Voorzitter
Onze beschouwing van het jaarverslag valt uiteen in een drietal hoofdpunten:
– De financiële stand van zaken
– De beoordeling van het bereiken van de doelen vanuit de programma’s
– Beschouwing jaarrekening SWO
Financiële stand van zaken
Gemeentebelangen staat voor een sociale en financieel betrouwbare overheid, een overheid die er zorg voor draagt dat volgende generaties niet worden opgezadeld met enorme structurele
lasten die veroorzaakt worden in het nu. Helaas moeten we constateren dat het netto resultaat van jaarrekening 2018 een fors tekort laat zien.
Even terug in de tijd:
Dit is wat Gemeentebelangen er tijdens de bespreking van de jaarrekening 2015 over al over zei: Ik citeer:
“Rekening houdend met het afnemen van het budget voor de komende jaren is gemeentebelangen van mening dat het een forse uitdaging wordt om de uitvoering van de taken in het sociaal
domein kostendekkend te houden”
Welnu, de uitdaging voor de gemeente is te groot gebleken. Er is onvoldoende grip op de beheersing van deze kosten. Overigens geldt dit voor vele gemeentes ( zie ook nog onlangs Assen). De VNG heeft nadrukkelijk bij de minister gemeld dat er vele miljoenen bij moet,
of anders… er niets anders op zit de taken en verantwoordelijkheden in het kader van de WMO, Jeugd en Participatie weer terug te leggen bij het Rijk. Wat Gemeentebelangen betreft een duidelijk signaal. Daarnaast nog
het signaal van de wethouders van de regeringspartijen VVD, CDA, CU en D’66, waarin kamer en kabinet gevraagd worden extra geld ter beschikking te stellen voor de uitvoering van de taken in de jeugdzorg. De nood is hoog
zo blijkt uit de jaarrekening 2018, niet alleen in Hoogeveen maar in vele gemeentes.
Een situatie veroorzaakt door de achtereenvolgende kabinetten:
Rutte 1: VVD en CDA
Rutte 2: VVD en PvdA
Rutte 3: VVD, CDA, CU en D’66
In 2014 werd al door de VNG waarschuwend gesproken. Ik citeer:
“Zoals we al in onze eerste reactie op de Miljoenennota van 17 september jl. constateerden gaan fikse bezuinigingen hiermee gepaard. Een gat van ruim € 6 miljard dreigt in de begrotingen van gemeenten. Wij vertrouwen erop dat het kabinet de gemeenten voldoende beleidsvrijheid en instrumenten geeft om de decentralisaties
tot een succes te maken.”
Voorzitter, dit vertrouwen is, zo blijkt nu, onterecht gebleken. Het is niet anders dan een ordinaire bezuinigingsmaatregel van dit en vorige kabinetten Rutte, waarvan Hoogeveen en daarmee haar inwoners de dupe van
dreigen te worden. Het sociale gezicht van de gemeente Hoogeveen is voor ons als Gemeentebelangen erg belangrijk, maar als we de geluiden zo horen dan zullen we niet voldoende door het rijk worden gecompenseerd. We kunnen ons niet rijk rekenen, door op het rijk te rekenen.
De gezonde financiële positie, in het verleden door Gemeentebelangen vertaald als “sparende gemeente”, staat hierdoor ernstig
onder druk. Met dank aan de landelijke politiek van VVD, PvdA, CDA, D’66 en CU!!!.
