Spreektekst begroting 2020
Voorzitter, als kleine jongen was ik onder de indruk van de grote demonstraties. Ze riepen me op om samen betekenis te hebben voor de wereld: vóór vrede, tégen kernwapens, vóór het milieu, tégen de honger. Tegelijk zakte de moed me in de schoenen. Want wat leverde al dat protest nou helemaal op? De tijden van demonstreren zijn terug. Toch is er veel veranderd. Als D66 zijn we ervan overtuigd dat we over 10 jaar naar deze jaren kijken als de periode dat het tij keerde. Niet persé omdat de politiek die grote stap maakte, of omdat er vele demonstraties waren, maar omdat mensen zélf in beweging kwamen. We kunnen doemdenken en spreken over de laatste generatie die het beter had dan de generatie ervoor. We kunnen spreken over de laatste generatie die nog iets kan doen aan de problemen. Maar wij zien dat anders. Die discussie die vorige eeuw begon heeft de basis gelegd voor de brede beweging die vandaag in actie is. D66 ziet de hoop en ambitie bij veel inwoners en bedrijven. Wij zien de eerste generatie die ALLES in handen heeft om de problemen aan te pakken.
Voorzitter, over 10 jaar vragen mijn kinderen ‘Papa, wat deden jullie toen we de omslag maakten?’. Dan vertel ik ze eerst over wat we zélf bijdroegen als gezin. Zoals zonnecellen op het dak te leggen, minder vlees eten, 2 x nadenken voordat we iets kopen, liever trein of fiets dan auto of vliegtuig of simpelweg samen de rommel op straat opruimen. Maar ook samen bedenken van nieuwe verdienmodellen die de wereld een beetje mooier kunnen maken. Daarna vertel ik ze dat we hier in Utrecht besloten te investeren in de toekomst:
In landbouwinnovatie in Food Valley. In een Regionale Ontwikkelingsmaatschappij die onze economie gaat versterken met groene, gezonde en slimme scale ups. In een groot aantal hectaren nieuw groen waarmee we én CO2 afvangen én gezondheid versterken én de provincie mooier en beleefbaarder maken, voor mens en dier. In ruimte voor nieuwe én duurzame woningen en In gezonde mobiliteit met hoogwaardig openbaar vervoer en snelfietspaden In het versnellen van de energietransitie en In het uitvoeren van het historische klimaatakkoordMaar voorzitter, de échte helden voor D66 zijn al die mensen die zélf in beweging komen om onze wereld mooier te maken. Mensen die WILLEN. Mensen die DOEN. Mensen die hun huis verduurzamen. Mensen die samen de stenen uit de straten trekken voor meer groen. Mensen die investeren in een elektrische auto en deze delen met de buren. Mensen die samenwerken aan een goed plan voor woningbouw of samen nieuwe natuur willen maken. Mensen die ons cultureel erfgoed levend houden of onze bossen onderhouden. En al die ondernemende mensen die onze maatschappelijke opgaven om weten te zetten in banen, in economie.
Voorzitter, wat D66 betreft is met deze begroting de tijd van oppotten, afwachten, stilzitten en uitstellen voorbij. Er is in de stukken nog wel een hoop aan scherpte te winnen. Het lukt natuurlijk nooit allemaal in 1 keer. We kijken uit naar de invulling van de toezegging van GS in de commissie om samen te werken aan doelstellingen, resultaten en indicatoren. Om de duidelijkheid en robuustheid van de begroting te verbeteren dienen we nu twee [MOTIES] in. Eén om onze activa beter te waarderen en één om de begroting aan een stresstest te onderwerpen.
