Vragen over de snoeihoutcentrale op Bergerden leidden tot een debat in de gemeenteraad. Met veel moeite hadden we alle relevante informatie bij elkaar gesprokkeld. Dachten we. Een paar uur vóór het debat kwam de wethouder echter met aanvullende informatie, over een fout in de vergunningsaanvraag. Maar dat zou niet tot problemen leiden. Of toch wel?

Na deze chaotische start werd duidelijk dat slechts enkele partijen zich echt in de materie verdiept hadden. En dat sommige partijen liever het bedrijf wilden redden, dan langdurige luchtverontreiniging, ontbossing en gezondheidsproblemen bij omwonenden wilden voorkomen.

Wat is het probleem? 

Ook Nederland wordt nu wakker: CO2, stikstof en fijnstof zijn slecht voor klimaat en gezondheid. Omdat een centrale op snoeihout (biomassa) flinke hoeveelheden van deze stoffen uitstoot, is dit geen duurzaam alternatief voor aardgasgestookte centrale. De snoeihoutcentrale in Lingewaard krijgt nu nog een SDE-subsidie van 53 miljoen euro over 12 jaar. Dat is de Eerste Kamer echter aan het terugdraaien. Omdat het verstookte hout weliswaar bij aanplant van bomen weer teruggroeit, maar er eerst wel een voorschot wordt gedaan op CO2-uitstoot. Het hout van de boom wordt immers verbrand vóórdat een nieuwe boom dezelfde hoeveelheid CO2 op kan nemen.

De uitstoot van CO2 wordt ook niet gebruikt door de planten in de kassen, omdat er geen filter is dat de lucht daarvoor schoon genoeg maakt. Omdat technische middelen onvoldoende worden ingezet, is er meer vervuiling dan nodig. Ook van stikstof en fijnstof dus. Daarom vindt GroenLinks het een slecht idee om deze snoeihoutcentrale te bouwen. Daarnaast is het zo dat het stookhout ergens vandaan moet komen. Alleen snoeihout gebruiken lijkt mooi bedacht, maar aangezien er veel houtcentrales komen (en al zijn) in deze omgeving wordt de spoeling heel dun. We hebben de bomen keihard nodig om CO2 op te nemen. En door het sprokkelen van hout zal de biodiversiteit nog verder afnemen.

Reden genoeg om vanaf het moment dat de wethouder het over een snoeihoutcentrale had, kritische vragen te stellen. En om alternatieven voor te stellen. GroenLinks verwacht meer duurzame warmteopbrengst door technieken als diepe geothermie, aquathermie uit oppervlaktewater en misschien wel geconcentreerde zonne-energie met spiegels. Daarom is het vreemd en teleurstellend dat er voor deze tijdelijke snoeihoutcentrale een vergunning is afgegeven voor onbepaalde tijd.

Ook over het proces zijn we niet tevreden: terwijl in Nederland de discussie losgebarsten is over de negatieve effecten van biomassacentrales, heeft het college de raad niet geïnformeerd over de ontwikkelingen bij Lingezegen Energy. De publicaties van de aanvragen waren zo onopvallend, dat ze niet werden opgemerkt door inwoners. Overigens begrijpt GroenLinks heel goed dat de tuinders, doordat ze gedwongen van het aardgas moeten, in de problemen zijn gekomen. Een gevolg van het zwalkende overheidsbeleid van de afgelopen jaren, op het gebied van duurzaamheid en subsidies.

Vragen voor het debat

Veel vragen van GroenLinks en B06 werden in de periode van juni-september beantwoord door het college. Toch is er nog onduidelijkheid gebleven:

Hoe is de afstemming over de zoektocht naar voldoende snoeihout binnen een straal van 100 á 150 km rondom Lingewaard? In onze directe omgeving zijn namelijk ook snoeihoutcentrales (bestaand of gepland) in Arnhem, Renkum, Duiven, Zevenaar en Cuijk. Dat probleem legt de wethouder bij de ondernemer. Waar plant Lingewaard nieuwe bomen aan ter vervanging van het gebruikte snoeihout? Het college vindt dit niet nodig. De ondernemer is daartoe niet verplicht. Waarom wordt niet aangedrongen op het extra afvangen van CO2 als voorwaarde voor de vergunningen? Nu wordt extra CO2 voor de kassen van de tuinders aangevoerd door de afvalcentrale uit Duiven. Ook hier wil de wethouder niet verder gaan dan wat wettelijk moet. Nu blijkt dat zelfs de 14 aangesloten tuinders in de winter niet genoeg hebben aan de snoeihoutcentrale om hun kas te verwarmen, zal er zeker niet geleverd kunnen worden aan het beoogde warmtenet voor de woningen op de Zilverkamp en Driegaarden, iets waar waar het college wel op lijkt te rekenen. Dat dit ook niet mag binnen het bestemmingsplan wordt vanuit het college niet als probleem gezien.