Gemeentebelangen constateert dat gezien het forse negatieve exploitatieresultaat, de financiële basis onder druk is komen te staan. Zonder de noodzakelijke financiële compensatie vanuit het rijk, zijn we niet in staat
gebleken een financieel sluitend resultaat op te leveren. De omvang van de problematiek en de risico’s waar Hoogeveen voor staat zijn groot. Het tekort, en de effecten daarvan op de indicatoren solvabiliteit, exploitatieruimte en weerstandsvermogen maakt dat wij ons zorgen maken voor de toekomst en vraagt van ons dat de komende jaren het besef aanwezig
moet zijn dat we zelf oplossingen vinden hoe we er voor kunnen blijven zorgen dat we als gemeente een sociale gemeente kunnen blijven
Maar, Ter discussie
We kunnen ook niets doen om deze tekorten op te vangen, want als we als gemeente(n) de tekorten maar blijven oplossen met bezuinigingen die onze inwoners raken, kan het kabinet
mooi weer blijven spelen met miljardenoverschotten, terwijl in de haarvaten van de samenleving ernstig wordt beknibbeld!!.
De gestelde doelen ( niet alles wordt benoemd in de bijdrage)
Zijn de plannen uit de programma’s gerealiseerd en/of is de voortgang conform de planning? In algemeenheid kunnen wij dit bevestigend beantwoorden en in deze bijdrage zullen we
er dan ook een paar benoemen.
Sociaal domein
– Blijven meedoen en talentontwikkeling: Gemeentebelangen constateert dat er vele initiatieven lopen op dit programma waarvan een aantal met de status “in onderzoek”.
Activiteiten m.b.t. jeugd: jeugdhulp, veilig opgroeien, goede start gericht op een gezonde volgende generatie, kind pakket, Jong Hoogeveen en peuteropvang. Wel vraagt Gemeentebelangen zich af in hoeverre de samenhang tussen al deze activiteiten is georganiseerd. En daarnaast, op welke wijze de meerwaarde is aan te tonen en resultaten kunnen worden gemeten nu we
al een aantal jaren onderweg zijn.
o De bibliotheek is uitgeroepen tot de best presterende bieb van Nederland. Daar mogen we best trots op zijn.
– Gezond en Vitaal ( zorg op maat): Gemeentebelangen constateert dat het initiatief dorpscoörperatie Hollandscheveld in samenwerking met vele partijen een experiment gaat
starten om het beste antwoord voor de kwetsbare inwoner te organiseren vanuit 1 integraal perspectief. Wij zullen dit blijven volgen!
o De dagontmoetingen zoals in de Olde Bieb, Het Knooppunt en in de dorpen Pesse, Elim, Nieuwlande en Hollandscheveld spreekt ons erg aan. Dit initiatief slaat aan en wordt de
komende tijd uitgebreid. Voorkomen moet worden dat deze initiatieven worden “gekaapt” door professionele partijen. Juist deze laagdrempelige ontmoetingen, door bewoners en voor bewoners, in de eigen leef- en woonomgeving
dragen bij aan een samenleving waar iedereen zich thuis voelt.
o De inzet op een volwaardig ziekenhuis Bethesda blijft doorgaan, maar soms moet je een overleg stoppen om je punt te maken. Gemeentebelangen heeft begrip voor deze stap van het
college en constateert ook dat het college volop inzet met andere partijen om het ziekenhuis Bethesda overeind te houden.
Economische Pijler
– Werken aan werk:
o Van Alescon naar Stark, is een proces geweest dat goed is verlopen
o Het aantal bijstandsuitkeringen, mede door de positieve arbeidsmarkt daalt nog steeds
o Het regionaal mobiliteitscentrum mag gerust een groot succes genoemd worden. Veel mensen zijn van een uitkering naar werk geleid, door gerichte opleidingen ( lassen, fietsenmaker
en financiële dienstverlening)
o De open bedrijvendagen, prima initiatief met veel waardering voor de stichting .
o Riegmeer, dat zou nou toch eens moeten gaan lukken, zeker als er zicht komt op de verbreding van de A28.
– Bruisend Hoogeveen:
o Goed is te constateren dat de bezoekersaantallen voor De Tamboer en vooral Het Podium weer toenemen.
o Het programma om te komen tot 1 cultuurcomplex is in dec. 2018 vastgesteld. We volgen met belangstelling de verdere uitwerking.
o Een tegenvaller is dat de plannen Science Drenthe in de prullenbak liggen, maar gemeentebelangen begrijpt het besluit van het college.