Voorzitter, de komende tijd staan we hier voor belangrijke keuzes. Keuzes hoe we om willen gaan met onze ruimte. Dit college is voelbaar begonnen aan grote veranderingen in dit provinciehuis, vanuit nieuwe waarden. Als we naar de begroting kijken zien we dat de provincie investeert in woningbouw, klimaatadaptatie, biodiversiteit, openbaar vervoer, meer fiets, een duurzame economie, cultuur, erfgoed en het tegengaan van de bodemdaling. Voorzitter, het vergt politieke moed om keuzes te maken. Het vergt voor ons als PS ook tijd en de juiste informatie. De omgevingswet kan ons daarbij helpen. Mooie -maar vage- woorden als integraal en inclusief moeten vanaf volgend jaar écht betekenis krijgen. We moeten wel oppassen dat we niet te lang aan de tekentafel blijven en er dan weer een rem van maken. Niet verwachten dat we DE oplossing op de ruimtevraag kunnen programmeren. Nee, de omgevingsvisie biedt ons een ándere enorme kans: om het DEBAT weer daar te laten plaatsvinden waar het thuishoort. Niet aan de bestuurstafel of diep in het provinciehuis, maar hier, in PS, dáár in de gemeenteraden en bij alle participerende Utrechters. De bouwstenen moeten ervoor zorgen dat alle dilemma’s scherp op tafel komen, zodat we het debat op niveau kunnen voeren.
Voorzitter, ik zou daarom een punt van orde willen maken. Wij moeten met elkaar het debat aangaan over de toekomst, maar in plaats daarvan voeren we elkaar monologen. Vandaag ook weer. 13 in totaal. En dan spelen we een vraag en antwoord spel tussen GS en PS. Zinloze tijd! En dat terwijl ik de passie bij alle Statenleden hier voel. De wil om het beste te doen voor onze provincie. Voorzitter, ik maak me zorgen. Zorgen of die passie er blijft, als we op zo door blijven gaan. Zo zou het niet moeten zijn. Een gezonde provinciale democratie verdient een open en doorlopend debat, waar we inwoners, bedrijven en gemeenten bij betrekken. Een volksvertegenwoordiging die met elkaar van gedachten wisselt, discussieert, en zo tot de beste oplossingen voor de provincie komt, beschouwd vanuit het algemeen belang, niet het partijbelang of particulier belang. Dát is hoe het hoort te zijn.
Daarom pleit D66 er voor dat we onze vergaderorde radicaal omgooien. Dat we durven te experimenteren en inspireren, met visie én actie. We willen meer open creatieve sessies, benen op tafel sessies, experts erbij, en samen creëren. Scherpte creëren op onze prioriteiten voor maximaal maatschappelijk rendement. En we willen meer buiten naar binnen halen. We halen de energie en toekomst naar binnen. Bijvoorbeeld door jongeren te betrekken bij ons beleid. We dienen daar samen met GroenLinks een [MOTIE] voor in.
Maar laten we vooral echt het debat met elkaar voeren. Laat ik daar zelf mee beginnen. Ik zou hier uren kunnen blijven praten over al het moois en goeds wat we doen. Alle fantastische plannen waar we mee komen. Zo veel zeggen, dat het debat doodslaat of niet gevoerd wordt. Ik doe dat daarom niet. Ik wil kort inzoomen op 3 belangrijke punten voor D66 en onze provincie: Ruimte om te bouwen, de natuur beschermen en versnellen van de energietransitie. Ik ben ervan overtuigd voorzitter, dat de rest van onze belangrijke inbreng, zijn weg zal vinden in het debat. In interrupties op mijn bijdrage, of mijn interrupties op de bijdragen van mijn collega’s.
Ten eerste de woningbouw, waar veel gemeenten in onze provincie met een enorme opgave worstelen. We hoeven maar naar De Bilt te kijken hoezeer het water aan de lippen staat en hoe pijnlijk de dilemma’s kunnen zijn. Het getuigt daar van moed om met voorstellen te komen en het debat aan te gaan. Voorzitter, teveel mensen moeten nu wachten op een woning. En voor teveel mensen zijn betaalbare woningen een probleem. We zien de urgentie die GS op dit thema heeft. We willen snel een duidelijk afwegingskader voor de rode contouren en een besluit op duidelijke woningbouwlocaties rondom, eventueel nieuwe, mobiliteitsknooppunten. Maar D66 verwacht ook creativiteit en praktische wenken. Als het betekent dat we soms aan koehandel moeten doen (denk aan “meer groen -> meer gebouwen”, “woningen als wisselgeld voor windmolens”, of “belonen van binnenstedelijk bouwen”), staat D66 daarvoor open. Als het per saldo ook bijdraagt aan een mooiere, groenere en bedrijvige provincie.