Discussiepunten

Aan de raad werden deze discussiepunten voorgelegd:

Is het verstandig een snoeihoutcentrale te bouwen die minstens zo veel CO2, stikstof en fijnstof oplevert als een kolencentrale, en daarmee volstrekt niet als een duurzame vorm van elektriciteit- en warmteopwekking kan worden beschouwd? Hoe gaan we borgen dat de uitstoot van stikstofoxiden (NOx), zwaveldioxide (SO2) en fijnstof niet hoger wordt dan in de vergunning vergeven is, zodanig dat omwonenden geen gezondheidsrisico’s lopen en gewassen van tuinders niet worden aangetast? Hoe kijkt de raad aan tegen een pas op de plaats maken oftewel de centrale (tijdelijk) stil te leggen. Dit in verband met de stikstof- en pfas-regeling en bovendien met de huidige onderzoeken van warmtewinning uit water van de waterwegen rondom Lingewaard (eerder onderzoek door de Waterschappen noemen dit als zeer kansrijk)? Vindt de raad dat het college de Gemeenteraad tijdig en voldoende heeft ingelicht over het feit dat er een snoeihoutcentrale is gepland in Lingewaard?

De meerderheid van de raad was nauwelijks ontvankelijk voor deze discussiepunten. De vragen werden niet beantwoord, of afgedaan met een tegenvraag hoe GroenLinks zelf de energietransitie dan wel wilde aanpakken. Dat antwoord is helder, namelijk met échte duurzame energie, zoals warmtewinning uit het nabije oppervlaktewater.

De ingediende moties

De motie van GroenLinks om de snoeihoutcentrale te heroverwegen werd slechts door één ander raadslid (van B06) ondersteund. Ook aandringen op betere filters en goede monitoring van de afvalgassen, om het milieu en de gezondheid van de mensen te beschermen, was voor de meeste partijen niet nodig. Zelfs de wethouder zei erop te vertrouwen dat het wel goed zou komen daarmee. De motie om beter te communiceren met de inwoners en de raad kregen enkel steun van PvdA, SP, D66 en B06. Dat leidde tot de volgende stemverklaring van GroenLinks:

Misschien was het college niet verplicht om alles over vergunningen en meldingen omtrent de snoeihoutcentrale te publiceren. GroenLinks vindt het echter getuigen van een gebrek aan sensitiviteit dit niet helder te communiceren met de inwoners en de raad. GroenLinks hecht aan de actieve informatieplicht van het college, zeker bij maatschappelijk gevoelige onderwerpen.

GroenLinks constateert dat informatie steeds vaker te laat, niet volledig of helemaal niet tot de raad komt. We roepen een paar recente zaken in herinnering: de WMO-overschrijdingen, het extra geld voor de bocht in de Karstraat, de plannen rondom de Brink in de Zilverkamp. GroenLinks heeft een motie van treurnis overwogen. Op dit moment is dit (nog) niet aan de orde maar GroenLinks doet hierbij wel een nadrukkelijke oproep aan het college snel over te gaan tot een adequaat actief informatiebeleid!

Het debatverzoek en de moties van GroenLinks (deels samen met B06) zijn als bijlage toegevoegd, onder dit artikel.

Wordt vervolgd...

Na de bekendmaking van de wethouder dat er een nieuwe bouwvergunning is aangevraagd, is er opnieuw bezwaar en beroep mogelijk voor direct betrokkenen. Ook is er door de MOB (mobilisation for the environment) aan de provincie Gelderland gevraagd om handhaving van de natuurbeschermingswet, aangezien de centrale op aardgas nog in werking blijft en de totale uitstoot veel hoger is dan in deze vergunning is aangegeven.

Dit dossier is nog niet gesloten!