Fysieke Pijler
– Krachtige wijken en dorpen
o De smederijen blijven een belangrijke rol spelen om de leefbaarheid in wijken en dorpen te vergroten.
o Asset Based Community Development (ABCB gesprekken), kunnen we daar geen andere term voorgebruiken: voorstel: buurtbewonergesprek.
o Buurtbeheer is een bewezen concept. De vraag is echter of het concept uitvoerbaar blijft door de uitstroom van medewerkers in de SW bedrijven.
o Aan het besluit genomen op 12 juli 2018 om de kunstijsbaan te combineren met een nieuw zwembad wordt inmiddels uitvoering gegeven. Wij verwachten dat de uitvoering van dit besluit binnen de afgesproken
kaders zal plaatsvinden.
o Het glasvezelnet is flink uitgebreid. Naast alle dorpen en een groot gedeelte van Hoogeveen, vinden wij het nu ook tijd worden dat Krakeel wordt aangesloten.
– Veilige bereikbaarheid
o De Bij is en blijft een uitstekende voorziening. Het zou toch prachtig zijn om ook de dorpen te kunnen bedienen.
o Rondweg Hollandscheveld. Eindelijk ligt die er! Voor Gemeentebelangen was dit een heel belangrijke inzet in de vorige periode. Wij zijn er dan ook blij mee!
o
– Duurzamer Hoogeveen
o Veel activiteiten om de bewustwording te vergroten.
o De zonneroute A37 heeft nog steeds onze belangstelling. Hoe mooi kan het zijn om de duurzaamheidsmaatregelen te kunnen combineren met maatregelen
om lawaaioverlast terug te dringen.
Veiligheidspijler
– Veilig Hoogeveen
o Leefbaarheid neemt toe, van 7,4 naar 7,5 er wordt minder overlast ervaren
o Het aantal meldingen van personen met verward gedrag neemt toe. Wel signaal wordt hiermee afgegeven? Kunnen wij dit als gemeenschap wel aan?
o Verder zien we dat onze jongeren gelijk of vaker betrokken zijn bij crimineel gedrag zoals inbraak en vernieling en relatief veel gebruik maken
van jeugdhulp. Hoe moeten we dit duiden in relatie tot te initiatieven m.b.t. jong Hoogeveen?
Fundament
– Zichtbaar en transparant bestuur
o De verbinding tussen inwoners en gemeente wordt steeds sterker
o Het college gaat actief de wijken in en bezoekt bedrijven
Het jaarverslag van de SWO,
Het negatief resultaat bij de SWO wordt vooral veroorzaakt door personeelskosten i.v.m. inhuur van derden als vervanging voor langdurig verzuim. Het langdurig verzuim heeft inmiddels
een structureel karakter, maar wij realiseren ons dat de invloed hierop klein is. Vorig jaar zeiden wij al dat dit een risico was voor de komende jaren, waarmee herhaling van een niet sluitende jaarrekening van de SWO, en
dus ook van de gemeente op de loer ligt. Dit betekent keuzes binnen de SWO, maar ook keuzes binnen de programma’s die wij willen uitvoeren. Wij hebben vertrouwen in de uitgezette koers 0528 voor de komende 3 jaar. Deze
koers kan daarbij helpen de keuzes scherper te maken om binnen de gestelde kaders te blijven.
Voorzitter, tot slot samengevat
– Zorg omtrent de financiën en zwaar teleurgesteld in de landelijk politiek die in onvoldoende mate haar verantwoordelijkheid
heeft genomen en neemt.
– Tevredenheid over de uitvoering van de laatste jaarschijf (2015-2018) van kijken in kansen, maar ook zorg voor de toekomst
m.b.t. Daadkracht, Netwerk en Ambitie.
