Voorzitter,
Dat D66 naast terugblikken om van te leren graag vooruitkijkt zal niemand verrassen.
Vanavond doen we beide.
Om te beginnen met de financiën, ook dat zal u niet verbazen.
Het doet ons goed om te zien dat het verwachte resultaat van 2018 er beter uit ziet dan in het voorjaar en Delft ook de komende jaren een sluitende begroting heeft en ruimte om te investeren in de stad. Wel zijn wij kritisch op de manier waarop ruimte in de begroting is gecreëerd, en nu word ik even technisch, door een reserve kapitaallasten in te stellen om de komende jaren leningen te kunnen betalen. In huis-tuin-en keukenvergelijking, we betalen de hypotheek van ons spaargeld, of eigenlijk: we hebben een 2e hypotheek genomen, waarmee we een spaarpotje creëren om beide hypotheken van te betalen. U voelt het al: dat is wat gekunsteld, ook al is de rente momenteel nihil. Laten we helder zijn: wij vinden een sluitende begroting van het allergrootste belang, en zien de noodzaak om te investeren, maar we moeten hierbij wel alert blijven of dit middel het doel heiligt. Want goede financiën zijn voorwaarde voor een gezonde leefbare stad voor iedereen. Bij alle onderwerpen zult u ons dan ook kritisch zien kijken op wat wij krijgen voor elke bestede euro.
En ja, het rijk maakt het ons niet makkelijk, we krijgen vaak wel de taken en verantwoordelijkheden, maar niet altijd het bijbehorende budget. En de trap-op-trap-af systematiek bijt ons momenteel in de staart, omdat het Rijk het geld niet uitgegeven krijgt. Het is goed dat hiernaar gekeken wordt, zodat gemeenten hun verantwoordelijkheid ook kunnen nemen.
Dat neemt niet weg, dat we zelf ook scherp moeten blijven, en dat dat kan en loont zien we in Delft. We hebben meer mensen aan het werk en daardoor minder kosten voor uitkeringen. We hebben in de jeugdzorg ingezet op scherp sturen op resultaten en zo min mogelijk overhead, zodat het budget ook echt naar de zorg kan. We zien dat Delft dit relatief goed doet en geen tekorten heeft waar andere gemeenten grote tekorten kennen. Wel zien wij dat er nog veel geld gaat naar de transitie. Kan college aangeven wanneer de transitie voltooid is dat er geen extra geld meer bij hoeft?
Het is goed om te zien dat de problemen bij de schuldhulpverlening, waar D66 al eerder aandacht voor vroeg, serieus zijn aangepakt. Wel maken wij ons zorgen over de toenemende vraag. Wij denken dat hier ook veel werkenden tussen zitten en willen dan ook nog eens nader kijken naar de armoedeval. Ook zien we dat Delft nog steeds relatief veel kinderen in armoede kent. Met de extra gelden vanuit het rijk, vindt D66 dat hier ook gericht op moet worden ingezet. Ook vindt D66 dat de landelijk geregelde verhoging van de studietoeslag voor gehandicapte studenten meteen doorgevoerd moet worden. Wij kijken daarnaast uit naar de lokale inclusieagenda en willen extra aandacht voor toegankelijkheid voor gehandicapten.
Een ander punt van zorg is de nieuwe GGZ-wet die meer verantwoordelijkheid bij de gemeenten legt. Zijn wij hierop voorbereid? En wat is de mogelijke impact voor de stad, wanneer meer mensen zelfstandig wonen en ambulant geholpen worden? We zien dat dat op druk legt op bepaalde plekken in de stad en overlast veroorzaakt. Daar zijn de mensen zelf ook niet bij gebaat.
We zien dat er extra geld is vrijgemaakt voor evenementen. D66 ziet graag dat dit ten gunste van de hele stad komt. Meer evenementen in de wijken dus. Ook wil D66 dat kinderen nog makkelijker kennismaken met cultuur. De buurtsportcoaches leiden de kinderen wel naar het sporten toe, maar nog onvoldoende naar cultuur. Ook wordt het sport- en cultuurfonds nog relatief weinig gebruikt voor cultuur.
Als we het over cultuur hebben, kan ik natuurlijk niet om het Prinsenhof heen. We hebben vorige week een mooie presentatie gehad van de werkgroep die, en daar hebben wij veel waardering voor, veel tijd en energie hebben gestoken in een gedeelde visie. Ik wil echter wel benadrukken dat het geld dat nu gereserveerd staat in de begroting, slechts een reservering is en de discussie nog uitgebreid gevoerd gaat worden over de investeringen in het Prinsenhof. Ik was daarnaast verbaasd om te zien dat er wederom ruim een miljoen in beveiliging wordt geïnvesteerd. Terwijl ons bij de vorige ruim 2 miljoen verzekerd is dat het daarmee klaar was! Ook verbaast het ons om in de najaarsrapportage te lezen dat de tentoonstellingen (Mojo en Pieter de Hooch) ons geen extra geld opleveren, maar extra geld kosten! Reden te meer om het hele Prinsenhofverhaal grondig en integraal tegen het licht te houden, inclusief scenario’s en business case.
Van het Prinsenhof is het een kleine stap naar toerisme in Delft. D66 vindt het goed dat we de discussie over toerisme breed gaan voeren. We zien in Amsterdam wat te veel toerisme met een stad kan doen en in Delft willen we dat voor zijn. Wellicht dat de doelstelling uit Agenda 2040 ‘Delft als toeristische topbestemming’ op de schop moet en veranderd kan in ‘een fijne stad voor bezoekers en bewoners’. D66 vindt dat om dat laatste te waarborgen, de toeristenbelasting best omhoog kan. Ook een discussie over Airbnb hoort wat ons betreft bij de visie op toerisme, maar ook op wonen.
