Poliflw

In de raadsvergadering van 13 februari 2024 werd de nieuwe cultuurnota besproken. Staphorst en cultuur? Wat is eigenlijk cultuur? Kort gezegd: dat is alles wat door mensen is gemaakt, dus alles wat niet valt onder de noemer: natuur.

Met een aantal voorbeelden hebben we aangetoond dat Staphorst eigenlijk één en al cultuur is. Veel van wat we doen en laten komt voort uit onze eeuwenoude gewoontes en tradities. Gewoontes en tradities die niet vaststaan, geen vaststaande feiten zijn, maar die zich mee bewegen en aanpassen aan de tijd.  Al eeuwenlang worden de mooiste creaties gemaakt met penseel en verf. In en om de huizen, alles even schilderachtig, al jarenlang een bron van inspiratie voor schilders en fotografen vanuit de wijde omgeving. De mooiste creaties zelfs tot in het achterhuis. Want zelfs de koeien stonden tussen de versierde balken. Denk daarbij ook aan de sierlijke hekwerken langs de Diek en in het veld.

Afgelopen dinsdagavond heeft de gemeenteraad in meerderheid de begroting voor volgend jaar vastgesteld. Meerdere fracties hebben ook tegen de begroting gestemd. Als fractie van de ChristenUnie hebben we ingestemd met deze begroting.

Staphorst is met 17.000 inwoners een ontwikkelgemeente. Op economisch en agrarisch gebied boeren we goed. Onze industrieterreinen zitten vol en we treffen voorbereidingen om ze uit te breiden. We gaan aan de slag met nieuwe woonkavels in Rouveen en IJhorst. Ook in de Staphorst wordt gebouwd. Op het gebied van preventie en zorg timmeren we aardig aan de weg. De wijze waarop wij de samenwerking van zorg, onderwijs en maatschappelijke organisaties (zoals bijvoorbeeld de peuterspeelzalen en consultatiebureaus) hebben georganiseerd is een voorbeeld voor veel gemeenten. Maar niet alleen als gemeente zijn wij aan het ontwikkelen, ook onze samenleving zelf pakt de handschoen op. Denk aan de plannen op de oude Levensboomlocatie in Rouveen of de doelen waar Wij Duurzaam Staphorst aan werkt.  

En te midden van dit positief nieuws lezen we vlak voor de zomer een krantenkop: “De gemeente Staphorst moet fors bezuinigen”. De aanleidingen zijn inmiddels wel bekend. De Rijksoverheid geeft fors minder geld aan gemeenten. Onze kosten voor de  (jeugd)zorgtaken zijn hoger dan geraamd. Onze Reestmond kost meer geld. Kortom onze inkomsten en uitgaven raken uit balans. Een ‘kaasschaafmethode’ is niet meer aan de orde; als politiek moeten we nu keuzes maken.

“De manier waarop je naar iets kijkt, bepaalt ook je handelen”. Met die insteek zijn we als fractie van ChristenUnie gestart. Wij vinden dat we trots en zuinig moeten zijn op onze ontwikkel-gemeente  en het beste is daarvoor een zelfstandige gemeente Staphorst. Randvoorwaarde hiervoor is wel dat de gemeente een sluitende begroting voor het jaar 2020 moet hebben of, wanneer dat niet lukt,  minimaal een sluitende meerjarenperspectief voor het jaar 2023. En om dat te bereiken hebben we, als fractie van ChristenUnie, vier doelen voor ogen gehad:

De gemeente moet minder geld uitgeven, door werkzaamheden te prioriteren. Als gemeente hebben we voldoende personeel nodig om (wettelijke en geprioriteerde)  werkzaamheden uit te voeren en onze inwoners goede dienstverlening aan te kunnen bieden. Omdat we in de gelukkige omstandigheden zitten dat we kunnen terugvallen op onze reserves kunnen we daar nu ‘gecontroleerd’ gebruik van maken. We vinden het gerechtvaardigd om te bezien of we een extra bijdrage van onze inwoners kunnen vragen.

Allereerst vinden wij het belangrijk om te prioriteren in werkzaamheden die we als gemeente Staphorst doen. Niet alles is (meer) mogelijk. Maar hoe bepalen we nu welke werkzaamheden prioriteit hebben? In onze eerdere bijdragen hebben we daarvoor een aantal uitgangspunten benoemd. Een paar voorbeelden: we moeten geen taken en werkzaamheden schrappen die leiden tot een desinvestering. Ook hebben we benoemd dat we beter kunnen bezuinigen op fysieke zaken dan op welzijn- en zorgtaken. Op basis van deze uitgangspunten hebben we  onze prioriteiten benoemd. Wat ons betreft zijn dat voornamelijk taken en werkzaamheden op het gebied van verkeersveiligheid, voldoende en diverse woningen, de zorg voor onze kwetsbare dorpsgenoten en aandacht voor duurzaamheid. Ook andere fracties hebben zo hun punten kenbaar gemaakt. Het college heeft - aan de hand van de verkregen input - een begroting opgesteld met een voorstel van taken, werkzaamheden en investeringen voor het komend jaar. Als fractie zien we dat veel van onze inbreng door het college is overgenomen. Wij kunnen daarom achter de inhoud van deze prioritering staan. Gevolg is wel dat we ook moeten constateren dat bepaalde taken on-hold worden gezet waar wij graag mee door wilden gaan, bijvoorbeeld een verdere uitvoering van het fietspadenplan, herinrichting van de Bergerslag/Staphorster Kerkweg en plannen met betrekking tot Museum(steeg) Staphorst

Wanneer we over het (gemeente)personeel hebben blijkt uit onderzoek dat onze gemeente -in vergelijking met andere gemeenten- ruim 20 fte minder medewerkers heeft. Daarbij komt dat aan gemeenten taken zijn overgedragen zonder daarbij extra financiële middelen mee te geven. Denk bijvoorbeeld aan de transitie van zorgtaken of duurzaamheidsopgave. Onze medewerkers moeten dus in verhouding meer taken met minder mensen uitvoeren. En volgens ons kan dat niet zonder gevolgen blijven. Het college heeft  deze situatie ook onderschreven: "de uitvoering van wettelijke taken en basistaken staan onder druk". En als ChristenUnie vinden wij dat de (wettelijke en geprioriteerde) taken en werkzaamheden uitgevoerd moeten worden door voldoende personeel. Dat betekent niet dat we moeten overgaan tot het aanstellen van 20 fte, maar in deze situatie hebben wij ingestemd met een maatwerk-oplossing door financiële middelen beschikbaar te stellen voor het aanstellen van 12 fte (tijdelijke en structurele) medewerkers om daarmee de dienstverlening te kunnen bieden.  

En wanneer we achter deze inhoudelijke doelen staan, moeten we ook ons financieel huishoudboekje op orde brengen. En daarin liggen lastige keuzes. Als gemeente Staphorst zitten we in de gelukkige omstandigheden dat we kunnen terugvallen op onze reserves; de graanschuren van Staphorst zoals we ze eerder hebben genoemd. Opgebouwd in de tijden dat het financieel goed ging en wat ons betreft nu in te zetten om te overbruggen. Als fractie van de ChristenUnie vinden het verdedigbaar om nu 4 miljoen uit onze reserves beschikbaar te stellen. Hoewel we weten dat onze reserves ook eindig zijn, blijven onze “financiële reserve verkeerslichten” op groen staan.

