Poliflw

Een jaar geleden stelde de fractie van GroenLinks Zoetermeer schriftelijke vragen over de wachtlijsten bij jeugdhulpaanbieders. Het antwoord was dat er in de regio Haaglanden, gebaseerd op de positieve ervaringen met de plaatsingscoördinatie gesloten jeugdhulp, een plan ontwikkeld en een pilot is gestart voor wachtlijstbeheer met een regionale coördinatiefunctie. Nu, een jaar later krijgen wij nog steeds signalen van wachtlijsten bij jeugdhulpaanbieders die onverminderd zijn.

Voor GroenLinks zijn wachtlijsten een doorn in het oog. Hierdoor kunnen jeugdigen verder afglijden en is er later mogelijk intensievere zorg nodig. Dit alles draagt er niet aan bij dat jongeren weer regie kunnen pakken over hun eigen leven en aan de slag kunnen met hun dromen.

--------------------------------------------------

Raadslid Derya Yula heeft namens GroenLinks Zoetermeer daarom de volgende vragen gesteld aan het college:

1. Heeft het college zicht op de vorderingen van het plan en de pilot die gestart is voor wachtlijstbeheer? A. Indien ja, wat zijn de vorderingen tot nu toe? B. Indien nee, hoe komt dit?

2. Welke concrete acties heeft het college in het afgelopen jaar zelf ondernemen om de wachtlijsten bij jeugdhulpaanbieders te verminderen?

3. Welke concrete acties gaat het college ondernemen om de wachtlijsten in de toekomst te voorkomen?

4. Wat is de stand van zaken van wachtlijsten bij de jeugdhulpaanbieders waar Zoetermeerse kinderen terecht kunnen?

Daarnaast is recent een manifest geschreven met de titel ‘Lijm de zorg’* door mensen die de meest complexe zorg nodig hebben. Het is geschreven voor de minister, maar veel maatregelen raken (ook) de bevoegdheden van de gemeente. In dit manifest worden concrete acties genoemd om de crisis met de wachtlijsten te verminderen. GroenLinks heeft de volgende vragen over dit manifest:

5. Is het college bekend met het manifest ‘Lijm de zorg’?

6. Herkent het college de signalen die in het manifest worden beschreven voor de situatie in Zoetermeer? Zo niet, waarin verschilt Zoetermeer?

7. Ziet het college kansen om maatregelen uit het manifest in Zoetermeer te implementeren, zoals het invoeren en handhaven van een maximale wachttijd en het organiseren van passende zorg voor mensen met de meest complexe problematiek?

* https://lijmdezorg.nl/

Na het prachtige verkiezingsjaar 2018 was 2019 echt een tussenjaar. Een jaar waarin we als bestuur verder gegaan zijn op de goede weg: werken aan verbreding van onze beweging.

Door het instellen van de functioneringscommissie willen we de fractie optimaal begeleiden in hun openbare functie in de gemeenteraad. Voor een aantal fractieleden is de nieuwe klus een hele uitdaging. De fractie liet vaak een ander en helder geluid horen. Gedegen, verstandig en vanuit het hart. En dan is extra ondersteuning altijd welkom. Onze wethouder Jakobien Groeneveld heeft onder andere jeugdzorg, groen en de openbare ruimte in haar portefeuille. Vooral jeugdzorg is een pittig dossier. Dit vraagt om helderheid, scherpte en een gouden hart. En dat heeft ze!

Het afgelopen jaar konden we in april starten met een voltallig bestuur. Helaas moesten we om verschillende persoonlijke redenen afscheid nemen van een aantal bestuursleden, waaronder de campagneleider (CL) en de Digitale Media Manager (DMM). Met de overige bestuursleden zijn we langzamer, maar gestaag verder gegaan. Op dit moment weten we ons ook omringt door een viertal leden, die bij een aantal werkzaamheden behulpzaam zijn. Meer hulp is natuurlijk van harte welkom. Er moet in de komende twee jaar veel gebeuren om de landelijke verkiezingen in 2021 en de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 goed te laten verlopen. En goed betekent nóg meer zetels zodat we onze beweging naar een groener en socialer Nederland meer kracht kunnen geven..

