Poliflw

In een persbericht laat Lokaal Belang weten niets te zien in appartementencomplexen op de hoek van de Schoutenstraat/ Thorbeckelaan, maar dat zij liever zien dat hier een park wordt ontwikkeld....

Het bericht #factcheck; LB ziet liever park, maar laat u niet misleiden! verscheen eerst op Pro'98.

Laat ik beginnen met de overige raadsfracties, het college en de ambtelijke organisatie te bedanken voor de samenwerking de afgelopen periode. We hopen ook de komende ongetwijfeld interessante verkiezingsperiode weer op u allen te kunnen rekenen. Dat kan ik nu ook niet meer vergeten.

 Inleiding

Deze Programmabegroting is de laatste van een ingewikkelde collegeperiode van CDA, LB en SP. LB en CDA en sinds 2 jaar LB, CDA en de VVD. Nieuwsgierig keken we dan ook uit naar een vorm van reflectie op die periode en natuurlijk naar de plannen die het college in haar laatste jaar aan de gemeente presenteert.

De Programmabegroting begint echter met veel ‘ronkende zinnen’: “We hebben met de raad, de organisatie en de burgers gewerkt aan het uitbouwen van het wederzijds vertrouwen”.  “In een moeilijke periode hebben we gezamenlijk verantwoordelijkheid genomen en de nek uitgestoken om zaken te realiseren”. Vervolgens is het college trots op een groot aantal zaken, maar daarover later meer.

‘Met vertrouwen werken aan de toekomst’ heet de programmabegroting 2018 – 2021 van het college. Ook het nieuwe kabinet koestert haar ‘vertrouwen in de toekomst’. Geruststellende constateringen dat in een tijd van blonde verlossers en oplopende conflicten. Maar het blijft de vraag of de juiste antwoorden worden gegeven op de problemen van deze tijd. De PvdA denkt van niet.

De titel zal ook bedoeld zijn om aan te geven dat de economische crisisjaren, de jaren van het ‘zuur’, achter ons liggen. De tijd van ‘zoet’ kan binnenkort aanbreken; in de toekomst. Over het verleden, het vertrouwen in het heden, het niemandsland van nu, spreekt het college nauwelijks; de toekomst: dáár moet het gebeuren.

Daar waar het college in de programmabegroting nauwelijks aan terugkijken toekomt, probeert de PvdA aan het eind van deze raadsperiode wel voorzichtig een balans op te maken. Dat moet om ook verder te kunnen en het verleden ook achter je te kunnen laten. We houden er niet van ‘oude koeien uit de sloot te halen’, maar kunnen onze ‘kop daarvoor ook niet in het zand steken’.

Verleden De bestuurscrisis heeft de afgelopen chaotische collegeperiode in ieder geval een flinke wissel getrokken op de relatie tussen burger en de overheid. Met dank aan LB en het CDA zijn ook de verhoudingen in de raad flink op de proef gesteld en zijn mensen onnodig zwaar beschadigd.

De bestuurscrisis heeft de gemeente ook miljoenen euro’s gekost. “Zo zijn onze manieren”, de titel van het eerste coalitieprogramma, heeft zo wel een hele wrange smaak gekregen.

Door de bestuurscrisis zijn ook vier lange jaren verspeeld. Het college liep vaak met een grote boog om incidenten heen in de hoop dat het over zou waaien, terwijl ze er ook gewoon de tanden in hadden kunnen zetten.

Het ontbrak het college vaak aan bestuurlijk ‘fingerspitzengefuhl’, zei ik al tijdens de behandeling van de VJN. Bestuurlijke visie en lef heeft het college nauwelijks laten zien. Er was de afgelopen jaren een groter mandaat dan een beetje sleutelen aan de begroting. Maar in plaats van dat mandaat te gebruiken heeft het college ‘het op de handen zitten’ tot kunst verheven. Nauwelijks eigen plannen verwezenlijkt, weinig zelfvertrouwen gehad en een grote liefde aan de dag gelegd voor de status quo. Kortom: politiek micromanagement dat eigenlijk volgend jaar door de kiezer afgestraft zou moeten worden.