Vinden wij, gelet op deze omstandigheden, het gerechtvaardigd om een extra financiële bijdrage van onze inwoners te vragen en zo ja hoeveel?  Aan de hand van deze begroting lag heel concreet de vraag voor: zijn we bereid om voor het jaar 2020 gemiddeld 31 euro (bijna 3 euro per maand) per huishouden extra te vragen en van onze toeristen 28 cent per nacht extra te vragen om daarmee onze basis op orde te brengen. Met deze bijdrage hoeven we geen (sport)accommodaties te privatiseren, geen subsidies  voor verenigingen en instellingen te korten, dan blijft onze hulp en ondersteuning voor onze kwetsbare dorpsgenoten in stand. Daarmee kunnen we meerdere onveilige verkeerssituatie aanpakken en goed materieel aanschaffen voor onze buitendienst.  En als ChristenUnie vinden wij, gegeven de omstandigheden waar we dit jaar in zitten, we dat van onze inwoners kunnen vragen. Temeer omdat we in de afgelopen zes jaar geen extra middelen van onze inwoners hebben gevraagd. Deze verhoging zal ook voor de komende jaren gaan gelden. Een moeilijke keuze, maar in onze optiek nodig om onze basis op orde te brengen. Wel hebben we afgesproken dat we volgend jaar, wanneer de begroting voor 2021 wordt vastgesteld opnieuw bekijken of de voorgestelde  OZB verhoging noodzakelijk is of dat deze bijgesteld kan worden. Tijdens de vergadering van afgelopen dinsdag zijn door alle fracties meerdere moties en amendementen ingediend. Met elkaar hebben hierover gesproken en gedebatteerd. Moties en amendementen die wij ook gesteund hebben. Bijvoorbeeld als het gaat om verkeersveiligheid, dienstencentrum, nota sport en spelen en centrumvisie. Mooi dat ook meerdere moties en amendementen unaniem door de raad zijn vastgesteld. 

De begroting voor het jaar 2020 is vastgesteld. Wij willen ook aanspreekbaar zijn op onze keuzes. U kunt dat ons laten weten.

Wat ons betreft zetten we samen,  met onze inwoners, de schouders eronder!

In de afgelopen periode hebben we meerdere keren over de zomernota en begroting gesproken. Onze eerdere bijdragen kunt u hieronder weer terugvinden. 

Zomernota (juli 2019)  

Zomernota (september 2019)

Algemene Beschouwingen (oktober 2019) 

In de afgelopen periode hebben we als fractie keuzes moeten maken. Keuzes tussen idealen en pragmatisme; de praktijk van de dag. We hechten er waarde aan om u mee te nemen in de afwegingen die we gemaakt hebben.

Om dat te kunnen doen, nemen we u mee naar vorig jaar. In maart waren er de verkiezingen voor de gemeenteraad. De ChristenUnie heeft er toen voor gepleit om geen traditioneel coalitieakkoord op te stellen. Wij hebben voorgesteld om in plaats daarvan een raadsakkoord op te stellen. Een akkoord op hoofdlijnen waarin de vijf fracties en de zeventien gekozen raadsleden invloed op hebben. Helaas was dit voorstel voor de andere partijen nog een brug te ver.

Natuurlijk is het eenvoudiger om met twee partijen een akkoord op te stellen waarin elke partij zijn eigen speerpunten kan regelen. Dat is niet de politiek zoals we die, als ChristenUnie, voor ons zien. Wij willen geen politiek van macht, maar politiek van verbinding. Politiek met een constante zoektocht naar de beste oplossing voor iedereen. Je bent immers pas echt democratisch bezig als je in de positie bent om je wil op te leggen aan een minderheid, maar besluit om dat niet te doen.

Dit was… dit is ons ideaal. Zoals het echter met idealen gaat, zijn ze nooit direct te realiseren. Ons ideaal voor een raadsakkoord is vorig jaar niet gerealiseerd. Wel is er een akkoord opgesteld op hoofdlijnen dat veel ruimte biedt voor inbreng van alle partijen. Een akkoord dat ook rekening houdt met de breedte van de samenleving. Kortom, een akkoord dat past in onze visie en intentie om als vijf fracties, zeventien raadsleden samen te werken.

We hebben dus een sterke voorkeur voor om open te staan voor samenwerking met andere fracties. Na het vertrek van het CDA hebben we vanuit deze visie daarom voorgesteld om andere fracties te betrekken hoe zij aankijken tegen de toekomst van Staphorst. Ook is gevraagd hoe zij hun eigen rol zien in een toekomstig collegebestuur. De zogenoemde orientatieronde. In het eindverslag hebben we de uitkomst van deze gesprekken weergegeven met als uitkomst dat geen van de overige fracties bereid is om onderdeel te worden van het huidige collegebestuur.  

Dit gegeven heeft ons voor een nieuwe situatie en afweging geplaatst. We hebben ons afgevraagd waar we onze gemeente nu het meest mee kunnen dienen. En onze keuze is geweest om politieke verantwoordelijkheid te nemen om dit akkoord waarbij rekening is gehouden met de breedte van de samenleving als college dragende partij, met alle fracties die dat willen, uit te voeren. Om te kiezen voor continuïteit door achter dit coalitieakkoord te staan.  

Wat betreft het collegebestuur zou onze gemeente het meest gebaat zijn met een omvang van drie wethouders die een afspiegeling vormen naar raad en samenleving. Ook het coalitieakkoord gaat uit van drie wethouders. Vanuit de orientatieronde weten we dat de overige fracties dit ook onderschrijven. En idealiter vinden wij dat ook. Ondanks deze idealen hebben we hierin ook pragmatisch naar deze situatie willen kijken. Veel ambities worden, gelet op de financiële situatie van de gemeente Staphorst, uitgesteld of op een laag pitje gezet. De huidige bestuurders hebben aangegeven bereid te zijn de extra portefeuilles te continueren tot het eind van deze bestuursperiode. En is een extra wethouder dan nodig? Vanuit deze situatie maken wij nu een keuze om niet over te gaan tot uitbreiding van het aantal wethouders. De huidige bestuurders maken onderdeel uit van dit college. Daar kiezen wij voor en hebben wij, als fractie, vertrouwen in.

Voorzitter, keuzes tussen idealen en pragmatisme. Vanuit ons ideaal vinden wij het ongelofelijk jammer dat geen van de fracties bereid is gevonden om onderdeel te worden van het huidige collegebestuur. U kunt dan ook nagaan dat in dat licht deze situatie van twee collegedragende partijen met twee bestuurders niet onze eerste voorkeur is. Maar gegeven deze situatie willen wij wel onze verantwoordelijkheid nemen om dit coalitieakkoord met deze bestuurders uit te voeren.

En om terug te komen op onze idealen… als fractie van de ChristenUnie stellen wij onszelf de opdracht om niet als coalitiepartij, maar als collegedragende partij actief te zijn, door in deze raadzaal , met goede debatten, op zoek te gaan naar verschillende politieke meerderheden. Waarin wij allemaal een deel van onze samenleving vertegenwoordigen. En met elkaar onze verantwoordelijkheid nemen voor onze gemeente Staphorst.

Lees hier het eindverslag: “Eindverslag voortgang SGP-CU” die aan de raad is gepresenteerd.

Ik neem u mee naar donderdagavond 5 oktober 1905. Op deze avond wordt door de aanwezige Rouveners bij kastelein Kooiker besloten een eigen boterfabriek op te richten met de ietwat merkwaardige naam: De Kleine Winst. Een coöperatieve fabriek met 45 leden, samen goed voor ongeveer 200 koeien. De Kleine Winst begint te draaien en de zaken gaan goed. Op deze foto uit 1930 staat het bestuur van de coöperatie De Kleine Winst. Links naast directeur Sligman staat mijn overgrootvader Wicher Veerman. Een boer, benoemd als voorzitter van de Raad van Commissarissen van De Kleine Winst. Omdat het gebouw uit 1905 van pakweg 80 m2 niet meer voldoet besluit dit bestuur een nieuwe fabriek te bouwen. Schouders worden er onder gezet, nieuwe kansen en mogelijkheden dienen zich aan. De Kleine Winst groeit uit naar Rouveen Kaasspecialiteiten. Een coöperatie van 250 melkveehouders en ruim 200 medewerkers met één doel: mooie producten ontwikkelen van de kostbare melk van de melkveebedrijven.

