Poliflw

Gegarandeerd mínder CO2, géén verslechtering van het lokale openbaar vervoer, en geen nieuwe financiële strop. Dat zijn voor de lokale fractie van GroenLinks harde voorwaarden voor eventuele doortrekking van de Noord-Zuidlijn van Amsterdam naar Hoofddorp.

Al sinds de aanleg van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam, wordt er ook in Haarlemmermeer druk over gesproken. De verlenging vanaf station Zuid naar Schiphol, en liefst zelfs verder, naar Hoofddorp, zou namelijk een aantal voordelen hebben. Zo zouden Haarlemmermeerders (vooral Hoofddorpers) en Schiphol-toeristen er sneller mee in de hoofdstad kunnen komen, schept het weer allemaal kansen voor werkgelegenheid, en zou de veiligheid in de tunnelbuis van Schiphol erop vooruitgaan, wat extra internationaal treinverkeer zou mogelijk maken. Niet gek dus dat de wens van de doortrekking twee jaar geleden al in het coalitieakkoord terecht kwam.

Inmiddels is er echter veel gebeurd. We leven in een behoorlijk andere wereld. En dat roept de vraag op: is de aanleg nog wel zo verstandig, zo die dat ooit al was?

Op 3 september sprak de gemeenteraad voor het eerst in het openbaar over de wens van de collegepartijen. Eindelijk dus. De fractie van GroenLinks bracht daarbij in wel een voorstander te zijn van meer openbaar vervoer, maar wel stevige bedenkingen te hebben bij déze lijn. Want was precies het nut en de noodzaak? Waren we hier niet vooral Schiphol aan het helpen, en weer extra bedrijventerreinen mogelijk te maken, waar we eigenlijk nauwelijks behoefte aan hebben?

GroenLinks bracht drie cruciale voorwaarden in voor de verlenging van de Noord-Zuidlijn: duurzaamheid, bereikbaarheid en financiën.

Qua duurzaamheid moet voor ons duidelijk worden dat de aanleg écht leidt tot een beloofde modal shift. Oftewel: we moeten aantoonbaar terugzien dat de aanleg leidt tot minder verkeer over de weg.

Maar net zo goed willen we die duurzaamheidseis verbinden aan Schiphol. Als de Noord-Zuidlijn leidt tot meer internationale treinen zijn we daar heel blij mee, maar niet als tegelijkertijd die ruimte op Schiphol weer wordt ‘volgevlogen’ met andere vluchten.

De tweede eis, bereikbaarheid, had vooral betrekking op ons huidige openbaar vervoer. Bij veel grote OV-projecten is te zien dat andere lokale OV-lijnen daaronder lijden. Dat willen we hier voorkomen. Met name de trein naar Nieuw Vennep vraagt daarbij de aandacht. Zullen daar niet veel treinen verdwijnen, als tussen Hoofddorp en Amsterdam een metrolijn rijdt? Daarom zeggen we ook hier: geen verslechtering van ander, lokaal OV is voor ons voorwaardelijk.

Een derde eis is: betaalbaarheid. Rondom de A9 hebben we geleerd wat het betekent als we als gemeente onze nek in een financiële strop steken. Daarvoor moeten heel veel projecten gerealiseerd worden wil dat ooit worden terugverdiend. En die druk willen we helemaal niet. Dus waarom zou de gemeente hier eigenlijk (substantieel) aan meebetalen? Een bod ligt er nog niet, we hebben ook nog geen idee van de kosten. Dat komt (waarschijnlijk) pas in november. Maar met de gemeentelijke financiën onder druk, weegt dit voor ons heel zwaar. Als we hiermee vooral Schiphol lijken te helpen, leg daar dan ook de rekening neer, zo is ons idee.

De fractie van GroenLinks in de gemeenteraad van Amsterdam eiste in 2018 minder uitstoot, minder geluidsoverlast en minder vliegbewegingen in ruil voor gemeentelijke investeringen in deze lijn. Dat geldt ook voor ons. Want alleen dan schieten wij er iets mee op.

Foto Wikimedia Commons

Gratis openbaar vervoer. Steeds meer steden en regio’s experimenteren ermee, vooral in Frankrijk en België. Maar zou het ook kans van slagen hebben in Nederland? En wat zouden de effecten zijn als we het bijvoorbeeld in Haarlemmermeer zouden invoeren?

Parken in plaats van parkeerplaatsen. Dat was een van de aanlokkelijke scenario’s die André van der Veen schetste in zijn inleiding op de discussieavond van GroenLinks Haarlemmermeer, op woensdag 26 februari. In sommige steden die hij aanhaalde waar gratis openbaar vervoer was ingevoerd, werden nu groene parken aangelegd op plekken waar eerst grijze parkeerplaatsen lagen.

