Lees hier de open brief die Arjen Kapteijns (fractievoorzitter GroenLinks Den Haag) samen met andere fractievoorzitters schreef aan burgemeester Remkes.
In de huidige coronacrisis moet het stadsbestuur snel kunnen handelen en waar nodig handhaven om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan. Daarbij wordt doorgaans niet lichtvaardig gehandeld, maar toch is het belangrijk om juist nu onze grondrechten en de controlerende rol van volksvertegenwoordigers te verdedigen. De Haagse fracties van GroenLinks, PvdA, HSP en de PvdD roepen op tot versterking van de democratische controle door de gemeenteraad, zeker nu de noodverordening nog langere tijd van kracht lijkt te blijven.
Den Haag bevindt zich, net als de rest van de wereld, in een nooit eerder vertoonde crisis. We wensen de zieken sterkte en leven mee met iedereen die een dierbare heeft die nu ziek is of die het leven is verloren aan deze ziekte. Zorgmedewerkers, vitale beroepsgroepen en Haagse hulpverleners zijn hard aan het werk om de zieken te verzorgen, de stad draaiende te houden en kwetsbare groepen de extra zorg te bieden die zij nodig hebben. Tegelijkertijd ligt de belangrijkste verantwoordelijkheid bij ons allemaal om de verspreiding zoveel mogelijk tegen te gaan en ons te houden aan de anderhalve meter afstand.
De overgrote meerderheid van de mensen doen dat ook, maar bij de kleine groep die zich niet aan de afspraken houdt is handhaving vanuit de gemeente soms onvermijdelijk. Toch zijn we niet gerust over de manier waarop die handhaving nu plaatsvindt. Bijvoorbeeld de manier waarop de Haagse politie-eenheid een politie-drone met camera en luidspreker inzette om mensen bij het Kaapseplein en het Zuiderpark weg te krijgen roept veel vragen op. Op onze eerder schriftelijke vragen hierover geeft het gemeentebestuur aan dat inzet van drones een ‘beheerkwestie’ is en dat de keuze om deze in te zetten vooral aan de professionele inschatting van de politie wordt overgelaten. Deze uitleg impliceert dus dat er vooraf noch achteraf democratische toetsing plaatsvindt.
Bovenal zijn wij bezorgd over de beperkte manier waarop de Haagse Raad haar controlerende rol nu uit kan oefenen en überhaupt zicht heeft op de wijze van uitvoering van de noodverordening, waarbij de veiligheidsregio verregaande bevoegdheden heeft om burgervrijheden in te perken. Voor alle besluiten die in de veiligheidsregio worden genomen geldt dat we ook als grootste gemeente(raad) van de regio Haaglanden maar zeer beperkte toetsingsmogelijkheden hebben of de ingezette middelen proportioneel en gepast zijn en sowieso alleen na afloop van de crisis. Dit terwijl de wet op de noodverordening geschreven is voor incidenten of rampen (zoals risicovolle voetbalwedstrijden of overstromingen) met een tijdspanne van enkele uren of dagen en niet voor een crisis die maanden duurt.
Ook wij vinden dat veiligheid en het voorkomen van verdere verspreiding in deze tijd prioriteit nummer één is. Toch is in crisistijd terughoudendheid bij het inzetten op repressieve maatregelen van belang, omdat dit nog lang gevolgen kan hebben voor de vrijheden van onze burgers. Robuustere democratische legitimatie van deze politieke keuzes versterkt het draagvlak en daarmee de effectiviteit van maatregelen, juist ook op de langere termijn.
Daarom roepen wij de burgemeester en voorzitter van de Veiligheidsregio Johan Remkes op: help ons mee de rechten en vrijheden van burgers zoveel mogelijk te beschermen. Wees duidelijk over de te maken afwegingen bij het uitvoeren van de noodverordening en betrek de lokale volksvertegenwoordiging bij besluiten en afwegingen. Dat kan ook prima binnen de kaders van de huidige regelgeving. Verder verzoeken wij om bij het Kabinet aandacht te vragen voor het versterken van de rol van gemeenteraden bij de uitvoering van de noodverordening.
En laten we, als dit straks allemaal zo’n beetje achter de rug is, samen nadenken hoe we in toekomstige gevallen de positie van de gemeenteraden in samenwerkingsverbanden als de veiligheidsregio kunnen verstevigen.
Juist in crisistijd is democratie onmisbaar. Laten we die samen verdedigen.
Arjen Kapteijns GroenLinks Mikal Tseggai Partij van de Arbeid Joris Wijsmuller Haagse Stadspartij Robert Barker Partij voor de Dieren