Tijdens de Algemene beschouwing heeft de Haagse Stadspartij stelling genomen tegen de concept-begroting waarin het college met behulp van boekhoudtrucs en snoeiharde bezuinigingen op zorg, jeugd en welzijn het grote financiele tekort in de begroting wil dichten. Ook wordt de rekening voor het tegengaan van de klimaatopwarming, het tekort aan woningen, de toenemende segregatie, de problemen met stikstofuitstoot en het lerarentekort naar de toekomst doorgeschoven, aldus fractievoorzitter Joris Wijsmuller. Hieronder zijn bijdrage.
“Voorzitter, het kabinet wil optimisme uitstralen en dit college wil alles mooier maken en scoren met feesten en partijen. Deze façade-politiek is volkomen misplaatst in de wetenschap dat de klimaatopwarming, de segregatie, het tekort aan betaalbare woningen, de problemen met stikstofuitstoot, het lerarentekort en de tekorten op Jeugdzorg en WMO toenemen. De Haagse Stadspartij vindt het onverantwoord dat de rekening voor al deze grote maatschappelijke problemen naar de toekomst wordt doorgeschoven omdat bestuurders in deze stad – zowel in Den Haag als op het Binnenhof – liever bezig zijn met beeldvorming en hun achterban.
Over beeldvorming gesproken: de beeldvorming rond de burgemeester is op dit moment bepaald niet goed. Dat is niet goed voor haar gezag en niet goed voor de stad. Waar ik echt van schrok was het bericht dat de burgemeester het concept-rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid over de vuurstapels niet toevertrouwd aan het hoofd van de brandweer, en er dus kennelijk onvoldoende vertrouwen is tussen deze twee gezagsdragers voor de veiligheid. Ik hoop toch echt dat dit niet waar is, en hoor graag een reactie van de burgemeester.
Ook verontrustend zijn opnieuw de berichten over de politiecultuur en het gebrek aan actie bij de leiding om discriminatie binnen het corps aan te pakken. De zelfbenoemde “marokkanenverdelgers” zijn pas na de berichtgeving overgeplaatst maar lopen nu elders in de stad gewapend over straat, en wanneer politiegeweld en etnisch profileren aan de kaak wordt gesteld, wordt het al snel gereduceerd tot “rotte appels”. Hoe lang nog moeten we herhalen dat dit een systematisch probleem is dat consequent en hard moet worden aangepakt? Ik kijk uit naar de brief van het college en de bespreking in de commissie volgende week op initiatief van collega Tseggai.
Voordat ik in ga op de conceptbegroting, wil ik nog stilstaan bij het historische nieuws van Prinsjesdag: de NTR maakte op deze dag bekend dat Sinterklaas tijdens de landelijke intocht voortaan alleen nog wordt bijgestaan door roetveegpieten. Een grote overwinning voor alle mensen die snakken naar een sinterklaasfeest voor alle kinderen. Goed dat het dus toch mogelijk is om een traditie aan te passen en de racistische kenmerken uit te bannen. Voor scholen is deze stap een belangrijke ondersteuning, en van wethouder Van Alphen begrepen we vorige week dat Den Haag zich aansluit bij de landelijke lijn van de NTR zodat dus ook in Den Haag bij de komende intocht alleen nog roetveegpieten zijn. Graag een bevestiging van het college.
De Haagse begroting voor 2020-2024 – alweer de tweede begroting van dit college – geeft een onthutsend financieel beeld. Maar liefst 300 miljoen euro kwam het college tekort om de meerjarenbegroting sluitend te maken. Een tekort dat dit college met behulp van boekhoudtrucs en snoeiharde bezuinigingen op de zorg wil dichten.
De Haagse Stadspartij erkent de financiële problemen die zijn ontstaan bij de Jeugdzorg en de WMO als gevolg van rijksbeleid, maar de voorgestelde maatregelen van het college zijn asociaal. Het college heeft de mond vol van ‘verbeterde regie, slimmer beleid, scherpere sturing, kostenbeheersing, efficiëntere bedrijfsvoering, etc’. Maar je kan maar op een manier een toilet schoonmaken voor iemand die dat zelf niet meer kan: namelijk goed. Hoeveel regie, slimmer beleid etc je er ook op los laat. Het komt er op neer dat het college straks liefst 33 miljoen jaarlijks wil bezuinigen op Jeugdzorg en WMO. Bezuinigen, terwijl de vraag naar Jeugdzorg, de WMO-aanvragen, het aantal daklozen, de instroom Veilig Thuis en ook het aantal inwoners toenemen… bizar! Deze bezuiniging komt nog eens bovenop de structurele bezuinigingen op Welzijn die al in het coalitieakkoord waren afgesproken. Daar waar het vorige college er nog voor koos om extra te investeren op zorg en ondersteuning gaat dit college nu in totaal 42 miljoen structureel bezuinigen! Dat gaat heel veel ellende opleveren voor de mensen die deze zorg gewoon keihard nodig hebben. Voor de Haagse Stadspartij is dit onacceptabel, en daarom hebben wij samen met alle oppositie partijen de motie ingediend om de bezuinigingen ongedaan te maken.
