‘De Groningse politiek staat aan de vooravond van een reeks moeilijke keuzes. De komende jaren zijn honderden miljoenen euro’s nodig voor het opknappen van Martiniplaza, de bouw van een nieuw muziekcentrum en de aanleg van een nieuwe ijsbaan in Kardinge. Naast deze drie, in het oog springende plannen, telt de zogeheten ‘strategische investeringsagenda’ nog vijfentwintig andere peperdure projecten.
Voor deze uitgaven zijn nog onvoldoende financiële middelen beschikbaar en gezien de slechte staat van de gemeentekas kunnen niet alle ambities zomaar worden gerealiseerd. In een inmiddels bekendepavlovreflexwijst het gemeentebestuur bij ieder financieel tekort met priemende vingers naar Den Haag. Toch is de werkelijkheid dat de broze financiële positie onze gemeente niet enkel is overkomen. Het is een combinatie van structureel ontoereikende Rijksmiddelen en jarenlang gemeentelijk beleid waarin de miljoenen ons om de oren vliegen.
Érg duur afvalbrengstation
Vorige week debatteerde de gemeenteraad, op dezelfde dag, over twee onderwerpen die exemplarisch zijn voor de manier waarop de gemeente Groningen in haar huidige financiële situatie terecht is gekomen. Zo stond het coalitievoornemen om een heuse circulariteitshub uit de grond te stampen op de agenda. Dit voornemen om een derde afvalbrengstation in de gemeente te creëren kost ruim veertien miljoen euro. Op deze nieuwe locatie zouden wij niet alleen ons grofvuil kunnen wegbrengen, maar moet ook een kringloopwinkel verrijzen en ruimte zijn voor upcycling, demontage en reparatie. Natuurlijk is er niets mis met de ambitie om hergebruik van producten te stimuleren, maar waarom hier een nieuwe locatie voor nodig is, waarom dit veertien miljoen euro moet kosten en waarom de woonlasten nog maar eens moeten worden verhoogd is allesbehalve duidelijk. Alleen de huidige afvalbrengstations circulair maken of grofvuil weer gratis aan huis ophalen is de moeite niet waard voor dit gemeentebestuur. Het moet nieuwer, groter en dus duurder.
Tegenvallende ICT-initiatieven
In een andere zaal vergaderde de gemeenteraad over de mislukte uitbesteding van de gemeentelijke ICT-systemen. In 2017 besloot de gemeente Groningen om haar digitale systemen uit te besteden aan Fujitsu. De onderbouwing was financieel en weinig doordacht. Sterker nog, de waarschuwingen van experts werden weggewoven of genegeerd. Op papier zou deze risicovolle ontwikkeling namelijk een jaarlijkse besparing van vijf miljoen euro kunnen opleveren. Nu, zeven jaar later, blijkt daar weinig van terechtgekomen en komt het college terug op dat besluit.
Wat de financiële schade is? Dat blijft gissen. Het gemeentebestuur heeft de cijfers niet op orde en dus evalueert de gemeenteraad, noodgedwongen, zonder zicht te hebben op de omvang van verkwiste miljoenen. Los van de financiële schade zijn tientallen interne ICT-medewerkers hun baan verloren, kampten gemeentemedewerkers jarenlang met een groot aantal verstoringen en een trage werkplek, terwijl inwoners niet zelden opnieuw en opnieuw hun afspraken moesten inplannen. Een ICT-project voor de dienst Sociale Zaken en Werk verliep zowaar nog dramatischer. Hierbij was het de bedoeling om het complete applicatielandschap voor het sociaal domein samen te voegen in één applicatie. Het project kostte de gemeente 2,2 miljoen euro en werd vroegtijdig gestaakt.
Hoge ambities, lege kas
Helaas zijn deze voorbeelden geen uitzonderingen. Maandelijks buigt de gemeenteraad zich over nieuwe en volgende projecten waarbij de miljoenen over tafel vliegen. Van de talloze investeringsplannen in de binnenstad, tot een wethouder eiwittransitie en een miljoeneninfuus voor culturele instellingen. De peperdure gemeentelijke ambities lijken werkelijk niet op te kunnen, terwijl de gemeentekas zo goed als leeg is. Steeds opnieuw heeft het gemeentebestuur, met steun van een meerderheid in de gemeenteraad, geld uitgegeven alsof onze gemeentekas zichzelf als een hoorn des overvloeds spontaan zou aanvullen.
Niet geheel verrassend bleek niet de Griekse mythologie, maar de wiskunde van toepassing op de omvang van ons steeds roder kleurende, gemeentelijke huishoudboekje. Opnieuw en opnieuw is de coalitie op het hart gedrukt om zuiniger te zijn, te sparen om iets van vet op de botten te krijgen en de simpele wetmatigheid dat middelen eindig zijn te accepteren. Steeds weer kozen de coalitie en een raadsmeerderheid ervoor om vergaande ambities en prestigeprojecten te laten prevaleren boven een degelijk of op zijn minst verantwoord financieel beleid. We staan dan ook waar we staan, door de keuzes die de afgelopen jaren zijn gemaakt. De gemeente Groningen moet van koers veranderen omdat het huidige uitgavenpatroon simpelweg onhoudbaar is zonder inwoners en ondernemers verder en zwaarder te belasten dan draagbaar is.’
Jalt de Haan
Gemeenteraadslid CDA
