Poliflw

Het was een flinke uitdaging, de gemeentelijke begroting voor 2020. We moeten miljoenen bezuinigen, hoe kunnen we toch goed zorgen voor natuur, inwoners en klimaat? Door vindingrijk te zijn, samen met inwoners aan de slag te gaan en dichtbij de samenleving te werken, zegt GroenLinks-fractievoorzitter Eveline Vink.

Woensdag 6 november werd de begroting 2020 vastgesteld in de raad. Lees hier de bijdrage van GroenLinks.

"Voor ons ligt de tweede begroting van dit college en deze raad. Hij telt 187 bladzijden en 89 miljoen euro, bedoeld voor 31.000 inwoners, in 366 dagen. Dat is iets meer dan 7,5 euro per inwoner per dag. Op die 7,5 euro moeten we zestig cent gaan besparen de komende jaren. Dat wordt niet makkelijk. GroenLinks vindt de begroting die voor ons ligt een uitgebalanceerd resultaat, dat zeker niet pijnloos is, maar waar wij, gegeven de situatie, wel achter kunnen staan.

De organisatie heeft op een creatieve, roldoorbrekende manier gekeken naar elke cent die er wordt uitgegeven. Waarom doen we iets op deze manier? Draagt het bij aan onze doelen? Kan het anders? De raad werd al een half jaar geleden bij dit proces betrokken. Er werd geluisterd, zorgen gehoord, compromissen gezocht. Wij hebben veel waardering hiervoor, complimenten aan de medewerkers, het managementteam en het college.

Waar hebben we het dan over?

Als eerste over groen. Het belangrijkste woord dat de identiteit van Renkum beschrijft, zeggen inwoners in het onderzoek van Moventem: Groen. Het groen ontkomt niet geheel aan de bezuinigingen. Het Landschapsbasisplan en de landgoederenvisie verdienen een veel groter budget, net als het groenbeheer en dierenwelzijn. Maar dat is er nu niet, dus we moeten vindingrijk zijn. Als we de budgetten gebruiken om een vliegwiel te zijn voor het enthousiasme dat er is onder inwoners, komen we heel ver.

Dan kom ik bij een belangrijk kernwoord uit het coalitieakkoord: dichtbij. We hebben onlangs op papier gezet hoe we ruimte en vorm geven aan right to challenge en dorpsgericht werken. In het groen krijgt de samenwerking tussen inwoners en de gemeente al op veel plekken handen en voeten.

GroenLinks ziet hier nog meer kansen, bijvoorbeeld door de biodiversiteitscrisis aan te pakken met inwoners samen. Er zoveel groene kennis, kunde en betrokkenheid in onze gemeente, maak er gebruik van. Gezamenlijk en dichtbij.

Een bioloog leerde mij: de natuur kent twee vijanden, onwetendheid en onverschilligheid. Natuureducatie is dus een cruciaal fundament als we een samenleving willen die goed omgaat met de natuur. De subsidie die stichting Renkums Beekdal krijgt voor natuur- en milieueducatie, willen wij zeker niet stopzetten.

Wij stellen een amendement voor op dit punt. En, tip, de provincie heeft in de begroting extra geld gereserveerd voor natuureducatie via de IVN, dus misschien kunnen we samen nóg meer bereiken.

Sociaal

Kansen om je te ontwikkelen, elkaar ontmoeten, verbinding maken. De beste dingen in het leven zijn onbetaalbaar, maar het scheppen van de juiste context kost geld. De bibliotheek is zo’n context, dat hebben de inwoners van Renkum en Heelsum ons heel duidelijk gemaakt. De afdelingen voor jongeren en volwassenen wegbezuinigen en de ontmoeting die daardoor ontstaat, kun je zien als kapitaalvernietiging. Intermenselijk kapitaal. En intellectueel potentieel, als we toch met dure woorden smijten. Wist je dat je 1000 woorden per jaar leert als je elke dag een kwartier leest? Een goede bibliotheek in de buurt is veel waard. GroenLinks steunt daarom het verlagen van de bezuinigingsopgave op de bibliotheek.