De financiële nood is zo hoog, dat nu ook al wordt getornd aan de afspraken over de verkoop van Eneco. Er wordt 51 miljoen geplukt uit een toekomstige opbrengst die er nog niet is. Dat geld was geoormerkt en zou besteed gaan worden aan OV en de energietransitie. Met veel tromgeroffel heeft GroenLinks dit Eneco-geld gepresenteerd als een zwaarbevochten resultaat van de coalitieonderhandelingen, maar nu al valt hun kroonjuweel ten prooi aan het financiële gegraai van coalitiegenoten. En erger nog, op deze manier gaat het niet lukken om de klimaatneutrale ambities te halen. Ook dat is onacceptabel! We moeten juist veel sneller stappen zetten om alleen al de doelen van Parijs te halen. Onze planeet staat in brand en wereldwijd worden nu al mensen geraakt door de klimaatcrisis, en daarom is volgende week vrijdag een wereldwijde klimaatstaking. Ook in onze stad wordt de klimaatstaking gehouden: is het college bereid om het mogelijk te maken dat alle Haagse ambtenaren die dat willen kunnen meestaken? De wethouder Duurzaamheid zei in de krant dat ze van het beleid was en niet van de straat, maar wethouder: u gaat volgende week toch ook zelf mee de straat op? En voorzitter, kunt u ons gerust stellen dat de klimaatstaking geen enkele beperking krijgt opgelegd om de aangekondigde route langs Tweede Kamer en Stadhuis te lopen? Graag een reactie.
Zoals ik al zei worden in deze begroting allerlei boekhoudkundige trucs uitgehaald om tijdelijk geld vrij te spelen. Trucs waarmee de rekening naar de toekomst wordt doorgeschoven. Zoals het Enecogeld, de 45 miljoen die uit de activareservering wordt gehaald, de structurele inhouding op Loon- en Prijscompensatie concern-breed, het leegplukken van reserves en de omzettingen naar leningen. Kan het anders?
Jazeker, de Haagse Stadspartij maakt andere keuzes. Wat ik bv niet snap is dat er vele miljoenen extra gaan naar het evenementenbeleid en andere speeltjes. Het is een college van brood & spelen voor de elite geworden met bobo-evenementen zoals de Ocean Race en Invictus Games. De Hagenaar die zorg nodig heeft, of een betaalbare woning, of een leraar voor de klas, is de dupe. Zo schrijft het college wel dat het lerarentekort in het basisonderwijs oploopt tot 267 fte, maar het komt niet met extra voorstellen om dit op te lossen. Terwijl iedereen weet dat de oplopende lerarentekorten vooral de scholen raken met kinderen die juist extra ondersteuning nodig hebben, en juist extra inzet nodig is om kansenongelijkheid tegen te gaan. D66 was altijd de partij van het onderwijs, maar waar is nu de aandacht voor problemen in het ondewijs? Er wordt nota bene 1,5 mln uit de reserve van de onderwijsbegroting geplukt; waarom wordt dit geld bv niet ingezet om het lerarentekort tegen te gaan?
Er zijn nog wel meer andere keuzes te maken, bv met het vele geld dat naar vage economische projecten gaat (zoals de security delta, innovation quarter, smart city, UNIIQ, IQ Capital). Of de 1,5 mln per jaar die in onderzoek naar verplaatsing van de prostitutie wordt gestoken, waarmee in totaal 6 mln verloren gaat aan een geldverslindend en onhaalbaar vastgoedproject dat niet in belang is van de sekswerkers.
Wat de Haagse Stadspartij betreft worden er andere keuzes gemaakt, en worden de lasten op de juiste schouders gelegd. Maar dit college weigert de OZB te verhogen, zodat huiseigenaren worden ontzien. De enige reden hiervoor is dat Den Haag per se de stad wil blijven met de laagste woonlasten van het land, het paradepaardje van de VVD. Dat is onbegrijpelijk. Want waarom zou je in een grote stad met zoveel voorzieningen in de directe nabijheid zo weinig gemeentelijke lasten hoeven te betalen? De logica ontgaat mij.
De invloed van de grootste partij (Groep de Mos) op deze begroting is alleen zichtbaar in de portefeuille van wethouder de Mos. Vooral de horeca wordt gepaaid met nog meer feesten, events, terrassen en bezoekers, en de bezuiniging op marketing wordt zonder reden teruggedraaid. Met maar liefst 28 miljoen per jaar wordt de stad straks overvoerd met Amsterdamse toeristen, maar geen cent erbij voor schone straten. Zijn de bezoekers belangrijker dan de inwoners? Met het plakken van stickers op grofvuil denkt Richard de rommel op te ruimen, maar de bewoners blijven met de rotzooi zitten. Richard ruimt dus niet op.
