden Nico Heijmans en Irma Koopman aanwezig bij de theatervoorstelling “Iets met boeren”.

 De voorstelling wordt gespeeld door lokale mensen op een werkend boerenbedrijf in Molenschot. Boeren Jos en Marian hebben 2 kinderen, een zoon die het bedrijf wil overnemen en een dochter die studeerde in Wageningen en met haar gezin in de stad woont.

In en om de boerderij worden de dilemma’s en verdeeldheid die er spelen rondom de landbouwtransitie prachtig verbeeld. Van de bouw van de schitterende boerderij aan een zandpad door opa, via de ruilverkaveling naar de veranderingen en problemen van nu.

Van het rechtmaken van sloten en kanalen naar het weer laten meanderen, van maatregelen tegen stijgend water naar zorgen om het veel te lage grondwaterpeil. Van de dochter die wijs is geworden in plaats van veel dingen wijs is gemaakt.

De enige die van begin van de voorstelling tot het einde bleef dansen en zingen was het geld…..de bank.

 Irma Koopman: “Treffend hoe ze zoveel dilemma’s in zo korte tijd zo voelbaar wisten neer te zetten met mensen uit de buurt. Gewone Brabanders die deels hun eigen verhaal spelen. Blij dat Brabant C ons heeft uitgenodigd.”

 Iets Met Boeren - Bureau Pees

De Gezondheidsraad heeft een rapport uitgebracht “Vervolgadvies gewasbescherming en omwonenden”. ‘Vervolg’ , want het is een continuing story waarin steeds meer studiemateriaal beschikbaar komt. Inmiddels boekenkasten vol. De regering en de Tweede Kamer hadden om dit advies gevraagd. Zie www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2020/06/29/vervolgadvies-gewasbescherming-en-omwonenden .De SP in Provinciale Staten heeft in 2017 en in 2019 ook al vragen  gesteld over dit onderwerp, maar toen kon respectievelijk wilde het College van GS geen antwoord geven – het laatste omdat een belangrijke studie toen nog niet officieel uit was. Die is nu wel uit en ligt mede onder het rapport van de Gezondheidsraad, dus de vragen nog maar eens gesteld, met wat aanpassingen vanwege het nieuwe rapport.

Alle onderzoeken samen tonen statistisch significante verbanden tussen bestrijdingsmiddelen enerzijds en Parkinson anderzijds (dat wou de Tweede Kamer weten). Het verband is niet hard genoeg om ‘oorzakelijk’ te mogen heten, maar wel hard genoeg om het Europese voorzorgsbeginsel toe te passen. Dat leidt tot het advies dat de verduurzaming van de landbouw intensiever en sneller moet. In Frankrijk is Parkinson inmiddels officieel tot beroepsziekte onder telers verklaard. Duitsland overweegt hetzelfde.

Er is ook een statistisch significant verband tussen bestrijdingsmiddelen en neurologische problemen bij ongeboren en jonge kinderen.

De Gezondheidsraad doet ook een paar concrete uitspraken op deelgebieden.

Met name in de bollenteelt (die apart onderzocht is) wordt het meest gespoten. In de, minder goed onderzochte, fruitteelt wordt minder gespoten, maar vaak wel horizontaal of omhoog. Nader onderzoek is hier nodig. De boeren trekken zich te weinig van het beleid aan. Ze blijven met  het giftigste gif spuiten en ruimen zelden verpakkingen en restanten op de juiste wijze op. Arbeiders worden vaak onvoldoende geïnstrueerd – niet zozeer zij die spuiten, want die zijn wel beschermd en geschoold, maar zij die na het spuiten werkzaamheden verrichten. Het gevaar houdt niet gelijktijdig met het spuiten op. Effecten zijn aantoonbaar tot op 250m van de bron. Er wonen in Nederland 90.000 mensen binnen 50m van een bollen- of fruitperceel. 18% van de bevolking in landelijk gebied woont binnen 250m van een landbouwperceel, anders dan gras.

De provincie is niet de eerste lijn tegen gewasbeschermingsmiddelen, en heeft alleen wettelijke bevoegdheden in waterwingebieden. Desalniettemin boekt het project ‘Schoon Water voor Brabant’ op vrijwillige basis toch goede resultaten.

Er is echter meer mogelijk, zij het niet altijd wettelijk vastlegbaar. De provincie kan bijvoorbeeld streven naar spuitvrije zones, op vrijwillige basis afspraken maken of de gemeenten stimuleren dat te doen, monitoringsprogramma’s en verder onderzoek mede financieren, en spuitvrije zones vastleggen in de Interim Omgevingsverordening.

De vragen aan GS gaan over wat er op dit gebied mogelijk is. Ze zijn hieronder te vinden.

De SP komt op 11 oktober bij behandeling van de stikstofaanpak in Provinciale Staten met een voorstel die moet voorkomen dat de emissieruimte die vrijkomt door stoppende boeren straks grotendeels wordt benut door andere vervuilende activiteiten in andere sectoren. “Dan heeft de natuur en de biodiversiteit immers nog steeds het nakijken,” stelt SP’er Henri Swinkels.

Hoewel de aanpak van de stikstofproblematiek het nodige vraagt van de landbouwsector, een forse krimp van de veestapel is volgens de SP onvermijdelijk, is het onterecht om deze inspanningen uitsluitend te laten rusten op de schouders van deze boeren. Toch dreigt dat te gebeuren als een fors deel van de door stoppende boeren vrijkomende emissieruimte wordt ingezet voor andere, tevens vervuilende, activiteiten. Het provinciebestuur wil maar liefst 70% van de vrijkomende ruimte inzetten voor andere sectoren zoals bouw, industrie en verkeer. De SP vindt dat te veel en stelt Provinciale Staten voor om daar maximaal 50% van te maken.