Onze kracht Samen de schouders eronder zetten, met elkaar iets opbouwen, uitdagingen aangaan. Dat is niet ingewikkeld; het werkte vroeger en het is een belangrijke kracht in onze Staphorster samenleving. Het zit in onze aard, in onze genen. Ik zal een paar voorbeelden geven. We hebben goed een vestigingsklimaat, met volop belangstelling voor onze bedrijventerreinen. We hebben meer banen dan het landelijk gemiddelde. In heel Overijssel daalt het aantal WWuitkeringen, Staphorst is de koploper. We zetten onze schouders eronder in het sociaal domein. De wijze waarop wij, als gemeente Staphorst, de zorg rondom onze inwoners van jong tot oud hebben georganiseerd is een voorbeeld voor veel gemeenten. We kennen een goede en sluitende samenwerking tussen onze consulenten, huisartsen en voorliggende maatschappelijke organisaties waaronder het onderwijs. Een percentage van 5,2% van het aantal jongeren dat in onze gemeente jeugdhulp ontvangt is één van de laagste, zo niet het laagste percentage in ons land. In onze samenleving ontstaan ook nieuwe coöperatieve samenwerkings-initiatieven. Denk aan het project Levensboomlocatie in Rouveen of het doel van Wij Duurzaam Staphorst. Ook zij leveren een belangrijke bijdrage aan onze samenleving. Samen met onze 17.000 inwoners zijn wij een ontwikkelgemeente. Hoe mooi is dat! Daar mogen we best trots, maar moeten we ook zuinig op zijn.

Onze opgave En te midden van deze kracht staan wij in het hier en nu. En voor ons ligt een begroting met een oorspronkelijk structureel tekort van 4,8 miljoen. Een groot omvangrijk tekort. In de afgelopen maanden hebben we meerdere keren gesproken over de oorzaak en impact hiervan. We hebben onze perspectieven genoemd, onze richtingen aangegeven. Het college heeft geluisterd en de voorliggende begroting met oplossingen aangeboden. In de komende weken moeten we als gemeenteraad besluiten hoe we hiermee omgaan. En wat ons betreft gaan we niet bij de pakken neerzitten. We zetten samen met onze inwoners onze schouders eronder. We denken in kansen en geloven in de kracht van onze samenleving.

Onze gezamenlijke opdracht In onze optiek moeten we nu twee zaken doen. Dat is een opdracht aan ons zelf, maar ook aan onze inwoners. Allereerst moeten we kritisch kijken naar uitvoering van taken. Terug naar de basis. De taken die we gaan doen, moeten we goed en met voldoende mensen uitvoeren. Maar wat zijn die taken? Wat vinden onze dorpsgenoten belangrijk? Ik wil nu een aantal prioriteiten van ons benoemen. In de tweede termijn komen wellicht nog meer taken aan de orde.

Onze prioriteiten Een van onze prioriteiten is de verkeersveiligheid. Het veiliger maken van bijvoorbeeld de kruising en spoorwegovergang Gorterlaan – Oosterparallelweg. Volgend jaar wordt aansluiting van Oosterparallelweg met de Gorterlaan aangepast en nu stelt u voor in 2021 de spoorwegovergang te verbreden. We hadden dit liever volgend jaar al gezien, maar begrijpen de keuze voor 2021 in verband met ontwikkelingen op het spoor. Maar waarom vinden wij dit nu zo belangrijk? Dat heeft te maken met een ander/hoger belang. Met een aanpassing van deze kruising en overgang komt een beter en veiliger alternatief voor vrachtverkeer beschikbaar. Daarom willen wij ook dat in 2021 de Gemeenteweg tussen Stovonde en Spoorlijn wordt afgesloten voor alle vrachtverkeer, met uitzondering van bestemmingsverkeer. Vanaf dat moment geen grote vrachtauto’s en kleine kinderen op fietsen die elkaar moeten passeren. Het is ongelofelijk druk in dit deel van ons dorp. Ik stuur mijn dochter niet op een vrije middag op de fiets over de rotonde om een vriendinnetje naar huis te brengen. Wij willen uw college verzoeken samen met ondernemers en winkeliers de gevolgen van deze voorgestelde afsluiting in kaart te brengen en vanuit eigen verantwoordelijkheden hier uitvoering aan te geven.

Een tweede prioriteit gaat over huisvesting. We zien dat prijzen stijgen, mogelijkheden voor jongeren beperkter worden, doorstroming stagneert en verduurzaming van woningen gevraagd wordt. We moeten wel zorgen dat Staphorst een aantrekkelijke gemeente blijft. Wij zijn blij met de ontwikkelingen op De Slagen. Wel vragen we aandacht voor voldoende sociale huurwoningen in onze gemeente. Een plan voor huisvesting van arbeidsmigranten vinden wij belangrijk. Wij wachten met belangstelling op de actualisatie van de woonvisie. Voor nieuwbouw in Rouveen Zuid wordt gewerkt aan een omgevingsplan. Wat kunnen wij doen om dit proces te versnellen?

Een derde prioriteit heeft betrekking op de zorg voor onze kwetsbare dorpsgenoten. We hebben eerder gezien dat we als gemeente Staphorst goed op weg zijn. We zien gelukkig in deze begroting geen grote verschraling van sociaal aanbod. Daar zijn we blij mee. Wel willen wij blijven benadrukken: we moeten blijven investeren in preventie! Gemeenten die geen jeugdzorgtekorten hebben, hebben juist in de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in preventie.

Maken wij onze dan geen zorgen over een aantal zaken?

Het alcohol en drugsgebruik onder onze jongeren blijft onze aandacht hebben. Vorige week kwam het bericht dat juist ouders van jongeren een meer bepalende rol spelen bij het middelengebruik. We wachten de uitkomsten van het onderzoek van de GGD in onze gemeente af. We maken ons zorgen over het gevoel van eenzaamheid onder onze ouderen. We blijven het zeggen: 46% van onze ouderen geeft aan eenzaam te zijn. 46%! We zien dat dit college de strijdt tegen eenzaamheid aangaat. Daar zijn we blij mee. Senioren worden bezocht en er heeft een uitbreiding van activiteiten voor ouderen in de verschillende kernen plaatsvinden. En hoe moeten we omgaan met een nieuwsbericht dat jongeren die seksueel anders geaard zijn vier tot vijf keer vaker denken over suïcide dan hun heteroseksuele leeftijdgenoten. Is onze gemeente ook een veilige plek voor deze jongeren?

En als we aan deze zaken van alcoholgebruik, eenzaamheid en veiligheid denken: wat doe ik? Wat doet u? Wat doen wij? Maken we zaken bespreekbaar? Spreken we elkaar aan op bepaald gedrag? Gaan we op bezoek? Gunnen we elkaar onze vrijheden? Ook daarin, of beter gezegd, juist daarin wordt de kracht van onze samenleving bepaald.

Onze financiële uitdaging Een tweede taak, naast een keuze in taken, is het op orde brengen van ons huishoudboekje. We lossen het tekort niet in één jaar op. Het meerjarenperspectief is sluitend. Het is een understatement, maar we moeten minder geld uitgeven. Heel simpel, zo werkt ons huishoudboekje thuis ook. Maar met minder geld uitgeven redden we het niet, daarvoor is het tekort te groot! Als gemeente Staphorst zitten we in de gelukkige omstandigheden dat we kunnen terugvallen op onze reserves; de graanschuren van Staphorst zoals ik ze eerder heb genoemd. Goed dat het college ook kritisch heeft gekeken naar deze inzet. Hoewel we weten dat deze reserves ook eindig zijn, blijven onze “financiële reserve verkeerslichten” op groen staan wanneer we deze reserves gaan inzetten. En daarmee komen we ook bij de lastenverzwaring van onze inwoners en toeristen. Een verzwaring van deze lasten is wat ons betreft verdedigbaar. Wat betreft de inwoners betekent dit voor het jaar 2020 de lasten voor elk huishouden gemiddeld met € 31,-- stijgen. Wel gaan wij volgend jaar opnieuw afweging maken om dan, in het licht van de begroting, opnieuw een keuze te maken.

Onze waarden Voorzitter, ik ga afronden. Ik wil stilstaan bij een beweging die momenteel in onze Nederlandse samenleving gaande is. Er is bezorgdheid, onvrede over diverse zaken en een behoefte aan waardering. Het gaat om grote en complexe vraagstukken met tegenstrijdige belangen. Vraagstukken die op alle politieke niveaus moeten worden besproken. En wanneer ik hierover spreek met inwoners merk ik het soms diep zit en het gepaard kan gaan met emoties. En dat raakt mij. En ik spreek de wens uit dat onze samenleving ook een aantal waarden koestert: De waarden van vertrouwen in elkaar, in waardering om elkaar en in zorg en respect voor elkaar! Als mens voor onze schepping, als samenleving onderling en als overheid met onze inwoners. Waarden die zo bepalend zijn voor de kracht van onze Staphorster samenleving. Vanuit deze overtuiging en mijn persoonlijke christelijke overtuiging wil ik mijn bijdrage afronden met een gedicht van Koos Geerds.

