Poliflw

In de Raadsvergadering van 29 oktober 2019 presenteerden de fracties van VVD, DSSW-SW en Gemeentebelangen het nieuwe bestuursakkoord 'Grensverleggend Besturen 2.0.'. Ook werd Klaas Smidt geinstalleerd als nieuwe wethouder voor de VVD.

In het debat over het Bestuursakkoord zei Hans de la Mar namens Progressief Westerveld het volgende:

Voorzitter, wij bespreken hier vanavond het bestuursakkoord Grensverleggend Besturen 2.0.

Voorzitter, onze fractie kan zich in veel van de teksten van het akkoord vinden. Dat is toch een mooi, positief begin van dit debat, nietwaar? Die waardering slaat natuurlijk vooral op die teksten die ook al in het oude akkoord stonden en waar we zelf aan hebben meegeschreven, maar het maakt onze waardering niet minder. Eigenlijk hebben we niet eens zo veel op te merken over de hele tekst van het akkoord. Dat we toch niet helemaal in feestelijke stemming zijn geraakt heeft alles te maken met wat er niet in het akkoord staat. Er is vooral geschrapt in het oude akkoord, en onze kritiek richt zich vooral daarop.

Voorzitter, ik zal op drie terreinen aangeven wat we missen en waarin we teleurgesteld zijn.

Het eerste terrein is het terrein van de lelieteelt.

Wij hebben van dit college op dit dossier weinig te verwachten. Daarom denken wij: we moeten maar wachten tot de volgende verkiezingen, op de volgende raad. We vinden dat het dit college niet siert om achterover te leunen en maar te wachten op de landelijke politiek, want dat gaat nog jaren duren (raadsvergadering 27 juni 2017).

Voor de duidelijkheid: ik citeer hier de fractievoorzitter van Sterk Westerveld, de heer Kreike, bij de behandeling van het inmiddels vernietigde bestemmingsplan buitengebied in 2017.

We kunnen ook Gemeentebelangen aanhalen. In hun verkiezingsprogramma staat: Spuitvrije zones in kwetsbare gebieden bij de teelt van lelies en/of andere bolgewassen (Verkiezingsprogramma 2018-2022, pagina 3) . Nog duidelijker is DSSW/SW: Spuitvrije zones van minimaal 100 meter bij lelieteelt (Flyer).

In het oude akkoord stond daarom dat het college afspraken wilde maken met telers en inwoners. Mocht dat niet lukken, dan zouden er spuitvrije zones komen.

Die tekst is geschrapt. Nu lezen we: De problematiek van de verduurzaming van de landbouw heeft nadrukkelijk een landelijk karakter (bestuursakkoord pag.11). Als we dat goed begrijpen betekent dit dat we er als gemeente niets meer aan gaan doen, dat we af gaan wachten.

Ik begrijp dat standpunt van de VVD. Het spoort met de motie die de VVD eerder indiende en waarin werd gesteld dat de gemeenteraad van Westerveld niet het orgaan is waar discussie over gewasbescherming en gezondheid moet plaatsvinden (motie VVD 28 mei 2019). Ik begrijp het iets minder goed van Gemeentebelangen, gezien hun verkiezingsprogramma. Maar het helemaal onbegrijpelijk als we naar de beloftes kijken die DSSW deed. Spuitvrije zones van minimaal 100 meter. Aan die draai van 1800 wordt ook geen enkele uitleg gegeven. Van spuitvrije zones van minimaal 100 meter naar: laat Den Haag het maar uitzoeken.  Als je zo van standpunt verandert zonder enige uitleg, neem je je kiezers dan nog wel serieus?

De fractie van Progressief Westerveld wil de nieuwe coalitie erop wijzen dat bij de gemeenteraadsverkiezingen bijna 70% van de kiezers gestemd heeft op een partij die beloofde de lelieteelt te gaan beperken. Hier, in de gemeente. Die kiezers worden met een kluitje in het riet gestuurd.

Met die kiezers zijn wij teleurgesteld in de passiviteit van de nieuwe coalitie op dit punt. Westerveld had meer verdiend.

