Vraag van onze GroenLinks-voorman Jesse Klaver: teken jij ook tegen het doorgeslagen aandeelhouderskapitalisme?!
Booking.com maakte vorig jaar 5 miljard winst, maar vraagt nu de belastingbetaler de lonen van zijn werknemers te betalen. Hunkemöller keerde twee jaar geleden 150 miljoen dividend uit aan de investeringsmaatschappij van miljardair David Rubenstein, maar kan nu de huur van zijn winkelpanden niet betalen. Action betaalde in december nog 750 miljoen dividend aan private equity fund 3i, maar was in maart het eerste concern dat aangaf zijn leveranciers niet meer te kunnen betalen.
Er gaat iets ongelofelijk mis in ons economisch systeem als in goede tijden de winsten worden geprivatiseerd en op de bankrekening van een select groepje miljonairs en miljardairs terechtkomen - terwijl in slechte tijden de verliezen worden gecollectiviseerd en wij er als belastingbetaler voor opdraaien.
De val van de muur in 1989 betekende voor de generatie voor ons het einde van het communisme. Kan de coronacrisis van 2020 voor onze generatie het einde betekenen van het doorgeslagen aandeelhouderskapitalisme?
De politiek staat op het punt om het economisch steunpakket voor bedrijven te verlengen. Dat kan niet anders, als we willen voorkomen dat er massaontslagen vallen nu veel bedrijven verlies draaien. Maar er is één hele belangrijke les die we moeten leren van de vorige economische crisis: dit keer spreken we aan het begin af wie de rekening uiteindelijk betaalt.
In 2008 redden we de banken, maar werd de crisis betaald door de burger. Bezuinigingen op de zorg, cultuur, op sociale voorzieningen, op de meest waardevolle dingen in de samenleving. Dit keer mogen we dat niet laten gebeuren.
Daarom zeggen wij: geef de steun waar die nodig is. De familiebedrijven. De caféhouder. De kapper. Geef steun aan bedrijven die cruciaal zijn voor de toekomst van onze economie. Maar als een multinational aanklopt voor steun van de overheid, laten we dan een heldere afspraak maken: er is steun, maar dat is geen gift, dat is een lening. En aanvullend moeten de bedrijven voor deze lening voldoen aan sociale- en duurzaamheidseisen, zoals het aanpakken van bonussen en verduurzaming. Het geleende bedrag wordt terugbetaald als er in betere tijden weer winst wordt gemaakt.
Rechtse partijen claimen de afgelopen jaren vaak dat we niet zonder multinationals kunnen in ons land, zoals we zagen toen de dividendbelasting koste wat kost moest worden afgeschaft. Deze crisis laat iets heel anders zien: uiteindelijk kunnen bedrijven niet zonder ons en onze samenleving.