Daarnaast vragen we aandacht voor de kwaliteit van natuur en milieu in de provincie Utrecht. Onze inwoners willen meer natuur en een mooi landschap. En een landschap om te recreëren. Om te spelen als kind of van te genieten op je oude dag. Dit college wil de groene contour afmaken en het ringpark concept verder uitwerken. We lezen echter dat er onvoldoende middelen zijn om de 400 ha rond te krijgen. Daarom dienen we een [MOTIE] in om onze natuurambitie mede te financieren door groencertificaten te verkopen aan iedereen die zijn CO2 opgeslagen wil zien worden. En we dienen samen met het CDA en GroenLinks een [MOTIE] in om het planten van bomen en struiken kracht bij te zetten.
Voorzitter, de natuur wordt al jaren hard geraakt. Ik volgde een paar weken terug de groene masterclass van onze groene partners. Zien hoe de stikstofdepositie doorwerkt op de biodiversiteit sloeg bij mij in als een bom. Hoe hebben wij zo’n sluipmoordenaar zo lang door laten gaan? Ik ben verbaasd dat de betekenis van dit vraagstuk zich aan het grotere debat heeft onttrokken. Dat we ons met kunstmatige oplossingen in slaap susten. We moeten keuzen maken. De provincie Utrecht is een welvarende en heel slimme regio. Laten we al die slimheid benutten en innovatiekracht inzetten. Maar als het betekent dat we sneller naar kringlooplandbouw over moeten of in moeten zetten op minder uitstoot van auto’s, dan is dat zo. En dan hebben we het nog niet over de vragen rond PFAS, geluid, fijnstof. Voorzitter, D66 wil geen smoesjes meer. Het is tijd om de lelijke werkelijkheid die we hebben veroorzaakt en nog veroorzaken recht in de ogen te kijken en de bezem te pakken. Het is tijd om op te ruimen. Een schoon huis, zodat we weer met frisse creativiteit aan de slag kunnen. Of het nu gaat om stikstof, geluid, fijnstof, lood, CO2, bodem, water, lucht… D66 wil graag komend jaar samenwerken aan een totaaloverzicht, met bijbehorend prijskaartje, van álles wat nog opgeruimd moet worden. We begrijpen dat dat een enorme klus is, maar met een totaalplaatje in handen, kunnen we hier ook samen prioriteiten stellen, kunnen we partners zoeken, innovatie aanjagen en de samenleving uitdagen creatieve oplossingen te verzinnen voor dat wat hier niet meteen prioriteit krijgt. D66 wil eerlijkheid over onze keuzes voorop en niet langer de beweging uitstellen met vage beloften of mooie woorden. De tijd is NU.
Naast opruimen moeten we ook bouwen. Natuurlijk aan duurzame woningen, maar ook aan een provincie die haar eigen energie opwekt voor de vele woningen en bedrijven die onze provincie rijk is. En bouwen aan de circulaire economie. D66 kijkt uit naar de invulling van dat programma in 2020, waar volop kansen liggen vanuit onze sterke regionale positie in het onderwijs die leidt tot start ups en met een regionale ontwikkelingsmaatschappij die straks ondersteunt bij het opschalen van die bedrijven die passen bij onze ambities. De energietransitie krijgt serieus budget in deze periode, maar we gaan dat natuurlijk nooit alléén realiseren. We zien graag dat GS de middelen inzet als hefboom om de beweging in de samenleving te ondersteunen. Hoe halen we zoveel mogelijk rendement uit deze middelen?
Voorzitter. Dit college wil DOEN. En DOEN betekent bewegen. Er zijn ook partijen die liever niet bewegen. Tegen hen zeggen we: Bij stilstand valt er ook niet bij te sturen. D66 wil wendbaarheid, beweging en daarbij mogen van ons ook foutjes gemaakt worden. Zolang dat open, transparant en adaptief gebeurt. Laten we met deze provincie voorop lopen met ons resultaat op de grote maatschappelijke vraagstukken. Voorzitter, D66 wil aan de slag. Mensen willen wonen, natuur, en ze willen echt iets doen voor het klimaat. Daarom: geen smoesjes over later. Niet vooruit schuiven, maar vooruit stuiven! Groen, gezond én slim. D66 kijkt uit naar de toekomst!
The post Bijdrage D66 begrotingsdebat PS 30-10-19 appeared first on Provincie Utrecht.