Tegelijkertijd moeten er keuzes worden gemaakt. De titel van het advies van Remkes is niet voor niets: “Niet alles kan.” SP’er Swinkels: “We zullen moeten kiezen en de keuze van de SP is helder, we zullen prioriteit moeten geven aan de woningbouw en aan de verduurzaming van onze maatschappij. Dit gaat wat ons betreft boven bijvoorbeeld de aanleg van nog meer asfalt.”  

Een veehouder in Schaijk heeft vergevorderde plannen om zijn bedrijf uit te breiden naar 1200 dieren, waarvan het overgrote deel mestkalveren moeten gaan zijn. Deze dieren moeten geplaats gaan worden in een nieuw te bouwen megastal.

 

Het zal niet onbekend zijn dat de intensieve veeteelt volgens de SP niet past in een duurzaam en diervriendelijk Brabant. Ook deze ontwikkeling vinden wij niet wenselijk. Daar komt bij dat dit specifiek geval ons om meerdere redenen extra zorgen baart.

 

In de huidige situatie bevinden zich nu zo’n 200 kalveren op het bedrijf, dit wordt dus verzesvoudigd. Het hoge aantal dieren verhoogt het risico op ziekten. Het bedrijf bevindt zich op enkele tientallen meters van de bebouwde kom van Schaijk, woningen en andere gevoelige objecten. Binnen een straal 2000 meter staan maar liefst 2590 woningen. De GGD geeft onder andere hierdoor aan dat het risico op vele infecties bij een zoönose uitbraak groot is.

 

Daar komt bij dat de toename van het aantal dieren ook een toename van het aantal verkeersbewegingen en activiteit op het terrein zelf zal gaan betekenen. Met een toename van de geluidsoverlast als gevolg.

 

De SP vindt deze uitbreiding dan ook onacceptabel en daarom heeft Maarten Everling de volgende vragen aan het College van Gedeputeerde Staten gesteld:

 

1.       DeeltGS de mening van de SP dat zo’n flinke toename van het aantal dieren op één bedrijf vrijwel letterlijk op de rand van de bebouwde kom onwenselijk is? Kunt u uw antwoord ook toelichten?

2.       Hoe beoordeelt GS de risico’s voor de volksgezondheid en hoe verhouden de risico’s zich tot het provinciaal beleid?

3.       Vindt GS het aannemelijk dat de geluidsoverlast toe zal nemen? Waarom wel, waarom niet?

 

De uit te breiden stal bevindt zich in het stalderingsgebied. De ondernemer is al langere tijd bezig met deze uitbreiding, maar de daadwerkelijke toelichting van de adviseur bij de benodigde bestemmingsplanwijziging dateert van 11 december 2017. Hierover hebben wij de volgende vragen:

 

4.       Dient de ondernemer in dit geval over een stalderingsvergunning te beschikken voordat de uitbreiding plaats kan vinden? Kunt u uw antwoord ook toelichten? Indien het antwoord ja is, kunt u aangeven of deze vergunning ook verleend is?

 

Eén van de zorgen rondom deze uitbreiding is een toename van geuroverlast. Nu meent de ondernemer dit terug te kunnen brengen door het gebruik van een luchtwasser. De overlast in de nieuwe situatie zal volgens hem daardoor op papier niet hoger zijn dan de huidige situatie, wat een traditionele stal betreft zonder wasser. Uit de stukken blijkt echter dat het om een zogenaamde combinatie luchtwasser gaat. Een type luchtwasser waarvan recentelijk bleek dat het opgegeven rendement van 85% bij lange na niet gehaald wordt. De SP verwacht daarom wel degelijk een toename van geuroverlast. Daarbij zal de uitstoot van ammoniak hoger zijn dan aanvankelijk opgegeven.

 

5.       Deelt GS de analyse van de SP dat de verwachte geuroverlast in deze situatie niet af zal nemen door het gebruik van een combiluchtwasser? Kunt u uw antwoord ook toelichten?

6.       Deelt GS de analyse van de SP dat de ammoniakuitstoot hoger zal zijn dan in de plannen van uit is gegaan? Waarom wel, waarom niet?

7.       Welke gevolgen voor natuur, milieu en de directe leefomgeving heeft de hogere ammoniakuitstoot?

8.       Welke gevolgen heeft deze hogere uitstoot voor de uitbreidingsplannen?

 

Recent bleek dat combiluchtwassers veel slechter werken dan op papier vanuit gegaan wordt. Zowel de uitstoot van ammoniak als die van geur zijn veel hoger dan de opgegeven waarden, tot twee of drie keer meer. SP-Statenlid Maarten Everling: “Echt nieuws is dit natuurlijk niet. De SP heeft hier vaker voor gewaarschuwd. Ook omwonenden wisten dit al lang. Voor de ons is dit wederom weer een bevestiging dat technische oplossingen niet heilig zijn.” 

Het Statenlid heeft tijdens de Statenvergadering van 6 april hier vragen over gesteld aan het college van Gedeputeerde Staten. De antwoorden stemt de SP’er voor nu tevreden: “goed om te horen dat GS ook in ieder geval inziet dat zogenaamde end-of-pipe oplossingen als luchtwassers niet de juiste weg zijn. We moeten dit aan de voorkant oplossen. Wat ons betreft zijn dat voor in ieder geval in de meest veedichte gebieden gewoon vooral een stuk minder dieren.”