Fractievoorzitter René van den Kerkhof sprak de volgende tekst uit tijdens de behandeling van de begroting 2022 op 18 oktober 2021 in de commissie Bestuur. Uiteraard is de gesproken versie leidend.
Voorzitter, het coronavirus leek op zijn retour en de weg naar het ‘nieuwe normaal’ lag volledig open. De coronacijfers van afgelopen week, zorgen ervoor dat we de komende maanden nog met samengeknepen billen de coronacijfers in de gaten gaan houden. Zoals ook het OMT vorige week al aangaf, brengen de herfst- en wintermaanden nog een grote mate van onzekerheid met zich mee.
Onzekerheid zien we ook terug in de nu voorliggende begroting. Niet zo zeer voor het jaar 2022, want dat is een sluitende en beleidsarme begroting. Met een positief effect van de septembercirculaire van wel geteld 5,7 miljoen voordeel voor 2022.
Nee voorzitter, de onzekerheden zitten met name in de jaren erna, onder meer door het uitblijven van keuzes in Den Haag. Ondanks de vele onzekerheden is voor ons één ding zeker: dat we na 2022 ook blijven investeren in een groene en toekomstbestendige stad. Dat vraagt, als er meer inzicht en duidelijkheid is, om keuzes. We willen de voorzieningen minimaal op peil houden en waar nodig versterken. Daarvoor moet er naar de inkomsten- en uitgavenkant gekeken worden. Daarbij ontkomen we niet aan een prioritering van het structuurfonds.
Voorzitter, vanuit dit financieel onzekere perspectief is het aan de gemeente om altijd perspectief te blijven bieden. Zoals we in de afgelopen jaren ook telkens op creatieve wijze hebben gedaan. Niemand spreekt tegen dat de Bossche Zomer een succes was. Door vooral te denken in wat wél kan, door samen met ondernemers en creatievelingen ‘De Bossche Zomer’ te promoten en te laten leven in onze Cultuurstad van het Zuiden. Dit vanuit een basis – een organisatie – waar de gemeente garant voor stond. We weten allemaal niet hoe de zomer van 2022 gaat verlopen. Wat we wel weten is dat De Bossche Zomer twee jaar op rij een succes is geweest. Dat succes willen wij vasthouden en komende zomer samen met de stad en dorpen verder uitbouwen. Investeer daarom nu in de organisatie van De Bossche Zomer 2022 en biedt daarmee zekerheid in onzekere tijden!
Voorzitter, ik ben een optimist. Met veel werk en inzet vanuit o.a. de wetenschap en de zorg is het gelukt om het coronavirus in een zekere mate onder controle te krijgen en de samenleving meer vrijheden terug te geven. Maar zelfs als ras optimist kan ik situatie op de woningmarkt niet meer anders dan een ‘crisis’ aanduiden. Het is één groot drama voor mensen – vooral jonge mensen en starters – die een woning zoeken. Werden wij in maart 2019 nog uitgelachen dat de ambitie in het woonbeleid naar 1600 woningen per jaar opgeschroefd moest worden. Iedereen is het er nu over eens dat veel meer huizen bouwen noodzakelijk is, in hoog tempo ook. Dat willen we allemaal. Maar dat ontslaat ons niet om naar de werkelijkheid te kijken: er zijn onvoldoende goed opgeleide mensen in de bouw en grondstoffen en materialen zijn schaars. Als gemeente moeten we ook hier perspectief bieden, kijken wat wel kan. Zoals investeren in het beste beroepsonderwijs, in de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt en in de circulaire economie. Zodat materialen en grondstoffen een tweede of zelfs derde leven krijgen en we niet meer alleen afhankelijk zijn van materialen van buiten Europa. Mijn collega’s in de commissies Omgeving en Bedrijvigheid komen hier deze week op terug.
Voorzitter, de coronacrisis heeft zaken bloot gelegd en ontwikkelingen versterkt of in versnelling gebracht. Zoals de groeiende ongelijkheid in kansen tussen mensen. Ongelijke kansen zijn gemiste kansen. Gemiste kansen voor ieder kind dat wel talenten heeft, maar niet de mogelijkheid om die talenten te benutten: is een gemiste kans voor onze samenleving. Want als mensen niet de kans krijgen om het beste uit zichzelf te halen, leidt individuele kansenongelijkheid tot collectieve verarming. Goed onderwijs is de belangrijkste motor voor gelijke kansen. Wij zijn dan ook blij dat naast de miljarden aan investeringen die afgelopen jaar al vanuit Den Haag zijn aangekondigd voor het onderwijs, ook in onze gemeente de investeringen in de Gelijke Kansen Alliantie en het Onderwijskansenfonds in 2022 worden voortgezet. Ondanks dat de beperkende coronamaatregelen achter ons liggen, zijn de opgelopen onderwijsachterstanden nog lang niet weggewerkt.