Moet ook daar vindingrijk gekeken worden naar locatie en mogelijkheden? Ja zeker. De bezuiniging voor 2023 staat er nog. Maar we breken nu niks af, voordat er een goed alternatief is.

Ook op mantelzorg wordt flink bezuinigd. De dagelijkse zorgen voor een naaste heeft een grote impact op iemands leven. Mantelzorgers hebben zelf ook behoeften en het is kortzichtig om daarop te beknibbelen. Respijtzorg, de zorg even uit handen nemen, is wat ons betreft de belangrijkste ondersteuning. Maar ook lotgenotencontact en waardering dragen bij aan het welzijn van de mantelzorger. We halen daarom 20K van de bezuiniging af.

Volgens ons bekende motto ‘groen, sociaal’ kom ik nu bij ‘klimaatneutraal’. Het is de afgelopen jaren beter en slechter geworden met dit onderwerp. Beter, omdat er wettelijke verplichtingen zijn gekomen. Het rijk stelt eisen, de provincie ook. De noodzaak om maatregelen te nemen dringt en uit te voeren steeds breder door in de politiek.

Maar het is ook slechter. Want het klimaat verandert maar door, de gevolgen zijn steeds merkbaarder en de weg terug wordt steeds langer. “Klimaatverandering is ook een soort feedback”, stond er op de Loesje-kalender vorige week. Wij wekken in Nederland nog  maar ongeveer 7,5% van onze energie duurzaam op en debatteren wekenlang over de mitsen en maren van elke stap vooruit. In 2020 maken we een plan voor het omgaan met de gevolgen van droogte en storm, ziekten en plagen die een gevolg zijn van de klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis. De feedback, zeg maar. De kosten die hier jaarlijks mee gemoeid zijn, meestal rond de 75.000 euro, worden gedekt uit de post Onvoorzien. Komt er volgend jaar dan eindelijk een apart budget hiervoor?

Niet alleen de gevolgen, ook de aanpak van klimaatverandering zelf moet prioriteit hebben en houden. Initiatieven uit de samenleving moet je met beide handen aangrijpen. Provincie Gelderland heeft naast bakken duurzame ambitie, ook redelijk wat bakken met geld. Wij hebben een pot cofinanciering en de provincie heeft de 50/50-regel losgelaten. Hier zitten dus écht kansen. College, dragen jullie dit actief uit naar inwoners, naar duurzame initiatieven, en helpen jullie om dit te benutten?

Financiën

Tot slot. “We staan voor gezonde gemeentefinanciën en een duurzaam financieel evenwicht” schreven we in het laatste hoofdstuk van het coalitieakkoord. We wisten toen nog niet dat Den Haag het allemaal nog gortiger zou maken. GroenLinks vindt dat er vanuit het Rijk structureel meer geld naar gemeentes moet. We hopen dat alle signalen die er vanuit het hele land komen, uiteindelijk tot verandering leiden.

Een duurzaam financieel evenwicht bereiken we door een ozb-verhoging in te boeken vanaf 2021. Pakt het accres inderdaad zo positief uit als de Septembercirculaire voorspelt en gebeuren er verder geen gekke dingen, dan is die verhoging misschien niet nodig. Maar komen er nog wat onverwachte financiële uitdagingen op ons pad, en daar gaan wij wel vanuit, dan zijn wij voorbereid. De basis is op orde, financieel én in de organisatie."  

Het amendement dat GroenLinks samen met PvdA, D66 en VVD indiende werd aangenomen. De bezuiniging op natuur- en milieueducatie geschrapt en de bezuinigingen op de bibliotheek en de ondersteuning van mantelzorgers verlaagd, de voorgestelde ozb-verhoging is een jaar verschoven naar 2021. De geamendeerde begroting 2020 is aangenomen.