Toen God het dorp schiep, oost en west schiep Hij ook mensen naar Zijn evenbeeld boerinnen met een hart van wieg tot graf en boeren met verstand en ziel en wil om naar hun aard een waardig mens te zijn. De burger kent hen niet, de wereld lacht hen uit, ieder denkt van het dorp het zijne. Maar elke dag doet God alleen de zon weer schijnen omdat nooit in het dorp Zijn licht ontbreken mag.

CHRISTENUNIE STAPHORST Jan Carlo Bos Klaasje Lier Luuk Hoeve Meilof Troost Alberto Schra

In de afgelopen weken hebben de college dragende fracties van de SGP en ChristenUnie oriënterende gesprekken gevoerd met de overige fracties in de gemeenteraad van Staphorst over de samenstelling van het college na het vertrek van het CDA. Hoewel SGP en ChristenUnie een meerderheid van de raad hebben, had het de voorkeur van beide partijen om een derde partij te betrekken bij het college.

Aan alle fracties is daarom de vraag voorgelegd of er bereidheid is om deel te nemen aan het dagelijks bestuur van de gemeente. Tot en met deze week hebben deze intensieve en open oriënterende gesprekken plaatsgevonden. De conclusie na deze oriëntatieronde is dat geen van de overige fracties bereid is om onderdeel te worden van het huidige collegebestuur. Dit plaatst ons voor een nieuwe situatie.

Als fracties van de ChristenUnie en SGP hebben wij daarom besloten samen door te gaan als college dragende fracties. Daarbij is besloten het huidig coalitieakkoord ‘Samen, voor elkaar! 2018-2022’ uit te blijven voeren. Dit ongewijzigde coalitieakkoord betreft een akkoord op hoofdlijnen waar bij het opstellen ervan rekening is gehouden met de breedte van de samenleving. Om de ambities uit dit coalitieakkoord uit te voeren werd ten tijde van de vaststelling uitgegaan van een college bestaande uit drie wethouders.

De huidige twee wethouders blijven invulling geven aan het huidige college. Onderwerp van bespreking vormt op dit moment nog een mogelijke invulling van een derde wethouder. Daarbij wordt gekeken naar de omvang van de taken en de werkzaamheden, de gewenste afspiegeling binnen het college en de financiële situatie van de gemeente Staphorst. Over de uitkomst van deze bespreking wordt in de komende periode gesproken en voor de begrotingsvergadering duidelijkheid gegeven.

Gisteravond heeft de gemeenteraad van Staphorst gesproken over de ‘Zomernota 2019’. Een document met inzicht in de (toekomstige) financiële situatie van de gemeente Staphorst. Tijdens deze vergadering heeft onze fractievoorzitter Jan Carlo Bos deze bijdrage gehouden:

Highlights: 🔹 We gaan voor behoud van zelfstandig Staphorst 🔹 We doen een klemmende oproep om meer geld uit Den Haag 🔹 We willen een begroting met sluitend meerjarenperspectief in 2023 🔹 We moeten minder geld uitgeven. 🔹 We kijken kritisch naar OZB- en Toeristenverhoging 🔹 We willen meer inzicht in onze reserves 🔹 We vinden verkeersveiligheid nog steeds belangrijk 🔹 We kiezen nu eerst voor een tijdelijke oplossing voor uitbreiding van gemeentepersoneel 🔹 Zoeken naar financiering voor Museumsteeg 🔹 Geen nader onderzoek naar afstoten zwembad/sportaccommodaties 🔹 Geen nader onderzoek naar 20% verlaging van subsidies voor organisaties 🔹 We gaan samen de schouders eronder zetten   Lees hieronder de hele bijdrage:

Voorzitter,

Enige tijd geleden stond in de krant dat een hete herfststorm in de gemeente Staphorst in aantocht was. Belangrijke en grote besluiten staan voor de deur. En vanavond spreken we met elkaar over een aantal van deze onderwerpen. Allereerst nu de zomernota.

Staphorst Tijdens de opiniërende vergadering kwam het bestaansrecht van onze gemeente even ter sprake. Op zichzelf geen onredelijke vraag wanneer je het financiële beeld van onze gemeente met omvangrijke bezuinigingen en opdrogende reserves voor ogen houdt. Als het gaat om deze tekorten vormt onze gemeente hierin geen uitzondering, Praktisch alle gemeenten worden geconfronteerd met deze situatie. De vraag is nu: hoe je ga je er mee om?

De ChristenUnie gelooft in de kracht van de zelfstandig Staphorster samenleving. We zien en geloven dat onze samenleving in staat is om dit met elkaar op te lossen. Dat zit in onze aard: met elkaar onze verantwoordelijkheid nemen en onze schouders er onderzetten. Juist kleinere gemeenten kunnen vaak beter en doeltreffender deze zaken kunnen aanpakken. We vinden het wel jammer dat de Rijksoverheid dit niet beloont: integendeel het huidige stelsel van Algemene Uitkeringen waarin de schommelingen als gevolg van de ‘trap op-trap af’ worden juist de kleinere gemeenten harder getroffen. Gevolg hiervan is dat we nu genoodzaakt zijn terug moeten naar soberheid en doelmatigheid, waarbij een mogelijkheid van participatie in lokale ontwikkelingen zoals Stichting Historieherstel en aanpak van ons centrum ernstig onder druk komen te staan. We doen dan ook een klemmende en indringende oproep aan het college om, evenals de gemeente Culemborg en Heemstede, om een tegengeluid te laten horen aan overheden en het huidige stelstel van Algemene Uitkering aan te laten passen. Graag een reactie van uw college.

VertrekpuntDe manier waarop je naar iets kijkt, bepaalt ook je handelen. We kijken naar een zelfstandig Staphorst en onderschrijven daarom ook de insteek om te komen tot een begroting met een sluitende meerjarenperspectief in 2023. Daarmee voorkomen we onder preventief toezicht van de provincie komen te vallen. Om dat te bereiken vraagt u ons om kaders mee te geven voor het opstellen van de begroting voor 2020 en het meerjarenperspectief tot 2023. En we willen handelen langs drie lijnen:

Onze ambities (het uitgeven) Onze inkomsten (het ontvangen) Onze reserves.

En wat ons betreft moeten deze zaken op een bepaalde manier met elkaar in balans zijn.

Ambities Voor een groot deel kunnen wij ons vinden in de richtingen die zomernota ons biedt. We zien dat veel ambities niet meer uitgevoerd kunnen worden. Ook ambities die door ons zijn ingebracht. Wij vinden dat ontzettend spijtig en jammer. We moeten keuzes maken, toch willen we een aantal zaken eruit lichten: 

Als ChristenUnie vinden we verkeersveiligheid belangrijk. We zien dat verkeerssituatie van de  Viaductweg en het ontbrekende deel van de fietspad langs Gorterlaan in de lijst staan die wel en geen doorgang vinden. Wat ons betreft proberen we financiële ruimte te zoeken om deze zaken door te laten. Graag worden wij op korte termijn in aanloop naar de begroting geïnformeerd over een stand van zaken ontwikkelingen rondom de Viaductweg en fietspad langs de Gorterlaan. Een tweede aspect heeft te maken met aankoop van Pand Kruidhof. Tijdens de vorige opiniërende vergadering hebben we gesproken over gewekt vertrouwen en verwachtingen. We zien graag dat financiering gevonden worden om de plannen verder te ontwikkelen.  Het bestuur is bezig met deze plannen, ook in samenwerking met andere instanties en partijen.  Graag worden we geïnformeerd over de voortgang of, wanneer die er zijn, de concrete plannen. Het derde punt betreffen de investeringen in onze buitendienst. Wanneer we lijst bezien, zien we dat in het jaar 2020 ruim 200.000 euro aan investeringen worden gedaan in onze buitendienst. We vragen ons daarbij af of al deze zaken ook in het komend 2020 noodzakelijk zijn? We zien daarin graag een aanpassing, waarbij gekeken wordt naar een meerjarenperspectief. Graag ontvangen wij een reactie van de wethouder hieromtrent.  