Besturen is ook bijsturen. Als het ergens mis gaat, moet je ingrijpen. Moet het schip een andere kant op worden gestuurd. Iets doen! Anders gaat het mis. Dat vraagt niet om helderziendheid maar om actie wanneer het nodig is. Dat zagen we de afgelopen periode te weinig. Misschien was het de tijdsgeest. Maar dat is iets ongrijpbaars, zeker als je er middenin zit.

Vroeger hoorde je nog weleens iemand over dualisme in de politiek. Dat is, voor de duidelijkheid, het concept dat de volksvertegenwoordiging haar taak als kaderstellende en controlerende macht serieus neemt en zich kritisch opstelt tegenover de uitvoerders, de types in het college, zeg maar. Oók de raadsleden van de collegepartijen. De coalitiepartijen in onze raad hielden echter op belangrijke dossiers de gelederen vaak gesloten. Zij hadden op hun beurt ‘de kikkers in de kruiwagen houden’ tot hogere kunst verheven. Ze deden daarbij precies wat vorige colleges werd verweten. Langzamerhand komt de hele raad echter gelukkig tot het besef dat deze ‘monistische’ houding het debat frustreert en niet helpt oplossingen te vinden of maatregelen te nemen die het beste zijn voor de burger en de gemeente. Uiteindelijk ligt de oplossing voor elk groot probleem in het bewandelen van ongebaande paden. En in plaats van een procesakkoord schrijven moeten kijken wat ons bindt in het belang van de inwoners van onze gemeente.

Zo! Dat was het verleden. Na een korte behandeling van de berap en de begroting, ga ik verder in op het heden en daarna de toekomst.

 De 2e Berap

Het resultaat van de 2e berap is positief. Dit positieve saldo van €100.000 is vooral te danken aan structurele factoren zoals de verbetering van de algemene uitkering en de lagere rente. Bij de incidentele afwijkingen valt het grote nadeel van €717.000 op door toevoeging aan de ‘voorziening voormalige bestuurders’. Nog zo’n uitvloeisel van de bestuurscrisis. Net als vorig jaar worden weer een paar bestemmingsreserves opgeheven ten gunste van de algemene reserve.  Als dit verantwoord is dan is dat natuurlijk positief. Het vergroot de transparantie en het verbetert het kengetal voor het weerstandsvermogen. Een tekst waarin wordt verklaard óf het opheffen van die bestemmingsreserves verantwoord is, kan ik overigens niet vinden??

De programmabegroting

In het raadsvoorstel staat op de tweede pagina een mooie samenvatting van de begrotingscijfers.  Daarin is overzichtelijk samengevat hoe je via de jaarschijven 2017 t/m 2019 van de begroting 2016 naar de actuele begroting komt. De beleidsmatige ontwikkelingen worden daarin duidelijk. De structurele aanpassingen uit de Berap zijn erin terug te vinden en je ziet de extra toevoeging in 2018 van € 300.000 aan de algemene reserve.

De programmabegroting zelf is op financieel gebied uitstekend leesbaar en financieel-inhoudelijk goed onderbouwd. Er ligt een structureel sluitende begroting en uit de tekst en cijfers op bladzijde 114 is op te maken dat de begroting zelfs zonder de mutaties in de reserves sluitend is.

De PvdA-fractie wil u daarvoor een groot compliment geven. Natuurlijk helpt het als de economische crisis voorbij is, de algemene uitkering stijgt en de rentekosten laag zijn, maar toch. De financiën zijn op orde en voor de PvdA veel belangrijker; de financiën zijn ‘im griff’! Er is ruimte voor, door het college noodzakelijk geacht, nieuw beleid, de woonlasten gaat beperkt omhoog met 1,25% en het kengetal voor het weerstandsvermogen verbetert van een ruime voldoende vorig jaar naar uitstekend dit jaar.

Wat de PvdA-fractie verder opvalt is dat de investeringslijst op bladzijde 125 relatief beperkt is. Dit betekent toch niet dat minder dan noodzakelijk wordt geïnvesteerd vanwege het uitgangspunt dat per se de leningenportefeuille moet worden verminderd?

