Door corona is de lucht schoner, omdat mensen minder autorijden en vliegen. Maar consequentie is ook dat de voortgang het energie- en klimaatbeleid stokt: planningen moeten worden aangepast. Vorig jaar is het Klimaatakkoord vastgesteld met tussendoelen voor 2030. Een van de acties daaruit was het opstellen van Regionale Energiestrategieën. Dat is vier maanden uitgesteld. Ook zijn de acht Energiecafés die de gemeente had georganiseerd in maart en april om inwoners breed te informeren, verschoven naar eind dit jaar. Waar staan we nu qua klimaat- en energiebeleid in onze gemeente? Een overzicht.
Warmtetransitie gebouwde omgeving
Het klimaat verandert en de uitstoot van broeikasgassen door menselijk activiteiten speelt daarbij een rol. De meeste mensen zijn hier inmiddels van overtuigd en ook bereid in actie te komen. Dat begint bij inwoners thuis met isolatie en energiezuinige apparatuur. Bewustwording is belangrijk. LochemEnergie komt bij de mensen thuis voor advies; op dit moment is er ook een actie met Energie-Bespaar-Cadeaus. De komende decennia zal onze warmtevoorziening meer uit elektriciteit komen (bijvoorbeeld met warmtepompen) dan door verbranding van gas. Dat is een grote operatie; in de pilot Aardgasvrij Laren kijken inwoners wat daar allemaal bij komt kijken. De gemeente gaat een (verplichte) Transitievisie Warmte maken, waarin staat hoe de verschillende wijken in de gemeente hun huizen gaan verwarmen en wanneer huizen(blokken) of wijken overgaan naar andere manieren van verwarmen dan met aardgas. Deze visie is eind 2021 klaar.
Opwek duurzame elektriciteit inpassen in het landschap
De gemeente Lochem heeft een beleidskader voor grootschalige zonne-energie, met voorwaarden voor landschap en participatie door inwoners. Er zijn inmiddels vergunningen voor vijf zonneparken van gemiddeld 12 hectare groot, waarvan er een al is te zien op de voormalige stortplaats Armhoede. Dit is nog maar het begin, want in 2030 moeten er 250 hectare zonnepark liggen en 4 windmolens staan. Dit is althans voorlopig het Lochemse aandeel in het concept-bod dat onze regio (Cleantech Regio) zal indienen bij het Rijk. In het Klimaatakkoord staat dat de Nederlandse regio’s moeten zeggen hoeveel energie uit wind en zon ze zullen gaan produceren. Indiening concept-bod is op 1 oktober 2020 voorzien, definitief bod op 1 juli 2021. We hebben nog geen grote windmolens in de gemeente Lochem, maar die zijn wel hard nodig, omdat voor een gelijkmatige stroomvoorziening de helft van de stroom uit wind komt en de andere helft uit zon. Daarom werkt de gemeente ook aan een beleidskader voor grootschalige windenergie, waarbij meedenkavonden zijn voorzien in najaar 2020.
Gezonde landbouwbodems, veerkrachtige natuur
Je denkt er misschien niet meteen aan, maar landbouw en natuur hebben ook alles te maken met de energietransitie. Landbouw is een belangrijke bron van de emissie van de broeikasgassen methaan (uit de rundveehouderij) en distikstofoxide (lachgas; uit bodem en bemesting). Maar de landbouwbodem slaat ook veel kooldioxide op als koolstof. Het is belangrijk om kringlooplandbouw te bevorderen, want daarmee zijn minder kunstmest en geïmporteerd veevoer nodig en is de bodem gezonder. Boeren in Vruchtbare Kringloop Achterhoek lopen hierin voorop; de gemeente ondersteunt voorlopers via De Innovatie Coöperatie. Ook de natuur draagt bij aan het tegengaan van het broeikaseffect, omdat bijvoorbeeld bomen en houtsingels kooldioxide vastleggen. De gemeente geeft (met provinciale hulp) subsidies voor aanplant van landschapselementen in het buitengebied. En heel recent sprak de provincie zich uit voor meer bos en bomen op het platteland en in de kernen.
Verduurzaming bedrijfsleven
Het bedrijfsleven in de gemeente Lochem gebruikt nog veel energie. Zo gebruikt FrieslandCampina behoorlijk wat aardgas om melkpoeder te maken. Deze grote bedrijven vallen direct onder het Rijk en de gemeente heeft niet veel invloed. Wel heeft de Industriële Kring Lochem sinds kort een werkgroep duurzaamheid, waarmee de gemeente in gesprek is. Onderwerpen zijn zon op dak en de mogelijkheid om zonneparken direct aan te sluiten bij bedrijven (elektriciteit gebruiken vlakbij waar het is opgewekt). Verder geldt dat bedrijven aan energieprestatienormen moeten voldoen; Omgevingsdienst Achterhoek controleert deze namens de gemeente. En, gericht op de toekomst zoekt de gemeente nu uit wat er allemaal kan op het gebied van groen, water en duurzaamheid op de te ontwikkelen bedrijventerreinen Stijgoord en Diekink.
Mobiliteit: minder en beter
Corona leert ons dat thuiswerken prima kan – tot op zekere hoogte. Gaan we in de toekomst minder kilometers maken? En hoe verplaatsen we ons dan? Auto’s op benzine, diesel en fossiel gas zijn straks passé. In de toekomst bewegen we ons op elektriciteit, en wellicht rijden er vrachtwagens op waterstof. Voor een plattelandsgemeente hebben we aardig wat laadpalen en sinds kort ook een snellader, bij het gemeentehuis. De laadinfrastructuur moet in de toekomst verder uitgebreid; de gemeente moet daarvoor een plan maken met de regio. En we pakken vaker de (al dan niet elektrische) fiets. Daarvoor moeten de fietspaden op orde zijn. Tussen Zutphen, Gorssel, Epse en Deventer is er een plan voor een snelfietsroute.
Gemeente geeft voorbeeld
Vanzelfsprekend geeft de gemeente het goede voorbeeld. De straatverlichting wordt in stappen vervangen door LED-licht. De gemeentelijke handhavers rijden elektrisch. Het gemeentehuis is bijna energieneutraal en andere openbare gebouwen gebruiken weinig energie. Tegelijk er is nog wel een slag te gaan in het maatschappelijk vastgoed, bijvoorbeeld in het zwembad De Beemd. Ook hebben nog niet alle scholen zonnepanelen.
Kortom, er is nog genoeg te doen!
Henk van Zeijts, wethouder Zorg, Jeugd, Cultuur en Duurzaamheid