Voorzitter, het tweede terrein waarop we teleurgesteld zijn is het terrein van de duurzame landbouw. De nieuwe coalitie schrapt het fonds duurzame landbouw. In het vorige akkoord was  € 200.000 beschikbaar gesteld voor initiatieven op het gebied van duurzame landbouw. Je zou denken dat het niemand ontgaan is dat de agrarische sector in de problemen zit. Door uitspraken van de Raad van State is abrupt een eind gekomen aan de groei. Het beleid wijst in dezelfde richting. De landbouw moet circulair worden, natuurgebieden moeten worden ontzien. Er zijn problemen met stikstof, met CO2, met bestrijdingsmiddelen, met grondwater, met de biodiversiteit. Kortom: de sector staat voor gigantische opgaven. In het nieuwe bestuursakkoord staat wel te lezen dat de fracties stapje voor stapje streven naar een duurzame en toekomstbestendige landbouw  (bestuursakkoord pag.11) maar het blijft wel héél erg bij streven.  Want het fonds dat daarbij behulpzaam kan zijn wordt opgeheven. Twee ton is natuurlijk bij lange na niet voldoende om de overgang naar duurzame landbouw te financieren, maar het is wel een mooie pot om kennis in huis te halen, om excursies mee te houden, om proefprojecten mee te bekostigen. Je zou ook kunnen denken aan een aanvulling op de vergroeningsregeling of op het Boerengroen-plan van minister Schouten. Zet gezamenlijk subsidies in om brede randen rondom woningen en andere gevoelige objecten te beplanten met kruidenmengsels bijvoorbeeld. In plaats van teeltvrije zones krijg je dan beschermingszones voor bewoners en natuurgebieden, je bevordert de biodiversiteit en je helpt de boer een handje. Als de provincie en het Rijk mee willen doen, bijvoorbeeld in het kader van de pilot, en allebei onze bijdrage verdubbelen, dan heb je zomaar een miljoen. De landbouw zal bij de verduurzaming alle steun kunnen gebruiken en het is bijzonder teleurstellend dat de nieuwe coalitie daarvoor geen stuiver over heeft. Onze fractie zal bij de begrotingsbehandeling met een voorstel komen om het fonds in stand te houden. Wij rekenen daarbij op zijn minst op de steun van partijen die van zichzelf vinden dat zij opkomen voor het belang van de boeren.

Voorzitter, het derde terrein betreft het ondersteunen en aanwakkeren van initiatieven. Het nieuwe college lijkt als motto: Geen Daden Maar Woorden te hebben gekozen. Jongereninitiatieven? Prachtig, maar het beetje geld dat er voor beschikbaar was wordt wegbezuinigd. Problemen met een dorpshuis of sporthal, met asbest of energiegebruik? Het beperkte fonds dat beschikbaar stond wordt gehalveerd. Het ondersteunen van lokale initiatieven voor werkgelegenheid en innovatie? Mooi, maar het budget wordt geschrapt. Initiatieven op het gebied van armoedebestrijding: geweldig, maar het extra budget wordt geschrapt. Dat betekent dat bestaande initiatieven stopgezet moeten worden (notitie ombuigingen sociaal domein, maatregel 18,19). Voorzitter, teleurstellend is hierbij een veel te milde kwalificatie. Onze fractie zal bij de begroting proberen om financieel een en ander te repareren, maar het is de vraag of we de houding van de nieuwe coalitie daarmee kunnen veranderen.

Geen daden, maar woorden. Als we in voetbaltermen blijven en naar de nieuwe coalitie kijken, wat zien we dan voor club? De voorhoede is vernieuwd. De linkerspits is vervangen door een snelle rechtsbuiten. Er is een nieuwe financieel directeur aangetrokken. Op de spelersbank zitten frisse trappelende jonkies. Van zo’n team verwacht je dadendrang, scoringsdrift, enthousiasme. Maar niks van dat alles. De winterstop is direct ingegaan.

Voorzitter, samenvattend. Op het gebied van de bescherming van bewoners tegen de gezondheidseffecten is de nieuwe coalitie passief. Teleurstellend. Op het gebied van de ondersteuning van de omvorming van de agrarische sector gaat de nieuwe coalitie aan de zijlijn staan. Teleurstellend. Op het gebied van ondersteuning en aanwakkeren van initiatieven gaat de hand van de nieuwe coalitie op de knip. Teleurstellend.

Toch is het voor onze fractie geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten. Progressief Westerveld zal de komende jaren oppositie gaan voeren. Dat doen we samen met inwoners, ondernemers en belangengroepen. We zullen opbouwend aan de slag gaan, samenwerking zoeken en goede ideeën van andere fracties en het college steunen. We zullen alternatieven inbrengen waar nodig. We krijgen het kortom héél druk.

Namens Progressief Westerveld voerde fractievoorzitter Michiel van de Kasteelen het woord bij de behandeling van de Voorjaarsnota. Deze jaarlijkse vergadering is het moment, waarop partijen hun standpunten wat breder kunnen neerzetten en middels moties en amendementen kunnen proberen aan het beleid voor de komende periode mee sturing te geven.