Dus als je voor het komende jaar nog geen goede voornemens hebt: denk er dan eens over na hoe jij kunt helpen om Zoetermeer voor jou en je mede-inwoners een nog fijnere plek kunt maken om te leven. En als je al goede voornemens hebt, dan kan er misschien nog een kleine taak bij? Als je op lokaal actief (in “Mijn GroenLinks”) jouw interesses opgeeft, dan nemen wij contact met je op. 

Namens GroenLinks Zoetermeer wens ik iedereen hele fijne feestdagen en graag proost ik samen met jullie op een mooi, groen, gezond en een dynamisch 2020 tijdens de nieuwjaarsborrel op 4 januari!

Klaas Dijkhuis, voorzitter a.i. GroenLinks Zoetermeer

De fractie heeft tijdens het begrotingsdebat gepleit om in tijden van financiële crisis op de begroting vooral oog te houden voor de inwoners van Zoetermeer. Het is belangrijk om naast de bezuinigingen ook te durven investeren in onze inwoners. Dat neemt niet weg dat iedereen gaat merken dat de gemeente een stapje terug moet doen. Tijdens het debat heeft GroenLinks 8 moties ingediend, waarvan er 3 zijn aangenomen en 3 zijn ingetrokken met toezeggingen van het college.

Sinds de tekorten in de jeugdzorg staat de gemeente voor een grote financiële uitdaging. Nog steeds wil het rijk niet over de brug komen met extra middelen ondanks de grote oproep van veel gemeenten. Onze wethouder (Jakobien Groeneveld) spant zich maximaal in om daar verandering in te krijgen. Om te voorkomen dat kinderen geen jeugdzorg krijgen is gekozen om naar de hele begroting te kijken voor ombuigingen en bezuinigingen.

De begroting was een vertaling van de aangekondigde ombuigingen en bezuinigingen bij het Voorjaarsdebat met daarin lastige keuzes, zoals het verlagen van het PGB-tarief in de Jeugdzorg en bezuinigingen op de bibliotheek. Daartegenover biedt het ook de kans om bijvoorbeeld een nieuw afvalbeleid (diftar) in te voeren waardoor we weer een stap kunnen maken naar verduurzaming. De fractie heeft het college nogmaals gevraagd om goed te monitoren wat het betekent voor inwoners en maatwerk toe te passen in schrijnende situaties. Mede omdat een aantal ombuigingen nog concreet gemaakt moeten worden.

Daarnaast is het juist nu ook de tijd om te investeren in onze inwoners. Immers enkel bezuinigingen bieden risico op een grotere vraag van ondersteuning aan inwoners in de toekomst. De fractie is blij dat het college daarom ook gaat investeren in onder andere inwoners schuldenvrij, een lokaal actieprogramma huiselijk geweld en de strijd aan gaat met eenzaamheid.

Een ander heikel punt die u mogelijk ook in uw omgeving ervaart is (het gebrek aan) het bouwen van woningen. Op dit moment krijgt het college maar moeizaam projecten van de grond. Wat de fractie betreft moet het college niet op 50 projecten tegelijk willen inzetten, maar meer focus aanbrengen. De wethouder heeft toegezegd komend jaar de raad mee te nemen in de keuzes die gemaakt gaan worden.

De fractie heeft tijdens het debat ook nog een aantal moties opgesteld om het college op bepaalde punten nog wat kansen aan te reiken. De volgende moties zijn daarbij aangenomen: ruimte voor tijdelijke natuurontwikkeling op bouwlocaties, inwoners beter te helpen bij gemeentelijke balies en meer ruimte voor Street Art. De moties voor een Zoetermeerse Kinderombudsman en de minister op te roepen de snelheid op de A12 te verlagen hebben het helaas niet gehaald. Maar wellicht dat een oproep aan de minister nu niet meer nodig is en dat de snelheid toch al naar maximaal 100 km/u gaat.