– Binnen de SWO heldere keuzes nodig zijn om binnen de gestelde kaders te blijven en vertrouwen in de uitgezette 0528koers.
De financiële kengetalen ( geen spreektekst)
Dit toetsen wij aan de financiële kengetallen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Deze kengetallen ondersteunen d e gemeente bij de financiële sturing.
Wij hebben gebruik gemaakt bij de beoordeling van de kennisbank van het openbaar bestuur. (https://kennisopenbaarbestuur.nl/cijfers/) , VNG richtlijnen, raadpleging van onze accountant en financiële controller.
Weerstandvermogen: Dalend = negatief
De indicator weerstandvermogen is t.o.v. 2017 afgenomen van 1,72 naar 1,12 en wordt hiermee volgens vastgestelde methodieken op voldoende beoordeeld.
Deze indicator vertelt ons dat we in de gevarenzone terecht zijn gekomen. Dit zien we terug in onze algemene reserve van die van 23,4 miljoen eind 2017 is gedaald naar 14,8 miljoen eind 2018. Het wordt daarmee steeds moeilijker tegenvallers op te vangen, zonder direct te hoeven bezuinigen.
Netto Schuldquote ( Netto Schuld) Stijgend = negatief
Onze netto schuld als aandeel van de inkomsten ruim is gestegen. (van 64% naar 71%). We zitten hiermee ruim in de veilige zone van de door de VNG gestelde normen.
Solvabiliteit = dalend is negatief
Ook de solvabiliteit, het eigen vermogen van de gemeente afgezet tegen het balanstotaal, van 20% in 2017 naar 14% in 2018 stemt ons zorgelijk. De dalende trend is waar te nemen vanaf 2015. In de beschouwing over het jaar 2017 noemde Gemeentebelangen dit al een
“vroege let op” voor de ontwikkeling van het eigen vermogen in de komende jaren. Vooral deze indicator baat ons zorgen. Dit vraagt een grote inspanning
voor dit lopende jaar en de komende jaren om deze indicator weer naar het gewenste niveau van 18% te brengen.
Grondexploitatie beoordeling is positief
De waardering van de boekwaarde van onze gronden is reëel afgaande op het oordeel van de accountant. Wij doen dat goed en de vroeg signaleringen zijn goed opgepakt, als de accountant.
Structurele Exploitatieruimte = negatief een duidelijke let op!!
We zien in de jaarrekening 2018 een negatief percentage t.o.v. de totale lasten. In 2017 minus 1,8%, nu minus 4,15% een exploitatieresultaat van minus 9 miljoen ( is nu. Vooral veroorzaakt door Jeugdzorg, WMO, bijstand en participatie.
Woonlasten meerpersoonshuishoudens = positief
Met 91% woonlast t.o.v. het landelijk gemiddelde woonlast gemeenten valt te constateren dat we in Hoogeveen goedkoper
wonen dan gemiddeld landelijk.
Ook op de Drentse maat zijn de woonlasten in Hoogeveen acceptabel met een vijfde plaats en een tweede plaats in het vergelijk met Meppel, Assen en Emmen.
Eigen aantekeningen
Verschil tussen reserves en voorzieningen
Het belangrijkste onderscheid tussen reserves en voorzieningen is dat reserves tot het eigen vermogen en voorzieningen tot het vreemd vermogen worden gerekend.
Reserves zijn bedrijfseconomisch gezien vrij te besteden. Aan een reserve kan een bepaalde bestemming worden gegeven en indien nodig ook gewijzigd worden. Er kan door de gemeente dus ook zelfstandig over de aanwending van
reserves worden beslist.
Voorzieningen worden op grond van de CV 95 beschouwd als verplichtingen om uitgaven te doen in een volgend dienstjaar, terwijl de verplichting haar oorsprong
vindt in een daaraan voorafgaand boekjaar. In verband met het verplichtend karakter dat hieraan gekoppeld is, komen voorzieningen overeen met schulden.
Historische cijfers