De eerste termijn ging wat later van start, omdat het College had gemeend om voorafgaand aan het debat een verklaring af te moeten leggen over besluiten, die die ochtend in de Collegevergadering waren genomen. Bij de drie oppositiepartijen schoot dat volledig in het verkeerde keelgat, maar na een schorsing bleek dat zij toch besloten hadden de raadsvergadering niet te verlaten.

"We leven in een cruciale, maar ook gespannen tijd, voorzitter. Wellicht heeft men dat over andere fasen in de geschiedenis ook gezegd. Maar als ik de periode van mijn leven overzie (en die is behoorlijk lang) dan heb ik dat gevoel nog niet eerder zo gehad. We braken los uit de benauwende jaren 50, 60 met een soort van overmoed. We zochten een weg in de jaren 70, 80, met het idee dat alles mogelijk was en dat we “de goede kant op gingen”. Na de val van de muur dachten sommigen in de jaren 90 dat de geschiedenis ten einde was. Vele crises en conflicten verder weten we beter.

Natuurlijk hadden we het Rapport van de Club van Rome van 1972 en het Brundtland rapport van 1987; ik heb er allerlei discussies over bijgewoond en georganiseerd. Alarmerend zeker. Er waren ‘grenzen aan de groei’, zei men. En dat vonden wij ook. Maar dat was toch op een bijna abstract niveau. In ieder geval op een niveau, waarvan we dachten dat we er nog allerlei kanten mee uit konden. En we hebben geschipperd, gepolderd, overlegd en tafels ingericht.  En de tijd schreed voort." Zo opende de bijdrage van de fractievoorzitter van Progressief Westerveld.

Nadat hij drie van zijn inspiratiebronnen had geciteerd, die niet toevallig uit christendemocratische, sociaaldemocratische en liberale hoek afkomstig waren, gaf Michiel van de Kasteelen aan, dat "de fase, die wij nu bereikt hebben, zich kenmerkt door de onmogelijkheid om nog weg te duiken, zoals de politiek dat decennialang gedaan heeft. De wal is het schip aan het keren. De grenzen aan de groei zijn overschreden, voorzitter. De politiek kan niet meer om de feiten heen. Tsja, behalve dan die ver verdwaalde onverlaten als Trump en Baudet

Wat ik wel zie – in Den Haag en ook hier – is een vorm van paniek, in die zin dat men zich realiseert dat het echt en absoluut anders moet, en als men zich dat niet zelf realiseert, is er gelukkig vaak een rechter die eraan helpt te herinneren. Ik verwijs naar het Urgenda-vonnis en naar de PAS-uitspraak van de Raad van State. Op die laatste uitspraak kom ik straks nog terug. Enkele maanden terug was het niet open gaan van Vliegveld Lelystad in 2020 onbespreekbaar (nu is het een feit). Nog maar kort geleden dacht de VVD te kunnen ontkomen aan het rekeningrijden (het kan niet).

Hij vervolgde met: "Westerveld is een gemeente, waarin de agrarische sector, natuur en toerisme de centrale elementen zijn. Ze zijn alle drie, elk voor zich en in hun onderlinge samenhang, essentieel voor deze schitterende gemeenschap. Er is een vreemd en hardnekkig misverstand, voorzitter, en dat is dat wij de agrarische sector als tegenstanders zien. Dat is niet alleen niet zo, maar ik ga een stap verder: wij zijn uiteindelijk de echte medestanders van de agrarische sector. Landbouw en veeteelt hebben te maken met drie sectoren, die hen in de tang houden: de banken (die een financieel valluik creëren), de afnemers (m.n. de grote inkopers en supermarktketens, die de prijzen laag houden), en de producenten vooral van bestrijdingsmiddelen (die een vorm van verslaving in het leven roepen). Omschakeling naar kringlooplandbouw in 2030 is nodig om de landbouw, tuinbouw en visserij nieuwe perspectieven te geven. Het is een omschakeling van voortdurende verlaging van de kostprijs van producten naar voortdurende verlaging van het verbruik van grondstoffen en een zorgvuldig beheer van bodem, water en natuur. Voorzitter, dat verzin ik niet, maar de Minister van Landbouw in het 3e Kabinet Rutte. In een recent debat in de Kamercommissie voor Landbouw is over deze omslag in het landbouwbeleid een intensief en goed debat gevoerd. Dat debat heeft uiteindelijk eind vorige week geresulteerd in een serie door de Tweede Kamer aangenomen moties."

De volledige tekst van de eerste termijn van Progressief Westerveld vindt u hier.