Terugblik door Jordy Boerboom.

Tekstuele bijdrage fractievoorzitter Jordy Boerboom tijdens begrotingsdebat:

Spreektekst Jordy Boerboom

Toelichting op onze moties:

Tijdelijke Natuur in Zoetermeer (aangenomen)

Inwoners beter helpen bij gemeentelijke balies (aangenomen)

Zoetermeer opfleuren met Street Art (aangenomen)

Zoetermeerse Kinderombudsman (niet gehaald)

De fractie van GroenLinks pleit voor het aanstellen van een Zoetermeerse kinderombudsman. De decentralisatie van de Jeugdwet en de daarmee gepaard gaande transitie en transformatie heeft geleid tot heel wat veranderingen betreft het organiseren van de jeugdhulp. De gemeente is komen te staan voor een enorme opgave doordat in de afgelopen jaren wachtlijsten zijn ontstaan, tekorten zijn opgelopen en een aantal jeugdhulpaanbieders een kort geding hebben aangespannen.

Juist in deze tijden van bezuinigingen en onzekerheden verdienen onze jeugdigen een onafhankelijk persoon die hun belangen vertegenwoordigt. Een Kinderombudsman die handelt vanuit het perspectief van het kind en opkomt voor hun belangen. Een ombudsman die kinderen actief betrekt bij zaken die er voor hen toe doen en ze op die manier een stem geeft. Bovendien ziet GroenLinks het takenpakket graag verbreed worden naar alle terreinen die kinderen raken en waar de gemeente invloed uitoefent.

Raadslid Derya Yula: “Door het aanstellen van een Kinderombudsman voldoen we ook aan wat het Internationaal Verdrag van het Kind in artikel 3 van ons vraagt, namelijk dat we het belang van het kind voorop moeten stellen bij alle maatregelen die kinderen aangaan. Dit missen wij soms in het politieke debat”.

Vanavond stond het eerste deel van het voorjaarsdebat op de agenda met als belangrijkste onderwerp de perspectiefnota. Fractievoorzitter Jordy Boerboom had het woord namens GroenLinks Zoetermeer en stelde dat de stad staat voor grote uitdagingen. Er worden keuzes gemaakt die pijn doen voor kwetsbare inwoners, maar ontkomen aan pijnlijke maatregelen is niet altijd mogelijk. Wel ziet GroenLinks mogelijkheden om te blijven bouwen aan een sociale, duurzame en inclusieve stad. Onderstaand vindt u de volledige tekst. 

Vijf jaar geleden tijdens het debat over de decentralisatie van zorgtaken heeft GroenLinks een pleidooi gehouden voor het creëren van een noodfonds van 10 miljoen euro om eventuele tekorten op te vangen. De tendens toen was dat het zo’n vaart niet zou lopen. Inmiddels zijn we vijf jaar verder en zouden we lachen over 10 miljoen euro tekort. Inmiddels zijn we elk jaar al meer kwijt dan dit bedrag. Waar het Rijk bij de overheveling van taken een budgetkorting van 15% heeft opgelegd laat het Rijk nu wederom de inwoners van Zoetermeer en andere steden in de steek. Dit heeft het college ook duidelijk gemaakt tijdens het VNG congres. GroenLinks roept alle partijen en het college op om vooral druk te blijven zetten op de regering en Kamerfracties. De enige structurele oplossing ligt in Den Haag!