Heden In de aanbiedingsbrief bij de begroting zegt u hard te hebben gewerkt om tot breed gedragen besluiten te komen voor verschillende belangrijke onderwerpen. Vervolgens somt u een rijtje besluiten op waar u trots op bent:

1.            Zo bent u trots op de verzekering van de toekomst van ons voortgezet onderwijs in nauwe samenwerking met het Almende College. Daar mag u natuurlijk trots op zijn. De toekomst van leegkomende gebouwen en terreinen baart de PvdA echter grote zorgen. Ook de financiering van het geheel is ons een doorn in het oog. Onder druk van uw vermaledijde begrotingsdiscipline en het dogma de schuldenpositie terug te dringen, hebt u bedacht om de jaarlijkse exploitatie voor 40 jaar te financieren en de bouw en onderhoud van de school aan Achterhoek VO te laten. Omdat het Achterhoek VO niet meer dan 8% van de stichtingskosten voor haar rekening mag en kan nemen, moeten externe investeerders worden aangetrokken voor de financiering van de bouw. Volgens de PvdA nog steeds een slecht idee ook en niet alleen omdat niemand zo goedkoop kan lenen als de gemeente via de BNG. Zo kan een dogma zomaar een knellend korset worden en ons op termijn nog lelijk opbreken.

2.            Ook bent u trots op het nieuwe subsidiebeleid, ontwikkeld met betrokken partijen: soms lastig, maar eerlijk, ruimhartig en rechtvaardig. Dat het soms lastig was weten we en klopt. Dat het eerlijk, ruimhartig en rechtvaardig is klopt niet. Dat vinden niet alleen de culturele verenigingen, maar ook de PvdA. We willen daarom in de behandeling in de commissies van de programmabegroting een voorstel doen om het saldo van de clusters die in 2020 (fors) minder krijgen op te hogen naar het saldo van de oude subsidieregeling (inclusief financiële taakstelling tot en met 2017). Daarvoor hebben we redenen: De recent vastgestelde uitvoeringsregels voor subsidie pakken desastreus uit voor juist verenigingen in die clusters (zie overzicht subsidies oud en nieuw).

Het uitgangspunt dat de nieuwe regels alleen bedoeld zijn “om ontmoeten, meedoen, bewegen en ontspannen mogelijk te maken en niet om het prestatie –en ambitieniveau van de organisatie te bekostigen”, pakt bij deze verenigingen helemaal verkeerd uit. Er worden niet langer eisen gesteld aan en middelen beschikbaar gesteld voor bijvoorbeeld de vakbekwaamheid van de (artistieke) leiding. Wij denken dat het verenigingsleven in het algemeen en de amateurkunst in het bijzonder juist erg gebaat is bij het streven naar kwaliteit.

Voor ons voorstel is in 2018 nog geen extra budget nodig, wel in 2019, 2020 en verder.  Op basis van het overzicht is vanaf 2020 structureel € 80.000 extra nodig. Ik schat dat in 2019 de helft van dit bedrag dus €40.000 nodig is. Uiteraard zullen we in ons voorstel ook een dekking aangeven.

Trots bent u ook op het bereiken van een goede financiële balans. De schulden dalen, onze financiële positie wordt beter, waarbij we veel nieuwe ontwikkelingen kunnen realiseren. U mag inderdaad trots zijn op de begroting. Daarvoor heb ik u namens de PvdA ook al gecomplimenteerd.

Maar de omvang van de leningenportefeuille is, na een stijging in 2014 en 2015, een forse daling in 2016, in 2017 toch weer opgelopen naar bijna 122 miljoen euro. En ook in 2018 groeit de leningenportefeuille nog. Van een echte en substantiële schuldreductie, zoals de coalitiepartijen de burgers met grote woorden beloofden, is dan ook geen sprake. De gemeenteschuld is de afgelopen 4 jaar nauwelijks gedaald. Wel is de stijging tot staan gebracht. Prima!