De lelieteelt is in de Drentse gemeente Westerveld al lang onderwerp van debat in verband met het gebruik van landbouwgif. Tijd om verdere stappen te zetten.

Een flinke meerderheid van de inwoners van gemeente Westerveld heeft bij de afgelopen raadsverkiezingen een stem uitgebracht op partijen die willen dat er duidelijke afspraken komen over het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de akkerbouw, met name in de bollenteelt, omdat hier het gebruik van deze middelen verreweg het grootst is. Het gaat dan om afspraken over te hanteren afstanden tot bebouwing en natuurgebieden.

Deze partijen, die nu het nieuwe college vormen, zijn geenszins tegen de landbouw gekant. Graag zien zij de landbouw steeds duurzamer worden en ‘natuurinclusief’. De sector zelf wil ook deze richting op, getuige de opstelling van de LTO en het beleid van de huidige minister met betrekking tot kringlooplandbouw. Wij zien in onze gemeente ook een toenemende belangstelling onder agrariërs voor een overschakeling naar biologische landbouw. Ook de firma Joling, het grootste bollenbedrijf in onze gemeente, experimenteert hiermee.

Het gemeentebestuur spant zich in om deze koersverlegging te faciliteren. Zo is er de komende jaren budget uitgetrokken voor een platform duurzame landbouw. Namens het college heeft de met het ‘leliedossier’ belaste wethouder Wilfried de Jong de gesprekken met telers en bewoners weer opgestart.

In de berichtgeving van de laatste tijd , onder andere in DvhN maar ook op Twitter, worden enkele zaken naar voren gebracht die wel wat nuancering kunnen gebruiken. Zo stellen de lelietelers dat zij alleen de directe omwonenden van de velden als gesprekspartner willen hebben. Dat lijkt logisch, maar daarmee verklein je een maatschappelijk probleem (hoe gaan wij om met giftige bestrijdingsmiddelen in onze woonomgeving) tot een burenkwestie.

En er is nogal een machtsverschil tussen de boer of loonwerker op zijn grote tractor met wijd uitgespreide spuitarmen en het oudere echtpaar in het woonboerderijtje waar hij op een paar meter afstand langskomt. Er zijn ons gevallen bekend waarin jonge bewoners met kleine kinderen van een geïsoleerd pand in het buitengebied een bollenteler betalen om een bepaalde strook rondom het erf niet met bestrijdingsmiddel-intensieve gewassen te betelen.

Het is goed dat de gemeente zich als actieve partij opstelt en ook groepen bewoners betrekt die niet direct omwonend zijn, maar zich in de loop der jaren intensief verdiept hebben in deze problematiek en een grote mate van deskundigheid hebben opgebouwd.

Een probleem is wél: hoe betrekken we alle telers? Het gaat in eerste instantie om een drietal lokale leliebedrijven en daarmee is de gemeente in goed gesprek. Maar dan zijn er de Noord-Hollandse bollenbedrijven, die hier bij individuele boeren grond pachten. En dan zijn er nog de investeerders. Zij hebben geen binding met onze gemeenschappen, zij zien Drenthe zoals zo vaak in het verleden, als onmondig wingewest.

Wij willen als gemeente in eerste instantie met onze lokale bedrijven tot afspraken komen en deze dan uitbreiden naar de gehele sector. Een basis voor die afspraken kan de ‘gedragscode lelieteelt Westerveld’ zijn. Het belangrijkste wat hierin ontbreekt is echter een spuitvrije zone. Over de vormgeving hiervan moeten de gesprekken zo snel mogelijk gaan.

De fractievoorzitster van de lokale VVD gaf in een recente tweet al een oplossing voor dit probleem. Zij stelt dat Westerveld 28.000 hectare groot is en de lelieteelt slechts 300 hectare beslaat. Haar conclusie was: waar zeurt men eigenlijk over?

Onze conclusie is: als het slechts om zo’n beperkt aantal hectares gaat, waarom kan de teelt dan niet overal ten minste 100 meter vanaf woningen, scholen, recreatieterreinen en kwetsbare natuur verwijderd blijven? En deze moet ook niet op de cultuurhistorisch belangrijke en kwetsbare esgronden plaatsvinden.

Laten we eens een kaart maken van het landgebruik in onze gemeente op basis hiervan en dan concreet kijken wat de knelpunten eigenlijk zijn. En laten we hier oplossingsgericht instappen en de oude ingenomen stellingen verlaten. Dan kan er meer dan je denkt!

Column, geschreven voor en gepubliceerd in het Dagblad van het Noorden dd 15-01-2019