Delft heeft een grote woonopgave voor de komende jaren en we willen geen woningen waar veel behoefte aan is verliezen aan Airbnb, noch dat deze onbetaalbaar worden doordat beleggers er de hoofdprijs voor vragen. Inzet op met name modale huur is hard nodig. Daarbij willen we ook kijken of de tendens om panden te splitsen in plaats van verkameren wel een wenselijke ontwikkeling is. Ook willen we bij vervangingsopgaven graag naast aandacht voor circulair bouwen ook aandacht voor circulair slopen en aandacht voor levendige plinten, met niet alleen commerciële maar ook maatschappelijke functies.
Ook zouden wij het gesprek met de TU willen aangaan over de mogelijkheden om te wonen op de Campus. De TU die ook een grote rol kan spelen in het (indirect) creëren van meer werkgelegenheid. De regels die nu gelden voor vestiging op Technopolis mogen wat ons betreft wel wat ruimer, zodat ook niet direct aan de TU gelieerde bij Delft passende bedrijven zich er kunnen vestigen. Betrek ook de HBO’s en de MBO’s voor meer werk op alle niveaus.
Meer werk en meer woningen vraagt natuurlijk om een goede bereikbaarheid. Binnenkort bespreken wij de mobiliteitsvisie, waarin we onze visie geven hoe Delft ook in de toekomst, duurzaam bereikbaar te houden. Dat vereist een omslag in ons denken. We willen er voor nu vast een voorschot op nemen en aandacht vragen voor goede (doorgaande) fietsroutes, denk hier naast de juiste infrastructuur ook aan groene golf voor de fiets. Want als je mensen uit de auto wilt krijgen, moet je zorgen dat het alternatief aantrekkelijker is. Extra aandacht vragen wij ook voor veilige fietsroutes rondom scholen. Steeds meer ouders brengen hun kind met de auto naar school, dat is op zich al jammer, maar levert ook nog onveilige situaties op voor de kinderen die wel op de fiets komen. Daar wil D66 wat aan doen. Ieder kind moet op een veilige manier op de fiets naar school kunnen, want jong geleerd is oud gedaan. En als ik dan met de kinderen naar school fiets, krijg ik elke keer weer de vraag: “mama, wanneer gaan die vieze stinkscooters nou eens weg?”. Graag een antwoord van het college hierop (Dit is een beetje een beperkte uitwerking van onze motie kinderparticipatie, maar totdat die verder is uitgewerkt doe ik het maar even zo). En in het kader van de kunst afkijken nog een leuke suggestie uit Utrecht, ik las nl. dat we de bushokjes gaan vervangen, denk eens aan bushokjes met een groen dak. Ik voorzie de wethouder graag van de bijbehorende foto’s ter inspiratie.
Ook over parkeren gaan we het natuurlijk hebben, en ik denk dat iedereen hier wel een betere bezetting van de garages wil. De perverse prikkel, dat de gemeente daardoor inkomsten mist (de opbrengsten van de garages gaan naar Parking Delft) mag ons daar natuurlijk niet bij in de weg staan.
Er zijn nog wel meer voorbeelden van perverse prikkels, die geen reden zijn om iets niet te doen: zoals de verminderde papieropbrengst bij het invoeren van de ja-ja-sticker, en in de evaluatie van ‘grip op grondstoffen’ las ik dat een tandenborstel wél goed gerecycled kan, maar niet bij het PMD mag, omdat het geen verpakking is en dus niet onder de afspraken met de verpakkingsindustrie valt. Terwijl we natuurlijk gewoon een zo goed, goedkoop en bovenal duurzaam mogelijke oplossing willen. De gemeente is wat ons betreft niet zoals vroeger alleen verantwoordelijk voor het ophalen van afval, maar ook voor een duurzame verwerking ervan. We willen een goede evaluatie die hierop ingaat.
Dat brengt ons bij duurzaamheid: hier zien wij nog steeds veelal plannen en handtekeningen, maar weinig concreets. Het valt ons overigens op dat bij prestatiesubsidies nauwelijks subsidies worden verstrekt die de doelstelling duurzaamheid ondersteunen. De grote Co2 reductie moet van het warmtenet komen. Hoe zijn de huidige Rotterdamse ontwikkelingen hierop van invloed. Zijn er al plannen hoe Voorhof hierop aangesloten te krijgen, zo nee, waarom niet, zo ja, hoe worden bewoners hierin meegenomen?
Ook ontbreekt de belofte uit het coalitieakkoord om de belastingen te vergroenen nog. We hebben wel een afdoening gekregen op onze vraag naar een afvalstoffenheffing met een gedifferentieerder tarief. De strekking is echter niet goed begrepen: ons doel was niet om beter te scoren op het COELO-lijstje van lokale lasten, maar om de afvalstoffenheffing eerlijker te maken in de geest: de vervuiler betaalt. In dit kader hebben we ook al eens gesuggereerd om de rioolheffing te koppelen aan het waterverbruik. Groene en eerlijke lasten is het doel. Wat de lasten betreft, zien we dat de OZB nog steeds relatief hoog is. Kunnen we de meeropbrengsten van nieuwe woningen niet deels gebruiken voor een verlaging van de OZB?
Al met al is D66 tevreden en denken wij dat dat we met deze begroting inzetten op een duurzame toekomst van Delft.