De PvdA heeft echter al eerder aangegeven dat de omvang van de leningenportefeuille in feite van minder belang is, zolang de rente en afschrijving van alle investeringen kunnen worden opgevangen in een sluitende begroting. De vraag voor de komende raadsperiode is dan ook: blijven we zuinig doen of moeten we juist investeren. Aangezien we in een opgaande fase van de economie zitten, zal de schuld met een beetje geluk automatisch nog wel verder gaan dalen. De PvdA ziet vooralsnog weinig reden om de schuldenlast extra omlaag te krijgen. Maar laten we er in ieder geval voor zorgen dat we een reële en haalbare norm afspreken die het ook mogelijk maakt de noodzakelijke overheidsinvesteringen te doen in de fysieke en menselijke infrastructuur. Nu de rente historisch laag is en de overheid bijna voor niets op de kapitaalmarkt kan lenen is de tijd daarvoor rijp.

4.            Trots mag u zijn op het garanderen van de continuïteit van de zorg en ondersteuning binnen de sterk veranderende taken; maar zonder slag of stoot ging dat niet. Ik herinner u daarvoor bijvoorbeeld nog even aan de perverse bonus/malus boekhoudprikkel. Bovendien twijfelen wij aan de stelligheid waarmee u beweerd dat niemand tussen wal en schip is geraakt. We hebben de afgelopen 4 jaar de armoede in de Oude IJsselstreek niet terug weten te dringen. Inmiddels heeft ruim 25 % van de huishoudens het financieel moeilijk. Er is de afgelopen 4 jaar vooral veel over armoede en armoedebeleid gesproken, maar er had, wat de PvdA betreft, daadwerkelijk een flinke inhoudelijke en financiële schep bovenop gemoeten. We zijn te veel blijven hangen in beleidsuitgangspunten en zijn veel te weinig bezig met de kern: direct, dichtbij en maatwerk. Innovatie, vernieuwing en verbetering van de dienstverlening, zijn nog steeds ondergeschoven kindjes en daarmee de cultuuromslag en transformatie voor de mensen zelf, de professionals, de beleidsmakers én de (gemeente)bestuurders.

Tenslotte bent u trots op het feit dat u, samen met de DRU-partners, het DRU Industriepark voor de toekomst hebt geborgd. U bent zelfs trots op het complex en de activiteiten die er georganiseerd worden. U spreekt niet alleen de ambitie uit dat u samen met de partners een succes wilt maken van dit unieke initiatief, maar u doet er ook nog geld bij. Het kan verkeren! Aanstaande donderdag komen we uitgebreid terug op uw ‘visie’ op het DRU Industriepark.

 De Toekomst In de begroting geeft u aan behalve de dagelijkse taken uitvoeren ook aan de slag te gaan met:

De omgevingsvisie De PvdA vindt dat het klimaat en duurzaamheid een veel prominentere plek moet en kan krijgen in de omgevingsvisie. Gewoon een flinke ambitie formuleren. Stellen dat we in jaar X 100% duurzaam zijn. Als eerste gemeente in Gelderland. Met zo’n ambitie en bijbehorend plan kunnen we burgers en ondernemers betrekken en samen optrekken in de realisatie ervan. Een dergelijke ambitie genereert, volgens de PvdA, een enorme aantrekkingskracht. In zo’n gemeente wil je namelijk wonen.

In de omgevingsvisie willen we ook ruim aandacht voor de Duitse en Nederlandse samenwerking op het gebied van economie en onderwijs. Een Duits/Nederlandse omgevingsvisie waarin we werken aan de gevolgen, de oplossingen en het wellicht keren van demografische ontwikkelingen. Door maatregelen te nemen die zorgen dat we de tekorten aan technisch personeel inlopen, bijvoorbeeld door een D/NL campus in te richten waar leerlingen uit het MBO/HBO onderwijs en technische bedrijven elkaar ontmoeten.

De PvdA wil ook de kracht van en ondernemerschap in onze gemeente nog meer inzetten om maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. Moderne technologische oplossingen voor de zorg- of de agrosector bijvoorbeeld. Of inventief omgaan met de vraag en het aanbod van werk. Kortom slim en ondernemend, bouwen aan de perfecte balans van wonen, werken en recreëren!