Zoals Duinkerken, de kustregio in Noord-Frankrijk, die een aantal kenmerken heeft die vergelijkbaar zijn met die van Haarlemmermeer: een grote kerngemeente (van ruim 80.000 inwoners), omringd door een aantal kleinere dorpen (daar 17, hier 30), die samen een regio opleveren van zo’n 200.000 inwoners. En net als hier was het autogebruik eerst hoog, en was er sprake van sterke vervoersarmoede voor mensen die -  om wat voor reden dan ook - niet kunnen, mogen of willen autorijden. En dat zijn er ook daar heel wat.

De successen van het gratis openbaar vervoer dat in de regio is ingevoerd zijn groot gebleken. Na 1 jaar was het aantal buspassagiers al met 65 procent gestegen, in het weekend zelfs met 125 procent, en 10 procent van de ondervraagden in een enquête zei nu de tweede auto de deur uit te hebben gedaan. Die was toch niet meer nodig.

Meteen maar iets soortgelijks bepleiten in Haarlemmermeer dan? Zo simpel is het ook weer niet, aldus de voorzitter van Historisch Halfweg. Want ondanks de overeenkomsten tussen Haarlemmermeer en Duinkerken zijn er natuurlijk ook grote verschillen. De luchthaven bijvoorbeeld. Of het feit dat we hier in een verkeersregio zitten, te midden van steden als Haarlem, Leiden en Amsterdam. Wat zal lokaal gratis openbaar vervoer daarvoor betekenen? En hoe zit het met de toch substantieel hogere kosten, die gratis OV met zich mee zou brengen? Zouden we dan wel dezelfde kwaliteit kunnen blijven garanderen?

In het debat dat volgde kwamen veel aspecten naar voren. Van het succes van de (kostendekkende!) trekschuit van 400 jaar geleden, dat zelfs William Temple nog tot een lofzang verleidde, tot het gratis openbaar vervoer in het hele vorstendom Luxemburg, dat volgende week ingaat. En van ‘mensen uit hun isolement halen’ tot 20 miljard euro aan maatschappelijk begrote kosten die met de auto samenhangen.

De conclusie? Er zijn al best veel ervaringen in het buitenland met gratis openbaar vervoer. Meestal gaat het daarbij over buslijnen (dus niet over treinen of trams). En die bussen zien hun gebruik vaak wel verdubbelen. Maar een ‘koude’ omschakeling – oftewel: in één keer alles gratis – dat leidt doorgaans tot chaos. Een omschakeling in stappen – bijvoorbeeld: eerst ouderen en/of jeugdigen gratis, of eerst bepaalde daluren (of juist spitsuren) – werkt dan meestal beter. Een conclusie die de ook aanwezige raadsfractie beloofde goed in de oren te knopen. Waarna ze zeiden te hopen hier snel het debat in de raad over te kunnen voortzetten, in de hoop op een groenere, socialere én beter bereikbare gemeente.

Het was opnieuw een turbulent jaar in de Haarlemmermeerse politiek. Waar heeft de fractie van GroenLinks zich allemaal voor ingezet? En wat leverde dat op? Een overzicht.

Het is bijna één jaar geleden dat de nieuwe gemeente Haarlemmermeer van start ging. De huidige fractie van GroenLinks Haarlemmermeer is dus ook alweer bijna een jaar aan de slag. Een jaar waarin we elkaar als fractie goed hebben leren kennen, afscheid namen van onze fractie-assistent Maria, een fractieplan hebben geschreven, en waarin we heel hard aan het werk zijn gegaan om vanuit de oppositie de kernwaarden van onze groene, sociale en progressieve partij binnen de Haarlemmermeerse politiek te laten horen. We werken daarbij constructief samen binnen de gemeenteraad met diverse andere fracties, met het bestuur van GroenLinks Haarlemmermeer en met onze partijgenoten in de provincie en in de Tweede Kamer. In dit stuk blikt de fractie (niet uitputtend!) terug op het jaar 2019.

Klik op de hyperlinks voor het achtergrondverhaal (en soms een podcast!)