Een tweede punt is de lastenverzwaring, onze inkomsten

Een moeilijk punt voor onze fractie. Hoeveel extra lasten gaan we van onze inwoners vragen? En wat van onze toeristen? We moeten met elkaar moeten we de schouders eronder zetten, maar er moet ook een balans zijn tussen minder uitgeven en meer inkomsten. Een verhoging is onontkoombaar. Staphorst heeft jarenlang geen OZB verhoging gekend. In onze omgeving liggen bedragen deze hoger. Voor onze fractie is een OZB verhoging in de komende begroting bespreekbaar. Maar in het meerjarenperspectief zullen we deze de voorgestelde verhoging kritisch volgen. Juist ook wanneer in de toekomst mogelijk financiële ruimte komt.

Dat zelfde geldt ook voor de toeristenbelasting. Een verhoging lijkt daarin ook onafwendbaar. Tegelijkertijd zien we ook dat de gemeente wel investeert zaken die te maken hebben met Toerisme en Recreatie. In een ontvangen brief doet de recreatieve sector een oproep om op korte termijn met elkaar hierover gezamenlijk in gesprek te gaan. Wij stellen uw college voor om deze handreiking op te pakken om met elkaar in gesprek te gaan over zowel de investeringen als ook de verhoging van de toeristenbelasting. Graag ontvangen wij een reactie van de wethouder.

Aanspreken van reserves

Een derde lijn betreft het aanspreken van onze reserves. We zijn er ons van bewust dat het goed is om reserves te blijven behouden, maar een kritisch blik is wel gewenst. In de opiniërende vergadering hebben we ook aandacht gevraagd voor de bestemde reserves van 45 miljoen euro. We zien nu in de huidig oplegnotitie dat inmiddels twee bestemde reserves zijn beoordeeld, vrijgevallen en ingezet. En wellicht zijn er meer mogelijkheden. We willen het college daarom oproepen om tijdig, ruim voor de begrotingsvergadering, een actuele nota van reserves en voorziening beschikbaar te stellen met daarin een toelichting en onderbouwing van nut en noodzaak van het instandhouding van deze reserves.

Voordat we tot een afronding komen willen we nog twee zaken benoemen.

Allereerst staan in zomernota een aantal onderwerpen waarvan wordt voorgesteld deze nader te laten onderzoeken. De geraamde financiële uitkomsten maken momenteel geen onderdeel uit van de financiële impact van de voorgestelde zomernota. Wat ons betreft worden deze zaken op een later moment onderzocht op een mogelijke inzetbaarheid, maar daarbij willen we twee zaken uitsluiten; namelijk de privatisering van sportaccommodaties/zwembad en verlaging van 20% van onze subsidies. Zoals we ook in de opiniërende vergadering hebben genoemd: je moet in tijden van bezuinigen, niet ook het ‘welzijn’ van onze dorpsgenoten beknotten.

Tevens vraagt u aandacht voor de knelpunten in de formatie. Als fractie hebben we hier uitvoerig over gesproken. U wilt hiermee aan de slag omdat het uitvoeren van de wettelijke taken onder druk staan en ook de basis dienstverlening komt in gevaar. De urgentie wordt benoemd. Voor het jaar 2019 wordt nu een incidentele oplossing gevonden en voor een noodzakelijk structurele bekostiging gaan straks met de begroting een besluit over nemen. 

Afronding Ik kom tot een afronding. Ik begon met het komende jaargetijde. De herfst, waarin de appels van de bomen vallen. Dit jaar worden we hier geconfronteerd met een zure appel. Daar moeten we door heen. Dat is niet leuk, voor niemand. Maar wanneer we met elkaar de schouders eronder zetten, gaat dat ons als gemeente Staphorst lukken!

“We hebben hem gevonden, nou ja, het zou ‘m kunnen zijn’. De ingeslagen meteoriet. Twee weken geleden werden we op vrijdagavond opgeschrikt door een harde knal. De volgende dag was te lezen dat een heelalgesteente ergens in de buurt van onze gemeente terecht moest zijn gekomen. En we denken de meteoriet nu in handen te hebben. Diezelfde vrijdag heeft ook uw college de zomernota verstuurd naar de gemeenteraad. En ook deze zomernota is (spreekwoordelijk gezegd) ingeslagen. Dit jaar stevenen we af op een tekort van bijna een miljoen euro en de begroting voor 2020 en volgende jaren gaat uit van een structureel tekort van 4,8 miljoen. We wisten dat er negatieve berichten waren, maar ook wij schrikken van deze omvang. Het zijn immense bedragen. Onze gemeente staat al jaren bekend als een kapitaalkrachtige gemeente. Deze berichten staan ook in schril contrast met de economische tijden. Het gaat voor de wind. De werkloosheidscijfers liggen nog lager dan voor de crisis in 2008 uitbrak. En dan nu dit perspectief op de toekomst. Een klein doekje voor het bloeden is dat we niet de enige gemeente zijn. Veel andere gemeenten hebben moeite om hun begroting op orde te brengen.

Kritische blik

Deze omstandigheden betekent een kritische blik. Het is ten minste ook onze taak om vanuit onze  controlerende rol naar de voortgang van dit jaar en het perspectief op de begroting van 2020 te kijken  Er daarin zijn wel herkenbare landelijke tendensen zichtbaar; hoge zorgkosten en minder inkomsten vanuit de Algemene Uitkering. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt blijven miljarden aan investeringen bij de Rijksoverheid op de plank liggen, met als gevolg dat daarmee ook de uitkeringen aan de gemeenten achterblijven. Maar we zien ook een Staphorster variant in deze tekorten. We hebben ruim 1,5 miljoen structureel tekort als gevolg van personeelslasten en  formatieknelpunten. Uit de beantwoording van gestelde vragen blijken deze kosten vooral te komen door het rijk opgelegde aanvullende taken en CAO ontwikkelingen. Daarnaast moeten we doorontwikkelen, zojuist ook gelezen in het accountantsverslag. En we zien ook een groot tekort op de begroting van de Reestmond. We hebben ons verplicht om deze kwetsbare groep niet te laten vallen. Maar daarin wachten we wel op de uitkomst naar het onderzoek naar de uitvoering van de Participatiewet. Graag zijn we benieuwd naar de voortgang van dit onderzoek.

Opdracht

We zijn ons bewust van de ernst van de situatie. U vraag ons om onze verantwoordelijkheid te nemen en kaders te stellen. Een kaasschaaf methode is niet aan de orde. We moeten later dit jaar radicale keuzes maken bij de vaststelling van de begroting. Deze keuzes maakt u concreet door een vijftal zoekrichtingen te presenteren van realistische bezuinigingen, mogelijke bezuinigingsvoorstellen die eerst nader onderzocht moeten worden en een keuze in een lijst met investeringen en projecten die voor politieke bespreking aangeboden worden. En die keuzes gaan stuk voor stuk ons allemaal pijn en verdriet doen. En dit is een grote worsteling, dat zijn dilemma’s. We maken allemaal onze keuze: alles wat we willen, kunnen we financieel niet en alles wat we financieel kunnen willen we niet! Deze keuzes gaan ons als individueel raadslid te boven, als fractie, als collegedragende partijen. Ik vraag ons allen in goede bespreking tot een besluit in het najaar te komen in het belang van onze gemeenschap.

Ons perspectief

U vraagt ons in de zomernota kaders mee te geven op grond waarvan u in het najaar de begroting van 2020 kunt opstellen.  De keuze voor kaders komen voor een belangrijke mate voort uit de wijze waarop je naar de samenleving kijkt en daarin benoemd welke waarden je van belang vindt. En onze fractie laat zich daarin ook leiden vanuit een Bijbels perspectief. En in onze afweging, in ons perspectief, willen we daarin vier waarden centraal stellen:  betrouwbaarheid, maatschappelijk betrokken, duurzaam en rechtvaardig.