We willen af van het ‘stoplichtenmodel’, ingegeven door boekhouders, afboekfetisjisten en doemdenkers. Dit model jaagt mensen weg in plaats van ze te behouden voor de Achterhoek. Door een gebrek aan goede en goedkope huur –en koopwoningen in onze gemeente, dwingen we inwoners naar buiten de gemeente te gaan wonen in plaats van ze te koesteren. Ook binnen de coalitie proeven we een kentering. Laten we door creatieve samenwerking tussen gemeente, corporatie en particulieren mooi en betaalbaar bouwen, daar waar dat kan en nodig is, zodat leegstaande winkels in de verschillende kernwinkelgebieden, al dan niet tijdelijk, weer ingevuld of herbestemd kunnen worden.

Realiseren van het meedoenbeleid

We accepteren geen armoede in de gemeente Oude IJsselstreek. De PvdA vindt dat ook als het even tegenzit en je door de bomen het bos niet meer ziet, de gemeente er is om je er bovenop te helpen. Armoede geeft veel stress en als er geen geld is, kunnen ook kinderen soms niet deelnemen aan de muziekles, de sportclub, de bibliotheek, het schoolreisje of een verjaardagsfeestje. Armoedebeleid biedt een vangnet zodat iedereen volwaardig deel kan nemen aan de samenleving. De gemeente Oude IJsselstreek stond bekend als sociale gemeente, met goede voorzieningen voor mensen die het minder hebben. Met alles wat de gemeente nu doet is de armoede echter niet verdwenen. Integendeel. Het aantal kinderen dat in armoede opgroeit neemt bijvoorbeeld toe. We moeten daarom fors blijven investeren in armoedebestrijding.

De ‘meedoenregeling’ was, als het aan de PvdA had gelegen, al lang gerealiseerd. Veel gemeenten werken er al langer mee en kunnen als voorbeeld dienen. We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden. We willen niet alleen dat mensen met een laag inkomen een korting krijgen op bijvoorbeeld sport en cultuur, maar ook dat de ‘meedoenregeling’ slim ingezet wordt. Mensen die meer dan 120% procent van het minimumloon verdienen bijvoorbeeld, kunnen hem blijven gebruiken, maar naarmate mensen meer verdienen worden de kortingen kleiner.

We willen mensen die door de bodem zakken veel gerichter ondersteunen, bijvoorbeeld door inkomensondersteuning, maar ook door mensen die weer aan het werk willen te helpen aan internet, of mensen die mantelzorger zijn aan een smartphone.

In de behandeling van de begroting in de commissies, willen we deze en andere concrete voorstellen verder uitwerken.

Het toekomstbestendig maken van het basisonderwijs in Gendringen

De PvdA vraagt al tijden om beleid en een integrale visie ten aanzien van de huisvesting van het (basis)onderwijs. Wat komt er op ons af, wat willen we en wat moeten we? Wat zijn de sociaaleconomische en ruimtelijke gevolgen nu en straks? Op initiatief van de PvdA is in 2015 door alle fracties gezamenlijk, een motie ingediend waarin werd gevraagd integraal te kijken ook naar de huisvesting van basisscholen in onze gemeente. De PvdA en de andere fracties vroegen in die motie om een integrale visie en aanpak. Niet afwachten maar zelf ideeën aandragen. Ook in 2016 nog is door de gehele raad een motie ingediend met de opdracht aan het college om een specifiek integraal stedenbouwkundig en ruimtelijk plan voor de Grotestraat en omgeving te ontwikkelen. Beide moties zijn door het college genegeerd. De nieuwbouwplannen gingen gewoon en ongestoord door. “Past precies in het kader van de motie”, aldus wethouder Hengeveld. Over het hoe en waarom geen woord. Hij kwam niet verder dan iets met “een rijdende trein”. Ook ten aanzien van de onderwijshuisvesting anticiperen we niet zoals, de motie uit 2015 vraagt, maar reageren we pas als de betrokken schoolbesturen, Accent en Essentius, allebei afzonderlijk een aanvraag indienen voor een voorziening onderwijshuisvesting in Gendringen.