Schiphol

We vroegen op vele momenten aandacht voor Schiphol. Zo stelden we vragen over de ultrafijnstofproblematiek en drongen aan op een openbare bijeenkomst waarin het RIVM haar bevindingen over het onderzoek naar de effecten van kortdurende blootstelling aan ultrafijnstof op de volksgezondheid presenteerde. We stelden ook schriftelijke vragen over de stikstofuitstoot van en rondom de luchthaven van Schiphol. En we stuurden als fractie minister Cora van Nieuwenhuizen een eigen zienswijze naar aanleiding van de planMER voor de luchtvaartnota. We spraken onze collega’s in de gemeenteraad erop aan dat de gemeenteraad van onze gemeente het college al tien (!) jaar lang geen kaders meegeeft als het gaat om het beleid ten aanzien van Schiphol. Zo is volksgezondheid formeel nog altijd geen ‘kader’ en dat is echt niet langer vol te houden. Gelukkig is deze gedachte inmiddels bij de rest van de raad en bij het college aan het kantelen. Natuurlijk was onze fractie ook vertegenwoordigd bij het Protestival van Greenpeace op Schiphol in december. En tijdens het recente werkbezoek van de gemeenteraad aan Schiphol spraken we de heer Benschop (Schiphol), de heer Cornelisse (KLM) en de heer Van Dorst (LVNL) aan op de thema’s volksgezondheid, geluidsoverlast en het klimaat.

Leefomgeving, wonen, mobiliteit, klimaat

Een belangrijk aandachtspunt voor GroenLinks is de kwaliteit van onze leefomgeving, dus milieugrenzen en handhaving daarvan door de Omgevingsdienst. Zo stelden we vragen over het Groene Schip en over de PFOS-vervuiling op Schiphol. We hebben gepleit voor een verbod op vervuilende luchtballonnen. We pleitten onvermoeibaar voor schoon vervoer, voor fietsvoorzieningen, voor openbaar vervoer op de lange afstand maar vooral ook voor ‘fijnmazig’ openbaar vervoer zodat onze kernen beter bereikbaar zijn en zodat ook mensen zonder auto zich kunnen verplaatsen binnen onze gemeente. We stelden vragen over de stations in onze gemeente, bijvoorbeeld voor de voorzieningen op station Hoofddorp: een stationshuiskamer komt er voorlopig niet, maar dankzij ons is er nu wel eindelijk een stationsklok! We stuurden Laura Bromet die als formateur betrokken was bij de coalitievorming in de Provinciale Staten, een eigen brief waarin we onder andere pleitten voor de woningbouw en ‘schoon’ vervoer binnen onze gemeente, om een heroverweging vroegen van de Duinpolderweg (omdat volgens ons nut en noodzaak van deze weg nooit zijn aangetoond), schoon (H)OV, en aandacht voor onze leefomgeving en gezondheid. In het coalitie-akkoord van de provincie is inderdaad opgenomen dat de provincie niet langer geld reserveert voor de aanleg van de Duinpolderweg. Natuurlijk liep onze fractie in maart ook mee met de klimaatmars. En in en buiten het gemeentehuis spraken we meermalen over de energietransitie.

Groen

We maken ons grote zorgen over het groen in onze gemeente en proberen daar ook op een positieve wijze aandacht voor te vragen, bijvoorbeeld met de motie Geboortebos die unaniem door de gemeenteraad werd aangenomen. Helaas lijkt het college deze motie naast zich neer te leggen. Positief was ook ons bezoek aan de prachtige eendenkooi bij Vijfhuizen en net buiten onze gemeente aan de eendenkooi van Ruigoord. Vreselijk is dat er al jarenlang ontzettend veel bomen verdwijnen, zoals bij de kaalslag op de Geniedijk die momenteel gaande is. Daarvoor vroegen we uiteraard aandacht.

En verder

Op ons initiatief sprak de raad begin dit jaar ook over dierenwelzijn. We stelden vragen over de ontwikkeling van Hoofddorp Centrum, waar het college echt veel meer regie moet nemen, bijvoorbeeld bij het bestrijden van de (soms jarenlange) leegstand en de verpaupering. Hetzelfde geldt voor het centrum van Nieuw-Vennep: onze inwoners en ondernemers verdienen écht beter. We stelden daarnaast vragen over bouwwerkzaamheden aan bruggen waaronder zwaluwen broeden. We stelden vragen over wifi-tracking en over AirBnB. We vroegen aandacht voor ‘ethisch bankieren’. Onze motie voor extra ‘verhalenpalen’ in de oude gemeente Haarlemmerliede & Spaarnwoude werd uitgevoerd: de palen Stomp, Vuur, Ruig, Vink en Geus werden kortgeleden onthuld. We stelden ook vragen over het schoolvervoer. en vragen over kinderarmoede. En op ons verzoek sloot Haarlemmermeer zich aan bij de Alliantie Kinderarmoede. En GroenLinks vroeg met succes 5 debatten aan voor de eerste helft van 2020, namelijk over volksgezondheid in relatie tot luchtkwaliteit, integraal vrijwilligersbeleid, behoud van de Houtrakpolder, Huis van Haarlemmermeer (het nieuwe Raadhuis) en SADC (een samenwerking tussen de gemeente en drie andere - vooral - publieke partijen om meer bedrijventerreinen rondom Schiphol te ontwikkelen).