In de strijd tegen kansenongelijkheid zijn bibliotheken een onmisbare schakel. Daar worden voor iedereen op een laagdrempelige wijze educatie en studieplekken aangeboden. We zien echter dat juist op die plekken in de stad waar die laagdrempelige educatieve functie een must is, de achterstanden en kansenongelijkheid toenemen. Uit gesprekken met onder meer Huis73 blijkt dat met name in West (Helftheuvel) en Noord (Rompert) een behoefte is aan een laagdrempelige bibliotheekvoorziening. Iets dat twee periodes geleden weliswaar is wegbezuinigd, maar waar nu de wrange vruchten van plukken. Wij willen dan ook dat de mogelijkheden om wijkbibliotheken in West en Noord weer terug te brengen nader worden onderzocht.
Eerder hebben we ook het idee geopperd voor meer studieplekken op bijzondere locaties in de stad en dorpen. Daar is destijds door het College positief op gereageerd, maar daarna werd het stil. Hier komen mijn collega’s in de commissie Omgeving en Sociaal dan ook op terug.
Voorzitter, wie de wetenschap niet wil geloven, kon het deze zomer met eigen ogen zien. De zeer hoge waterstanden in de Maas, Dieze en Dommel. En als we iets verder over onze provinciegrenzen heen keken zagen we het onheil in Limburg, Duitsland en België. En dan te bedenken dat de drie zomers daarvoor nog extreem droog waren. We zijn de eerste generatie die zeker weet dat de mens veroorzaker is van deze klimaatverandering en de laatste generatie die daar radicaal nog iets tegen kan doen. Die urgentie proef ik inmiddels bij meerdere partijen hier in de raad en de forse investeringen deze bestuursperiode op klimaat vormen een mooi begin. De komende jaren zijn echter meer concrete stappen nodig. Daarbij gaat het niet meer om een windmolen meer of minder in de polder, maar is een hogere klimaatambitie nodig. Onze klimaatambitie kan alleen slagen als het gepaard gaat met een even hoge sociale ambitie. Zo moeten we energiearmoede voorkomen en moet deelmobiliteit voor al onze inwoners toegankelijk en betaalbaar zijn. Of je nu in de binnenstad of in Vinkel of Nuland woont. Iedereen moet een gelijke kans krijgen om te kiezen voor een schoon alternatief.
Voorzitter, om die hoge ambities kracht bij te zetten en de grote opgaven aan te gaan, komen we er alleen – met een krap sluitende begroting – niet. Dat vraagt om samenwerking op regionaal, provinciaal en landelijk niveau. Als ook om de mogelijkheden die Brussel biedt te benutten. Kennis, contacten en geld liggen op het gebied van klimaat, innovatie en onderwijs voor het oprapen in Brussel. Het is goed om in de technische beantwoording te lezen dat er zovele miljoenen aan Europese subsidies zijn binnengehaald voor zowel sociale als duurzame projecten in onze stad en regio. Ook het opzoeken van actieve samenwerking binnen Europese Programma’s is fantastisch. Wat mij wel bevreemd is dat ik deze gegevens enkel krijg na het technisch opvragen hiervan. Alhoewel in de jaarrekening op hoofdlijnen wordt gerapporteerd over Europa, zien wij toch liever dat in zowel de jaarrekening als in de begroting de doelstellingen en resultaten van de zoektocht binnen de Europese Fondsen worden omschreven. Want alleen met steun vanuit Den Haag en Brussel, kunnen we de grote opgaven van morgen tegemoet. Ik hoor graag van het College of zij bereid is tot deze halfjaarlijkse actieve informatieverstrekking.
Voorzitter, het laatste fluitsignaal in de strijd tegen corona heeft nog niet geklonken. We zitten in blessuretijd. In die extra tijd kunnen we niet tijdtrekken, want de groeiende kansenongelijkheid in het onderwijs, de klimaatcrisis en woningnood schreeuwen om actie. Laten we dan ook niet achterover gaan leunen. Laten we in het zicht van de finish van deze bestuursperiode nog een extra tandje bijzetten, en perspectief blijven bieden voor een groen, bruisend en toekomstbestendig ‘s-Hertogenbosch.