Nu ligt er dan op de valreep in ieder geval een rapport. En dat rapport laat niets aan duidelijkheid te wensen over.  Zowel qua financiën, ruimtelijke inpassing als onderwijsinhoudelijk is de renovatievariant ondermaats. Alleen bij nieuwbouw kunnen beide scholen hun onderwijskundige visie in de praktijk brengen. Ook voor de kinderopvang kan bij nieuwbouw een situatie worden gerealiseerd die passend is voor een dergelijke functie.

Nu de feiten en cijfers grotendeels boven water zijn, kunnen we ten aanzien van de onderwijshuisvesting in Gendringen een stap vooruitzetten. Tegelijkertijd moeten we ten aanzien van de ontwikkeling van Maria Magdalena Postel in Gendringen de pas inhouden. De rijdende trein is, wat de PvdA-fractie betreft, net op tijd op het rangeerterrein gestopt. Een uitgelezen moment om de trein op het juiste spoor te zetten door alsnog een integraal stedenbouwkundig en ruimtelijk plan voor de Grotestraat en omgeving te ontwikkelen, waarin aspecten als, huisvesting van basisonderwijs, leegstand en herbestemming van winkelvoorziening, huisvesting van zorg, horeca en wonen integraal een plek krijgen. We willen dit onderwerp in de commissiebehandeling van de begroting nog uitgebreid verder bespreken.

Tenslotte

De verkiezingen staan voor de deur. Tijd voor een kentering. Misschien gaan we dan rabiate dwarsdenkers eindelijk weer meer serieus nemen. Zij zijn het die uiteindelijk met de antwoorden moeten komen. Tijd voor een politiek die inspireert, dus. Politiek waarbij visie belangrijker is dan boekhoudkunde. Politiek die bevlogenheid verkiest boven het geruststellen van hysterici. Niet de kiezer is volledig de weg kwijt, dat zijn vooral politici in hun populistische lafheid. Democratie is ook: het volk tegen zichzelf in bescherming nemen. Bovendien weet de kiezer wel raad met politici die bang zijn. Ze kiezen dan totale outsiders. Verkiezingen en verkiezingsprogramma’s. Hopelijk is het in de Oude IJsselstreek gedaan met de beleidsvakantie van de afgelopen 4 jaar. 2018 is ook een prima jaar daarvoor: hoge economische groei, dalende werkloosheid en een steeds vollere schatkist. Het is weer tijd voor stevig handelen. Partijen hebben de plicht een serieuze bijdrage te leveren aan de toekomst van de gemeente

Aan die toekomst werken we als PvdA graag mee. Wat geweest is, is geweest. We willen hernieuwde ambitie en visie. We dagen de andere fracties nadrukkelijk uit om ook die omslag te maken en samen na te denken over de toekomst. En als het aan de PvdA ligt gaan we ons dan nog meer bekommeren om de gemeente die voor iedereen is en voor iedereen blijft en het een misverstand is dat mensen voldoende hebben aan zichzelf. Dat ze niets of niemand buiten zichzelf nodig hebben om zich op te oriënteren. Dat we de basis en de top van de Maslov-piramide op orde krijgen: geen armoede, een sociale omgeving met een netwerk, een gezonde leefomgeving, een goede openbare ruimte, genoeg betaalbare woningen, goed onderwijs in mooie gebouwen en een sterke overheid met visie die blijft investeren als het nodig is.

Dus aan de slag allemaal en als de bliksem schrijven aan een verkiezingsprogramma waarin veel meer staat dan symboolpolitiek en uitstelbeleid. Belangrijk voor de komende verkiezingen en raadsperiode is voor de PvdA: meer ratio minder emotie en meer lange termijn.

Ton Menke, fractievoorzitter

 

Het bericht Algemene Beschouwingen 1e termijn verscheen eerst op PvdA Oude IJsselstreek.