Zijn partij Hart voor de Mos die voor de verkiezingen van alles beloofde, blijkt totaal geen visie te hebben, (we hebben zojuist de heer Dubbelaar gehoord), loopt zelfs weg bij belangrijke discussies zoals over zwarte piet, en heeft geen oplossing voor de problemen in de zorg, de klimaatverandering en het lerarentekort. En door krampachtig aan de auto vast te houden gijzelt Groep de Mos dit college en worden echte keuzes voor duurzame mobiliteit vooruitgeschoven. Met het verkopen van maatschappelijk vastgoed en het plaatsen van MUPI’s gaat de stad in de uitverkoop. De Amerikaanse ambassade dreigt in handen te vallen van commerciële beleggers. De beslissing daarover is overigens wel uitgesteld tot 2021, dus er is nog hoop om het gebouw veilig te stellen voor de toekomst.
Het jaar 2020 is ook het jaar dat het nieuwe Kunstenplan zal worden vastgesteld. Met meer ambities op het gebied van Fair Practice en inclusiviteit, en met een sterk groeiende bevolking, is een vrijwel gelijkblijvend kunstbudget niet goed te verkopen. Gevreesd moet worden dat ook in de culturele sector klappen kunnen gaan vallen. Positief is dat de bibliotheek Bouwlust in 2020 weer opengaat en het fysieke deel van het broedplaatsbeleid wordt doorgezet. Dat laatste is in deze tijd van stijgende huisvestingslasten hard nodig. Een Popmuseum in Den Haag lijkt ten dode opgeschreven.
De stadsontwikkeling is na de Agenda Ruimte voor de Stad met belangrijke principes als ‘Samen stadmaken’ helaas weer terug bij af. Dit college kiest voor kille marktwerking, waarbij de bewoners van deze stad weinig meer te vertellen hebben. De ambitie om snel, veel en hoog te bouwen gaat ten koste van inspraak en zorgvuldigheid. De noodzakelijke extra voorzieningen die een groeiende stad met zich mee brengen zoals cultuur, sport, zorg, openbare ruimte worden vooruitgeschoven. Eigen initiatief zoals zelfbouw, kluswoningen, wooncoöperaties en groepswonen krijgen weinig steun van dit college. Terwijl juist nu enorm veel behoefte is aan deze vorm van stadsontwikkeling van onderop. En het is een succes. Kijk naar de Groene Mient, kijk naar Ik Bouw Betaalbaar, kijk hoe de renovatie van de Roggeveenstraat in coöperatief verband momenteel vorm krijgt en kijk naar de ruim 1.500 zelfbouwprojecten in de stad.
Het tekort aan sociale woningen blijft oplopen en de wachttijden lopen op, evenals het aantal daklozen. Wethouder Van Alphen doet goed zijn best voor daklozenopvang, maar zo is het dweilen met de kraan open. Ambities zijn beperkt en duren te lang, en de Rijksoverheid blijft ons dwarszitten met de Verhuurdersheffing. De wethouder heeft met het coalitieakkoord wel extra geld van in totaal 30 miljoen voor sociale woningbouw meegekregen, maar hij geeft ons geen inzage hoe hij dit geld nu concreet wil inzetten voor sociale woningen. Met deze begroting worden de extra middelen weggestopt in de reserve grote projecten, en wordt het geld dat over is van de Rotterdamsebaan (10,2 mln) overgeheveld naar de Binckhorst. Waar precies wordt dit geld voor gebruikt? En de wethouder blijft ook vaag over de afgesproken extra standplaatsen voor woonwagenbewoners; waar blijven de concrete voorstellen?
Zo wachten we ook nog altijd op concrete voorstellen voor uitbreiding van de milieuzone. Waar blijft deze afgesproken uitbreiding, en moet dit met alle problemen met stikstofuitstoot niet de hoogste prioriteit krijgen? Stikstofuitstoot is in de eerste plaats een ernstige bedreiging voor de natuur, maar het college lijkt alleen maar te denken aan 130 bedreigde bouwprojecten. Welke projecten zijn dat dan? Komend jaar komt er een nieuwe kadernota parkeren: als je nu bij alle nieuwbouw de parkeernorm loslaat, dan los je voor woningbouw de problemen met de PAS-regeling toch in 1 keer op?
D66 profileert zich niet meer met onderwijs, maar als partij van de fiets en het OV maar is daarbij wel afhankelijk van het Rijk voor financiering. Het college juichte op Prinsjesdag over het nieuwe investeringsfonds van het Kabinet. Maar waarom? Wat gaat dit concreet opleveren? Om hoeveel geld gaat het? Waar zijn die miljarden dan voor het investeringsfonds? En moeten we geld uit dit fonds gaan lenen of gaat het om subsidies? Wat dat betreft heb ik wel alle begrip voor de kater van de wethouder financiën een dag na prinsjesdag. Want als je de miljoenennota doorneemt, blijkt er geen cent extra voor onze stad in te zitten. De keizer heeft geen kleren aan. Een gevoel dat me ook bekruipt na lezing van onze conceptbegroting. Het college schuift maatschappelijke problemen en de rekening door naar volgende colleges. Ze heeft alleen oog voor bezoekers en ondernemers. Niet voor de concrete problemen van de bewoners.
Maar laat ik optimistisch afsluiten: daar kunnen wij als raad de komende tijd richting besluitvorming in november nog wel iets aan doen.”