Betrouwbaarheid

Allereerst moeten we een betrouwbare overheid zijn. Dat betekent enerzijds dat we met onze keuzes geen onomkeerbare besluiten moeten nemen. Of keuzes maken die daarmee een desinvestering opleveren of waarbij er verwachtingen zijn gewekt. Een onderzoek naar de sluiting of privatisering van ons zwembad is zo’n voorbeeld. Er is onlangs veel geld in deze basisvoorziening geïnvesteerd. Het zwembad kent een belangrijke waarde en heeft meerdere doelen. Daar kom ik zo meteen nog op terug. Het zou wat ons betreft getuigen van onbetrouwbaarheid wanneer we na onderzoek moeten overgaan tot sluiting van ons zwembad. Maar je zou in dit verband ook aankoop van het pand Kruidhof en Museumsteeg kunnen noemen. Jarenlang is hier politieke aandacht voor gevraagd, er zijn verwachtingen gewekt en nu de plannen bijna uitgewerkt zijn mogen de initiatiefnemers hierin een betrouwbare overheid verwachten.

Maatschappelijk betrokken

We kennen een gezegde (dialect) ‘Je kunt beter trammelant hebben in het achterhuis, dan in het voorhuis’. Wat we daarmee bedoelen is dat we in de trammelant van alle bezuinigingen onze medebewoners niet uit het oog mogen verliezen. Het welzijn van onze inwoners en juist ook onze kwetsbare dorpsgenoten niet. U wilt een onderzoek doen om de subsidies met 20% te verlagen: je moet in tijden van bezuinigen, niet ook het ‘welzijn’ van onze dorpsgenoten beknotten. En om het maar concreet te maken: in de lijst van investeringen zien wel veel investeringen voor materiaal/ons machinepark. Wellicht belangrijk, maar laten we onze medemedemens daarmee niet uit het oog verliezen.

Duurzaam

Duurzaamheid is in dit kader niet alleen verantwoord omgaan met de schepping, maar ook in de keuzes die we maken. We moeten duurzame keuzes maken. Een zwembad en sportcomplexen die bijdragen aan leefbaarheid, sport- en beweging en veiligheid.  En soms gaan kosten voor de baten uit. We hebben vorige week benoemd in onze bijdragen over het Lokaal Gezondheidsbeleid. Investeren in preventie. Daarmee bespaar je op lange termijn. Duurzaam vinden wij ook om eerst uit te gaan bestand beleid voor nieuw beleid. En hoe hard het ook is, maar dat betekent dat een nieuwbouw van een gemeentewerkplaats of de herinrichting van de Staphorster Kerkweg maar even op de plank moeten blijven liggen. We zien dat het college ervoor kiest om incidentele en structurele investeringen aan te gaan met betrekking tot Toerisme en Recreatie. We praten al gauw over 300.000. Wat is de achtergrond waarom uw college ervoor kiest om deze investeringen door te laten gaan? 

Rechtvaardig

De laatste waarde gaat uit van rechtvaardigheid. We staan voor een evenwichtige verdeling. Dat is ook onze achterliggende gedachte wanneer we kijken naar het verbeteren van de inkomenspositie van de gemeente. Maar laten we ook kijken naar de lessen uit het verhaal van Jozef. In de zeven goede jaren liet Jozef grote graanschuren bouwen, om daarmee graan op te slaan voor de slechte zeven jaren. Ook onze gemeente heeft veel reserves. De accountant geeft in de jaarrekening aan dat 85% van onze reserves zijn vastgelegd in bestemmingsreserves, we spreken daarmee over ruim 40 miljoen euro. Voorzitter, in hoeverre zijn er mogelijkheden om deze graanschuren van Staphorst nader te bekijken op inzetbaarheid? We zijn benieuwd naar een antwoord op deze vraag. Een ander invalshoek werd ingegeven door de bijeenkomst “grip op het begrotingsproces’ van afgelopen donderdag. Door de spreker werd de suggestie gedaan om meer geld te lenen. Desnoods door middel van projectfinanciering. De rente is namelijk historisch laag. In hoeverre zouden we bepaalde investeringen hiermee kunnen financieren? Ook daarover ontvangen we graag een antwoord van de wethouder.

Afronding

Voorzitter, ik rond af. We begrijpen de ernst van de situatie en we zullen moeilijke keuzes moeten maken. Dat staat ons helder voor ogen.