Dat neemt niet weg dat er op dit moment een groot gat is in onze begroting. We ontkomen er niet aan dat we als stad pijnlijke maatregelen moeten nemen. Juist nu is het daarom belangrijk dat partijen bestuurlijke verantwoordelijkheid pakken en dat er scherpe keuzes worden gemaakt in de bezuinigingen die we wel of niet doen. Het is daarbij onmogelijk om alle inwoners en organisaties in de stad te ontzien. Om de bezuinigingsvoorstellen te kunnen beoordelen heeft GroenLinks getoetst aan een aantal uitgangspunten:

1. Vernieuwen om kwetsbare inwoners beter te helpen;

2. Zorgen dat er een duurzame en leefbare stad van de toekomst gerealiseerd wordt;

3. Een stad te creëren waar iedereen zich thuis voelt;

4. Niet alleen straffe bezuinigingen, maar ook kijken hoe hervormingen gerealiseerd kunnen worden uit het coalitieakkoord.

Inzoomend op verschillende thema’s ga ik graag verder waar ik in mijn intro ben begonnen: de jeugdzorg. In de perspectiefnota zit een financiële vertaling van het actieplan Jeugd. GroenLinks is blij dat er hierbij niet alleen gekeken is naar bezuinigingen, maar vooral naar het verbeteren van de kwaliteit ervan met het toevoegen van GGZ-expertise en de doorontwikkeling van de POH-jeugd. Wat GroenLinks betreft is dit ook het uitgangspunt hoe we de jeugdzorg de komende jaren verder moeten ontwikkelen. Laten we niet alleen over de financiën spreken, maar laten we samen op zoek gaan naar duurzame oplossingen waar de kinderen en jongeren uit onze stad bij gebaat zijn. De kwaliteit van zorg en de mens centraal zullen daarbij voor GroenLinks het uitgangspunt blijven. Tegelijkertijd vragen we het college wat dieper te onderzoeken waarom er zoveel jeugdigen gebruik maken van jeugdzorg en wat de oorzaken zijn. Mogelijk biedt dit kansen om meer aan preventie te doen.

Eén van de redenen die wel bekend is over het hoge jeugdzorg gebruik is dat er in Zoetermeer veel armoede en schulden zijn. Juist die schulden zorgen bij veel inwoners voor stress en onzekerheid. GroenLinks is dan ook blij dat het college extra gaat inzetten op de aanpak van schulden. Daar tegenover staan o.a. bezuinigingen op de Zoetermeerpas en de collectieve ziektekostenverzekering die mijn fractie als pijnlijk ervaren. Om de bestaande middelen zo goed mogelijk in te zetten kijkt mijn fractie uit naar de nieuwe kadernota armoedebestrijding en schuldhulpverlening. Kan het college aangeven wanneer deze naar de raad komt?

Iets verder uitzoomend op het gehele sociaal domein worden er flink wat bezuinigingen en hervormingen voorgesteld. Ondanks dat er minder budget is, biedt het kansen om te komen tot nieuwe innovaties die aansluiten bij uitganspunten als integraal werken, maatwerk, kijken naar het hele gezin en zorg zo dicht mogelijk bij mensen te organiseren. Dat vraagt er wel om dat het college expliciet aandacht heeft voor de op dit moment onderbelichte thema’s als huiselijk geweld. Tegelijkertijd vraagt GroenLinks het college om komende jaren extra zicht te houden op de impact die de bezuinigingen hebben op met name kwetsbare inwoners uit de stad en in te grijpen als mensen tussen wal en schip vallen. Daarnaast zouden we als raad ook meer zicht willen hebben op de mensen aan de onderkant en dienen daarom de motie Inzicht in verschillen in.

Recent kreeg ik een briefje in mijn bus van inwoners die uit wanhoop elk huis persoonlijk hebben aangeschreven om te vragen of wij een woning beschikbaar hadden. Wat GroenLinks betreft staat dit haaks op het realiseren van een stad waarin iedereen zich thuis voelt. Mijn fractie is dan ook blij dat er financiële ruimte beschikbaar blijft om te investeren in woningbouw. Het zal u daarbij niet verrassen dat wij extra letten op de realisatie van sociale woningen en midden huurwoningen. Om een doorkijk te hebben in woningbouwrealisatie zien we graag een nieuwe woningbouwmonitor tegemoet. Kan het college aangeven wanneer deze komt?