Zomernota 2019: over de meteoriet en de financiële tekorten... Tijdens de behandeling van de zomernota 2019 heeft onze fractievoorzitter Jan Carlo Bos de volgende bijdrage gehouden: Voorzitter, we hebben hem gevonden, nou ja, het zou ‘m kunnen zijn! De ingeslagen meteoriet. Twee weken geleden werden we op vrijdagavond opgeschrikt door een harde knal. De volgende dag was te lezen dat een heelalgesteente ergens in de buurt van onze gemeente terecht moest zijn gekomen. En we denken de meteoriet nu in handen te hebben. Diezelfde vrijdag heeft uw college de zomernota verstuurd naar de gemeenteraad. En ook deze zomernota is (spreekwoordelijk gezegd) ingeslagen. Dit jaar stevenen we af op een tekort van bijna een miljoen euro en de begroting voor 2020 en volgende jaren gaat uit van een structureel tekort van 4,8 miljoen. We wisten dat er negatieve berichten waren, maar ook wij schrikken van deze omvang. Het zijn immense bedragen. Onze gemeente staat al jaren bekend als een kapitaalkrachtige gemeente. Deze berichten staan ook in schril contrast met de economische tijden. Het gaat voor de wind. De werkloosheidscijfers liggen nog lager dan voor de crisis in 2008 uitbrak. En dan nu dit perspectief op de toekomst. Een klein doekje voor het bloeden is dat we niet de enige gemeente zijn. Veel andere gemeenten hebben moeite om hun begroting op orde te brengen. Kritische blik Deze omstandigheden betekent een kritische blik. Het is ten minste ook onze taak om vanuit onze controlerende rol naar de voortgang van dit jaar en het perspectief op de begroting van 2020 te kijken Er daarin zijn wel herkenbare landelijke tendensen zichtbaar; hoge zorgkosten en minder inkomsten vanuit de Algemene Uitkering. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt blijven miljarden aan investeringen bij de Rijksoverheid op de plank liggen, met als gevolg dat daarmee ook de uitkeringen aan de gemeenten achterblijven. Maar we zien ook een Staphorster variant in deze tekorten. We hebben ruim 1,5 miljoen structureel tekort als gevolg van personeelslasten en formatieknelpunten. Uit de beantwoording van gestelde vragen blijken deze kosten vooral te komen door het rijk opgelegde aanvullende taken en CAO ontwikkelingen. Daarnaast moeten we doorontwikkelen, zojuist ook gelezen in het accountantsverslag. En we zien ook een groot tekort op de begroting van de Reestmond. We hebben ons verplicht om deze kwetsbare groep niet te laten vallen. Maar daarin wachten we wel op de uitkomst naar het onderzoek naar de uitvoering van de Participatiewet. Graag zijn we benieuwd naar de voortgang van dit onderzoek. Opdracht We zijn ons bewust van de ernst van de situatie. U vraag ons om onze verantwoordelijkheid te nemen en kaders te stellen. Een kaasschaaf methode is niet aan de orde. We moeten later dit jaar radicale keuzes maken bij de vaststelling van de begroting. Deze keuzes maakt u concreet door een vijftal zoekrichtingen te presenteren van realistische bezuinigingen, mogelijke bezuinigingsvoorstellen die eerst nader onderzocht moeten worden en een keuze in een lijst met investeringen en projecten die voor politieke bespreking aangeboden worden. En die keuzes gaan stuk voor stuk ons allemaal pijn en verdriet doen. En dit is een grote worsteling, dat zijn dilemma’s. We maken allemaal onze keuze: alles wat we willen, kunnen we financieel niet en alles wat we financieel kunnen willen we niet! Deze keuzes gaan ons als individueel raadslid te boven, als fractie, als collegedragende partijen. Ik vraag ons allen in goede bespreking tot een besluit in het najaar te komen in het belang van onze gemeenschap. Ons perspectief U vraagt ons in de zomernota kaders mee te geven op grond waarvan u in het najaar de begroting van 2020 kunt opstellen. De keuze voor kaders komen voor een belangrijke mate voort uit de wijze waarop je naar de samenleving kijkt en daarin benoemd welke waarden je van belang vindt. En onze fractie laat zich daarin ook leiden vanuit een Bijbels perspectief. En in onze afweging, in ons perspectief, willen we daarin vier waarden centraal stellen: betrouwbaarheid, maatschappelijk betrokken, duurzaam en rechtvaardig. Betrouwbaarheid Allereerst moeten we een betrouwbare overheid zijn. Dat betekent enerzijds dat we met onze keuzes geen onomkeerbare besluiten moeten nemen. Of keuzes maken die daarmee een desinvestering opleveren of waarbij er verwachtingen zijn gewekt. Een onderzoek naar de sluiting of privatisering van ons zwembad is zo’n voorbeeld. Er is onlangs veel geld in deze basisvoorziening geïnvesteerd. Het zwembad kent een belangrijke waarde en heeft meerdere doelen. Daar kom ik zo meteen nog op terug. Het zou wat ons betreft getuigen van onbetrouwbaarheid wanneer we na onderzoek moeten overgaan tot sluiting van ons zwembad. Maar je zou in dit verband ook aankoop van het pand Kruidhof en Museumsteeg kunnen noemen. Jarenlang is hier politieke aandacht voor gevraagd, er zijn verwachtingen gewekt en nu de plannen bijna uitgewerkt zijn mogen de initiatiefnemers hierin een betrouwbare overheid verwachten. Maatschappelijk betrokken We kennen een gezegde (dialect) ‘Je kunt beter trammelant hebben in het achterhuis, dan in het voorhuis’. Wat we daarmee bedoelen is dat we in de trammelant van alle bezuinigingen onze medebewoners niet uit het oog mogen verliezen. Het welzijn van onze inwoners en juist ook onze kwetsbare dorpsgenoten niet. U wilt een onderzoek doen om de subsidies met 20% te verlagen: je moet in tijden van bezuinigen, niet ook het ‘welzijn’ van onze dorpsgenoten beknotten. En om het maar concreet te maken: in de lijst van investeringen zien wel veel investeringen voor materiaal/ons machinepark. Wellicht belangrijk, maar laten we onze medemedemens daarmee niet uit het oog verliezen. Duurzaam Duurzaamheid is in dit kader niet alleen verantwoord omgaan met de schepping, maar ook in de keuzes die we maken. We moeten duurzame keuzes maken. Een zwembad en sportcomplexen die bijdragen aan leefbaarheid, sport- en beweging en veiligheid. En soms gaan kosten voor de baten uit. We hebben vorige week benoemd in onze bijdragen over het Lokaal Gezondheidsbeleid. Investeren in preventie. Daarmee bespaar je op lange termijn. Duurzaam vinden wij ook om eerst uit te gaan bestand beleid voor nieuw beleid. En hoe hard het ook is, maar dat betekent dat een nieuwbouw van een gemeentewerkplaats of de herinrichting van de Staphorster Kerkweg maar even op de plank moeten blijven liggen. We zien dat het college ervoor kiest om incidentele en structurele investeringen aan te gaan met betrekking tot Toerisme en Recreatie. We praten al gauw over 300.000. Wat is de achtergrond waarom uw college ervoor kiest om deze investeringen door te laten gaan? Rechtvaardig De laatste waarde gaat uit van rechtvaardigheid. We staan voor een evenwichtige verdeling. Dat is ook onze achterliggende gedachte wanneer we kijken naar het verbeteren van de inkomenspositie van de gemeente. Maar laten we ook kijken naar de lessen uit het verhaal van Jozef. In de zeven goede jaren liet Jozef grote graanschuren bouwen, om daarmee graan op te slaan voor de slechte zeven jaren. Ook onze gemeente heeft veel reserves. De accountant geeft in de jaarrekening aan dat 85% van onze reserves zijn vastgelegd in bestemmingsreserves, we spreken daarmee over ruim 40 miljoen euro. Voorzitter, in hoeverre zijn er mogelijkheden om deze graanschuren van Staphorst nader te bekijken op inzetbaarheid? We zijn benieuwd naar een antwoord op deze vraag. Een ander invalshoek werd ingegeven door de bijeenkomst “grip op het begrotingsproces’ van afgelopen donderdag. Door de spreker werd de suggestie gedaan om meer geld te lenen. Desnoods door middel van projectfinanciering. De rente is namelijk historisch laag. In hoeverre zouden we bepaalde investeringen hiermee kunnen financieren? Ook daarover ontvangen we graag een antwoord van de wethouder. Afronding Voorzitter, ik rond af. We begrijpen de ernst van de situatie en we zullen moeilijke keuzes moeten maken. Dat staat ons helder voor ogen.

“We hebben hem gevonden, nou ja, het zou ‘m kunnen zijn’. De ingeslagen meteoriet. Twee weken geleden werden we op vrijdagavond opgeschrikt door een harde knal. De volgende dag was te lezen dat een heelalgesteente ergens in de buurt van onze gemeente terecht moest zijn gekomen. En we denken de meteoriet nu in handen te hebben. Diezelfde vrijdag heeft ook uw college de zomernota verstuurd naar de gemeenteraad. En ook deze zomernota is (spreekwoordelijk gezegd) ingeslagen. Dit jaar stevenen we af op een tekort van bijna een miljoen euro en de begroting voor 2020 en volgende jaren gaat uit van een structureel tekort van 4,8 miljoen. We wisten dat er negatieve berichten waren, maar ook wij schrikken van deze omvang. Het zijn immense bedragen. Onze gemeente staat al jaren bekend als een kapitaalkrachtige gemeente. Deze berichten staan ook in schril contrast met de economische tijden. Het gaat voor de wind. De werkloosheidscijfers liggen nog lager dan voor de crisis in 2008 uitbrak. En dan nu dit perspectief op de toekomst. Een klein doekje voor het bloeden is dat we niet de enige gemeente zijn. Veel andere gemeenten hebben moeite om hun begroting op orde te brengen.

Kritische blik

Deze omstandigheden betekent een kritische blik. Het is ten minste ook onze taak om vanuit onze  controlerende rol naar de voortgang van dit jaar en het perspectief op de begroting van 2020 te kijken  Er daarin zijn wel herkenbare landelijke tendensen zichtbaar; hoge zorgkosten en minder inkomsten vanuit de Algemene Uitkering. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt blijven miljarden aan investeringen bij de Rijksoverheid op de plank liggen, met als gevolg dat daarmee ook de uitkeringen aan de gemeenten achterblijven. Maar we zien ook een Staphorster variant in deze tekorten. We hebben ruim 1,5 miljoen structureel tekort als gevolg van personeelslasten en  formatieknelpunten. Uit de beantwoording van gestelde vragen blijken deze kosten vooral te komen door het rijk opgelegde aanvullende taken en CAO ontwikkelingen. Daarnaast moeten we doorontwikkelen, zojuist ook gelezen in het accountantsverslag. En we zien ook een groot tekort op de begroting van de Reestmond. We hebben ons verplicht om deze kwetsbare groep niet te laten vallen. Maar daarin wachten we wel op de uitkomst naar het onderzoek naar de uitvoering van de Participatiewet. Graag zijn we benieuwd naar de voortgang van dit onderzoek.

Opdracht

We zijn ons bewust van de ernst van de situatie. U vraag ons om onze verantwoordelijkheid te nemen en kaders te stellen. Een kaasschaaf methode is niet aan de orde. We moeten later dit jaar radicale keuzes maken bij de vaststelling van de begroting. Deze keuzes maakt u concreet door een vijftal zoekrichtingen te presenteren van realistische bezuinigingen, mogelijke bezuinigingsvoorstellen die eerst nader onderzocht moeten worden en een keuze in een lijst met investeringen en projecten die voor politieke bespreking aangeboden worden. En die keuzes gaan stuk voor stuk ons allemaal pijn en verdriet doen. En dit is een grote worsteling, dat zijn dilemma’s. We maken allemaal onze keuze: alles wat we willen, kunnen we financieel niet en alles wat we financieel kunnen willen we niet! Deze keuzes gaan ons als individueel raadslid te boven, als fractie, als collegedragende partijen. Ik vraag ons allen in goede bespreking tot een besluit in het najaar te komen in het belang van onze gemeenschap.