Om een toekomstig leefbare stad te behouden is het belangrijk dat we ons niet blindstaren op enkel het realiseren van woningen. Oog houden voor het groene karakter van de stad en een gezonde leefomgeving is even zo belangrijk voor GroenLinks. Op dit moment zien we dat dit al regelmatig onder druk staat door de slechte luchtkwaliteit in de stad en het huidige bomenkapbeleid. Tevens is het belangrijk om aandacht te hebben voor bestaande inwoners en de uitdagingen die zij ervaren door de groei van de stad. Om te zorgen dat hier verandering in komt dienen we drie moties in: een motie om de snelheid op de A12 te verlagen, een motie om voorlopig alleen bomen te kappen bij hoge uitzondering en een motie om te onderzoeken of aanpassing van de parkeerexploitatie in de Binnenstad eerder kan worden ingevoerd.

In een stad waarin mensen met verschillende achtergronden en leefstijlen steeds dichter op elkaar wonen, is het belangrijk om elkaar ruimte te geven. Een eigen plek, maar ook ruimte om elkaar te spreken en te ontmoeten. In de ogen van mijn fractie bieden de toekomstige huiskamers van de wijk die mogelijkheid. Het betekent wel dat we op een andere manier naar bestaande structuren moeten kijken. Het sluiten van de huidige bibliotheken is een lastige keuze, maar GroenLinks is ervan overtuigd dat het kansen biedt om meer synergie te realiseren tussen maatschappelijke functies en beter aansluit bij de behoeften van de inwoners. Om te kijken hoe de bibliotheek hierin een plek kan krijgen dienen we de motie van D66 graag mede in.

In een groeiende stad en een steeds sneller veranderende wereld kunnen mensen het gevoel krijgen dat ze de grip verliezen. Grip op hun buurt, hun omgeving, hun leven. De denkkracht en inzet van verschillende Zoetermeerders hebben we hard nodig om alle ambities waar te maken. Bewoners en bewonersinitiatieven verdienen een stevigere positie in het overleg met plannenmakers, gemeenten en professionals. Een initiatief dat mijn fractie heeft geraakt is het initiatief voor het Voedselbuurtbos. Om dit een extra zetje te geven dienen we daarom de motie Voedselbuurtbos Treemanspolder in.

Om een planeet te hebben waar we een langdurige toekomst hebben is het belangrijk dat we komen tot een circulaire manier van werken en leven. Het huidige afvalbeleid staat daar ver van af met de productie van meer dan de dubbele hoeveelheid restafval dan het Rijk als richtlijn geeft. Het zal u dan ook niet verrassen dat GroenLinks blij is met het voorstel om te komen tot een nieuw afvalsysteem waarbij inwoners gaan betalen voor de hoeveelheid afval die zij produceren i.p.v. een vast tarief. Tegelijk wordt ook het gratis afhalen van grofvuil beëindigd, iets dat enkele organisaties in de stad stevig raakt. Ziet het college mogelijkheden om tot een oplossing te komen voor deze organisaties? Daarnaast willen we het college uitdagen om het nieuwe afvalbeleid als opstap te nemen naar een circulair Zoetermeer in 2040. GroenLinks wil graag een extra aanzet geven met de motie Zeg Ja tegen de Ja-Ja sticker.

Om mijn verhaal af te ronden. De stad staat voor grote uitdagingen die we alleen gezamenlijk het hoofd kunnen bieden. De perspectiefnota biedt scherpe keuzes die pijn doen voor iedereen in de stad. Tegelijk ziet GroenLinks genoeg vernieuwing en mogelijkheden om te kunnen blijven bouwen aan een sociale, duurzame en inclusieve stad!

Al jaren - en sinds vorig jaar echt - gaat jeugdzorg, of jeugdhulp, bijna alleen nog maar over geld. Dat moet echt anders. Innovaties, investeringen en échte oplossingen blijven zo uit. Kreten als ‘kinderen krijgen nu gewoon teveel jeugdhulp in onze gemeente’ (als oorzaak van de overschrijdingen van de budgetten) zijn daarnaast totaal ongefundeerd - en zelfs gevaarlijk. Je zult maar ouders of een jongere zijn die hulp nodig heeft, en dat ergens lezen. 

Er is inmiddels geen enkele gemeente meer in Nederland die uitkomt met het geld dat we krijgen van het Rijk voor jeugdzorg. Miljarden komen we tekort. In Zoetermeer moeten we daarom binnenkort zeer pijnlijke beslissingen nemen. Zoals misschien het sluiten van bibliotheken en niet meer investeren in cultuur. Ook ongelooflijk belangrijke ingrediënten trouwens, voor diezelfde kinderlevens.

Het Rijk legt gelukkig nu wel geld bij, zo is vorige week bekend gemaakt. En daar zijn we blij mee. Het is alleen volstrekt onvoldoende. Meer en structureel geld voor jeugdzorg is hard nodig. Het Rijk mag dit niet bij gemeenten dumpen en het ze verder maar laten uitzoeken. Onderzoeken zijn toegezegd en moeten ook zeker gebeuren. Maar als aanvulling en als zoeken naar oplossingen, niet als doekje voor het bloeden.

Het is heel duidelijk waar de tekorten vandaan komen. Gemeenten kampen immers nog steeds met de gevolgen van de bezuinigingen van het Rijk in 2015 op jeugdzorg. De jeugdzorg kwam toen naar gemeenten toe (goed idee!) maar zonder uitleg hoe je jeugdzorg ‘even doet’ als gemeente. We zijn als gemeente geen zorgverzekeraar of kinderarts, maar moeten dat inmiddels wel bijna zijn om een beetje mee te kunnen praten in dit domein. Ook kwam de jeugdhulp naar gemeenten zonder een goed systeem van inkoop, tracking van kinderen en jongeren en wat ze nodig hebben of resultaatsturing. De jeugdhulp kwam onze kant op zonder afspraken over marktwerking of met wat mandaat om grenzen te kunnen stellen aan wat jeugdhulpaanbieders mogen. En de jeugdhulp kwam wél met een fikse ‘korting’. Want: dit gaat geld opleveren. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat je in zo'n overgang en verandering van een zorgsysteem (transitie én transformatie) eerst vele jaren moet investeren als overheid. In kennis, in systemen, in de toegang, in inkoopstrategiën en ga zo maar door. Gemeenten moesten dus veel meer doen voor veel minder geld dus. Er waren veel mensen die hiervoor waarschuwden in 2014 en eerder. Helaas hebben die mensen gelijk gekregen.

En nu zijn we hier, in 2019. En kunnen we haast alleen nog maar over tekorten op jeugdhulp praten en sluitende begrotingen. Ik ben nu een jaar wethouder Jeugdzorg en bijna in ieder overleg gaat het over geld en hoe we kunnen zorgen dat het minder geld kost. 'Het' is dan zorg voor kwetsbare kinderen. Met ADHD, leerachterstanden, vechtscheidingen, in adoptiegezinnen en met aandoeningen. Die kinderen dus. De kinderen (en hun gezinnen) voor wie ik als wethouder zo graag iets wilde betekenen.

Vanuit de kramp waar we nu in zitten, gaat het alleen nog maar over geld. Terwijl het moet gaan over kwetsbare kinderen en jongeren en wat zij nodig hebben. Als gemeente zorgen wij graag voor onze kinderen en jongeren. Ook ik wil weten waarom zoveel kinderen zoveel dure hulp nodig hebben en hoe ik ze beter kan helpen. En uiteraard werken we als gemeente Zoetermeer op dit moment ook hard aan minder (dure) jeugdhulp. Maar alleen als dat kan. Want kinderen gaan voor geld.

Jakobien Groeneveld (wethouder Jeugd, Zoetermeer)