Ons perspectief

U vraagt ons in de zomernota kaders mee te geven op grond waarvan u in het najaar de begroting van 2020 kunt opstellen.  De keuze voor kaders komen voor een belangrijke mate voort uit de wijze waarop je naar de samenleving kijkt en daarin benoemd welke waarden je van belang vindt. En onze fractie laat zich daarin ook leiden vanuit een Bijbels perspectief. En in onze afweging, in ons perspectief, willen we daarin vier waarden centraal stellen:  betrouwbaarheid, maatschappelijk betrokken, duurzaam en rechtvaardig.

Betrouwbaarheid

Allereerst moeten we een betrouwbare overheid zijn. Dat betekent enerzijds dat we met onze keuzes geen onomkeerbare besluiten moeten nemen. Of keuzes maken die daarmee een desinvestering opleveren of waarbij er verwachtingen zijn gewekt. Een onderzoek naar de sluiting of privatisering van ons zwembad is zo’n voorbeeld. Er is onlangs veel geld in deze basisvoorziening geïnvesteerd. Het zwembad kent een belangrijke waarde en heeft meerdere doelen. Daar kom ik zo meteen nog op terug. Het zou wat ons betreft getuigen van onbetrouwbaarheid wanneer we na onderzoek moeten overgaan tot sluiting van ons zwembad. Maar je zou in dit verband ook aankoop van het pand Kruidhof en Museumsteeg kunnen noemen. Jarenlang is hier politieke aandacht voor gevraagd, er zijn verwachtingen gewekt en nu de plannen bijna uitgewerkt zijn mogen de initiatiefnemers hierin een betrouwbare overheid verwachten.

Maatschappelijk betrokken

We kennen een gezegde (dialect) ‘Je kunt beter trammelant hebben in het achterhuis, dan in het voorhuis’. Wat we daarmee bedoelen is dat we in de trammelant van alle bezuinigingen onze medebewoners niet uit het oog mogen verliezen. Het welzijn van onze inwoners en juist ook onze kwetsbare dorpsgenoten niet. U wilt een onderzoek doen om de subsidies met 20% te verlagen: je moet in tijden van bezuinigen, niet ook het ‘welzijn’ van onze dorpsgenoten beknotten. En om het maar concreet te maken: in de lijst van investeringen zien wel veel investeringen voor materiaal/ons machinepark. Wellicht belangrijk, maar laten we onze medemedemens daarmee niet uit het oog verliezen.

Duurzaam

Duurzaamheid is in dit kader niet alleen verantwoord omgaan met de schepping, maar ook in de keuzes die we maken. We moeten duurzame keuzes maken. Een zwembad en sportcomplexen die bijdragen aan leefbaarheid, sport- en beweging en veiligheid.  En soms gaan kosten voor de baten uit. We hebben vorige week benoemd in onze bijdragen over het Lokaal Gezondheidsbeleid. Investeren in preventie. Daarmee bespaar je op lange termijn. Duurzaam vinden wij ook om eerst uit te gaan bestand beleid voor nieuw beleid. En hoe hard het ook is, maar dat betekent dat een nieuwbouw van een gemeentewerkplaats of de herinrichting van de Staphorster Kerkweg maar even op de plank moeten blijven liggen. We zien dat het college ervoor kiest om incidentele en structurele investeringen aan te gaan met betrekking tot Toerisme en Recreatie. We praten al gauw over 300.000. Wat is de achtergrond waarom uw college ervoor kiest om deze investeringen door te laten gaan? 

Rechtvaardig

De laatste waarde gaat uit van rechtvaardigheid. We staan voor een evenwichtige verdeling. Dat is ook onze achterliggende gedachte wanneer we kijken naar het verbeteren van de inkomenspositie van de gemeente. Maar laten we ook kijken naar de lessen uit het verhaal van Jozef. In de zeven goede jaren liet Jozef grote graanschuren bouwen, om daarmee graan op te slaan voor de slechte zeven jaren. Ook onze gemeente heeft veel reserves. De accountant geeft in de jaarrekening aan dat 85% van onze reserves zijn vastgelegd in bestemmingsreserves, we spreken daarmee over ruim 40 miljoen euro. Voorzitter, in hoeverre zijn er mogelijkheden om deze graanschuren van Staphorst nader te bekijken op inzetbaarheid? We zijn benieuwd naar een antwoord op deze vraag. Een ander invalshoek werd ingegeven door de bijeenkomst “grip op het begrotingsproces’ van afgelopen donderdag. Door de spreker werd de suggestie gedaan om meer geld te lenen. Desnoods door middel van projectfinanciering. De rente is namelijk historisch laag. In hoeverre zouden we bepaalde investeringen hiermee kunnen financieren? Ook daarover ontvangen we graag een antwoord van de wethouder.

Afronding

Voorzitter, ik rond af. We begrijpen de ernst van de situatie en we zullen moeilijke keuzes moeten maken. Dat staat ons helder voor ogen.

“Hufterproof” Als raadslid van de ChristenUnie mocht ik groep 8 van De Triangel coachen om mee te doen aan de kindergemeenteraad. Ik was van harte welkom in deze enthousiaste klas. Een powerpoint over de gemeente Staphorst was een mooie inleiding om de kinderen alvast voor te bereiden. Wat een kennis is al aanwezig. Het verbaasde me dat de kinderen al zoveel goede antwoorden op de vragen konden geven. Daarnaast ook nieuwsgierigheid en kwamen er verschillende interessante vragen. Ik verlaat de groep in het volste vertrouwen dat er goed nagedacht gaat worden over een mooi in te dienen plan. Het feit dat er werkelijk een bedrag te besteden is, geeft het een serieuze lading, een extra uitdaging. Uiteindelijk wordt een voorstel ingediend om het belevingspad, in het Staphorster bos, op te knappen. Op 6 juni is het dan zover. In de patio van het gemeentehuis gonst het van de activiteit. Ik zoek ‘mijn’ groep fractieleden op. De fractievoorzitter, Dylan de Vries, is ie wat gespannen. Hij heeft nog een paar vragen. Mijn antwoorden stellen hem gerust, en samen met ‘zijn’ fractie neemt hij plaats in een zetel van raadszaal. Dan het debat. Spreken via de voorzitter moet eerst nog even wennen, maar dat hebben de sprekers al snel door. Serieus en weloverwogen worden de voorstellen gepresenteerd. Hier wordt serieus politiek bedreven. Op de vraag aan de Triangel ‘hoe ze weten dat er in de toekomst niet weer vernielingen zullen zijn’, heeft de fractievoorzitter een prachtig antwoord. “We vertrouwen in de mens en vertrouwen erop dat de mensen niet weer de spullen kapot zullen maken”. De voorzitter van de kindergemeenteraad vatte het samen: ‘Staphorst moet “hufterproof” worden.... De stemming is spannend. Tijdens de schorsing en pauze, wordt er nog een en ander doorgenomen. Juf Jacomijn Post heeft hier de regie in handen. Ik hou mezelf even op een afstand. Terug in de raadszaal de laatste stemming. Uiteindelijk gejuich bij de fractie van de Triangel. Gewonnen! Om dit project af te ronden, heb ik de groep nog een laatste bezoek gebracht. Gewapend met een welverdiende traktatie. Er is nog veel te regelen en te overleggen. Fantastisch om te horen hoe de gemeenschap hierin al een mooie rol speelt: er was al een toezegging om een bankje te sponsoren! Tevreden sluit ik mijn rol als fractiecoach, af. Zelf heb ik hier ook van geleerd. Hoe kinderen een voorbeeld voor ons kunnen zijn. Het enthousiasme, inzet en vertrouwen. Soms zijn wij, politici, dat kwijt. Er is mij een spiegel voorgehouden. Groep 8 van de Triangel: bedankt dat ik jullie fractiecoach mocht zijn. Ongetwijfeld hebben jullie meer over de politiek in Staphorst geleerd. Omgekeerd, heb ik wat van jullie mogen leren....! Klaasje Lier-Russcher Raadslid ChristenUnie